plik


ÿþEUROPEJSKI TRYBUNAA PRAW CZAOWIEKA DRUGA SEKCJA SPRAWA BOBEK przeciwko POLSCE (SKARGA nr 68761/01) WYROK  17 lipca 2007 r. W sprawie Bobek przeciwko Polsce, Europejski TrybunaB Praw CzBowieka (Druga Sekcja), zasiadajc jako Izba skBadajca si z nastpujcych sdziów: Pani F. TULKENS, Przewodniczca, Pan A.B. BAKA, Pan I. CABRAL BARRETO, Pan V. ZAGREBELSKY, Pani A. MULARONI, Pan L. GARLICKI, Pani D. JO IEN oraz Pani S. DOLLÉ, Kanclerz Sekcji, Obradujc na posiedzeniu zamknitym 26 czerwca 2007r. wydaje nastpujcy wyrok, który zostaB przyjty w tym dniu: POSTPOWANIE 1. Sprawa wywodzi si ze skargi (nr 68761/01) przeciwko Rzeczypo- spolitej Polskiej wniesionej do TrybunaBu na podstawie art. 34 Konwencji o Ochronie Praw CzBowieka i Podstawowych Wolno[ci ( Konwencja ) przez Pani Wand Bobek. 2. Rzd polski ( Rzd ) byB reprezentowany przez peBnomocnika pana J. WoBsiewicza z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. 3. Skar|ca zarzucaBa, |e postpowanie lustracyjne w jej sprawie byBo nierzetelne i naruszyBo art. 6 Konwencji. Skar|yBa si w szczególno[ci, |e nie miaBa wystarczajcego dostpu do akt sprawy i |e postpowanie nie byBo publiczne. Ponadto pisemne uzasadnienia wyroków wydanych w jej sprawie nigdy nie byBy jawne. 93 4. Decyzj z 24 pazdziernika 2006 r. TrybunaB uznaB skarg za cz[cio- wo dopuszczaln. ZdecydowaB o wBczeniu do meritum sprawy rozpatrzenie zarzutu wstpnego Rzdu opartego o niewykorzystanie krajowych [rodków odwoBawczych. 5. Zarówno skar|ca jak i Rzd przedstawili pisemne stanowiska (art. 59 § 1). FAKTY I. OKOLICZNOZCI SPRAWY 6. Skar|ca urodziBa si w 1929 r. i mieszka w Rzeszowie. 7. Skar|ca, która wykonywaBa zawód adwokata, zBo|yBa o[wiadczenie na podstawie ustawy lustracyjnej z 1997 r., |e nigdy w sposób tajny nie wspóB- pracowaBa z komunistycznymi sBu|bami bezpieczeDstwa. PrzyznaBa jedynie, |e pomidzy 1945 r. a 1953 r. pracowaBa w Urzdzie BezpieczeDstwa w Rze- szowie jako asystentka w biurze, ale w 1953 r. porzuciBa t prac. 8. 14 kwietnia 1999 r. Rzecznik Interesu Publicznego zBo|yB do Sdu Apelacyjnego w Warszawie dziaBajcego jako sd lustracyjny pierwszej in- stancji wniosek o wszczcie postpowania w sprawie skar|cej na podstawie ustawy lustracyjnej ze wzgldu na to, |e skBamaBa ona w swoim o[wiadczeniu lustracyjnym, zaprzeczajc wspóBpracy ze sBu|bami tajnymi po 1953 r. SBu|ba bezpieczeDstwa znana byBa jako Urzd BezpieczeDstwa, jednak|e po 1956 r. nazwana zostaBa SBu|b BezpieczeDstwa. 9. 31 maja 1999 r. skar|ca zostaBa poinformowana o wszczciu postpo- wania lustracyjnego w sprawie jej o[wiadczenia lustracyjnego. 10. 9 wrze[nia 1999 r. Sd Apelacyjny w Warszawie, dziaBajcy w pierw- szej instancji, przeprowadziB rozpraw w sprawie skar|cej. Rzecznik Interesu Publicznego wnioskowaB o publiczne przeprowadzenie rozprawy, a skar|ca poparBa ten wniosek. ByBa ona przesBuchiwana przez sd i zajBa stanowisko w sprawie dowodów znajdujcych si w dyspozycji sdu. Akta sprawy skBadaBy si z o[wiadczenia lustracyjnego skar|cej, kopii dokumentów znajdujcych si w teczce skar|cej utworzonej przez tajn komunistyczn policj oraz wniosku Rzecznika o wszczcie postpowania lustracyjnego. Pod koniec przesBuchania, zarówno skar|ca, jak i Rzecznik, zadeklarowali, |e nie wnioskuj o przepro- wadzenie dodatkowych dowodów przez sd. Sd zamknB rozpraw. 11. Jednak|e 13 wrze[nia 1999 r. skar|ca zwróciBa si do sdu o przepro- wadzenie dalszych dowodów. PrzedBo|yBa ró|ne dokumenty dotyczce jej ka- riery zawodowej, charakteru oraz moralno[ci. 12. 15 wrze[nia 1999 r. sd otworzyB ponownie rozpraw oraz wBczyB dokumenty przedstawione przez skar|c do akt sprawy. Ponownie zamknB rozpraw. 94 13. 16 wrze[nia 1999 r. sd przesBaB skar|cej sentencj wyroku z 15 wrze- [nia 1999 r., w którym uznaB, |e skar|ca zBo|yBa nieprawdziwe o[wiadcze- nie lustracyjne, poniewa| po 1953 r. byBa [wiadomym, tajnym wspóBpra- cownikiem komunistycznych tajnych sBu|b. Sd poinformowaB ponadto skar|c, |e pisemne uzasadnienie wyroku zostaBo przygotowane zgodnie z art. 100 § 5 kodeksu postpowania karnego i |e mo|e si z nim zapozna w kancelarii tajnej. Poniewa| skar|ca nie byBa reprezentowana przed sdem przez adwokata, caBo[ uzasadnienia mogBa by przeczytana jedynie przez ni oraz przez Rzecznika Interesu Publicznego, z wyBczeniem wszelkich innych osób. 14. Skar|ca odwoBaBa si. 15. 8 listopada 1999 r. Sd Apelacyjny w Warszawie, dziaBajc jako sd drugiej instancji, oddaliB jej odwoBanie oraz utrzymaB w mocy wyrok sdu pierwszej instancji. 16. 22 listopada 1999 r. ten sam sd poinformowaB skar|c, |e pisemne uzasadnienie wyroku zostaBo przygotowane zgodnie z art. 100 § 5 kodeksu post- powania karnego i |e mo|e si z nim zapozna w kancelarii tajnej sdu. 17. Skar|ca zBo|yBa kasacj do Sdu Najwy|szego, który przeprowadziB rozpraw 10 pazdziernika 2000 r. Skar|ca nie skorzystaBa z prawa uczest- nictwa w rozprawie. Sd przychyliB si do wniosku Rzecznika o rozpoznanie sprawy z wyBczeniem jawno[ci, majc na wzgldzie art. 360 § 1 (3) kodeksu postpowania karnego. Wyrokiem wydanym tego samego dnia Sd Najwy|- szy oddaliB kasacj skar|cej. II. WAAZCIWE PRAWO KRAJOWE ORAZ PRAKTYKA A. Konstytucja 18. Art. 45 Konstytucji przewiduje w omawianym zakresie:  Ka|dy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwBoki przez wBa[ciwy, niezale|ny, bezstronny i niezawisBy sd (& ) . Art. 79 § 1 Konstytucji przewiduje:  Ka|dy, czyje konstytucyjne wolno[ci lub prawa zostaBy naruszone, ma prawo, na zasadach okre[lonych w ustawie, wnie[ skarg do TrybunaBu Konstytucyjnego w sprawie zgodno[ci z Konstytucj ustawy lub innego aktu normatywnego, na pod- stawie którego sd lub organ administracji publicznej orzekB ostatecznie o jego wol- no[ciach lub prawach albo o jego obowizkach okre[lonych w Konstytucji. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TrybunaBu Konstytucyjnego, Try- bunaB ma kompetencj jedynie do rozstrzygania zgodno[ci przepisów praw- nych z Konstytucj, nie jest natomiast wBa[ciwy do badania sposobu, w jaki sdy zinterpretowaBy przepisy prawne majce zastosowanie w indywidual- nej sprawie (m.in. SK 4/99, 19 pazdziernika 1999; Ts 9/98, 6 kwietnia 1998; Ts 56/99, 21 czerwca 1999). 95 B. Ustawa lustracyjna 19. Ustawa lustracyjna (ustawa o ujawnieniu pracy lub sBu|by w orga- nach bezpieczeDstwa paDstwa lub wspóBpracy z nimi w latach 1944-1990 osób peBnicych funkcje publiczne) weszBa w |ycie 3 sierpnia 1997 r. Jej celem byBo zapewnienie transparentno[ci w odniesieniu do osób wykonujcych funkcje publiczne, które byBy tajnymi wspóBpracownikami tajnych sBu|b w erze ko- munistycznej. Ustawa utraciBa moc prawn 15 marca 2007 r. 20. Zgodnie z artykuBem 4 ustawy  wspóBpraca byBa rozumiana jako  [wiadoma i tajna wspóBpraca z ogniwami operacyjnymi lub [ledczymi orga- nów bezpieczeDstwa paDstwa w charakterze tajnego informatora lub pomoc- nika przy operacyjnym zdobywaniu informacji . 21. Art. 6 (1) ustawy brzmiaB:  Obowizek zBo|enia o[wiadczenia, dotyczcego pracy lub sBu|by w orga- nach bezpieczeDstwa paDstwa lub wspóBpracy z tymi organami w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 10 maja 1990 r., zwanego dalej  o[wiadczeniem , maj osoby, o których mowa w art. 7 . 22. Art. 7 (1) zawieraB list funkcji publicznych oraz zawodów, a osoby sprawujce te funkcje lub wykonujce wskazane zawody byBy zobowizane do zBo|enia o[wiadczenia zgodnie z artykuBem 6. 23. Zgodnie z art. 7 (1) pkt 10 (a) w wersji poprawionej w 1998, osoby ubiegajce si o przyjcie do palestry oraz adwokaci byli zobowizani do zBo- |enia takich deklaracji. Deklaracje te miaBy by zBo|one Ministrowi Sprawie- dliwo[ci. 24. O[wiadczenia byBy przekazywane do sdu lustracyjnego. Zgodnie z art. 1 ustawy, Sd Apelacyjny w Warszawie uprawniony byB do prowadze- nia postpowaD lustracyjnych. Postpowania te mogBy by wszczte na wnio- sek Rzecznika Interesu Publicznego. 25. Rzecznik wszczynaB postpowanie przed sdem lustracyjnym w przy- padku wtpliwo[ci co do prawdziwo[ci o[wiadczenia o braku wspóBpracy. 26. Zgodnie z art. 17 (d), do obowizków Rzecznika nale|aBo w szcze- gólno[ci:  1. (& ) 1) analiza o[wiadczeD wpBywajcych do Sdu, 2) zbieranie informacji niezbdnych do prawidBowej oceny o[wiadczeD, 3) skBadanie wniosków do Sdu o wszczcie postpowania lustracyjnego, (& ) 2. Rzecznik, w zakresie wykonywania zadaD okre[lonych w ust. 1 pkt 2, mo|e |da nadesBania lub przedstawienia akt oraz dokumentów i pisemnych wyja[nieD, a w razie potrzeby przesBuchiwa [wiadków, zasiga opinii biegBych oraz dokonywa przeszukaD; w tym zakresie, a tak|e w zakresie zadaD okre[lo- 96 nych w art. 17 ust. 1 do Rzecznika stosuje si odpowiednio przepisy Kodeksu postpowania karnego dotyczce prokuratora . Zgodnie z art. 17 (e), Rzecznik miaB peBen dostp do wszystkich dokumentów i innych zródeB informacji, niezale|nie od formy, w jakiej zostaBy utrwalone. Stworzone przed 10 maja 1990 przez organy wymienione w tym artykule, wBczajc w to zródBa pochodzce z Ministerstwa Spraw Wewntrznych. 27. Zgodnie z art. 19 do spraw nie uregulowanych przepisami ustawy i odnoszcych si do postpowania lustracyjnego stosowaBo si odpowiednio przepisy kodeksu postpowania karnego. 28. Zgodnie z artykuBem 20 do osoby poddanej postpowaniu lustracyj- nemu miaBy zastosowanie przepisy dotyczce oskar|onego w postpowaniu karnym. Postpowanie przed sdem lustracyjnym koDczyBo si orzeczeniem stwier- dzajcym, czy deklaracja zBo|ona przez osob lustrowan byBa prawdziwa. Orzeczenie tego sdu mogBo by zaskar|one do drugiej instancji sdu lustra- cyjnego. Takie odwoBanie rozpatrywane byBo przez inny skBad trzech sdziów Sdu Apelacyjnego w Warszawie. 29. Zgodnie z art. 23 orzeczenie sdu lustracyjnego dostarczane byBo z uzasadnieniem osobie zainteresowanej. 30. Kasacja do Sdu Najwy|szego przysBugiwaBa od orzeczenia sdu dru- giej instancji. 31. Prawomocne orzeczenie, uznajce dane o[wiadczenie za nieprawdzi- we, byBo natychmiast publikowane w Monitorze Polskim. 32. Zgodnie z art. 30 prawomocne orzeczenie dotyczce nieprawdziwego o[wiadczenia stanowiBo utrat kwalifikacji moralnych, które zgodnie z od- powiednimi ustawami, byBy konieczne dla wykonywania niektórych funkcji, wBczajc w to zawód adwokata. PocigaBo wic za sob pozbawienie upraw- nieD adwokackich. C. Kodeks postpowania karnego 33. Art. 156 § 4 kodeksu przewiduje, |e je|eli zachodzi niebezpieczeD- stwo ujawnienia tajemnicy paDstwowej, przegldanie akt, sporzdzanie od- pisów i kserokopii odbywa si z zachowaniem rygorów okre[lonych przez prezesa sdu lub sd. 34. Art. 100 § 5, który dotyczy wydawania wyroków przewiduje:  Je|eli spraw rozpoznano z wyBczeniem jawno[ci ze wzgldu na wa|ny interes paDstwa, zamiast uzasadnienia dorcza si zawiadomienie, |e uzasadnie- nie zostaBo sporzdzone . 35. Art. 360 § 1 (3) kodeksu przewiduje, |e sd zarzdza przeprowadze- nie rozprawy z wyBczeniem jawno[ci, je|eli jego publiczne przeprowadzenie wyjawiaBoby okoliczno[ci, które w [wietle wa|nych interesów paDstwowych powinny pozosta niejawne. 97 D. Regulacje w przedmiocie informacji niejawnych 36. Art. 2 ust. 1 ustawy z 1982 r. o ochronie tajemnicy paDstwowej i sBu|- bowej, obowizujcej do dnia 11 marca 1999 r., stanowi:  1. Tajemnic paDstwow jest wiadomo[, której ujawnienie osobom nie upo- wa|nionym mo|e narazi na szkod obronno[, bezpieczeDstwo lub inny wa|ny interes PaDstwa, dotyczca w szczególno[ci: (...) 2) organizacji organów ochrony porzdku i bezpieczeDstwa publicznego, ich wyposa|enia oraz form i metod pracy, a tak|e danych identyfikujcych funk- cjonariuszy tych organów i osoby wspóBdziaBajce z organami ochrony bezpie- czeDstwa publicznego (...) . 37. ArtykuB 86 ustawy z 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejaw- nych, w cz[ci majcej odniesienie do okoliczno[ci sprawy, stanowiB:  2. Osoby, o których mowa w art. 21 ust. 1 [uprawnione do podpisania dokumentu i nadania mu klauzuli tajno[ci], lub ich nastpcy prawni w odniesieniu do dokumen- tów zawierajcych wiadomo[ci stanowice tajemnic paDstwow, wytworzonych przed dniem 10 maja 1990 r.  dokonaj w terminie 36 miesicy od dnia wej[cia w |ycie ustawy ich przegldu w celu dostosowania ich dotychczasowych klauzul do klauzul wynikajcych z ustawy. Do tego czasu dokumenty te uwa|a si za ozna- czone odpowiednio do postanowieD ust. 1, chyba |e przepisy odrbne stanowi inaczej. (& ) . ZaBcznik nr 1 do ustawy stanowiB, co nastpuje:  I. Informacje, które mog by oznaczane klauzul  [ci[le tajne : 21. Informacje dotyczce dokumentów uniemo|liwiajcych ustalenie danych identyfikujcych funkcjonariuszy, |oBnierzy lub pracowników organów, sBu|b i instytucji paDstwowych uprawnionych do wykonania czynno[ci operacyjno- -rozpoznawczych lub [rodków, którymi posBuguj si przy wykonywaniu czyn- no[ci operacyjno-rozpoznawczych . ArtykuB 52 ust. 2 ustawy z 1999 r. dotyczyB organizacji pracy kancelarii tajnej. StanowiB on, co nastpuje:  Dokumenty oznaczone klauzulami:  [ci[le tajne i  tajne mog by wyda- wane poza kancelari tajn jedynie w przypadku, gdy odbiorca zapewnia warunki ochrony takich dokumentów przed nieuprawnionym ujawnieniem. W razie wt- pliwo[ci co do zapewnienia warunków ochrony, dokument mo|e by udostpnio- ny wyBcznie w kancelarii tajnej . E. Wyroki TrybunaBu Konstytucyjnego 38. Niektóre ograniczone aspekty ustawy lustracyjnej z 1997 r. zostaBy rozpatrzone w zakresie ich zgodno[ci z Konstytucj przez TrybunaB Konstytu- cyjny. W wyroku z 10 listopada 1998 r. TrybunaB Konstytucyjny przypomniaB historyczne podBo|e ustawy lustracyjnej i wyja[niB jej cel: 98  Przyjta przez ustawodawc koncepcja lustracji zakBada, i| przedmiotem kontroli, orzekania i ewentualnego sankcjonowania w ramach postpowania lu- stracyjnego, jest prawdziwo[ o[wiadczenia, skBadanego na podstawie art. 6 usta- wy z 11 kwietnia 1997 r. Tym samym, co wynika wprost z ustawy i co podkre- [lone zostaBo przez TrybunaB Konstytucyjny w wyroku z 21 pazdziernika 1998 r. (sygn. K. 24/98), ustawa nie wi|e karnej ani te| quasi-karnej odpowiedzialno[ci z samym faktem przeszBej wspóBpracy z organami bezpieczeDstwa paDstwa. Sko- ro zatem, z woli ustawodawcy, praca lub sBu|ba w organach bezpieczeDstwa paD- stwa nie mo|e by uznana za przestpstwo, nieuzasadniony jest zarzut tworzenia przymusu zaznawania przeciwko sobie, czy te|  samooskar|enia . Wol ustawo- dawcy jest, by osoby peBnice lub kandydujce do peBnienia funkcji publicznych, skBadaBy o[wiadczenia o fakcie wspóBpracy. Celem takiej regulacji jest zapewnie- nie jawno[ci |ycia publicznego, eliminacja szanta|u faktami z przeszBo[ci, które mog by uznane za kompromitujce i poddanie tych faktów spoBecznemu osdo- wi. Sama wspóBpraca nie zamyka |adnemu obywatelowi drogi do peBnienia funk- cji publicznych, za[ w postpowaniu lustracyjnym kontrolowana jest wyBcznie prawdomówno[ osób, które peBni lub peBni takie funkcje zamierzaj. Nega- tywne konsekwencje dla zainteresowanych pociga zatem nie wspóBpraca lecz zBo|enie faBszywego (po nowelizacji:  niezgodnego z prawd ) o[wiadczenia. Jak to z materiaBów legislacyjnych wynika, podstawowym celem ustawy byBo  uniemo|liwienie u|ycia przeszBo[ci politycznej , faktu wspóBpracy z tajny- mi sBu|bami w celu szanta|u, (& ) wobec postaci, które zajmuj kluczowe stano- wiska decyzyjne w paDstwie polskim... . 39. W wyroku z 21 pazdziernika 1998 r. (K 24/98) TrybunaB oceniB kon- stytucyjno[ niektórych postanowieD ustawy lustracyjnej zmienionej w 1998 r. Poprawki te dotyczyBy przepisów regulujcych pozycj Rzecznika Interesu Publicznego oraz m.in. przepisów skutkujcych tym, |e niektóre kategorie osób, w odniesieniu do których je|eli zostanie stwierdzone, |e zBo|yBy nie- prawdziwe o[wiadczenie lustracyjne, miaBy by traktowane jako osoby, które utraciBy moralne kwalifikacje konieczne do wykonywania niektórych funkcji publicznych. 40. W wyroku z 19 czerwca 2002 (K 11/02) TrybunaB stwierdziB, |e nie- które poprawki ustawy lustracyjnej uchwalone 15 lutego 2002 r. byBy nie- zgodne z Konstytucj, poniewa| Sejm nie dochowaB procedur legislacyjnych przewidzianych przez wBa[ciwe przepisy konstytucyjne. 41. W wyroku z 5 marca 2003 r. ( K 7/01) TrybunaB Konstytucyjny oceniB zgodno[ z Konstytucj niektórych przepisów ustawy lustracyjnej, które na- kBadaBy obowizek opublikowania o[wiadczeD lustracyjnych zBo|onych przez kandydatów do niektórych funkcji publicznych w zakresie, w jakim nie doko- nywaBy one rozró|nienia ró|nych kategorii wspóBpracy z tajnymi sBu|bami. 42. W wyroku z 28 maja 2003 r. (K 44/02) TrybunaB rozpatrzyB zakres po- jcia tajnej wspóBpracy przewidzianego w art. 4 ustawy lustracyjnej w wersji po zmianach z wrze[nia 2002 r. 99 43. TrybunaB zajmowaB si tak|e innymi problemami dotyczcymi ustawy lustracyjnej w wyrokach K 39/97, P 3/00, SK 10/99 oraz SK 28/01. III. ODPOWIEDNIE INSTRUMENTY MIDZYNARODOWE 44. Poni|sze fragmenty pochodz z tekstu Rezolucji Zgromadzenia Par- lamentarnego Rady Europy 1096(1996) w sprawie [rodków sBu|cych likwi- dacji spu[cizny po totalitarnych systemach komunistycznych:  9. Zgromadzenie z zadowoleniem przyjmuje otwarcie, przez niektóre z daw- nych paDstw totalitarnego re|imu komunistycznego, akt tajnych sBu|b w celu poddania ich publicznemu badaniu. Zgromadzenie doradza tym paDstwom, aby osobom, których ten problem dotyczy, umo|liwi zbadanie, na ich wniosek, akt gromadzonych na ich temat przez dawne sBu|by tajne. (...) 11. Majc na uwadze sposób traktowania osób, które nie popeBniBy |adnego przestpstwa podlegajcego [ciganiu zgodnie z paragrafem 7, ale które jednak|e zajmowaBy wysokie stanowiska w dawnych totalitarnych re|imach komunistycz- nych oraz wspieraBy je, Zgromadzenie zauwa|a, i| okre[lone paDstwa uznaBy za konieczne wprowadzenie [rodków o charakterze administracyjnym, takich jak ustawa lustracyjna lub dekomunizacyjna. Celem tych [rodków jest wyBczenie tych osób od zajmowania stanowisk rzdowych, je|eli z uwagi na brak w prze- szBo[ci zaanga|owania lub wiary w demokratyczne zasady oraz brak zaintereso- wania lub motywacji do przyjcia ich teraz, nie ma gwarancji, |e osoby te spra- wowaByby wBadz w zgodzie z demokratycznymi zasadami. 12. Zgromadzenie podkre[la, i| generalnie w sytuacji gdy speBnionych zosta- Boby kilka kryteriów, [rodki te mog by uznane za zgodne ze standardami pra- worzdnego paDstwa demokratycznego. Po pierwsze, raczej odpowiedzialno[ jednostki, a nie odpowiedzialno[ zbiorowa musi zosta udowodniona w ka|dej indywidualnej sprawie  to podkre[la potrzeb indywidualnego, a nie zbiorowego zastosowania prawa lustracyjnego. Po drugie, prawo do obrony, zasada domnie- mania niewinno[ci oraz prawo odwoBania si do sdu musz by zagwarantowa- ne. Zemsta nigdy nie mo|e by celem stosowania takich [rodków, jak równie| nie powinno by zgody na polityczne lub spoBeczne nadu|ywanie rezultatów postpowania lustracyjnego. Celem lustracji nie jest karanie osób, które mog by winne  to zadanie nale|y do prokuratorów stosujcych prawo karne  lecz ochrona nowo powstajcej demokracji. 13. W zwizku z powy|szym Zgromadzenie sugeruje, aby zapewni zgod- no[ postpowania lustracyjnego oraz podobnych [rodków administracyjnych ze standardami paDstwa praworzdnego, jak równie| aby skupi uwag na zagro- |eniach dla podstawowych praw czBowieka oraz procesu demokratyzacji. Zgro- madzenie odsyBa do  Wytycznych majcych na celu zapewnienie zgodno[ci pro- cedur lustracyjnych i podobnych [rodków administracyjnych z wymogami pra- worzdnego paDstwa , stanowicych przydatn publikacj w tym zakresie . 100 PRAWO I. ZARZUT PRZEDWSTPNY RZDU 45. Rzd twierdziB, i| skar|ca nie wykorzystaBa przysBugujcych jej [rod- ków prawnych, jak wymaga tego artykuB 35 § 1 Konwencji. PrzekonywaB, |e skar|ca nie podniosBa przed sdami krajowymi, nawet co do zasady, kon- kretnych zarzutów odnoszcych si do nierzetelno[ci postpowania lustracyj- nego. W szczególno[ci skar|ca ani na etapie postpowania apelacyjnego, ani kasacyjnego nie kwestionowaBa ograniczeD naBo|onych na ni w odnie- sieniu do dostpu do akt sprawy. Skar|ca nie podnosiBa tak|e, i| postpowa- nie nie toczyBo si jawnie, czego wymaga art. 6 Konwencji. Rzd twierdziB, |e na przepisie tym mo|na oprze si bezpo[rednio w postpowaniu przed sdami krajowymi. 46. Rzd twierdziB ponadto |e skar|ca nie skorzystaBa ze [rodka na pod- stawie art. 79 § 1 Konstytucji. UtrzymywaB, |e TrybunaB uznaB, i| nawet w sy- tuacji, kiedy TrybunaB Konstytucyjny nie jest wBa[ciwy do uchylania decyzji wydanych w sprawach indywidualnych, poniewa| jego zadaniem jest orzeka- nie o konstytucyjno[ci ustaw, jego wyrok uznajcy ustawowy lub inny przepis za niekonstytucyjny stanowi zródBo uprawnienia do wznowienia zaskar|onego postpowania w indywidualnej sprawie albo do uchylenia prawomocnego orze- czenia (por. Szott-MedyDska p. Polsce, nr 47414/99, 9 pazdziernika 2003 r.). W konsekwencji, Rzd twierdziB, |e je|eli skar|ca byBa zdania, |e niektó- re przepisy kodeksu postpowania karnego oraz ustawy lustracyjnej, majce zastosowanie w jej sprawie, naruszyBy jej prawo do rzetelnego procesu, mogBa skorzysta z mo|liwo[ci zwrócenia si do TrybunaBu Konstytucyjnego o roz- strzygnicie, czy przepisy te byBy zgodne z Konstytucj. 47. Skar|ca nie zgodziBa si z argumentami Rzdu i twierdziBa, |e w jej spra- wie skarga konstytucyjna nie byBaby skutecznym [rodkiem odwoBawczym. 48. W decyzji o dopuszczalno[ci (zob. par. 4 powy|ej) TrybunaB uznaB, |e kwestia tego, czy skar|ca mogBa skutecznie podwa|y zasady prawne rzdzce dostpem do akt sprawy oraz dotyczce postpowania lustracyj- nego zwizana jest z ocen przez TrybunaB zgodno[ci postpowania Polski z wymogami  rzetelnego postpowania na podstawie art. 6 § 1 i dlatego te| powinna by poBczona z badaniem meritum sprawy. TrybunaB potwierdza swoje stanowisko i rozwa|y t spraw poni|ej (zob. par. 70-73). II. DOMNIEMANE NARUSZENIE ARTYKUAU 6 KONWENCJI 49. Skar|ca zarzucaBa naruszenie art. 6 Konwencji, który w odpowied- nim zakresie przewiduje: 101  1. Ka|dy ma prawo do & sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia przez niezawisBy i bezstronny sd ka|dego oskar|enia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej& 3. Ka|dy oskar|ony o popeBnienie czynu zagro|onego kar ma co najmniej prawo do: a) niezwBocznego otrzymania szczegóBowej informacji w jzyku dla niego zrozumiaBym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskar|enia; b) posiadania odpowiedniego czasu i mo|liwo[ci do przygotowania obrony; c) bronienia si osobi[cie lub przez ustanowionego przez siebie obroDc, a je- [li nie ma wystarczajcych [rodków na pokrycie kosztów obrony  do bezpBat- nego korzystania z pomocy obroDcy wyznaczonego z urzdu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwo[ci; d) przesBuchania lub spowodowania przesBuchania [wiadków oskar|enia oraz |dania obecno[ci i przesBuchania [wiadków obrony na takich samych warun- kach jak [wiadków oskar|enia; e) korzystania z bezpBatnej pomocy tBumacza, je|eli nie rozumie lub nie mówi jzykiem u|ywanym w sdzie . A. Stanowiska stron 1. Stanowisko skar|cego 50. Skar|ca twierdziBa, |e nie miaBa dostpu do akt sprawy w stopniu wystarczajcym do zapewnienia rzetelno[ci postpowania. W postpowaniu przed sdami nie mogBa sporzdza i zatrzymywa peBnych notatek, co spo- wodowaBo, |e postpowanie byBo nierzetelne i sprawiBo, |e jej obrona byBa nieskuteczna. 51. Skar|yBa si ponadto, |e postpowanie nie byBo publiczne, poniewa| pisemne uzasadnienia wyroków wydanych w jej sprawie nigdy nie zostaBy jej przesBane lub udostpnione opinii publicznej. 2. Stanowisko Rzdu 52. Rzd twierdziB, |e dokumenty znajdujce si w aktach sprawy skar|- cej byBy chronione tajemnic paDstwow na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych (zob. par. 36-37 powy|ej). ZostaBy zaklasyfikowane jako  [ci[le tajne . Jednak|e w trakcie postpowania skar|ca miaBa peBen dostp do akt sprawy. Jakiekolwiek ograniczenia w dostpie do akt zostaBy naBo|one na podstawie kodeksu postpowania karnego, majcego zastosowanie w po- stpowaniu lustracyjnym. Ograniczenia te byBy konieczne z uwagi na niebez- pieczeDstwo ujawnienia tajemnicy paDstwowej. Sposób, w jaki skar|ca mogBa mie dostp do akt sprawy byB regulowany art. 156 § 4 kodeksu postpowania karnego. Zgodnie z tym przepisem, dostp do akt sprawy zawierajcych do- 102 kumenty niejawne oraz sporzdzanie z nich kopii odbywa si z zachowaniem rygorów okre[lonych przez prezesa sdu lub sd. Ponadto, zgodnie z przepisa- mi ustawy o ochronie informacji niejawnych, dokumenty okre[lone jako [ci[le tajne lub tajne byBy dostpne skar|cej oraz Rzecznikowi Interesu Publicznego jedynie w kancelarii tajnej sdu lustracyjnego. 53. Rzd twierdziB, |e pisemne uzasadnienia wyroków wydanych w sprawie skar|cej nie mogBy by upublicznione ani przesBane skar|cej, poniewa| do- wody w aktach sprawy, na których wyroki zostaBy oparte, byBy objte tajemnic paDstwow. Skar|ca mogBa zapozna si z nimi w kancelarii tajnej sdu. B. Ocena TrybunaBu 1. Cel sprawy przed TrybunaBem 54. Celem sprawy przed TrybunaBem jest okre[lenie, czy w postpowaniu wszcztym przeciwko skar|cej na podstawie ustawy lustracyjnej z 1997 r. za- pewniono jej  rzetelne postpowanie w rozumieniu art. 6 Konwencji. TrybunaB przypomina, |e w swojej decyzji o dopuszczalno[ci z 24 pazdziernika 2006 r. twierdziB, |e skar|cej przedstawiono zarzut karny. W zwizku z tym do jej po- stpowania lustracyjnego zastosowanie maj gwarancje procesowe z artykuBu 6 Konwencji dotyczce postpowaD karnych (zob. tak|e decyzja o dopuszczal- no[ci w spawie Matyjek p. Polsce, nr 38184/03, ECHR 2006-...). 55. TrybunaB zauwa|a ponadto, |e gwarancje w paragrafie 3 artykuBu 6 stanowi specyficzny aspekt prawa do rzetelnego postpowania ogólnie zagwarantowanego w paragrafie 1. Z tego powodu TrybunaB uwa|a za sBusz- ne rozwa|enie skargi skar|cej w oparciu o oba przepisy rozpatrywane Bcznie (zob. Edwards p. Wielkiej Brytanii, wyrok z 16 grudnia 1992, Se- ries A no. 247-B, s. 34, § 33; zobacz tak|e wyrok w sprawie Matyjek p. Polsce, cytowany powy|ej, §§ 53-54). 2. Zgodno[ z artykuBem 6 Konwencji 56. TrybunaB pragnie powtórzy, i| zgodnie z zasad równo[ci broni, sta- nowic jedn z cech szerszej koncepcji rzetelnego procesu, ka|da strona musi mie zapewnion godziw mo|liwo[ przedstawienia swojej sprawy na wa- runkach, które nie stawiaj jej w znaczco bardziej niekorzystnej sytuacji ni| jej oponenta (zob. np. Jespers p. Belgii, nr 8403/78, decyzja Koisji z 15 paz- dziernika 1980 r., Decisions and Reports (DR) 27, p. 61; Foucher przeciw- ko Francji, wyrok z 18 marca 1997 r., Reports of Judgments and Decisions 1997-II, § 34; oraz Bulut p. Austrii, wyrok z 22 lutego 1996 r., Reports 1996-II, str. 380-81, § 47). TrybunaB ponadto pragnie przypomnie, i| w celu zagwaran- towania oskar|onemu sprawiedliwego procesu, wszelkie trudno[ci linii obrony spowodowane ograniczeniami jego praw musz by dostatecznie zrównowa- |one w postpowaniu organów sdowych (zob. Doorson p. Holandii wyrok 103 z 26 marca 1996 r., Reports 1996-II, str. 471, § 72, oraz Van Mechelen i inni p. Holandii, wyrok z 23 kwietnia 1997 r., Reports 1997-III, str. 712, § 54). 57. TrybunaB zajmowaB si ju| kwesti postpowania lustracyjnego w spra- wie Turek p. SBowacji (sprawa nr 57986/00, § 115, ECHR 2006-... (wycigi)). W szczególno[ci TrybunaB stwierdziB, |e o ile nic innego nie wynika z faktów konkretnej sprawy, nie mo|na zakBada istnienia cigBego i faktycznego in- teresu publicznego w nakBadaniu ograniczeD zwizanych z dostpem do doku- mentów zaklasyfikowanych przez wBadze poprzednich re|imów jako poufne. Jest to spowodowane faktem, i| postpowanie lustracyjne, w swej specyfice, ma na celu ustalenie faktów majcych swój pocztek w czasach komunistycznych i niepowizanych bezpo[rednio z obecnymi funkcjami i dziaBaniami sBu|b bezpieczeDstwa. Postpowanie lustracyjne bezsprzecznie jest uzale|nione od analizy dokumentów zwizanych z dziaBaniami byBych komunistycznych sBu|b bezpieczeDstwa. Wybór tych dokumentów oraz ich ujawnienie nale|y do kompetencji wspóBczesnych sBu|b bezpieczeDstwa. Je|eli strona, której do- tycz materiaBy niejawne, bdzie pozbawiona dostpu do wszystkich lub wik- szo[ci przedmiotowych dokumentów, jego lub jej mo|liwo[ci przeciwstawienia si wersji wydarzeD wedBug sBu|b bezpieczeDstwa bd powa|nie ograniczone. Powy|sze rozwa|ania pozostaj zasadne w stosunku do niniejszej sprawy, pomimo kilku ró|nic dotyczcych postpowania lustracyjnego w Polsce (zob. tak|e Matyjek p. Polsce, cytowany powy|ej, § 56). 58. Wracajc do niniejszej sprawy, TrybunaB, po pierwsze rozwa|y skar- gi skar|cej odnoszce si do równo[ci broni w omawianym postpowaniu. W zwizku z tym, TrybunaB zauwa|a przede wszystkim, |e Rzd wskazaB na szereg kolejnych uregulowaD prawnych, na podstawie których materiaBy komunistycznych sBu|b bezpieczeDstwa zostawaBy uznawane za tajemnic paDstwow (zob. par. 35-36 i 47 powy|ej). Niejawny charakter tych materia- Bów zostaB utrzymany przez Urzd BezpieczeDstwa PaDstwa. W ten sposób przynajmniej cz[ dokumentów zwizanych ze spraw lustracyjn skar|cej objta byBa tajemnic paDstwow. TrybunaB zauwa|a, i| uznaB ju| istnienie podobnej sytuacji za niezgodne z zasad rzetelno[ci postpowania lustracyj- nego, w tym z zasad równo[ci broni (zob. Turek, cytowany powy|ej, § 115, Matyjek, cytowany powy|ej, § 57). 59. Po drugie, TrybunaB zwraca uwag, i| w postpowaniu przygoto- wawczym Rzecznik Interesu Publicznego posiadaB prawo dostpu, w kance- larii tajnej swojego urzdu lub Instytutu Pamici Narodowej, do wszystkich materiaBów dotyczcych lustrowanej osoby, stworzonych przez byBe sBu|by bezpieczeDstwa. Po wszczciu postpowania lustracyjnego skar|cy miaB równie| dostp do swoich akt. Jednak|e zgodnie z art. 156 kodeksu post- powania karnego oraz art. 52 ustp 2 ustawy z 1999 r. o ochronie informacji niejawnych, nie mo|na byBo sporzdza kopii materiaBów zawartych w aktach sdowych, a dokumenty niejawne mogBy by przegldane jedynie w kancela- rii tajnej sdu lustracyjnego (zob. punkty 33, 37 i 53 powy|ej). 104 60. TrybunaBu nie przekonuje argumentacja Rzdu, i| podczas procesu takie same ograniczenia dotyczce dostpu do niejawnych dokumentów obo- wizywaBy równie| Rzecznika Interesu Publicznego. Na podstawie przepi- sów prawa wewntrznego Rzecznikowi, jako instytucji publicznej, przysBu- giwaBy takie same uprawnienia jak prokuratorowi. Na podstawie art. 17 (e) ustawy lustracyjnej Rzecznik Interesu Publicznego miaB prawo dostpu do peBnej dokumentacji dotyczcej osoby lustrowanej, a stworzonej midzy innymi przez byBe sBu|by bezpieczeDstwa. W razie potrzeby mógB przesBu- chiwa [wiadków i zleca sporzdzanie opinii biegBych. Rzecznik miaB rów- nie| do swojej dyspozycji kancelari tajn oraz pracowników posiadajcych oficjalne dopuszczenie do dokumentów uwa|anych za tajemnic paDstwow, którzy zostali zatrudnieni w celu analizy o[wiadczeD lustracyjnych w kontek- [cie istniejcych dokumentów oraz w celu przygotowywania akt do procesów lustracyjnych (zob. punkt 26 powy|ej). 61. Ponadto, strony nie kwestionowaBy faktu, i| skar|ca mogBa sporz- dza notatki z przegldu swoich akt. Jakkolwiek wszelkie notatki mogBa ona sporzdza jedynie w specjalnych notesach, które nastpnie byBy piecztowa- ne i skBadane w kancelarii tajnej. Notesy nie mogBy by usunite z kancelarii a dostp do nich miaBa jedynie osoba, które je sporzdzaBa. Podobne ograni- czenia byBy naBo|one na wszelkie notatki zrobione podczas rozpraw. TrybunaB zauwa|a, |e Rzd nie przywoBaB |adnych przepisów prawa krajowego, które przyznawaByby skar|cej prawo wyniesienia notatników z kancelarii tajnej. 62. TrybunaB pragnie powtórzy, i| skuteczne uczestnictwo oskar|onego w procesie karnym musi równocze[nie zapewnia mu prawo do gromadze- nia notatek w celu uBatwienia przeprowadzenia wBasnej obrony, niezale|nie od tego czy jest on reprezentowany przez adwokata (zob. Pullicino p. Malcie (dec.), nr 45441/99, 15 czerwca 2000 r.). Fakt, i| skar|ca nie mogBa wy- nosi swoich notatek zrobionych podczas rozprawy lub w kancelarii tajnej, aby przedstawi je biegBemu lub u|y w innym celu, w zasadniczy sposób uniemo|liwiB jej wykorzystanie informacji w nich zawartych w sposób peBny i skuteczny i zmusiBo do powoBywania si wyBcznie na swoj pami. 63. TrybunaB zauwa|a, |e przedmiotem postpowania byBo dobre imi skar|cej. Stwierdza ponadto, |e zgodnie z przepisami ustawy lustracyjnej, wyrok uznajcy za nieprawdziwe o[wiadczenie traktowany byB jako utrata kwalifikacji moralnych, które byBy zgodnie z obowizujcymi ustawami niezbdne dla wykonywania niektórych zawodów, wBczajc w to zawód ad- wokata. W zwizku z tym TrybunaB przypomina swoje stanowisko zawarte w wyrokach w sprawach Sidabras i D~iautas p. Litwie (nr 55480/00 i 59330/ 00, ECHR 2004-VIII) oraz Rainys i Gasparavi ius p. Litwie (nr 70665/ 01 i 74345/01, § 36, 7 kwietnia 2005 r.). Zauwa|yB w nich, |e ogranicze- nia naBo|one przez paDstwo na mo|liwo[ci osób wykonywania zatrudnienia w sektorze prywatnym z powodu braku lojalno[ci w stosunku do paDstwa w przeszBo[ci nie mogBy by uzasadnione z perspektywy Konwencji w taki 105 sam sposób, jak ograniczenia w dostpie do zatrudnienia w sBu|bach publicz- nych, w szczególno[ci w [wietle dBugiego okresu, jaki upBynB od upadku re|i- mu komunistycznego (loc. cit., § 36). Dlatego te| TrybunaB stwierdza, |e bio- rc pod uwag, jak wag miaBo postpowanie dla skar|cej, bardzo wa|n spraw dla skar|cej byB swobodny dostp do tych akt, jak równie| nieograni- czona mo|liwo[ korzystania z notatek, które zrobiBa, wBczajc w to w razie konieczno[ci mo|liwo[ uzyskiwania kopii odpowiednich dokumentów (zob. Foucher, cytowany powy|ej, 36). 64. Ponadto TrybunaB zauwa|a, |e tylko sentencje wyroków zostaBy udostpnione skar|cej (par. 13 i 16 powy|ej). Zgodnie z artykuBem 31 usta- wy lustracyjnej, sentencje wyroków sdu lustracyjnego byBy publikowane w Monitorze Polskim. Skar|ca mogBa zapozna si z uzasadnieniem wyroków jedynie w kancelarii tajnej. Poniewa| nie byBa reprezentowana przez adwokata, pisemne uzasadnienie mogBo by przeczytane jedynie przez ni oraz przez Rzecznika Interesu Publicznego, z wyBczeniem jakichkolwiek innych osób. 65. W tym wzgldzie TrybunaB przypomina, |e przeprowadzanie jawnych rozpraw stanowi fundamentaln zasad zawart w par. 1 art. 6. Publiczny charakter rozprawy chroni strony przed tajnym wymiarem sprawiedliwo[ci bez jakiejkolwiek kontroli publicznej; jest tak|e jednym ze [rodków utrzymy- wania zaufania do sdów. Utrzymujc transparentno[ wymiaru sprawiedli- wo[ci, jawno[ rozprawy przyczynia si do osignicia celu art. 6 § 1, a mia- nowicie rzetelnego procesu, gwarancja którego jest jedn z fundamentalnych zasad spoBeczeDstwa demokratycznego w rozumieniu Konwencji (zob. m.in. Diennet p. Francji, wyrok z 26 wrze[nia 1995, Series A nr 325-A, ss. 14-15, § 33). 66. Zasady rzdzce publicznym przeprowadzaniem rozpraw maj tak|e zastosowanie mutatis mutandis do publicznego ogBaszania wyroków, a ich celem jest tak samo zapewnienie rzetelnego postpowania. W sprawie Pretto i inni p. WBochom TrybunaB stwierdziB, majc na uwadze ograniczon jurysdykcj Sdu Kasacyjnego, |e zdeponowanie wyroku w kancelarii sdu, która udostpniaBa peBen tekst wyroku ka|demu, byBo wystarczajce dla wy- peBnienia tego wymogu (Pretto i inni p. WBochom, wyrok z 8 grudnia 1983, Series A nr 71, s. 11, §§ 21 i 26 in fine). W innych sprawach TrybunaB stwier- dziB, |e publiczne ogBoszenie decyzji Wojskowego Sdu Kasacyjnego nie byBo konieczne, jako |e publiczny dostp do tej decyzji zapewniony byB na inne sposoby, a mianowicie poprzez istnienie mo|liwo[ci zwrócenia si o kopi wyroku z kancelarii sdu oraz poprzez publikacj wyroku w oficjalnym zbio- rze orzecznictwa (Sutter p. Szwajcarii, wyrok z 22 lutego 1984, Series A nr 74, ss. 14-15, § 34). 67. Jednak|e TrybunaB zauwa|a, |e w niniejszej sprawie niemo|liwy byB publiczny dostp do uzasadnieD omawianych wyroków. Sentencje wyroków lustracyjnych w sprawie skar|cej ograniczone byBy do zwizBego stwier- dzenia, |e osoba przeciwko której prowadzone byBo postpowanie zBo|yBa 106 nieprawdziwe o[wiadczenie lustracyjne w rozumieniu ustawy lustracyjnej. Nie mo|na tam byBo znalez ani ustaleD co do faktów, ani odniesienia do do- wodów, na których sd oparB swoje ustalenia. Sentencje wyroków dostpne dla opinii publicznej nie zawieraBy tak|e jakiegokolwiek uzasadnienia prawnego precyzujcego powody, na podstawie których sdy oparBy swoje decyzje. 68. W [wietle orzecznictwa oraz majc na uwadze, |e to wBa[nie poprzez dostp do orzeczeD sdowych, wBcznie z ich uzasadnieniem, opinia publiczna mo|e kontrolowa wymiar sprawiedliwo[ci, TrybunaB jest zdania, |e zakres, w jakim wyroki lustracyjne dostpne s dla opinii publicznej byB niewystar- czajcy dla zapewnienia przejrzysto[ci postpowania oraz skutecznej oceny sposobu, w jaki sdy rozstrzygnBy spraw skar|cego. 69. TrybunaB przyznaje, |e na koDcu lat dziewidziesitych paDstwo po- siadaBo swój interes w przeprowadzeniu lustracji osób peBnicych najwa|niej- sze funkcje paDstwowe. Jednak|e TrybunaB przypomina, |e je|eli paDstwo podejmuje kroki majce na celu lustracj, to musi zapewni osobom, których lustracja dotyczy, korzystanie z wszelkich gwarancji procesowych przewi- dzianych w Konwencji (zob. Turek, cytowany powy|ej, § 115; Matyjek, cyto- wany powy|ej § 62). TrybunaB przyznaje, i| mo|e zdarzy si sytuacja, kiedy istniaB bdzie bardzo istotny interes paDstwa w utrzymaniu tajemnicy niektó- rych dokumentów, nawet stworzonych w poprzednim re|imie. Jednak|e przy zaBo|eniu, |e od chwili stworzenia dokumentów upBynB ju| znaczny okres, taka sytuacja mo|e zdarzy si wyjtkowo. Do Rzdu nale|y udowodnienie istnienia takiego interesu w konkretnej sprawie, bowiem co jest dozwolone jako wyjtek, nie mo|e sta si norm. TrybunaB uwa|a, i| system, zgodnie z którym wyniki procesów lustracyjnych zale| w znacznej mierze od rekon- strukcji dziaBaD byBych tajnych sBu|b, podczas gdy wikszo[ istotnych mate- riaBów pozostawaBa tajna, a decyzje o utrzymywaniu ich tajno[ci pozostawaBy w gestii aktualnych tajnych sBu|b, doprowadza do sytuacji, w której pozycja osoby lustrowanej jest w widoczny sposób niekorzystna. 70. W [wietle powy|szych rozwa|aD TrybunaB uwa|a, i| z powodu tajno[ci dokumentów oraz ograniczeD osoby lustrowanej w dostpie do akt  w szczególno[ci w porównaniu do uprzywilejowanej pozycji Rzecznika Interesu Publicznego w postpowaniu lustracyjnym, mo|liwo[ skar|cej rozstrzygnicia jej sprawy w sposób rzetelny byBa powa|nie zredukowana. Biorc pod uwag szczególny charakter postpowania lustracyjnego oraz ku- mulatywne stosowanie powy|szych zasad, TrybunaB jest zdania, i| w praktyce naBo|yBy one na skar|c nadmierne obci|enie, jak równie| nie speBniBy wy- mogów rzetelnego postpowania oraz zasady równo[ci stron postpowania. 71. Pozostaje do wyja[nienia, czy skar|ca mogBa skutecznie zaskar|y te cechy postpowania lustracyjnego w swojej apelacji i kasacji. Uwzgldniajc zapewnienie Rzdu, i| zasady dostpu do dokumentów zaklasyfikowanych jako tajne byBy okre[lone w kolejnych ustawach o tajemnicy paDstwowej oraz w art. 156 Kodeksu postpowania karnego oraz |e w sprawie przestrzegano przepi- 107 sów prawnych, TrybunaB nie jest przekonany, |e skar|ca w swojej apelacji albo kasacji mogBa skutecznie zaskar|y orzeczenia wydane w jej sprawie. 72. W zakresie, w jakim Rzd odniósB si do skargi konstytucyjnej, TrybunaB wskazuje, po pierwsze, fakt, |e ustawa lustracyjna byBa wielo- krotnie nieskutecznie zaskar|ana do TrybunaBu Konstytucyjnego (zob. par. 38-43 powy|ej; Matyjek p. Polsce (dec.), cytowany powy|ej). TrybunaB zauwa|a ponadto, |e Rzd nie wskazaB, które przepisy prawa krajowego skar- |ca powinna zaskar|y w drodze skargi konstytucyjnej. Ponadto TrybunaB stwierdziB, |e skarga konstytucyjna jest skutecznym [rodkiem w rozumieniu art. 35 § 1 Konwencji jedynie w sytuacjach, kiedy domniemane naruszenie Konwencji wynika z bezpo[redniego zastosowania przepisu prawnego uzna- nego przez wnioskujcego z niekonstytucyjny (zob. Szott-MedyDska p. Polsce (dec.), nr 47414/99, 9 pazdziernika 2003 r.; Pachla p. Polsce (dec.), nr 8812/ 02, 8 listopada 2005; Wypych p. Polsce (dec.), nr 2428/05, 25 pazdzienika 2005 r.). 73. W zwizku z tym TrybunaB zauwa|a, |e naruszenie Konwencji zarzu- cane w niniejszej sprawie nie mo|e by uznane za spowodowane jednym poje- dynczym przepisem prawnym albo nawet okre[lon grup przepisów. WynikaBo raczej ze sposobu, w jaki wBa[ciwe przepisy byBy stosowane w sprawie skar- |cej, w szczególno[ci ze  szczególnych rygorów , o których mowa w art. 156 § 4 kodeksu postpowania karnego, dajcych Prezesowi sdu lustracyjne- go mo|liwo[ ograniczenia dostpu skar|cej do akt sprawy oraz mo|liwo[ci robienia notatek oraz opiniowania dokumentów (zob. par. 33 powy|ej). Jednak|e jak wynika to z orzecznictwa polskiego TrybunaBu Konstytucyjnego nie ma on jurysdykcji do rozstrzygania w zakresie sposobu, w jaki przepisy prawa krajo- wego byBy zastosowane w indywidualnej sprawie (zob. par. 18 powy|ej). Rzd nie przywoBaB |adnych innych [rodków, które mogBy by skuteczne w niniejszej sprawie. 74. W konsekwencji nie zostaBo wykazane, |e skar|ca miaBa do dyspozy- cji skuteczny [rodek prawny przewidziany przez prawo krajowe, za pomoc którego mogBa zaskar|y prawn struktur okre[lajc cechy postpowania lustracyjnego. W zwizku z powy|szym argument Rzdu odno[nie wykorzy- stania krajowych [rodków prawnych powinien zosta odrzucony. 75. Wobec powy|szych okoliczno[ci TrybunaB wnioskuje, i| postpowanie lustracyjne prowadzone w sprawie skar|cej, rozpatrywane w caBo[ci, nie mo|e by uwa|ane za rzetelne w znaczeniu art. 6 § 1 Konwencji Bcznie z art. 6 § 3, wskutek czego nastpiBo naruszenie wy|ej wymienionych artykuBów. III. ZASTOSOWANIE ARTYKUAU 41 KONWENCJI 76. Art. 41 Konwencji przewiduje, i|:  Je|eli TrybunaB stwierdzi, |e nastpiBo naruszenie Konwencji lub jej Pro- tokoBów, oraz je|eli prawo wewntrzne zainteresowanej Wysokiej UkBadajcej 108 si Strony pozwala na tylko cz[ciowe usunicie konsekwencji tego naruszenia, TrybunaB orzeka, gdy zachodzi potrzeba, sBuszne zado[uczynienie pokrzywdzo- nej stronie. A. Szkoda 77. Skar|ca domagaBa si 6 000 000 zBotych za szkody materialne i nie- materialne. 78. Rzd oceniB te roszczenia jako nadmierne. Alternatywnie, Rzd zwró- ciB si do TrybunaBu o rozstrzygnicie, i| samo stwierdzenie naruszenia bdzie stanowi wystarczajce zado[uczynienie za jakkolwiek szkod niematerialn poniesion przez skar|c (zob. cytowany wyrok Matyjek p. Polsce, § 69). 79. TrybunaB nie dostrzega jakiegokolwiek zwizku przyczynowe- go midzy stwierdzonym naruszeniem a domnieman szkod materialn. Nie jest rol TrybunaBu rozstrzyganie, jaki mógBby by wynik postpowania lustracyjnego, gdyby byBo ono zgodne z zawartym w artykule 6 wymogiem rzetelno[ci (Jalloh p. Niemcom [GC], nr 54810/00,§ 128, ETPCz 2006-...). Dlatego te| TrybunaB odrzuca to roszczenie. TrybunaB równie| stwierdza, i| w szczególnych okoliczno[ciach tej sprawy, stwierdzenie naruszenia stanowi samo w sobie wystarczajce zado[uczynienie za wszelk szkod niematerialn, która mogBa zosta poniesiona przez skar|c. B. Koszty i wydatki 80. Skar|ca domagaBa si tak|e 31 532 zBotych tytuBem zwrotu kosztów i wydatków poniesionych przed TrybunaBem. 81. Rzd zakwestionowaB to roszczenie, argumentujc, |e skar|ca nie do- starczyBa |adnych dokumentów potwierdzajcych poniesienie tych kosztów przed sdami krajowymi bdz przed TrybunaBem. 82. Zgodnie z orzecznictwem TrybunaBu, skar|cy jest uprawniony do zwrotu swoich kosztów i wydatków tylko w zakresie, w jakim zosta- Bo wykazane, |e zostaBy one faktycznie i koniecznie poniesione oraz byBy rozsdne co do kwoty. W przedmiotowej sprawie TrybunaB zauwa|a, |e skar- |ca przedstawiBa trzy rachunki dokumentujce koszty tBumaczenia poniesione w zwizku z postpowaniem przed TrybunaBem w kwocie 1,532 zBotych. Jed- nak|e pomimo tego, i| adwokat skar|cej przedstawiBa roszczenie o wypBat wynagrodzenia, nie towarzyszyBy temu |adne dokumenty inne ni| rachunek datowany 10 stycznia 2007 r. na kwot 30 000 zBotych. TrybunaB zauwa|a w tym wzgldzie, |e skar|ca wyznaczyBa adwokata dopiero w styczniu 2007 r., ju| po tym, jak wydana zostaBa decyzja o dopuszczalno[ci sprawy. 83. W konsekwencji, biorc pod uwag informacje bdce w posiada- niu TrybunaBu oraz powy|sze kryteria, TrybunaB odrzuca roszczenie o zwrot kosztów i wydatków poniesionych w postpowaniu krajowym i uwa|a za uza- sadnione przyzna sum 1400 euro za postpowanie przed TrybunaBem. 109 C. Nale|ne odsetki 84. TrybunaB uwa|a, i| nale|ne oprocentowanie powinno by oparte na marginalnej stopie Europejskiego Banku Centralnego plus trzy punkty procentowe. Z TYCH PRZYCZYN TRYBUNAA JEDNOGAOZNIE 1. Oddala zarzut przedwstpny Rzdu; 2. Stwierdza, |e nastpiBo naruszenie art. 6 § 1 w zwizku z art. 6 § 3; 3. Stwierdza, |e stwierdzenie naruszenia stanowi samo w sobie wystarczaj- ce zado[uczynienie za jakkolwiek szkod niematerialn doznan przez skar|c; 4. Uznaje, |e (a) pozwane paDstwo ma wypBaci skar|cej w terminie trzech miesicy od daty, kiedy wyrok stanie si prawomocny zgodnie z art. 44 § 2 Kon- wencji 1400 euro [EUR] (tysic czterysta euro) tytuBem zwrotu kosz- tów i wydatków, które maj by przeliczone na zBote polskie wedBug kursu z dnia realizacji wyroku, plus jakikolwiek podatek, który mo|e by pobrany od tych kwot; (b) po upBywie powy|szego trzymiesicznego terminu do momentu za- pBaty pBatne od tej sumy bd zwykBe odsetki wedBug marginalnej stopy kredytowej Europejskiego Banku Centralnego plus trzy punkty procentowe; 5. Oddala pozostaB cz[ roszczenia skar|cego o zado[uczynienie. Sporzdzono w jzyku angielskim i obwieszczono pisemnie 12 lipca 2007 r., zgodnie z art. 77 §§ 2 i 3 Regulaminu TrybunaBu. S. DOLLÉ F. TULKENS Kanlcerz Przewodniczca 110

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Berliński vs Poland art 3 i 6 EKPCZ
Lewak vs Poland art 8 EKPCZ
Krzych&Gurbierz vs Poland art 6 EKPCZ
Siałkowska vs Poland art 6 EKPCZ
Wawrzynowicz vs Poland art 6 EKPCZ
Bączkowski, Biedroń i inni vs Poland art 14 wz z art 11 EKPCZ
Kwiecień vs Poland art 10 EKPCZ
Gładczak vs Poland nie nastąpiło naruszenie art 5 EKPCZ
Euro 2016 Article Poland vs Switzerland Angielski
156792 re ct discussion anonymous vs cartels
E Book Art Anime How To Draw Iria
Choresterol nie jest groźny margaryna art Polityki
Women, Art And Gender
Everything?out Poland 2
no art 1
RACHUNKOWOSC BUDZETOWA art[1] wyk dzienne

więcej podobnych podstron