plik


ÿþBIURO ANALIZ BIULETYN nr 74 (319) " 19 pazdziernika 2005 " © PISM " nr egz. ............................................ Redakcja: SBawomir Dbski (redaktor naczelny), Adam Eberhardt, Maciej Krzysztofowicz, Aukasz Kulesa, Emil Pietras (sekretarz Redakcji), Edyta Posel-Cz[cik Referendum konstytucyjne w Iraku z 15 pazdziernika 2005 r. i jego nastpstwa Aukasz Kulesa Chocia| ogBoszenie oficjalnych wyników referendum w Iraku zostaBo przesunite, dostpne informacje wskazuj, |e zakoDczyBo si ono przyjciem konstytucji. Zamyka to kolejny etap przemian politycznych po upadku Saddama Husajna. Arabskim sunnitom nie udaBo si zablokowa ustawy zasadniczej. Ich udziaBu w wyborach nie nale|y wiza ze zmian krytycznego nastawienia wobec przemian  rebelianci i terrory[ci nadal mog liczy na wsparcie cz[ci ludno[ci sunnickiej. Wprowadzenie przez konstytucj systemu federalnego mo|e osBabi spójno[ paDstwa i zwikszy mo|liwo[ ingerencji ssiadów w je- go sprawy wewntrzne. Referendum w sprawie przyjcia konstytucji w Iraku odbyBo si 15 pazdziernika 2005 r.1 GBosowanie, któremu towa- rzyszyBy nadzwyczajne [rodki bezpieczeDstwa, przebiegBo spokojnie. Wobec mobilizacji policji i armii irackiej oraz siB midzynarodowych rebelianci i dziaBajcy w Iraku terrory[ci uznali prawdopodobnie, |e ataki w dniu referendum wiza- Byby si ze zbyt du|ymi stratami i nie zakBóciByby powa|nie przebiegu gBosowania. Cz[ z nich liczyBa na zablokowanie konstytucji gBosami arabskich sunnitów. Wa|no[ referendum. Zgodnie z nieoficjalnymi szacunkami irackiej Niezale|nej Komisji Wyborczej, frekwencja w referendum wyniosBa blisko 63% zarejestrowanych wyborców, byBa wic o 5 punktów procentowych wy|sza ni| w wyborach parlamentarnych ze stycznia 2005 r. Jednak|e wa|niejszy ni| frekwencja ogólna jest rozkBad gBosów w poszczególnych prowincjach. Do przyjcia konstytucji konieczne jest, aby w gBosowaniu projekt poparBa wikszo[ wyborców oraz aby nie zostaB on odrzucony w co najmniej trzech prowincjach przez 2/3 gBosujcych. SpeBnienie pierw- szego wymogu nie stanowiBo problemu dziki wysokiej frekwencji na obszarach kurdyjskich i szyickich oraz niemal stu- procentowemu poparciu dla konstytucji. WedBug danych nieoficjalnych, drugi wymóg równie| zostaB speBniony. Arabscy sunnici stanowi wikszo[ w czte- rech z 18 prowincji kraju. S to prowincje: Anbar, Salahaddin, Dijala i Niniwa. Jedynie w dwóch pierwszych przewaga arabskich sunnitów jest wyrazna i przesdzone jest uzyskanie 2/3 gBosów przeciwnych konstytucji. WBadze lokalne po- daBy natomiast, |e w zró|nicowanych etnicznie i religijnie Dijali i Niniwie nieznaczn przewag uzyskali zwolennicy kon- stytucji. Dla potwierdzenia wyników Niezale|na Komisja Wyborcza zarzdziBa dodatkowe sprawdzenie rezultatów uzyska- nych w prowincjach, w których przewaga gBosów  za wyniosBa ponad 90%. Dodatkowo zostan te| skontrolowane wyniki w spornych prowincjach Dijala i Niniwa. Opózni si oficjalne ogBoszenie rezultatów. Nie powinno to wpByn na wa|no[ referendum, jednak|e nasil si oskar|enia o sfaBszowanie gBosowania. Sytuacja arabskich sunnitów. Inaczej ni| w wyborach parlamentarnych w styczniu 2005 r., arabscy sunnici nie zbojkotowali referendum. Wikszo[ opowiedziaBa si przeciw konstytucji. Przed opublikowaniem szczegóBowych wyni- ków trudno okre[li, jakie znaczenie miaBy dla gBosujcych ostatnie zmiany projektu, zatwierdzone 12 pazdziernika 2005 r. W zamian za poparcie konstytucji przez jedn z organizacji arabskich sunnitów  Irack Parti Islamsk  szyic- 1 K. BaBon, Projekt nowej konstytucji Iraku,  Biuletyn (PISM), nr 62 (307) z 1 wrze[nia 2005 r. 1542 Polski Instytut Spraw Midzynarodowych ko-kurdyjska wikszo[ w Zgromadzeniu Narodowym zgodziBa si na: powoBanie po grudniowych wyborach parlamen- tarnych komisji majcej w cigu czterech miesicy opracowa poprawki do konstytucji; silniejsze zaznaczenie w tek[cie kwestii jedno[ci paDstwa; uznanie jzyka arabskiego za urzdowy w regionie kurdyjskim oraz ograniczenie zasigu polityki debaasyfikacji do czBonków partii, którzy popeBnili przestpstwa. Zmiany te miaBy zachci sunnitów do poparcia konstytucji. Swój sprzeciw podtrzymaBy jednak inne partie i grupy sunnickie, m.in. wpBywowe Stowarzyszenie Alimów. Zwikszony udziaB arabskich sunnitów w wyborach nie oznacza zmiany nastawienia tej grupy ludno[ci wobec prze- mian w Iraku. Nawet je|eli nie udaBo si odrzuci konstytucji wymagan wikszo[ci, liczba gBosów przeciwko nowej ustawie zasadniczej oddana w prowincjach sunnitów potwierdza, |e nie staBa si dla nich mo|liw do zaakceptowania podstaw ustrojow Iraku. Sam udziaB w referendum nie jest jednoznaczny z potpieniem przemocy i wycofaniem po- parcia dla rebeliantów. Opór przewa|ajcej wikszo[ci arabskich sunnitów budzi podstawowa zasada konstytucji  federalizm. Uwa|aj j za [rodek prowadzcy do ich trwaBej marginalizacji, co jest nie do przyjcia z powodu nie tylko liczebno[ci tej grupy (stanowi okoBo 20% ludno[ci Iraku), lecz tak|e grozby utraty tradycyjnie wysokiego miejsca w poli- tycznej i gospodarczej sferze |ycia publicznego oraz korzy[ci zwizanych z eksportem ropy. Zmian stanowiska Irackiej Partii Islamskiej mo|na interpretowa jako przygotowanie do startu w grudniowych wybo- rach. Partia bdzie argumentowa, |e udziaB sunnitów w tych wyborach i uzyskanie silnej reprezentacji w parlamencie uBatwi im doprowadzenie do korzystnych zmian w konstytucji. Zapewne szybko oka|e si, |e polityczne oczekiwania sunnitów s zbyt wygórowane i konstytucja nie zostanie zmieniona, albo te| korekty bd miaBy charakter kosmetyczny. Mo|e to zwikszy wsparcie dla rebeliantów w prowincjach sunnickich i skompromitowa tych, którzy obecnie wBczyli si w proces polityczny. Nastpstwa przyjcia konstytucji. Dla interesów paDstw zaanga|owanych w stabilizacj Iraku, w tym Polski, wa|- ne jest, |e zostaB dotrzymany kolejny termin w procesie transformacji politycznej kraju. W grudniu bd si mogBy odby wybory do izby ni|szej parlamentu. Zatwierdzenie rzdu przez nowy parlament zakoDczy proces przemian politycznych, okre[lony w rezolucji Rady BezpieczeDstwa ONZ nr 1546. Ju| teraz Polska mo|e sformuBowa nowe cele polityki irac- kiej i przystpi do realizacji planów zmniejszenia swojej obecno[ci wojskowej w Iraku w 2006 r. Po okresie wzgldnej stabilno[ci mo|e nastpi znaczne pogorszenie sytuacji w tym paDstwie, spowodowane nie tyle dziaBaniami rebeliantów i terrorystów, ile wzrostem tendencji od[rodkowych w[ród Kurdów i szyitów. Korzystajc z poparcia niezadowolonych z konstytucyjnego sytemu wBadzy sunnitów, rebelianci i terrory[ci bd kon- tynuowa akcje przeciwko wBadzom irackim i siBom midzynarodowym na zachodzie kraju, w Bagdadzie i jego okoli- cach, a tak|e dokonywa zamachów w innych cz[ciach Iraku. Po zwikszeniu swoich zdolno[ci bojowych, iracka armia i siBy bezpieczeDstwa bd w stanie kontrolowa sytuacj i likwidowa poszczególne punkty oporu, chocia| nie bd caBkowicie panowa na terytorium, na którym dziaBaj rebelianci i terrory[ci. Obecno[ siB midzynarodowych w Iraku bdzie mo|na stopniowo zmniejsza. Z punktu widzenia bezpieczeDstwa midzynarodowego bardziej niepokojce jest, |e z czasem realizacja postano- wieD konstytucji mo|e istotnie osBabi spójno[ Iraku. Oprócz regionu kurdyjskiego, de facto cieszcego si caBkowit autonomi, mo|e powsta kolejny podmiot w du|ym stopniu niezale|ny od wBadz centralnych  region szyicki na poBu- dniu i poBudniowym wschodzie kraju. Jego powstanie nie jest przesdzone. Postawa politycznych przedstawicieli szy- itów bdzie zale|e gBównie od tego, jak korzystne oka| si dla nich udziaB we wBadzach w Bagdadzie i realizowanie swoich interesów na szczeblu federalnym. OsBabienie spójno[ci Iraku stworzy wiksze mo|liwo[ci ingerencji w jego sprawy wewntrzne paDstwom ssiednim, w szczególno[ci Turcji, Iranowi i Syrii. Ka|de z nich bdzie staraBo si realizowa wBasne cele, co spotka si ze sprzeci- wem Stanów Zjednoczonych zainteresowanych utrzymaniem decydujcego wpBywu na rozwój sytuacji. Mo|na si w zwizku z tym spodziewa wzrostu napicia w regionie. PaDstwa zaanga|owane w Iraku zakBadaj, |e w ramach systemu demokratycznego uda si osign midzy irac- kimi grupami religijnymi i etnicznymi kompromis umo|liwiajcy pokojowe wspóBistnienie. Jak na razie, podstaw poli- tycznej stabilno[ci w Iraku jest porozumienie ugrupowaD kurdyjskich i szyickich, wystarczajce do rzdzenia krajem. Mo|liwo[ udziaBu w podejmowaniu decyzji zapewne skBoni kolejnych polityków sunnickich do przyBczenia si do tego sojuszu. Osignita w ten sposób  jedno[ mo|e mie jednak coraz bardziej fasadowy charakter, skrywa ambicje Kurdów do uzyskania niepodlegBo[ci, rozpad obozu szyitów na zwolenników i przeciwników autonomii regionalnej oraz marginalizacj przewa|ajcej cz[ci sunnitów. ul. Warecka 1a, 00-950 Warszawa, tel. 556 80 00, fax 556 80 99, sekretarz-biuletyn@pism.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ustawa z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym
RozporzÄ…dzenie Komisji (WE) nr 2073 05 z dnia 15 listopada 2005 r
Rozporządzenie z dnia 15 października 2008 w sprawie okreslenia wzrcowergo planu kont dla banków
Mała konstytucja z 17 października 1992 roku
Ustawa z dnia 7 pażdziernika 1999 roku o języku polskim
Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 o opłatach abonamentowych
O ochronie konkurencji i konsumentów (USTAWA z dnia 15 grudnia 2000 r )
46 15 Pażdziernik 1999 Bomby na Trawiaste Wzgórza
USTAWA z dnia 27 lipca 2005 r Prawo o szkolnictwie wyższym
299 Rozporz dzenie Komisji WE nr 1998 06 z dnia 15 grudnia 2006 r w sprawie

więcej podobnych podstron