95381

Stany Zjednoczone Ameryki na arenie międzynarodowej na przełomie XIX i XX wieku

U podstaw amerykańskiej polityki zagranicznej na przełomie XIX i XX wieku leżała konieczność pozyskania nowych rynków zbytu oraz możliwość lokowania kapitałów. Powodowało to odejście od deklarowanej i realizowano uprzednio świadomej izolacji na rzecz włączenia się do polityki światowej. Przez długie lata ekspansja Stanów Zjednoczonych ograniczała się do Ameryki Północnej. U schyłku XIX wieku pojawiło się zainteresowanie Ameryką Środkową i Południową, a także Azją Wschodnią, co oznaczało konfrontację z Hiszpanią. Efektem wojny z 1898 roku (.. wspaniała mała wojna") było zajęcie przez Stany Zjednoczone Kuby. wyspy Puerto Rico na Antylach, Hawajów, Guam w Archipelagu Marianów, Filipin, a w rok później części Archipelagu Samoa. Hawaje i Guam bezpośrednio wcielono od USA. Filipiny i Puerto Rico potraktowano jako terytoria niezorganizowane. zaś Kuba stała się protektoratem. Pozwoliło to Amerykanom uzyskać przewagę na Pacyfiku oraz Morzu Karaibskim. Po wojnie z Hiszpanią Stany Zjednoczone uznały, że bez budowy kanału międzyoceanicznego w rejonie Ameryki Środkowej USA nie będą mogły w razie konieczności w krótkim czasie skutecznie wykorzystać posiadanych w rejonie sil Stąd od 1903 samodzielna budowa kanału w przesmyku panamskim.

Początek XX wieku to nadanie nowej formuły doktrynie Monroe, który chciał uniezależnić kontynent amerykański od Europy. Prezydent Theodore Roosevelt przyznał w 1904 r. Stanom Zjednoczonym, wyłączne prawo kształtowania „porządku" na półkuli zachodniej. Działając jako „międzynarodowa siła policyjna” Stany Zjednoczone interweniowały w Nikaragui, na Haiti, w Dominikanie, w Meksyku. Politykę amerykańską wobec świata latynoamerykańskiego określano jako „politykę grubej pałki", „dyplomację dolarową" hib „politykę moralizatorstwa". U jej podstaw, oprócz chęci wyegzekwowania zwrotu pożyczonych pieniędzy, leżało przekonanie o konieczności zapewnienia Stanom Zjednoczonym wyłączności w reprezentowaniu całej półkuli zachodniej wobec reszty świata. Przełom XIX i XX wieku zapoczątkował również amerykańską politykę „otwartych drzwi” w Glinach Jej realizacja miała pozwolić Stanom Zjednoczonym na wyrównanie szans w stosunku do posiadających już w Chinach eksterytorialne strefy ekonomiczne, czyli Wielkiej Brytanii. Rosji. Niemiec, Francji, Włoch i Japonii. Zakładała, że żadne z mocarstw, posiadających interesy w tym kraju, nie będzie ograniczać praw imiych państw Punktem wyjścia do stosowania zasady „otwartych drzwi" w Cliinach jako zgodnej z interesem Stanów Zjednoczonych stało się porozumienie z Japonią z XI 1908 r. (układ Root-Takahira).