3389187880

Z życia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Pozostawił nie tylko prace naukowe, ale i podręczniki.

W okresie moich studiów funkcjonował znakomity podręcznik prof. janusza Groniowskiego. Dopiero potem Pan Profesor Kruś rozpoczął przygotowywanie własnych podręczników i skryptów. To była prawdziwa lawina podręczników: „Anatomia patologiczna”, „Patomorfologia kliniczna”, „Podstawy patomorfologii", „Patologia dla szkół pielęgniarstwa". A po utworzeniu studiów English Division na naszej Uczelni, przygotował również podręczniki w języku angielskim. Pisaniem podręczników zajmował się niemal do końca.

Ostatni ukazał się niedługo przed śmiercią.

Miesiąc przed śmiercią. To była „Patomorfologia dla stomatologów”. Podręcznik ten datowany jest w styczniu 2015 roku. To świadczy o tym, że Pan Profesor do końca był bardzo aktywny. A przygotowywanie podręczników samemu, bądź wspólnie z innymi nauczycielami, traktował bardzo poważnie. To była według Niego istota pracy u podstaw. Ostatni podręcznik jest napisany w sposób naprawdę nowoczesny, co dowodzi, że do końca studiował literaturę i rozwój nauki.

Stale uaktualniał swoją wiedzę.

Dokładnie tak. A przecież bardzo dużo się zmieniło w całej patomorfologii. Nawet podstawowe wiadomości, jak podziały nowotworów, muszą być przez wykładowców uaktualniane na bieżąco, ponieważ ta wiedza się zmienia co 2-3 lata. Ja sama co roku dokonuję korekty swoich wykładów, tak aby przekazać najświeższą wiedzę, zgodną ze współczesnymi zdobyczami nauki. Tak też do końca zachowywał się Pan Profesor.

Czy zwierzał się wam, koleżankom i kolegom z pracy, dlaczego został patomorfologiem?

Przyznam, że nie wiem, dlaczego, ale wiem, dlaczego nigdy Panu Profesorowi takiego pytania nie zadałam.

Mianowicie?

Dlatego, że dla mnie osoba i dokonania Pana Profesora Stefana Krusia stały się wręcz synonimem patomorfologii, utożsamiałam Go tylko z tą dziedziną, żadną inną. Pan Profesor zawsze kojarzył mi się z zawodem patomorfologa. Jego fascynacja, Jego pasja związana z obrazami mikroskopowymi, zmianami anatomicznymi, które wyczuwało się w każdym Jego słowie, działalności dydaktycznej i naukowej sprawiały, że to pytanie wydawało się zbyteczne.

Pani Profesor, Profesor Kruś miał nie tylko zasługi w propagowaniu patomorfologii wśród studentów, ale też rozpowszechniał tę naukę wśród społeczeństwa.

Już w 1958 roku, kiedy powstawało Polskie Towarzystwo Patologów, Profesor zasiadał w jego zarządzie, w latach późniejszych dwukrotnie był prezesem Towarzystwa, w którym zresztą aktywnie działał. Bardzo Mu zależało, żeby wszyscy młodzi patolodzy należeli do Towarzystwa, bo dzięki temu można było tworzyć, integrować środowisko zawodowe. Ale rozpowszechniał ukochaną przez siebie dziedzinę również na innych polach, chociażby pisząc wspaniałe felietony. Choć nie podejmowały one tematyki stricte patologicznej, a zagadnienia bardziej ogólne, to jednak bagaż problematyki patologicznej nie wprost, ale był obecny również tam. Pan Profesor był osobą powszechnie znaną, nie tylko w środowisku lekarzy, był poliglotą, perfekcyjnie znał języki: angielski, niemiecki, francuski, włoski, hiszpański, łacinę. Przyznawał również, że słabo zna grekę, co było jednak dalekie od prawdy. Tłumaczył mnóstwo książek z obcych języków. Te wszystkie aktywności Pana Profesora, które przypadły także na okres, kiedy był już na emeryturze, bezpośrednio lub pośrednio wpływały na coraz większą wiedzę na temat naszej specjalizacji.

A czy sam miał świadomość wzrastającej pozycji patomorfologii?

Owszem. Pocieszające jest to, że aktywność Pana Profesora na wielu płaszczyznach w końcu zaczęła przynosić owoce w postaci większego zainteresowania naszą specjalnością. Dostrzegać zaczęłam większą świadomość społeczeństwa na temat patomorfologii, jej znaczenia. Ostatnio w telewizji oglądałam program dotyczący pakietu onkologicznego i ku mojemu zdziwieniu mnóstwo ludzi mówiło o badaniach histopatologicznych, jakby to było coś oczywistego. Ja przez całe życie borykałam się z tą trudnością, z tym murem nie do przebicia - gdziekolwiek mówiłam, że jestem patomorfologiem czy histopatologiem to tak naprawdę ogromna większość ludzi nie miała zielonego pojęcia o istnieniu takiej specjalizacji w medycynie i tym, czym się zajmuję. W tej chwili myślę, że świadomość na temat tej specjalności jest dużo większa, a już zdecydowanie większa wśród lekarzy. Jest to szalenie istotne, ponieważ w końcu czujemy się potrzebni i - co równie ważne - daje się nam odczuć to, że nasza praca jest użyteczna.

Co według Pani Profesor jest wyzwaniem współczesnej patomorfologii?

W przyszłym roku Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Patologów będzie organizować XX Zjazd Polskiego Towarzystwa Patologów, którego tytuł „Od makroskopii do genu" idealnie wskazuje, jaką drogę przeszła nasza dziedzina i w którą stronę się kieruje. Chcemy uświadomić, czym była patomorfologia w latach powojennych, kiedy zaczynał Pan Profesor Paszkiewicz, Pan Profesor Kruś, jak przeszliśmy od makroskopii, od badania autopsyjnego, poprzez badanie mikroskopowe, jak w trakcie następnych lat zeszliśmy na poziom badań ultrastrukturalnych, badań histochemicznych, im-munohistochemicznych, czyli na poziom białka. Współcześnie schodzimy już na poziom genu. To jest właśnie wielkie wyzwanie współczesnej patomorfologii, czyli wykorzystanie metod i osiągnięć biologii molekularnej. W tej chwili w wielu zakładach patomorfologii mamy pracownie biologii molekularnej, albo współpracujemy z pracowniami biologii molekularnej. To, co my rozpoznamy, w niektórych przypadkach można metodami biologii molekularnej potwierdzić albo jeszcze bardziej uszczegółowić. W takim właśnie jesteśmy momencie rozszerzania swojego warsztatu o dziedziny z poziomu genetyki. To schodzenie już nie na poziom białka, ale genu - w moim odczuciu, a sądzę, że również Pan Profesor Kruś zdawał sobie z tego sprawę - jest największym wyzwaniem. Pan Profesor Kruś, mimo że odszedł na emeryturę niemal 20 lat temu, wiedział w jakim kierunku idzie patomorfologia oraz jakie możliwości otwiera ten kierunek.

Pani Profesor, czym byłaby patomorfologia bez Pana Profesora Stefana Krusia?

Trudno sobie to wyobrazić. Dla mnie bez osoby Pana Profesora po prostu nie byłoby patomorfologii. Jak już wspomniałam, moje życie zawodowe od początku było związane z Panem Profesorem. To był mój pierwszy Nauczyciel, pierwszy Mistrz, On mnie tu wszystkiego nauczył, On mnie ze wszystkim zaznajomił. Mam do tego ogromny sentyment. Poza tym zostawił trwały ślad w rozwoju Warszawskiej Akademickiej Szkoły Patomorfologii, zapoczątkowanej przez Pana prof. Ludwika Paszkiewicza. Trudno mi wskazać warszawskiego lekarza, który nie znałby oraz nie doceniał zasług i osiągnięć Pana Profesora Stefana Krusia.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał Cezary Ksel

W materiale wykorzystałem cytaty pochodzące z następujących

Stefan Kruś „Wiecznym piórem", tom I „Na przekór", Media TV Plus Sp. z o.o., Warszawa 2010, s. 149

„Medal za Zasługi dla I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie (2004-2008), red. Marek Krawczyk, Magdalena Zielonka, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa 2010, s. 56

Medycyna Dydaktyka Wychowanie, Vol. XLVII, No. 2/2015