plik


ÿþFARMAKOLOGIA  WYKAAD 3 Leki ukBadu wspóBczulnego ! Troch historii: §ð w roku 1896 Oliver i Schafer wykazali, |e podanie wycigu z nadnerczy powodowaBo wzrost ci[nienia ttniczego krwi §ð wzrost ci[nienia krwi w przypadku podania wycigu spowodowany byB sam fizjologi tego narzdu  rdzeD nadnerczy odpowiedzialny jest za syntez amin katecholowych, skutkiem dziaBania których jest m.in. skurcz naczyD krwiono[nych i podwy|szenie ci[nienia ttniczego krwi §ð obecnie w[ród wszystkich chorób schorzenia ukBadu kr|enia uznawane s za najgrozniejsze ! Elementy anatomiczne Obwodowego UkBadu Nerwowego (ObUN): Obwodowy ukBad nerwowy zawiera neurony: Øð aferentne (czuciowe) przewodzce impulsy nerwowe do OUN z zakoDczeD czuciowych Øð eferentne (ruchowe) przewodz impulsy nerwowe z OUN do komórek efektorowych Obwodowy eferentny ukBad nerwowy somatyczny autonomiczny (zale|ny od naszej woli) (niezale|ny od naszej woli) Neuroprzekazniki ukBadu autonomicznego: UkBad wspóBczulny UkBad przywspóBczulny zwoje zwoje ACh ACh zakoDczenia zakoDczenia NA, A, dopamina ACh Porównanie anatomii ukBadu nerwowego wspóBczulnego i przywspóBczulnego: Cecha UkBad przywspóBczulny (parasympatyczny) UkBad wspóBczulny (sympatyczny) DBugo[ wBókien Przedzwojowych DBugie typu B, mielinowe Krótkie typu B, mielinowe Zazwojowych Krótkie typu C, bezmielinowe DBugie typu C, bezmielinowe Transmiter Przedzwojowe Acetylocholina Acetylocholina Noradrenalina, niekiedy acetylocholina (gruczoBy Zazwojowe acetylocholina potowe, niektóre naczynia) Receptory Przedzwojowe Receptor nikotynowy Receptor nikotynowy Zazwojowe Receptor muskarynowy Alpha, beta  adrenergiczne Stosunek wBókien przedzwojowych do 1 : 20 1 : 1 zwojowych ! Receptory adrenergiczne  efekty pobudzenia: RECEPTOR að RECEPTOR bð að að bð bð bð 1 2 1 2 3 drugi przekaznik Ca2+ ­ð, IP , DAG cAMP ¯ð cAMP ­ð cAMP ­ð cAMP ­ð 3 skurcz mi[ni rozkurcz mi[ni wzrost kurczliwo[ci rozkurcz mi[ni nasilenie gBadkich naczyD gBadkich naczyD i pobudliwo[ci gBadkich naczyD i glikogenolizy i oskrzeli serca oskrzeli lipazy efekt hipotensyjny i aktywacja w OUN sedatywny w OUN rozkurcz naczyD np. wzrost kurczliwo[ci gBówne efekty wieDcowych mi[ni pobudzenia hamowanie szkieletowych uwalniania NA nasilenie wydzielania reniny nasilenie glikogenolizy i lipazy pobudzenie tego receptor du|e ilo[ci znajduj du|e ilo[ci w wystpuj na receptora jest presynaptyczny i si w mi[niu drzewie komórkach mi[ni odpowiedzialne za postsynaptyczny sercowym; oskrzelowym gBadkich w skurcz, co zwizane (znajduje si na wtrobie jest z uwolnieniem bBonie pre- i powoduje wzrost punkt uchwytu jonów wapniowych postsynaptycznej) ci[nienia leków stosowanych maj mniejsze dodatkowe skurczowego w dychawicy znaczenie informacje typowy receptor oskrzelowej postsynaptyczny punkt uchwytu w lekach stosowanych zwizany z cyklem w dychawicy fosfatydyloinozyto- oskrzelowej lowym Receptor adrenergiczny  poBo|enie synaptyczne autoreceptor  wydzielana adrenalina oddziaBuje na bBon post- i presynaptyczn  dochodzi do zahamowania wydzielania A na drodze sprz|enia zwrotnego (-) synapsa ±2 ±1 ±1 NA ² 1 ² 2 ² 1 ² 3 bBona presynaptyczna bBona postsynaptyczna ! Biosynteza katecholamin TYROZYNA Noradrenalina jest przekaznikiem impulsu nerwowego w hydroksylaza ukBadzie wspóBczulnym i jego biosynteza z tyrozyny zachodzi tyrozynowa w neuronach adrenergicznych pod wpBywem reakcji DOPA enzymatycznych, w których bior udziaB: hydroksylaza dekarboksylaza tyrozyny (tyrozyna), DOPA-dekarboksylaza oraz ²- DOPY hydroksylaza dopaminy DOPAMINA hydroksylaza PrzeksztaBcenie noradrenaliny w adrenalin odbywa si w komórkach chromochBonnych rdzenia nadnerczy w obecno[ci dopaminy N-metylotransferazy fenyloetanoloaminy ADRENALINA N-metylotransferaza NORADRENALINA OH OH OH OH OH THF DHF O H O CO O H O 2 2 2 2 OH 2 OH tyrozynaza DOPA-dekarboksylaza ²-hydroksylaza dopaminy CH2 CH2 CH2 HC OH HC NH2 HC NH2 H2C NH2 H2C NH2 COOH COOH dopamina noradrenalina melanina tyrozyna dihydroksyfenyloalanina OH OH Biosynteza amin katecholowych (przej[cie noradrenaliny w adrenalin zachodzi jedynie w adrenalina rdzeniu nadnerczy) HC OH H2C NH CH3 ! Metabolizm noradrenaliny: OH OH OH OH MAO HC CH2NH2 HC COOH OH OH noradrenalina kwas 3,4-dihydroksymigdaBowy OH OH OH O CH3 COMT HC CH2NH2 HC CH2NH2 OH OH noradrenalina metoksynoradrenalina MAO  monoaminooksydaza COMT  katecholo-orto-metylotransferaza ! Endogenne aminy katecholowe: §ð noradrenalina (Norepinefryna, Lewarterenol, NA) (Levanor) üð powinowactwo do receptora: að>bð üð zastosowanie: Øð leczenie wstrzsu w celu utrzymania odpowiedniego ci[nienia krwi Øð jako dodatek do leków znieczulajcych miejscowo w celu obkurczania naczyD krwiono[nych §ð adrenalina (Epinefryna, A) (Fastject, Injectio Adrenalini) üð powinowactwo do receptora: að<bð üð zastosowanie: Øð w nagBych zagro|eniach |ycia (wstrzs anafilaktyczny, dychawica oskrzelowa, zatrzymanie akcji serca), podawana do|ylnie, domi[niowo lub podskórnie §ð dopamina (Dopamin) üð powinowactwo do receptora: D , D , bð <að 1 2 1 1 üð zastosowanie: w nagBych zagro|eniach |ycia (wstrzs kariogenny) podawana do|ylnie ! PodziaB leków dziaBajcych na ukBad wspóBczulny: I. Leki pobudzajce ukBad wspóBczulny: Øð leki pobudzajce receptory að-adrenergiczne Øð leki pobudzajce receptory bð-adrenergiczne Øð leki pobudzajce receptory að- i bð-adrenergiczne Øð leki pobudzajce ukBad wspóBczulny o przewa|ajcym dziaBaniu o[rodkowym Øð leki pobudzajce ukBad wspóBczulny zmniejszajcy Baknienie (anorexigenica) II. Leki hamujc ukBad wspóBczulny: Øð leki blokujce receptor adrenergiczny (leki adrenolityczne): üð leki blokujce receptor að-adrenergiczny (að-adrenolityki) dziaBanie üð leki blokujce receptor bð-adrenergiczny (bð-adrenolityki) postsynaptyczne üð leki blokujce receptor að- i bð-adrenergiczny Øð leki hamujce czynno[ presynaptycznych struktur w zakoDczeniach nerwów wspóBczulnych (leki sympatykolityczne, leki blokujce neuron adrenergiczny) Leki pobudzajce receptory ±-adrenergiczne: ! PodziaB leków: 1. Naturalni agoni[i Noradrenalina Levonor, Lignocainum h/ch 2% cum noradrenalino 0,001255 Adrenalina Fastject, Injectio Adrenalini Dopamina w du|ych dawkach Dopamin 2. Nieselektywni agoni[ci Xylometazolin Xylometazolin, Risaxyl Natazolina Rhinazin, Betadrin Tymazolina Thymazen Tetryzolina Tyzine, Spersadexoline 3. að 1-agonisi Fenylefryna Coldrex, Rhinopront 4. að 2-agonisci Oxymetazolina Acatar, Oxalin ! DziaBanie leków pobudzajcych receptory ±1 : üð skurcz mi[ni gBadkich np. macicy, naczyD üð znaczny wzrost ci[nienia ttniczego üð wzrost zu|ycia tlenu przez serce ! Wskazania do stosowania ±1-agonistów üð zapa[ naczyniowa üð miejscowo do roztworów lidokainy (norepinefryna, korbadryna)  przedBu|enie czasu dziaBania lidokainy poprzez wpByw na naczynia krwiono[ne; nie stosowa do znieczuleD palców! (dBugotrwaBe obkurczenie naczyD mo|e doprowadzi do martwicy dystalnych cz[ci ciaBa) üð do zniesienia przekrwienia i obrzku spojówek oraz bBon [luzowych nosa (stosuje si do 5 dni, aby nie uszkodzi bBony [luzowej) ! Przeciwwskazania do stosowania ±1-agonistów: üð mia|d|yca üð nadczynno[ tarczycy üð nadci[nienie ttnicze üð czstoskurcz komorowy i migotanie komór üð niewydolno[ mi[nia sercowego ! Interakcje ±1-agonistów: üð znaczny wzrost siBy dziaBania að 1-agonistów po podaniu leków sympatolitycznych (Rezerpina), a tak|e p/depresyjnych (Nialamid) §ð mechanizm dziaBania leków p/depresyjnych oparty jest m.in. na hamowaniu monoaminooksydazy (MAO)  enzymu biorcego udziaB w metabolizmie amin katecholowych  jego zahamowanie poprzez wpByw leków p/depresyjnych doprowadzi do zmniejszenia rozkBadu endogennych amin katecholowych oraz leków pobudzajcych ukBad wspóBczulny  zjawisko potencjalizacji Leki pobudzajce receptory ²-adrenergiczne ! PodziaB leków pobudzajcych receptory ²-adrenergiczne: 1.Leki nieselektywne Izoprenalina Orcyprenalina Astmopent 2. bð 1-agoni[ci Dobutamina (bð Dobutrex, Dobuject 1-selektywny) 3. bð 2-agoni[ci Salbutamol Ventolin, Salamol Terbutalina Bricanyl Fenoterol Berotec, Berodual Salmeterol Serevent ! DziaBanie leków ²-mimetycznych: üð pobudzenie receptora: §ð bð  przyspiesza prac serca 1 §ð bð  powoduje zwiotczenie mi[ni gBadkich (oskrzeli i naczyD) 2 §ð bð  powoduje lipoliz 1 §ð bð  dochodzi do glikogenolizy i glukoneogenezy 2 §ð bð i bð  ­ð uwalniania reniny i insuliny 1 2 üð obecnie trwaj intensywne dziaBania nad selektywnymi agonistami bð , jako terapeutykami do leczenia 3 otyBo[ci, bowiem pobudzenie receptora bð powoduje lipaz. 2 ! Wskazania do stosowania nieselektycznych agonistów receptora ² i ² : 1 üð zespóB Adamsa i Stokesa (zwolnienie lub zatrzymanie czynno[ci mi[nia sercowego) üð blok przedsionkowo-komorowy, rzadkoskurcz zatokowy üð przez zabiegiem wszczepiania rozrusznika üð wstrzs kariogenny ! Wskazania do stosowania ² 2-agonistów: üð dychawica oskrzelowa üð w ci|y hamuje skurcze naczyD üð w chorobach naczyD obwodowych (Raynauda  sine rce i Buergera  zarostowe zapalenie ttnic obwodowych, gBównie koDczyn ) dolnych  leczenie chirurgiczne: amputacja nogi ! DziaBania niepo|dane agonistów receptora ²-adrenergicznego: üð zaburzenia czynno[ci serca Øð czstoskurcz zatokowy Øð nasilenie objawów dychawicy üð dr|enie mi[ni ! Przeciwwskazania do stosowania ²-agonistów: üð niewydolno[ serca üð jaskra üð zawaB üð mia|d|yca üð nadczynno[ tarczycy Leki pobudzajce ukBad wspóBczulny o przewa|ajcym dziaBaniu o[rodkowym Do [rodków pobudzajcym ukBad wspóBczulny o przewa|ajcym dziaBaniu o[rodkowym zalicza si: §ð amfetamina nie s stosowane §ð metamfetamina jako [rodki lecznicze §ð efedryna §ð tyronina Zwizki te: §ð uwalniaj dopamin i noradrenalin §ð wywoBuj podniecenie psychoruchowe oraz pobudzaj o[rodek oddechowy i naczynioruchowy §ð podnosz ci[nienie krwi i powoduj utrat Baknienia Amfetamin wycofano z lecznictwa ze wzgldu na pojawiajca si lekozale|no[, stany psychotyczne i podniecenie psychiczne (pemolina  preparat amfetaminy) Leki pobudzajce ukBad wspóBczulny zmniejszajce Baknienie (anorexigenica) Do [rodków pobudzajcych ukBad wspóBczulny zmniejszajcych Baknienie zalicza si: §ð fentermina (Linyl) §ð chlorfentermina (Avipron, Avicol) §ð mazyndol (Teronac) Øð preparaty te nie s stosowane w Polsce Øð mechanizm dziaBania: pobudzajc ukBad wspóBczulny powoduj hiperglikemi, co zmniejsza reakcj glukoreceptorów o[rodka Baknienia w podwzgórzu Øð jedynym preparatem z tej grupy zwizków zarejestrowanym w Polsce jest Sybutramina  stosowana w otyBo[ci  powoduje wzrost wydzielania noradrenaliny, która hamuje o[rodek Baknienia i pobudza o[rodek termoregulacji ! DziaBania niepo|dane leków z grupy anorexigenica: üð bezsenno[ üð przyspieszenie akcji serca üð dr|enie mi[ni üð zaburzenia czynno[ci bioelektrycznej mózgu üð zaparcia ! Przeciwwskazania do stosowania: üð ci|a üð jaskra üð okres karmienia üð niewydolno[ serca üð nadci[nienie ttnicze ! Interakcje: Mazindol  nasila dziaBanie o[rodków inhibitorów MAO i leków hamujcych wychwyt katecholamin Leki hamujce ukBad wspóBczulny (leki sympatykolityczne) leki adrenolityczne leki sympatolityczne blokery receptora ±- i ²-adrenergicznego blokery neuronu adrenergicznego Leki blokujce receptory ±-adrenergiczne 1.Nieselektywne blokery receptora ±-adrenergicznego (±-adrenolityki) Talazolina, Fentolamina Alkaloidy sporyszu (dihydropochodne Dihydroergotaminum tartaricum, Hydacorn ergotaminy i ergotoksyny) 2. Selektywne blokery receptorów ±1-adrenergicznych (±1-adrenolityki) Prazosyna Minipress, Polpressin u m|czyzn w przero[cie Doksazosyna Cardura, Doxar, Kamiren gruczoBu krokowego Terazosyna Hytrin, Kornam Tamsulosyna (selektywny bloker að ) Omnick 1A 3. Selektywne blokery receptorów ±2-adrenergicznych Johimbina nie stosowana jako lek Idazoksan ! DziaBanie leków blokujcych receptory ±-adrenergiczne: üð zwiotczenie mi[ni gBadkich naczyD krwiono[nych üð spadek ci[nienia ttniczego krwi üð zmniejszenie zastoju w kr|eniu pBucnym üð spadek ci[nienia napeBniania lewej komory serca (obci|enie nastpcze) üð spadek ilo[ci HDL i spadek ilo[ci LDL üð alkaloidy sporyszu  skurcze mi[ni gBadkich np. macicy, rozkurcz ttnic mózgowych, depresje o[rodka naczynioruchowego. ! Wskazania do stosowania antagonistów receptora ±-adrenergicznego: üð nadci[nienie ttnicze üð w gruczolakach cz[ci rdzeniowej nadnerczy üð niewydolno[ mi[nia sercowego üð tolazolina hamuje aktywno[ dehydrogenazy üð przeBomy nadci[nienie np. Fentolamina alkoholowej üð choroba naczyD obwodowych (choroba üð migrenowe bóle gBowy np. alkaloidy sporyszu Raynauda. Buergera) üð rozrost gruczoBu krokowego ! DziaBania niepo|dane leków ±-adrenolitycznych üð hipotensja ortostatyczna üð zaburzenia pracy serca, bóle wieDcowe u osób z üð rozszerzenie naczyD skóry chorob niedokrwienn üð tolazolina i fentolamina  skurcz mi[ni gBadkich üð impotencja jelit, uwalnianie histaminy, choroba wrzodowa Leki blokujce receptory ²-adrenergiczne: Nieselektywne (Generacja I) Selektywne bð-blokery (Generacja II) bez wBa[ciwo[ci z dziaBaniem bez wBa[ciwo[ci z dziaBaniem antagonistycznych antagonisytycznym antagonistycznych antagonisytycznym Propranolol (Propranolol) Oksprenolol (Coretal) Metoprolol (Metocard) Acebutolol (Sectran) Sotalol (Sotahexal) Pindolol (Visken) Atenolol (Atenolol) Karteolol (Arleoptic) Bisoprolol (Concor, Timolol (Timoptic) Bisocard) bð 1-blokery o dodatkowym dziaBaniu receptora (Generacja III) Øð Carvedilol (Vivacor) Øð Labetalol (Pressocard) Øð Medivolol Øð Dilevalol  dodatkowo blokuje receptor að 1 Øð Celiprolol  posiada dziaBanie agonistyczne w stosunku do receptorów bð 2 ! DziaBanie [rodków ²-adrenolitycznych: üð normalizuj i ekonomizuj prace serca üð spadek ci[nienia krwi ttniczej üð wzrasta przepByw wieDcowy üð hamuj uwalnianie reniny i insuliny üð propranolol, oksyprenolol, acebutolol  s stabilizatorami bBon komórkowych w sercu üð propranolol  hamuje obwodow konwersj tyroksyny do trójjodotyroniny üð leki o cechach cz[ciowych agonistów np. oksyprenolol powoduj wzrost czstotliwo[ci pracy serca w spoczynku, ale zmniejszaj j podczas wysiBku ! Wskazania do stosowania leków ²-adrenolitycznych: üð choroba wieDcowa üð zawaB üð nadci[nienie ttnicze üð nadczynno[ gruczoBów tarczycy üð bð-blokery selektywne wskazane s w leczeniu niewydolno[ci serca üð napadowe bóle gBowy w czasie stosunku (wyst. u m|czyzn, nale|y zastosowa niewielkie ilo[ci propranololu przed) üð jaskra üð migrenowe bóle gBowy üð nerwice lkowe ! DziaBania niepo|dane leków ²-adrenolitycznych: üð rzadkoskurcz üð objawy ze strony OUN (zmczenie, depresje, üð skurcz oskrzeli bezsenno[) üð skurcz naczyD obwodowych (objawy zimnych üð zaburzenia |oBdkowo-jelitowe palców, chromanie przestankowe) üð nasilaj hipoglikemie üð impotencja üð niekorzystny wpByw na gospodark lipidow (¯ð HDL i ­ð poziomu triglicerydów) ! Przeciwwskazania do stosowania leków ²-adrenolitycznych: üð niewyrównana niewydolno[ serca üð rozedma pBuc üð astma oskrzelowa üð blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia üð spastyczny nie|yt oskrzeli üð zaawansowana cukrzyca ! Interakcje leków ²-adrenolitycznych: üð nasilaj hipoglikemiczne dziaBanie insuliny i doustnych leków p/cukrzycowych üð nasilaj hipotensyjne dziaBanie innych leków üð postpujcy rzadkoskurcz wywoBany glikozydami nasercowymi üð nasilaj zaburzenia przewodnictwa w ukBadzie bodzcco-przewodzcym serca wywoBane przez leki chinidynopodobne i antagonistów kanaBów wapniowych (nie Bczy si z werapamilem) Leki blokujce neuron adrenergiczny (leki sympatolityczne) Obecnie stosowane s gBównie jako leki p/nadci[nieniowe Guantydyna Ismelin Rezerpina Normatens Klonidyna Iporel Guanabenz Guanfacyna Metylodopa Dopegyt, Dopanol Guanoxan 6-hydroksydopamina bez zastosowania leczniczego Betaniudyna dziaBa jak Guantydyna ! WBa[ciwo[ci leków sympatolitycznych: üð wypieraj NA z ziarnisto[ci magazynowanych (przej[ciowy wzrost ci[nienia krwi) - po opróznieniu neuronów z NA nastpuje dBugotrwaBy spadek ci[nienia krwi  dziaBanie hipotensyjne ujawnia si po 2-3 dniach, ale nastpnie bdzie utrzymywaBo si przez kilka dni üð rezerpina dziaBa neuroleptycznie  objawy Parkinsonizmu (przy wikszych dawkach mo|e wywoBywa depresje) ! Wskazania do stosowania leków sympatolitycznych: üð ci|kie postacie nadci[nienia ttniczego ! DziaBania niepo|dane leków sympatolitycznych üð hipotonia ortostatyczna üð czynno[ciowa przewaga ukBadu üð spadek przesczu w kBbuszkach nerkowych przywspóBczulnego std zwolnienie akcji serca, üð zaburzenia ejakulacji uczynnienie choroby wrzodowej üð senno[ ! Przeciwwskazania do stosowania leków sympatolitycznych: üð niewydolno[ nerek üð nadci[nienie w przebiegu gruczolaka üð zmiany mia|d|ycowe naczyD mózgowych chromochBonnego nadnerczy ! Interakcje leków sympatolitycznych: üð zapa[ naczyniowa po zastosowaniu znieczulenia ogólnego u chorych leczonych guantydyn, rezerpin üð nasilenie hipotensyjnego dziaBania w skojarzeniu z pochodnymi hydrazynoftalazyny üð synergizm z lekami að-adrenergicznymi üð nasilona toksyczno[ glikozydów nasercowych w skojarzeniu z rezerpin Klonidyna §ð silny agonista receptorów að 2-adrenrgicznych, ale równie| að 1 §ð pobudza presynaptyczne receptory að 2- w neuronach obwodowych hamujc uwalnianie z nich endogennej NA §ð pobudzenie presynaptycznych receptorów að  adrenergicznych w neuronach o[rodkowych, prowadzi do 2 znacznego spadku ci[nienia ttniczego krwi ! DziaBania niepo|dane stosowania klonidyny: üð hipotonia ortostatyczna üð obrzki üð bradykardia üð sucho[ w ustach üð senno[ ! Interakcje klonidyny: üð mo|e spowodowa zwolnienie akcji serca u üð nie podawa razem z rezerpin pacjentów otrzymujcych leki bð 1- adrenomimetyczne Metylodopa §ð kompetencyjny antagonista DOPA w przebiegu syntezy NA §ð zakBóca syntez amin katecholowych powodujc powstanie  faBszywych przekazników að- metylonoradrenaliny, który sBabiej ni| NA pobudza receptory að 1-adrenergiczne oraz jest silnym agonist receptorów að 2-adrenergicznych ! Wskazania do stosowania metylodopy üð nadci[nienie ustalone np. w póznej ci|y ! DziaBania niepo|dane klonidyny: üð hipotonia ortostatyczna üð obrzki üð senno[ üð uszkodzenie wtroby i nerek üð stany depresyjne

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
farmakologia wyklad2 leki ukladu przywspolczulnego
farmakologia wyklad4 leki psychotropowe
farmakologia wyklad6 leki znieczulajce ogolnie
farmakologia wyklad6 leki znieczulajce ogolnie
Leki ukladu wspolczulnego skrypt [tryb zgodnosci]
wykład 8 histofizjologia układu dokrewnego
Farmakoterapia wyklad
ćwiczenie4 leki ukladu przywspolczulnego zastosowanie
farmakologia wyklad5 padaczka parkinson
Leki ukladu przywspolczulnego
Leki układu oddechowego
farmakologia wyklad1?rmakologia ogolna
Farmakologia ćwiczenia 4 Leki poprawiające pracę serca Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej
leki układu RAA
Leki ukł współczulnego
Leki układu krążenia układ renina angiotensytna i leki przeciwstrząsowe

więcej podobnych podstron