3124727004

126 Ewa Szymanik

wspólne: wytworzenie produktu lub usługi w każdym przedsiębiorstwie wiąże się z ryzykiem gospodarczym i ekonomiczną weryfikacją efektów tej działalności czy ukierunkowaniem działań na integrację społeczną w skali danej społeczności²¹. Jednocześnie jednak może się pojawić problem - lokalni przedsiębiorcy obawiający się konkurencji mogą blokować powstawanie firm społecznych, gdyby tworzenie subsydiowanych miejsc pracy miało zagrozić ich interesom²².

Przedsiębiorstwa trzeciego sektora mogą zostać urynkowione i w wielu przypadkach można to traktować jako długofalowy cel danej organizacji. Urynkowienie to może nastąpić z wielu powodów: chęci uniezależnienia finansowego, z czego wynika szukanie nowych, trwałych źródeł dochodu, gdyż wzrasta rywalizacja między organizacjami o ograniczone fundusze, występowania takich zjawisk, jak dalsza liberalizacja gospodarki, ogłaszanie przez administrację konkursów czy przetargów na różne zadania, wchodzenia przedsiębiorstw rynkowych do tradycyjnych usług społecznych i wyznaczania standardów działań²³.

W tej sytuacji przedsiębiorstwa społeczne mogą próbować rozszerzyć swą działalność o dotarcie do zagranicznego klienta, o czym będzie mowa nieco dalej.

Podmioty ekonomii społecznej działają zwykle tam, gdzie firmy nastawione na zysk nie są zainteresowane wejściem, państwo wycofuje się lub jego działalność jest nieefektywna. Bywają one często utożsamiane z organizacjami non profit, ale nie zawsze tak jest²⁴.

Zdobycie kwalifikacji w jednej z organizacji społecznych pozwala na wyzwolenie inicjatywy tworzenia innych przedsiębiorstw, wykorzystujących zdolności czy umiejętności ludzkie w dziedzinach umożliwiających handel zagraniczny. Może się tak dziać w przypadku produktów niszowych. Przykładem jest Spółdzielnia Socjalna „Róża” w Sorkwitach, zajmująca się haftem artystycznym i na zamówienie, która od swego powstania w 2005 roku zdobyła klientów zagranicznych (osoby prywatne, stowarzyszenia)²⁵. Należy zwrócić uwagę, że powsta-

²¹ Szerzej na ten temat w: J. Hausner, N. Laurisz, Przedsiębiorstwo społeczne - konceptualiza-cja, [w:] Zarządzanie podmiotami ekonomii społecznej, red. J. Hausner, Kraków 2007, s. 13-14.

²² Dokładniejsze omówienie problemu w: M. Guć, Ekonomia społeczna - szanse i zagrożenia rozwoju z perspektywy samorządu, Ekonomia Społeczna. Teksty 2006, s. 7-8.

²³ Szersze omówienie w: S. Mazur, A. Pacułt, Ekonomia społeczna i jej wartości konstruktywne, Ekonomia Społeczna. Teksty 2006, s. 13 i R. Szarfenberg, Liberalna recepta na gospodarkę społeczną (polemika), Trzeci Sektor 2005, nr 3, s. 153.

²⁴ W badaniach nie uwzględnia się dość istotnej części gospodarki społecznej, jaką jest np. praca tych zgromadzeń zakonnych, które w swej działalności statutowej mają zapisane cele społeczne. Zakonnice stanowią tam mniejszość wśród osób zatrudnionych; większość pracowników to osoby świeckie, często długotrwale bezrobotne, dopiero w pracy zdobywające potrzebne kwalifikacje.

²⁵ Szczegółowy opis działalności spółdzielni w: A. Filipczyk, Spółdzielnia Socjalna „Róża” w Sorkwitach, [w:] Z teorii i praktyki gospodarki społecznej, t. 1, red. E. Leś, M. Ołdak, Collegium Civitas, Warszawa 2006, s. 169 i nast.