plik


ÿþLogistyka  nauka Marcin Olkiewicz Politechnika KoszaliDska Znaczenie systemu zarzdzania jako[ci w nowoczesnym przedsibiorstwie logistycznym opini prezentuj John Mangan, Chandra Lalwani i Tim Butcher [2008]. Natomiast S. Krawczyk najbardziej uniwer- Charakterystyka logistyki salnie zdefiniowaB logistyk jako planowanie, koordynacj i sterowanie w aspekcie czasowym i przestrzennym realnych Termin  logistyka ma pochodzenie klasyczne. SBowa procesów realizujcych przyjte w organizacji cele [FicoD pokrewne funkcjonowaBy ju| w staro|ytnej Grecji. Ewolucja 2008]. pojcia bardzo dBugo wizaBa si z naukami wojskowymi. Celem logistyki jest wic systematyczne obni|anie kosztu Ju| Cesarz Bizantyjski Leontos IV (886-911) twierdziB, |e przepBywu produktów w BaDcuchu dostaw, z zaBo|eniem logistyka zajmuje si zaopatrzeniem wojska, rozpoznaniem maksymalizacji zysku w ka|dej firmie  ogniwie BaDcucha, terenu i siB przeciwnika oraz odpowiednim przygotowaniem przy zachowaniu oczekiwanego na rynku poziomu obsBugi przemieszczenia i dyslokacji wBasnych siB [SzaBek 1992]. Podej[cie to rozwijaBo wielu uznanych przez histori dowód- klienta [GoBembska 2009]. Z dotychczasowych rozwa|aD ców i m|ów stanu, uznajc za logistyk zaspokajanie mate- wynika zatem, i| do podstawowych zadaD logistyki zalicza si: riaBowe potrzeb wojsk w czasie przygotowania i prowadzenia wojny. Znaczcy wzrost zainteresowania logistyk nastpiB " usprawnienie procesów zarzdzania, w szczególno[ci pro- po II Wojnie Zwiatowej, w czasie której wypracowano sze- cesów: produkcyjnego, organizacyjnego, zaopatrzeniowe- reg metod, technik i narzdzi w sensie praktycznym, jak go, zbytu itp. i teoretycznym. " usprawnienia w obsBudze klienta wraz z analiz jego po- Literatura przedmiotu niezbicie dowodzi, i| nie wypraco- trzeb, wano dotychczas jednolitego opisu logistyki. Teoretycy " zwikszenie skuteczno[ci i efektywno[ci dziaBania organi- i praktycy logistyki czsto u|ywaj tych samych poj od- zacji, miennie je interpretujc. Dowodzi tego Roland H. Ballou " zwikszenie rentowno[ci przedsibiorstwa. [Ballou 2004], który zwraca uwag na proces ewolucji logi- styki d|cy do nowoczesnego zarzdzania BaDcuchem do- Nowoczesne przedsibiorstwo logistyczne staw. Definiuje on logistyk jako zbiór funkcjonalnych dzia- Balno[ci (transport, zapasy, kontrola itp.), które s powtarza- w ujciu procesowym ne w BaDcuchu dostaw, dziki czemu zapasy s przetwarzane Ka|de przedsibiorstwo, niezale|nie, czy jest komercyjne na produkty gotowe tworzc warto[ dodan. Warto[ doda- (produkcyjne, handlowe i usBugowe) czy non-profit ukierun- na mo|e by równie| osigania w innych obszarach logisty- kowane jest na osiganie celów. W literaturze zarzdzania ki, na które zwróciB uwag Beniamin S. Blanchard [Blan- cele ze wzgldu na czas osigania efektu dziel si na strate- chard 2004]. giczne operacyjne i taktyczne. Innym rodzajem identyfikacji celów jest podziaB na [Kraw- czyk 2011]: 1. cele odnoszce si do wyników, 2. cele odnoszce si do funkcji sterowania procesami wy- korzystania zasobów i finansami. WedBug takiego podziaBu cele dotyczce wyników ukie- runkowane s na ekonomik przedsibiorstwa, tworzc war- to[ przedsibiorstwa, opart o wskazniki ekonomiczne i finansowe, np.: zysk, rentowno[, wydajno[, gospodar- no[, skuteczno[, produktywno[ itd. Cele drugiej grupy s [ci[le powizane z grup pierwsz i dotycz stricte sposobu Rys. 1. Ewolucja logistyki. yródBo: Yuva J., Collaborative Logistics: zarzdzania organizacj. Oznacza to, i| poprzez umiejtne Building a united network, Inside Supply Management, Vol. 13, no. 5 (2002), p. 50. zarzdzanie zasobami i procesami organizacji bdzie mo|na realizowa cele pierwszej grupy oraz rozwija prowadzon dziaBalno[ przedsibiorstwa. Taki podziaB celów charaktery- Z kolei David F. Ross [Ross 2008] zauwa|a, i| wspóBcze- zuje zastosowanie zarzdzania procesowego w organizacji. sne przedsibiorstwa zaw|aj swoj dziaBalno[ logistyczn W przedsibiorstwach wBa[ciciel organizacji i  top mana- do dziaBaD operacyjnych (co najwy|ej taktycznych) w obsza- gement okre[laj procesy podstawowe i wspomagajce. rze magazynowania, transportu i zarzdzania kosztami. Jest Procesy podstawowe dotycz gBównej dziedziny funkcjono- to pewnego rodzaju ewolucyjne wyodrbnienie zarzdzania wania organizacji i czsto okre[lane s mianem procesów BaDcuchem dostaw z logistyki i rezygnacja ze sfery strate- biznesowych, gdy| to one tworz warto[ dodan przedsi- gicznej (ewentualnie taktycznej) BaDcucha dostaw, co nale|y biorstwa. To te procesy pozwalaj osiga odpowiednie rozumie, jako zmian dotychczas okre[lonych ról. Podobn 153 Logistyka 5/2013 Logistyka  nauka wskazniki rynkowe, finansowe, ekonomiczne, tworzce " logistyk powtórnego zagospodarowania, odnoszcej si przewag konkurencyjn przedsibiorstwa. Natomiast proce- do odpadów w celu spowodowania ich ekonomicznie sy wspomagajce zapewniaj realizacj procesów gBównych. i ekologicznie skutecznego przepBywu. Nieco odmiennym spojrzeniem mo|e by klasyfikacja proce- Wymienione obszary logistyki i jej zakresu zastosowania sów na procesy [Bozarth i Handfield 2007]: wskazuj, i| nie s poruszane wszystkie aspekty komplek- 1. wykonawcze, obejmuj realizowane przez organizacj sowego zarzdzania, a w szczególno[ci doskonalenia proce- dziaBania, jak [wiadczenie usBug lub wytwarzanie produk- su. Dlatego przedsibiorstwa logistyczne postrzegaj swoj tów, tworzcych tzw.  warto[ dodan , szanse rozwoju kierujc si w obszar jako[ci, a w szczegól- 2. wspierajce, potrzebne prawidBowego funkcjonowania no[ci zarzdzaniem jako[ci. procesu wykonawczego, lecz nie wpBywajce na tzw. Jako[, jako stan [wiadomo[ci wszystkich uczestników,  warto[ dodan , którzy maj wpByw na powstanie i utrzymanie odpowiednie- 3. rozwojowe, sBu|ce rozwojowi wydajno[ci procesów go poziomu jako[ci wyrobów oraz kompleks cech i charakte- wykonawczych i wspierajcych. rystyk wyrobu bdz usBugi majcych zdolno[ do zaspokoje- Stosowanie procesowego podej[cia do zarzdzania w no- nia zdeklarowanych i oczekiwanych potrzeb nabywcy woczesnym przedsibiorstwie logistycznym obejmowa po- [Skrzypek 1993]. Taka interpretacja oznacza, i| klienci winno m.in. [Skowronek i Sarjusz-Wolski 2008]: w ró|ny sposób postrzegaj jako[. Dla ka|dego odbiorcy " konsekwentn orientacje dziaBalno[ci przedsibiorstwa na  jako[ mo|e oznacza co[ innego, np. [Hamrol 2008]: potrzeby rynku, " posta produktu: produkt materialny, towar, artykuB, prefa- " konsekwentne zasady integracji procesów przepBywu mate- brykat, usBuga, wyrób, riaBów w przedsibiorstwie, " charakterystyk i cechy: funkcjonalno[, innowacyjno[, " zaanga|owanie naczelnego kierownictwa w realizacj ekonomiczno[, estetka, dokBadno[ i precyzja wykonania, koncepcji logistycznych, niezawodno[, terminowo[, trwaBo[, dostpno[, presti| i marka, cena, " Bczne rozpatrywanie strumieni przepBywu materiaBów i informacji, stanowicych istot procesów logistycznych " podmiot: producent, dostawca, kraj pochodzenia, wielko[ przedsibiorstwa, podmiotu, " wyeliminowanie my[lenia i dziaBania odcinkowego na " faz |ycia: u|ytkowanie, serwis, okres gwarancji (w tym rzecz rozwizaD caBo[ciowych i staBej gotowo[ci do wdra- tak|e jako[ gwarancji). |ania innowacji technicznych i organizacyjnych. Ujednolicenie definicji jako[ci zostaBo zaproponowane Niewtpliwie zarzdzanie procesowe opierajce si na no- w terminologii midzynarodowej jako  stopieD, w jakim woczesnych technikach i metodach zarzdzania (stosowanie zbiór intrahentnych wBa[ciwo[ci speBnia wymagania [PKN outsourcingu, benchmarking, len managementu itd.) tworz 2006]. WspóBcze[nie jako[ jest rozpatrywana w sposób now jako[ zarzdzania. Takie dziaBanie pozwala przedsi- kompleksowy i obejmuje caBo[ procesu produkcyjnego oraz biorstwom logistycznym dziaBa w obszarze tzw. zBotego realizacj wszystkich funkcji przedsibiorstwa. Nowoczesne trójkta logistycznego , tj.: w zakresie czasu, jako[ci oraz rozumienie jako[ci to sposób my[lenia prowadzcy do po- kosztów [JedliDski 2002]. szukiwania najlepszych systemów kompleksowego sterowa- nia jako[ci [Adamska 2004]. Dlatego systemy zarzdzania ukierunkowane na jako[ stanowi swego rodzaju instrukcj Zastosowanie systemów zarzdzania postpowania dla pracowników organizacji opracowan w przedsibiorstwie logistycznym i zaakceptowan przez pracodawc. Celem takiego dziaBania jest stworzenie odpowiednich warunków do cigBego rozwo- Zarzdzanie przedsibiorstwem logistycznym wymaga sto- ju przedsibiorstwa osiganego poprzez m.in.: innowacyj- sowania wielu metod i technik zarzdzania w celu zaspoko- no[ procesów produkcyjnych, zapewnienie powtarzalno[ci jenia cigle rosncych potrzeb i oczekiwaD klientów. Ocze- jako[ci produktów lub [wiadczonych usBug, uatrakcyjnieniu kiwania klientów mog dotyczy ceny, jako[ci obsBugi, ilo[ci i poszerzenie oferty asortymentowej (usBugowej), rozwój oferowanych dóbr/usBug, terminowo[ci, kompleksowo[ci, zasobów ludzkich, ksztaBtowanie pozytywnych relacji przed- bezpieczeDstwa towarów itd. Dlatego bardzo czsto przed- sibiorstwo  klient [Olkiewicz 2012]. sibiorstwa logistyczne kieruj swoje zainteresowanie na Dodatkowymi determinantami poza zaspokojeniem po- systemowe zarzdzanie. trzeb klienta wpBywajcymi na konieczno[ stosowania sys- Wa|ne jest, aby pamita, |e system logistyczny skBada si temu zarzdzania opartego na jako[ci w przedsibiorstwach z podsystemów [Ciesielski 2006]: logistycznych s m.in. [Coyle J.J., Bardi E.J., Langley Jr C.J. " logistyki zaopatrzenia, której przedmiotem s surowce, 2002]: materiaBy pomocnicze i eksploatacyjne oraz cz[ci, " zdobycie przewagi nad konkurentami, " logistyki produkcji, obejmujcej wszystkie czynno[ci " obni|enie kosztów operacyjnych, zwizane z zaopatrzeniem procesu produkcji we wBa[ciwe " zwikszenie odpowiedzialno[ci kierownictwa, towary i przekazywaniem póBproduktów oraz wyrobów " uczestniczenie w ogólnej inicjatywie caBego przedsibior- gotowych do magazynu zbytu, stwa, " logistyki dystrybucji, obejmujcej wszystkie czynno[ci " dotrzymanie kroku konkurencji, i procesy majce na celu zaopatrzenie klienta w wyroby " reakcja na popeBniane bBdy w przeszBo[ci. gotowe, W praktyce niemal ka|de przedsibiorstwo logistyczne " logistyki cz[ci zamiennych, czyli cz[ci majcych zast- ukierunkowane jest na popraw jako[ci [wiadczonych usBug. pi elementy wadliwe w wyrobach gotowych; mo|na wy- Wikszo[ z nich posiada wdro|ony system zarzdzania lub ró|ni logistyk cz[ci zamiennych ze strony producenta system zarzdzania jako[ci potwierdzony odpowiednim oraz ze strony odbiorcy, 154 Logistyka 5/2013 Logistyka  nauka certyfikatem. Z analizy wynika, i| z 59 najlepszych przed- Nale|y wspomnie, i| nie wszystkie przedsibiorstwa za- sibiorstw logistycznych w Polsce (wg wielko[ci przycho- rzdzaj organizacj poprzez systemy zarzdzania oparte dów ze sprzeda|y podstawowej w roku 2011) tylko 8 nie o normy ISO lub HACCP. W bran|y logistycznej wystpuj posiadaBo systemu zarzdzania jako[ci [Brdulak 2012]. równie| przedsibiorcy, którzy swoje cele oraz kierunki Mo|na zatem wnioskowa, i| wikszo[ przedsibiorstw rozwoju opieraj na metodzie SMART, 5P lub koncepcji logistycznych w Polsce dziaBa wg okre[lonych norm i zasad, Six Sigma. Stosowanie tych metod równie| zagwarantuje speBniajc tym samym wymagania jako[ciowe (w zale|no[ci przedsibiorcy mo|liwo[ wprowadzenia odpowiednich od wdro|onego systemu zarzdzania), zwikszajc konku- zmian do organizacji w celu poprawy gBównych parametrów rencyjno[ oraz rentowno[ przedsibiorstwa. Jak wynika osiganych przez firm, tj.: jako[ [wiadczonych usBug, z raportu wszystkie przedsibiorstwa odnotowaBy o ró|nej konkurencyjno[, rentowno[, zyskowno[, czasochBonno[, wielko[ci wzrost przychodów, poziom rentowno[ci, do cze- kapitaBochBonno[ itp. go mogBy przyczyni si wdro|one i doskonalone systemy zarzdzania. Podsumowanie Najcz[ciej przedsibiorstwa logistyczne bazuj na syste- mie zarzdzania jako[ci ISO 9001 gdy| poprawia jako[ Przeprowadzone badania pokazuj, |e system zarzdzania oferowanych usBug, gwarantuje partnerom  klientom, i| jako[ci prowadzi do osigania korzy[ci zwikszajcych d|y do doskonaBo[ci realizacji [wiadczenia BaDcucha dostaw warto[ przedsibiorstwa. Najcz[ciej s to korzy[ci stano- ograniczajc koszty bBdów wewntrznych i zewntrznych wice podstaw prawidBowego funkcjonowania organizacji, (np. spowodowane przed dostarczeniem produktu do klienta, tj. popraw jako[ci oferowanych usBug, wzrost konkurencyj- naprawy gwarancyjne, czynno[ci utylizacyjne, wszelkiego no[ci i efektywno[ci dziaBania, co przekBada si na zwiksze- rodzaju dodatkowe opBaty itd.). nie dochodów oraz zysku przedsibiorstwa. Przeprowadzona analiza w byBym województwie [rodko- wopomorskim potwierdza t tez, co ilustruje rysunek 2. Streszczenie W kreowaniu wspóBczesnej rzeczywisto[ci podmiotów lo- gistycznych du|e znaczenie ma system zarzdzania. Rynek usBug logistycznych jest specyficznym rynkiem, cigle si rozwijajcym, przede wszystkim dziki warunkom zmienia- jcego si otoczenia oraz oczekiwaniom i wymaganiom klienta. Klient staB si coraz bardziej wymagajcym uczest- nikiem rynku, ukierunkowanym nie tylko na cen ale tak|e na inne parametry usBugi takie jak m.in.: dostpno[, kom- Rys. 2. Systemy funkcjonujce w przedsibiorstwach logistycz- nych. yródBo: opracowanie wBasne. pleksowo[, terminowo[, jako[ obsBugi itd. Jednak|e naj- wa|niejszym czynnikiem staBa si szeroko rozumiana jako[, która pozwala przedsibiorstwu na rozwój i tworzenie prze- Nale|y pamita, i| wszystkie dziaBania w pojedynczych wagi konkurencyjnej na rynku. systemach lub zintegrowanym systemie zarzdzania bd W artykule dokonano ogólnej prezentacji logistyki, przed- podyktowane przyjt strategi przedsibiorstwa majc na sibiorstwa logistycznego w ujciu procesowym oraz stoso- celu zwikszenie konkurencyjno[ci oraz zyskowno[ci przed- wania systemu zarzdzania w przedsibiorstwie logistycz- sibiorstwa. nym, w szczególno[ci korzy[ci jakie przedsibiorstwo uzy- Z przeprowadzonych badaD wynika, i| najwa|niejszym ce- skuje po jego wdro|eniu. Nale|y jednak podkre[li, i| wdro- lem wdro|enia systemu zarzdzania ukierunkowanym na |ony system zarzdzania (system zarzdzania jako[ci, zin- jako[ byBa w 50% poprawa jako[ci oferowanych usBug, tegrowany system zarzdzania, i inne) powinien mie pozy- w 29% poprawa dziaBalno[ci organizacji, w 7% poprawa tywny wpByw na pracowników oraz czynno[ci, które wyko- dziaBalno[ci operacyjnej oraz w 4% poprawa osigania celów nuj, gdy| w innym przypadku nie speBni swoich podstawo- jednostki. Nale|y podkre[li, |e posiadanie certyfikowanego wych zaBo|eD, tj. m.in.: zdolno[ci doskonalenia i rozwoju systemu zarzdzania ma dla przedsibiorstwa du|e znacze- oraz poprawy bie|cego stanu jako[ci oferowanych usBug. nie, zarówno w organizacji pracy, sposobie funkcjonowania, Analizujc badane przedsibiorstwa mo|na stwierdzi, i| ale przede wszystkim w ujciu marketingowym, kreujcym system zarzdzania jako[ci wpBynB pozytywnie na zmiany odpowiedni wizerunek oraz mark przedsibiorstwa. System w funkcjonowaniu podmiotów we wszystkich obszarach, zarzdzania, z jednej strony potwierdza, i| przedsibiorstwo dziki czemu przedsibiorstwo m.in.: poprawiBo jako[ ofe- dba o jako[ a tak|e jest ukierunkowane na popraw jako[ci, rowanych usBug, zwikszyBo konkurencyjno[ (pozwoliBo a z drugiej strony daje zapewnienie powtarzalno[ci realizo- utrzyma i zdoby nowych klientów, rozszerzy rynki zbytu wanej usBugi. Dziki takim zapewnieniom oraz kreowaniu itd.), spowodowaBo wprowadzenie zmian w organizacji, odpowiedniego wizerunku opartego na jako[ci 68% respon- uwiarygodniBo powtarzalno[ [wiadczenia usBug itd. dentów stwierdziBo, i| ich przedsibiorstwo staBo si bardziej Celem artykuBu jest wskazanie, i| wdro|enie systemu za- konkurencyjne, a tylko 7% odpowiedziaBo, |e nie. Przedsi- rzdzania wpBywa na zmiany funkcjonowania przedsibior- biorstwo bardziej konkurencyjne na rynku przyciga coraz stwa oraz pozwala przedsibiorstwu na osiganie przewagi wiksz grup klientów, podobnie okre[liBo 65% responden- konkurencyjnej na rynku. tów, ale tak|e spowodowaBo utrzymanie posiadanych klien- Metodami badawczymi s: analiza literatury zagranicznej tów, czym szczyciBo si a| 79% badanych. i krajowej oraz przeprowadzony sonda| opinii publicznej 155 Logistyka 5/2013 Logistyka  nauka 10. Leksykon zarzdzania, praca zbiorowa pod red. M. Adamskiej, w[ród 8 przedsibiorstw logistycznych na terenie Koszalina 2004, Difin, Warszawa, s. 83. i okolic na dzieD na dzieD 30.04.2011 r. SBowa kluczowe: logistyka, jako[, proces, systemy zarz- 11. Logistyka w biznesie, praca zbiorowa pod red. M. Ciesielskiego, dzania, doskonalenie organizacji. 2006, PWE, Warszawa, s. 36. 12. Logistyka. Teoria i praktyka, cz. 1, praca zbiorowa pod red. S. Krawczyka, 2011, Difin, Warszawa, s. 17. LITERATURA 13. Mangan J., Lalwani Ch., Butcher T., 2008, Global Logistics and Supply Chain Management, John Wiley & Sons Ltd, p. 9 11. 1. Ballou R.H., 2004, Business Logistics/Supply Chain Manage- ment, Pearson Prentice Hall, New York, p. 7. 14. Olkiewicz M., 2012, System zarzdzania jako[ci elementem procesu modernizacyjnego przedsibiorstwa,  Zarzdzanie i fi- 2. Blanchard S., 2004, Logistics engineering and management nanse. Journal of Management and Finance , Vol. 10, No 1, (sixth edition), Pearson Prentice Hall, New York, p. 4 11. Part 3, Uniwersytet GdaDski, GdaDsk, s. 464. 3. Bozarth C., Handfield R.B., 2007, Wprowadzenie do zarzdza- 15. PN-EN ISO 9000. Systemy zarzdzania jako[ci. Podstawy nia operacjami i BaDcuchem dostaw. Kompletny podrcznik lo- i terminologia, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa gistyki i zarzdzania dostawami, HELION, Gliwice, s. 81. 2006, s. 25. 4. Burdulak H., 2012, Polski Rynek TLS w 2011 r., LTS Logistyka 16. Ross D.F., 2008, The Intimate Supply Chain, CRC Press, Lon- Transport Spedycja, Nr 2/2012, Rzeczpospolita, s. 27. don, p. 53. 5. Coyle J.J., Bardi E.J., Langley Jr C.J., 2002, Zarzdzanie logi- 17. Skowronek Cz., Sarjusz-Wolski Z., 2008, Logistyka w przed- styczne, PWE, Warszawa, s. 679. sibiorstwie, PWE, Warszawa, s. 340. 6. FicoD K., 2008, Logistyka ekonomiczna, Bell Studio, Warszawa, 18. Skrzypek E.,1993, Systemy zapewnienia jako[ci. Do[wiadczenia s. 9. przedsibiorstw, ZakBad UsBug Poligraficznych Tekst, Lublin, s. 19. 7. GoBembska E., 2009, Logistyka w gospodarce [wiatowej, C.H. Beck, Warszawa, s. 15. 19. SzaBek B.Z., 1992, Logistyka. Wstp do problematyki, Uniwer- sytet SzczeciDski, Szczecin, s. 6. 8. Hamrol A., 2008, Zarzdzania jako[ci z przykBadami, PWN, Warszawa, s. 18. 20. Yuva J., Collaborative Logistics: Building a united network, 2002,  Inside Supply Management , Vol. 13, No. 5, p. 50. 9. JedliDski M., Outsourcingowe strategie przedsibiorstw  wyzwaniem dla operatorów logistycznych, 2002, [w:] II Mi- dzynarodowa Konferencja Naukowa TRANSLOG 2002, Fun- dacja na rzecz US, Szczecin, s. 107. 156 Logistyka 5/2013

Wyszukiwarka