plik


ÿþFIZYKOTERAPIA Fizjoterapia w okresie szpitalnym po zabiegu mastektomii Usprawnianie fizjoterapeutyczne pacjentek po zabiegach mastektomii od- grywa znaczc rol w powrocie do zdrowia oraz poprawie samopoczucia i jako[ci |ycia (Quality of Life  QoL). Ogromne znaczenie ma tutaj [wiadoma i aktywna fizjoterapia, któr powinno si wykonywa zarówno w szpitalu, tu| po zabiegu operacyjnym, jak i w domu, w okresie rekonwalescencji domowej. ArtykuB przedstawia wybrane formy wiczeD ruchowych zalecanych podczas pobytu w szpitalu oraz niektóre zasady postpowania pacjentek po zabiegu mastektomii. djcie piersi jest ci|kim prze|yciem ma wpByw na lepsz wspóBprac pacjentki Odla ka|dej kobiety. Najwiksz cz- w trakcie zalecanych wiczeD ruchowych sto[ zachorowaD na raka piersi stwierdza przed i po zabiegu. si midzy 40. a 70. rokiem |ycia. Stoso- wane techniki chirurgiczne pozwalaj na Postpowanie fizjoterapeutyczne wczesne usprawnianie pacjentki, co jest Postpowanie to rozpoczyna si, jeszcze niezmiernie wa|nym elementem przy przed zabiegiem operacyjnym, od nauki usuwaniu skutków operacji. Wynikiem ma- wiczeD, które pózniej bd wykonywane, stektomii z powodu raka sutka s zmiany i wBa[ciwego ukBadania koDczyny strony w obrbie koDczyny górnej i obrczy bar- operowanej oraz odpowiedniego oddzia- kowej po stronie operowanej, wpBywajce Bywania psychoterapeutycznego. na sprawno[ tej koDczyny, do których zaliczamy: ograniczenie zakresu rucho- Postpowanie fizjoterapeutyczne po za- mo[ci w stawie barkowym, zmniejszenie biegu operacyjnym (0-3 doby) siBy mi[niowej oraz pooperacyjny obrzk Pozycja wyj[ciowa do wiczeD  le|enie ramienia (nie w ka|dym przypadku). tyBem. W nowej sytuacji spowodowanej opera- 1. Naprzemienne zaciskanie i otwieranie cj nasuwaj si ró|ne pytania i problemy, dBoni w pi[, rozluznienie. na które nale|y odpowiedzie, co uBatwi 2. Naprzemienne rozkBadanie i Bczenie przystosowanie si do |ycia w nowych palców rk. warunkach. Jako[ |ycia kobiet po ma- 3. Zginanie i prostowanie koDczyn w sta- stektomii w znacznej mierze zale|y od wach Bokciowych. prawidBowego przebiegu rehabilitacji. 4. Chwyt rk oburcz za stawy Bokciowe Stosuje si szeroko rozumiany proces reha-  wznos obydwu koDczyn w gór (koD- bilitacji, która obejmuje zarówno dziaBania czyna po stronie operowanej uBo|ona na zapobiegawcze (np. profilaktyka obrzku rce zdrowej). limfatycznego  masa| wspomagajcy 5. Splatanie palców rk przy koDczynach przepByw chBonki, profilaktyka przeciw- wyprostowanych w stawach ramien- zakrzepowa), jak i zabiegi przywracajce nych. sprawno[ funkcjonaln. Proces ten roz- 6. Wznos ramion przodem w gór, opust poczyna si przed zabiegiem operacyjnym, ramion przodem w dóB. co pozwala zmniejszy lk i niepokój oraz 7. Na[ladowanie boksowania. hysiotherapy in hospital after ma- shortly after the operation, and at home, Pstectomy during the period of home convalescence. Therapeutic rehabilitation of patients In this work the authors introduce selec- after mastectomy plays a significant part ted forms of exercises recommended to be in their return to health and in improve- practiced during the stay at the hospital as ment of their mood and the quality of well as some rules of patients behaviour their life (QoL). Conscious and active phy- after mastectomy. siotherapy is of great importance here. It Key words: exercises, physiotherapy, should be carried out both at hospital, mastectomy REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2008 39 FIZYKOTERAPIA 8. Le|enie na zdrowym boku, unoszenie krotne zgicie i wyprost w stawach U pacjentek, u których zastosowano chorej koDczyny bokiem w gór. Bokciowych. leczenie oszczdzajce BCT (breast 5. Wznos laski jedn rk przodem w gó- conserving therapy), nale|y zwróci Postpowanie fizjoterapeutyczne po za- r, nastpnie zmiana koDczyny. szczególn uwag na profilaktyk prze- biegu operacyjnym (4-6 doba) 6. Naprzemianstronne kr|enia lask ciwobrzkow (etap napromieniania). Pozycja wyj[ciowa do wiczeD  siedzenie ( ósemki ), laska trzymana na szero- Celem usprawniania pacjentek w okresie w Bó|ku lub na krze[le. ko[ barków. radioterapii jest zapobieganie obrzkowi 1. Wznos ramion przodem w gór, opust 7. Stojc przodem, a pózniej bokiem limfatycznemu i szkodom popromien- w dóB. do [ciany, wykonujemy wchodzenie nym oraz usprawnianie kr|enia krwi 2. Unoszenie barków w gór  opust, kr- i schodzenie palcami po [cianie, w naj- i chBonki w strefie napromieniania |enia ramion w przód i w tyB. wy|szym punkcie zatrzymanie na 3 s. poprzez zwikszenie siBy mi[niowej 3. Rce uBo|one na Bokciach  wznos do 8. Stojc tyBem do [ciany, wykonujemy i zakresu ruchu koDczyny i obrczy góry, opust. wchodzenie i schodzenie przy wypro- barkowej. 4. KoDczyny wzdBu| tuBowia, wznos ramion stowanych koDczynach górnych. bokiem w gór, opust bokiem w dóB. 9. Stojc tyBem do [ciany (ramiona odwie- Profilaktyka przeciwobrzkowa 5. Siedzc na brzegu krzesBa, wykona dzione do 90°), krzy|ujemy koDczyny Po radykalnej operacji w wyniku usu- ruch jak przy zapinaniu stanika. i zakBadamy je na Bopatki. nicia wzBów chBonnych doBu pacho- 10. wiczenia w systemie bloczkowo-ci- wego i jego okolicy mog wystpi Postpowanie fizjoterapeutyczne po |arkowym (UGUL). trudno[ci z prawidBowym odpBywem zabiegu operacyjnym chBonki (limfy) z koD- (7-9 doba) czyny strony opero- Pozycja wyj[ciowa do Wykonujc odpowiedni zestaw wiczeD wanej i mo|e doj[ do wiczeD  siedzenie powstania obrzku i przestrzegajc zasad postpowania lub stanie. Do wiczeD limfatycznego. Wi|e mo|na wykorzysta si to z wtórnymi zapa- z koDczyn strony operowanej, mo|na laseczk, pozwalajc leniami i zwBóknieniem doj[ w krótkim czasie do peBnej sprawno[ci kontrolowa ruchy oraz tkanek oraz utrudnie- regulowa napicie mi- niem wytworzenia si fizycznej i równowagi psychicznej. [niowe. odpBywu obocznego. 1. Wznos laski przodem Czsto[ wystpowania w gór przy wyprostowanych koDczynach, wiczenia nale|y powtarza minimum tego powikBania jest ró|na i w zale|no[ci opust laski za kark, zgicie w stawach Bok- 2-3 razy dziennie przez 20-30 minut. od sposobu leczenia wynosi okoBo 45%, ciowych, wyprost w stawach Bokciowych, Liczba powtórzeD danego wiczenia dotyczy wic znacznej cz[ci pacjen- opust koDczyn przodem w dóB.  minimum 10-15 razy (liczb mo|- tek. Najwa|niejsza jest profilaktyka 2. Wznos laski ponad gBow, skrt w pra- na zwikszy w miar poprawy stanu przeciwobrzkowa. Bardzo przydatne wo, skrt w lewo, powrót laseczki na funkcjonalnego). Ruch powinien by w zapobieganiu obrzkom i w walce kolana. prowadzony w mo|liwym do wykonania z utrwalonym obrzkiem s równie|: au- 3. DBonie chwytaj koDce laski, wykonu- zakresie, bez przekraczania jego granicy tomasa| usprawniajcy odpByw chBonki, jemy ruch odwodzenia koDczyny za oraz granicy bólu. Po ka|dorazowym stymulacja komputerowa umo|liwiajca pomoc laski bokiem w gór, w jedn wykonaniu wiczenia robimy przerw jednoczesn stymulacj odpowiednich i drug stron. (3-5 sekund) poBczon ze wstrzsaniem grup mi[ni poprzez wytworzenie tzw. 4. Siedzenie okrakiem na krze[le, laska wiczonej koDczyny lub koDczyn i spokoj- pompy mi[niowej, jonoforeza, pneu- z tyBu w rkach za tuBowiem, kilka- nym oddychaniem. matyczny masa| koDczyny z jednokie- FIZYKOTERAPIA runkowym (do[rodkowym) uciskiem Po operacji kobieta powinna zaopa-  poczwszy od cz[ci dystalnej do prok- trzy si w protez, która ci|arem, symalnej koDczyny poddanej terapii, wielko[ci oraz ksztaBtem i konsystencj kpiel wirowa w wodzie o temperaturze powinna odpowiada zachowanej piersi. 34-37°C przez okoBo 10 minut czy masa| Umo|liwia to zachowanie prawidBowej podwodny. Automasa| usprawniajcy postawy ciaBa. Nale|y unika niekorzyst- odpByw chBonki jest to masa| koDczyny nych czynników sprzyjajcych rozwojowi górnej strony operowanej, wykonywany i powstawaniu obrzków limfatycznych. przez sam pacjentk. Wykorzystuje si Czynniki takie to przede wszystkim: nad- w nim techniki masa|u klasycznego: mierny wysiBek, noszenie i podnoszenie gBaskanie, ugniatanie, oklepywanie. ci|kich przedmiotów, dBugo trwajce Nale|y go wykonywa 2 razy dziennie, obci|anie operowanej koDczyny górnej, rano i wieczorem, przez okoBo 10 minut. nadmierny ucisk przedmiotów (zegarek, Wszystkie ruchy masa|u wykonuje si ubrania, bi|uteria), opalanie i gorce w kierunku do[rodkowym  do siebie. kpiele, urazy oraz stany zapalne strony KoDczyn nale|y uBo|y na klinie lub operowanej, pomiary ci[nienia ttnicze- oprze o [cian, tak by byBa uniesiona do go, podBczanie kroplówek, pobieranie góry. Masa| rozpoczyna si od gBaskania krwi oraz podawanie zastrzyków. Zaleca barku, po czym nale|y przej[ do gBaska- si, by wiczenia ruchowe wykonywa nia caBej koDczyny górnej, od palców do przez 20-30 minut 1-2 razy dziennie. barku. Po wstpnym przygotowaniu koD- Poprawiaj one wydolno[ ukBadu czyny górnej ujmuje si j chwytem ob- mi[niowo-stawowego, wpBywajc tym rczowym w okolicy nadgarstka (kciuk samym na prawidBow prac pompy od spodu, palce od góry) i przesuwa si kr|eniowo-limfatycznej. Bardzo dobr dBonie, na pocztku ruchem cigBym, form wiczeD jest pBywanie. U niektó- lekko przyciskajc, a nastpnie ruchem rych pacjentek, je[li obrzk nie obejmuje ugniatajcym. Równocze[nie oklepuje caBej koDczyny, pozytywny efekt daje si koDczyn, zaczynajc od palców. równoczesne zastosowanie zabiegów Masa| nale|y zakoDczy gBaskaniem. krioterapii (schBadzania) obrzknitej UzupeBnieniem terapii jest drena| cz[ci koDczyny. limfatyczny rczny. Powinien on by Po opuszczeniu oddziaBu szpitalnego poBczony z odpowiednio dobranymi pacjentki powinny kontynuowa wi- wiczeniami koDczyny z obrzkiem, czenia ruchowe w przychodni rehabili- a nastpnie powinno si zastosowa spe- tacyjnej realizujcej program fizjoterapii cjaln technik banda|owania. Wymaga dla kobiet po mastektomii, ewentualnie to jednak du|ego do[wiadczenia ze strony wiczy indywidualnie wedBug przeka- fizjoterapeuty. zanych instrukta|y. Samo zachorowanie na raka piersi w wielu przypadkach powoduje wiele na- Podsumowanie rastajcych w czasie terapii problemów. Stosowanie si do podanych zaleceD Dotycz one obni|enia samooceny, zmian powinno zapewni pacjentkom po ma- obrazu ciaBa, stanu lku i depresji, czsto stektomii sprawno[ funkcjonaln i dobre zaburzeD sfery emocjonalnej i towarzysz- samopoczucie, co znajdzie odzwiercie- cych im zaburzeD sfery seksualnej, czyli dlenie w poprawie jako[ci ich |ycia. obni|enia jako[ci |ycia. Ogromny stres Wykonujc odpowiedni zestaw wiczeD wynikajcy z konieczno[ci radzenia sobie i przestrzegajc zasad postpowania z chorob, zwizanym z ni zagro|eniem z koDczyn strony operowanej, mo|na |ycia oraz zmianami stylu |ycia rodzi doj[ w krótkim czasie do peBnej spraw- potrzeb udzielenia tej grupie pacjentek no[ci fizycznej i równowagi psychicznej. profesjonalnej pomocy. Bardzo wa|nym Dziki temu pacjentki maj szans na elementem kompleksowego leczenia jest powrót do normalnego |ycia lub na nowe psychoterapia, majca na celu nauczenie dostosowanie si do niego. pacjentek rzeczowego podej[cia do faktu zachorowania oraz wzmocnienie w nich JAROSAAW PASEK¹, ALEKSANDER SIEROC¹, woli leczenia. TOMASZ PASEK², AGNIESZKA MANIERAK³ ¹ OddziaB Kliniczny Chorób Wewntrznych, Angiologii Praktyczne wskazówki i Medycyny Fizykalnej Katedry Chorób Wewntrznych dla kobiet po mastektomii oraz O[rodek Diagnostyki i Terapii Laserowej Zlskiego KoDczyn po operowanej stronie ciaBa Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, kierownik nale|y uBo|y wysoko, zarówno podczas kliniki: prof. dr hab. med. dr h.c. Aleksander SieroD snu, wypoczynku, jak i pracy (wspomaga ² ZespóB Rehabilitacyjny Wojewódzkiego Szpitala to dopByw chBonki, a wic przeciwdzia- Specjalistycznego nr 5 im. [w. Barbary w Sosnowcu Ba powstawaniu obrzków, umo|liwia ³ studentka V roku WydziaBu Lekarskiego Zlskiego odpByw chBonki oraz wspomaga rucho- Uniwersytetu Medycznego w Katowicach mo[). Nale|y wykorzystywa ró|nego rodzaju kliny, podkBadki czy bloczki, koc itp. Pi[miennictwo u autorów i w  RwP+ . REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2008 41

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Fizjoterapia szpitalna po zabiegu artroskopii diagnostycznej stawu kolanowego
2008 01 Fizjoterapia NTM
Fizjoterapia po zabiegach torakochirurgicznych
Fizjoterapia i rehabilitacja po zabiegu chirurgicznym wiezadla krzyzowego doczaszkowego stawu kolano
2008 01 Biomechanika zabiegów manualnych(1)
fizjoterapia po zabiegach artroskopowych i endoprotezoplastyce
Fizjoterapia po zabiegach chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej
egzamin praktyczny 2008 01 (4)
LORIEN SODEXHO VOLVO ZESTAWIENIE URZADZEN 2008 01 29
Występowanie zakażeń wśród pacjentów po zabiegach
2008 01 Kinezyterapia oddechowa u dzieci
Bezpieczny sex po zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego
AVR CDC 2008 01 27 License
CDC 2313 2008 01 27 CommercialLicense

więcej podobnych podstron