plik


ÿþMINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Krystyna Frydrysiak Prowadzenie zaj edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy 322[06].Z3.02 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji  PaDstwowy Instytut Badawczy Radom 2007  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego Recenzenci: prof. dr hab. n. med. Wojciech GaszyDski mgr El\bieta Kwasiborska Opracowanie redakcyjne: dr n. med. Krystyna Frydrysiak Konsultacja: mgr MaBgorzata Sienna Poradnik stanowi obudow dydaktyczn programu jednostki moduBowej 322[06].Z3.02  Prowadzenie zaj edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy , zawartego w programie nauczania dla zawodu ratownik medyczny. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji  PaDstwowy Instytut Badawczy, Radom 2007  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 1 SPIS TREZCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstpne 3. Cele ksztaBcenia 5 4. MateriaB nauczania 6 4.1. Ratownik medyczny w roli nauczyciela wychowawcy 7 4.1.1. MateriaB nauczania 7 4.1.2. Pytania sprawdzajce 11 4.1.3. wiczenia 11 4.1.4. Sprawdzian postpów 13 4.2. Projektowanie zaj dydaktycznych 14 4.2.1. MateriaB nauczania 14 4.2.2. Pytania sprawdzajce 21 4.2.3. wiczenia 21 4.2.4. Sprawdzian postpów 24 4.3. Prowadzenie zaj w warunkach symulowanych 25 4.3.1. MateriaB nauczania 25 4.3.2. Pytania sprawdzajce 26 4.3.3. wiczenia 27 4.3.4. Sprawdzian postpów 28 4.4. Prowadzenie zaj w warunkach naturalnych 29 4.4.1. MateriaB nauczania 29 4.4.2. Pytania sprawdzajce 30 4.4.3. wiczenia 30 4.4.4. Sprawdzian postpów 32 5. Sprawdzian osigni 33 6. Literatura 38  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 2 1. WPROWADZENIE Poradnik bdzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i umiejtno[ci z dydaktyki ogólnej i metodyki nauczania udzielania pierwszej pomocy. W poradniku zamieszczono: - wymagania wstpne  wykaz umiejtno[ci, jakie powiniene[ mie ju\ uksztaBtowane, aby[ bez problemów mógB korzysta z poradnika, - cele ksztaBcenia  wykaz umiejtno[ci, jakie uksztaBtujesz podczas pracy z poradnikiem, - materiaB nauczania  wiadomo[ci teoretyczne niezbdne do opanowania tre[ci jednostki moduBowej, - zestaw pytaD, aby[ mógB sprawdzi, czy ju\ opanowaBe[ okre[lone tre[ci, - wiczenia, które pomog Ci zweryfikowa wiadomo[ci teoretyczne oraz uksztaBtowa umiejtno[ci praktyczne, - sprawdzian postpów, - sprawdzian osigni, przykBadowy zestaw zadaD, zaliczenie testu potwierdzi opanowanie materiaBu caBej jednostki moduBowej, - literatur uzupeBniajc. W pakiecie zatytuBowanym  Przygotowanie zaj edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy uzyskaBe[ niezbdne podstawy do zaprojektowania zaj dydaktycznych a w tym pakiecie przygotujesz si do prowadzenia zaj. Zaprezentowany materiaB nauczania skBada si z czterech cz[ci. W cz[ci pierwszej zapoznasz si z rol nauczyciela oraz wymaganiami stawianymi przed instruktorem ratownictwa. Cz[ druga pomo\e Ci krok po kroku zaprojektowa zajcia dydaktyczne. W cz[ci trzeciej uzyskasz informacje, jakie kryteria musisz speBni, aby poprowadzi zajcia w warunkach symulowanych. Cz[ czwarta pozwoli Ci nabyte umiejtno[ci wykorzysta w praktyce. W twórczy sposób dostosowa program i jego realizacj do poziomu intelektualnego odbiorców i warunków technodydaktycznych. Korzystajc z poradnika najpierw zapoznaj si ze stosownym materiaBem nauczania, skorzystaj równie\ z literatury zamieszczonej w rozdziale 6. Nastpnie sprawdz swoj gotowo[ do wiczeD, przez udzielenie odpowiedzi na pytania sprawdzajce. Szczególnie polecam Twojej uwadze rozdziaB dotyczcy projektowania zaj, wBa[ciwe jego opanowanie znaczco wpBywa na prowadzenie zaj i koDcow ich ewaluacj.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 3 322[06].Z3 Dydaktyka w ratownictwie medycznym 322[06].Z3.01 322[06].Z3.01 Przygotowanie zaj Przygotowanie zaj edukacyjnych z zakresu edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy udzielania pierwszej pomocy 322[06].Z3.02 Prowadzenie zaj edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy Schemat ukBadu jednostek moduBowych  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 4 2. WYMAGANIA WSTPNE Przystpujc do realizacji programu nauczania jednostki moduBowej powiniene[ umie: - udziela pierwszej pomocy, - prezentowa kompetencje ratownika w zakresie udzielania pierwszej pomocy, - wyja[nia podstawy prawne dotyczce udzielania pierwszej pomocy, - przestrzega zasad komunikowania, - aktywnie sBucha, - udziela informacji zwrotnej, - zachowywa si asertywnie w sytuacjach tego wymagajcych, - motywowa odbiorców do realizacji zadaD, - wspóBpracowa w grupie, - korzysta z ró\nych zródeB informacji, - obsBugiwa komputer.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 5 3. CELE KSZTAACENIA W wyniku realizacji programu jednostki moduBowej powiniene[ umie: - okre[li rol nauczyciela  wychowawcy ratownictwa medycznego, - zdiagnozowa potrzeby [rodowiska w zakresie edukacji ratowniczej, - skonstruowa program szkolenia stosownie do zdiagnozowanych potrzeb, - zaprojektowa tok zaj dydaktycznych dla okre[lonego odbiorcy z uwzgldnieniem operacjonalizacji celów, wBasnych mo\liwo[ci i posiadanych [rodków, - zorganizowa zajcia edukacyjne, pokazy z zakresu udzielania pierwszej pomocy w [rodowisku szkolnym, pozaszkolnym i [rodowisku pracy, - przeprowadzi cykl zaj edukacyjnych w warunkach symulowanych i rzeczywistych, - oceni efektywno[ nauczania w zakresie udzielania pierwszej pomocy u uczestników zaj edukacyjnych i kursów, - dokona metodycznej i merytorycznej oceny przeprowadzonych zaj z uwzgldnieniem samooceny.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 6 4. MATERIAA NAUCZANIA 4.1. Ratownik medyczny w roli nauczyciela wychowawcy 4.1.1. MateriaB nauczania Osobowo[ instruktora ratownictwa medycznego Pedeutologia to nauka o zawodzie nauczyciela. Kompetentny nauczyciel to nauczyciel przygotowany do zaj merytorycznie, metodycznie i organizacyjnie oraz prezentujcy wysoki entuzjazm dydaktyczny. Przygotowanie merytoryczne: Co? Czego? Przygotowanie Metodyczne: Przygotowanie Organizacyjne: Jak? W jaki sposób? Kiedy to zrobi? Jakie metody? Gdzie? Jakie techniki, [rodki dydaktyczne? Rys. 1. Przygotowanie nauczyciela do zaj StanisBaw Palka rozszerza zakres przygotowania nauczyciela, okre[lajc caBy ten proces jako wzrastanie w zawodzie nauczyciela i wymienia: - przygotowanie merytoryczne, - przygotowanie pedagogiczne, - przygotowanie metodyczne, - przygotowanie filozoficzne, - przygotowanie psychologiczne, - przygotowanie socjologiczne, - przygotowanie z zakresu komunikacji interpersonalnej, - przygotowanie kulturowe [10. s.219-225] Przygotowanie to nadaje niezbdne kompetencje, w[ród których wymienia si: autokreacji (tworzenia samego siebie), prakseologiczne, komunikacyjne, wspóBdziaBania, kreatywne, informatyczne, moralne, ewaluacyjne a nawet badawcze.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 7 W interpretacji R.J. Arendsa nauczyciel efektywny to osoba, która dziki zaletom osobistym jest autentyczna w relacjach z uczniami. Posiada merytoryczn wiedz z przedmiotu nauczania, psychologii, dydaktyki. Musi równie\ dysponowa  repertuarem skutecznych sposobów postpowania dydaktycznego, posiada umiejtno[ twórczego rozwizywania problemów i gBbokiej refleksji pedagogicznej. O osobowo[ci nauczyciela i jego roli w procesie pedagogicznym pisze Z. MykoBa, podajc za przykBad W. SuchomliDskiego, który powiedziaB, \e  w rkach wychowawcy sBowo ma tak pot\n moc, jak instrument muzyczny w rku muzyka, jak farby i pdzel w rkach malarza (& ) tak jak nie ma muzyki bez skrzypiec, bez farby i pdzla malarza (& ), tak bez \ywego, uczuciowego sBowa, nie ma szkoBy, pedagogiki. SBowo to jakby mostek, przez który nauka i wychowanie przechodz do wirtuozerii i mistrzostwa . PosBugiwanie si piknym jzykiem ojczystym, jest ogromn zalet nauczyciela a jego osobowo[ priorytetem w aksjologiczych aspektach edukacji, wyposa\ajcej ucznia w kompetencje  sBowno-intelektualne oraz  emocjonalno-moralne [11 s. 227 242]. K. Denek i W. SuchomliDski uwa\aj, \e osobowo[ nauczyciela odgrywa priorytetow rol, szczególnie w aksjologicznym aspekcie szacunku dla warto[ci, przeciwstawienie si modelowi \ycia zdominowanego przez  mie na rzecz  by . Zalecajc kreatywno[ dziaBaD dotyczcych wra\liwo[ci, poczucia godno[ci, które powinno mie znaczenie dla mBodego czBowieka i przekonywa go w eksponowaniu prymatu osoby nad rzecz . Wa\n umiejtno[ci, któr to powinien cechowa si ka\dy nauczyciel jest umiejtno[ motywowania ucznia do nauki. Motywowanie odbiorców Najogólniej, motywacja to pewien stan mobilizacji energetycznej, z reguBy ukierunkowanej na jaki[ cel. Podjcie dziaBaD zale\y od umiejtno[ci okre[lenia celu, oceny jego atrakcyjno[ci i drogi jego osignicia. Stan mobilizacji zale\y równie\ od tego, czy oceniamy siebie samego jako osob zdoln do osignicia konkretnego celu. A oto kilka reguB, których przestrzeganie motywuje innych do dziaBania: 1) postaraj si pokaza sensowno[, przydatno[ tego, do czego starasz si przekona, tak aby aktywno[ ucznia wypBywaBa raczej z potrzeby (p. Maslow) ni\ nakazu, 2) stwarzaj mo\liwo[ podejmowania decyzji przez zainteresowanego np. sposób opanowania umiejtno[ci, wyboru partnera do pracy itp., 3) wykorzystuj zdolno[ci i zainteresowania ucznia np. majc w grupie ucznia po kursie PCK wBa[nie jego popro[ o powtórzenie zadania w pierwszej kolejno[ci, 4) stosuj jasne komunikaty, mów jzykiem zrozumiaBym dla odbiorcy, 5) nagradzaj rozwa\nie, nie obni\aj wymagaD ale dostrzegaj wysiBek, zaanga\owanie, chwal za to co zostaBo dobrze wykonane, wskazuj nad czym musi jeszcze popracowa, 6) pamitaj, \e nauka wyzwalajca przyjemne prze\ycia daje efekty  stwarzaj przyjemn atmosfer. McGinnis zaproponowaB 12 zasad wydobywania z ludzi tego, co w nich najlepsze: 1) od ludzi, którymi kierujesz, oczekuj tego, co najlepsze, 2) zauwa\aj potrzeby drugiego czBowieka, 3) wysoko ustawiaj poprzeczk doskonaBo[ci, 4) stwórz [rodowisko, w którym niepowodzenie nie oznacza przegranej, 5) je[li kto[ zd\a tam, gdzie ty  doBcz do niego, 6) wykorzystuj wzorce, by zachca do sukcesu, 7) okazuj uznanie i chwal osignicia,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 8 8) stosuj mieszank wzmacniania pozytywnego i negatywnego, 9) potrzeb wspóBzawodnictwa wykorzystuj w sposób umiarkowany, 10) nagradzaj wspóBprac, 11) pozwalaj by w grupie zdarzaBy si burze, 12) staraj si wBasn motywacj utrzymywa na wysokim poziomie [ 9. s.9]. Uprawnienia ratownika do nauczania pierwszej pomocy Ustawa o PaDstwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 wrze[nia 2006 roku odwoBuje si do podstawy programowej, uwzgldniajcej edukacj w zakresie udzielania pierwszej pomocy i stwierdza, \e zajcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy realizowane s z udziaBem lekarzy systemu, pielgniarek systemu i ratowników medycznych. Ka\dy nauczajcy pierwszej pomocy powinien kBa[ du\y nacisk na umiejtno[ motywowania swoich odbiorców. Argumenty, których mo\na u\y, aby zmotywowa spoBeczeDstwo do zdobywania wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy: 1. Przedstawi odbiorcom statystyki dotyczce urazów. W 2005 roku zginBy na polskich drogach 5444 osoby, z czego rannych pozostaBo 61191 osób. Od 50 62% zgonów zwizanych z urazami nastpuje w fazie przedszpitalnej, z czego 78% to zgony podczas oczekiwania na przyjazd karetki pogotowia . Istotnym elementem s tak zwane zgony do uniknicia stanowice ok. 30% ogóBu zgonów. [17 s. 95 ] Analizy wypadków w[ród dzieci oraz uczniów w placówkach o[wiatowych wykazaBy, \e te ostatnie nale\ do najczstszych i najci\szych (150.000 w cigu jednego roku szkolnego). SzkoBa jest miejscem dziecicej aktywno[ci, zatem traktowanie z powag edukacji ma ogromne znaczenie dla bezpieczeDstwa, chocia\by ze wzgldu na obni\enie statystyki dotyczcej urazów. Analizujc wskaznik [miertelno[ci okoBourazowej dochodzimy do wniosku, ze jest on nadal wysoki w porównaniu z krajami Unii Europejskiej . WedBug najnowszych danych statystycznych, choroba serca jest najczstsz przyczyn zgonów na [wiecie, w 60% jest nagBe zatrzymanie kr\enia. W Europie rocznie dochodzi do 700 000 nagBych zatrzymaD kr\enia z przyczyn kardiologicznych, w Polsce rocznie umiera ok. 100 000 osób z powodu zawaBu. Podjcie resuscytacji kr\eniowo oddechowej przez [wiadków zdarzenia jest kluczowym dziaBaniem przed przyjazdem karetki pogotowia. Wczesne podjcie resuscytacji i wykonanie defibrylacji w cigu 1 2 minut skutkuje prze\ywalno[ci powy\ej 60%. 2. Zinterpretowa badania dotyczce stanu wiedzy spoBeczeDstwa polskiego na temat udzielania pierwszej pomocy. KsztaBcenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy w Polce, rozpoczyna si w szkole podstawowej, w klasach  III jako ksztaBcenie zintegrowane. W klasach IV VI jako [cie\ki edukacyjne. Etap edukacyjny gimnazjum wprowadza kilka [cie\ek edukacyjnych, midzy innymi obejmujcych zagadnienia ratownicze. W szkoBach ponadgimnazjalnych, na zagadnienia pierwszej pomocy przeznaczone jest 27 godzin w stosunku do 39 na pozostaBe zagadnienia w ramach przedmiotu: Przysposobienie obronne. Acznie zagadnienia dotyczce pierwszej pomocy obejmuj 104 godziny lekcyjne w cigu 11 lat nauki. Jest równie\ bardzo wiele organizacji pozarzdowych wspierajcych instytucje paDstwowe w podejmowaniu takich dziaBaD. Dzielc je wedBug rodzaju udzielanej pomocy wyró\niamy midzy innymi:  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 9 - organizacje stricte ratownicze (GOPR, TOPR, WOPR, OSP, PMM), - organizacje ratowniczo-wychowawcze (PCK, ZHP, ZHR), - organizacje hobbistyczne jak: Automobilklub, PL CB Radio, Aeroklub Polski, - organizacje humanitarne (PAH, Caritas, PM), wolontariat, zajmuj si niesieniem pomocy, dziaBalno[ edukacyjna jest tutaj na drugim planie. Mimo tak zorganizowanej edukacji w zakresie udzielania pierwszej pomocy obserwuje si niedostatek dziaBaD edukacyjnych. Szczególnie widoczne jest to w opiniach badanych, którzy argumentuj nie podejmowanie lub zaniechanie pomocy, brakiem wiedzy i umiejtno[ci, bdz obaw o spowodowanie wikszych urazów. Pierwsze w Polsce badania dotyczce przygotowania spoBeczeDstwa do udzielania pierwszej pomocy przeprowadzone zostaBy w Aodzi przez A. Rasmusa w 1997 roku, a nastpnie powtórzone w 2003 roku. WykazaBy one niewystarczajcy stan wiedzy Polaków w zakresie udzielania pomocy ratujcej \ycie. W wielu innych publikacjach przygotowanie spoBeczeDstwa polskiego oceniane jest równie\ negatywnie [2. s. 255 263] Potwierdzaj to inne badania dotyczce znajomo[ci tej tematyki w sBu\bach publicznych. Dotyczy to szczególnie kierowców, bdcych czsto [wiadkami wypadków drogowych, którzy wzywajc pomoc uruchamiaj BaDcuch prze\ycia. Je\eli w tym czasie [wiadek zdarzenia nie podejmie czynno[ci resuscytacyjnych, szanse osoby poszkodowanej na prze\ycie s znikome. 3. Okre[li szanse na prze\ycie poszkodowanego w zale\no[ci od czasu udzielenia pierwszej pomocy. Jest to równie\ bardzo wa\ne w kontek[cie Ustawy o PaDstwowym Ratownictwie Medycznym, która precyzuje czas dojazdu karetki pogotowia do osoby poszkodowanej do 8 min na terenie miasta i 15 min poza nim  [redni czas dojazdu 20 minut). Funkcje kory mózgowej ustaj po okoBo 4 6 min po zatrzymaniu kr\enia. Sukcesy ratownictwa przedszpitalnego w du\ej mierze zale\ od dziaBaD, jakie podejmuje [wiadek zdarzenia. Tak wic, czas i [wiadek zdarzenia odgrywaj tutaj bardzo wa\n rol, rol wyznacznika nie tylko \ycia, ale jego jako[ci w okresie poresuscytacyjnym [18. Art. 24]. 4. Przedstawi aspekty prawne udzielania pierwszej pomocy Udzielanie pierwszej pomocy regulowane jest w Polsce przez kilka aktów prawnych: - Art. 162 Kodeksu Karnego, zobowizujcy wszystkich obywateli do udzielania pierwszej pomocy. - Ustawa o PaDstwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 wrze[nia 2006 roku: art. 4. obliguje ka\dego [wiadka zdarzenia o niezwBocznym powiadomieniu o nim sBu\b ratunkowych. - Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki socjalnej z dnia 26 wrze[nia 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeDstwa i higieny pracy, zobowizujce pracodawców do udostpnienia pracownikom instrukcji udzielania pierwszej pomocy oraz szczegóBowo okre[lajc zasady funkcjonowania zakBadowego systemu pierwszej pomocy. - Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeDstwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkoBach i placówkach, zobowizuje nauczycieli zarówno do udzielania pierwszej pomocy jak i zdobywania wiedzy z tego zakresu. - RozdziaB 5 Art. 44. Kodeksu drogowego nakBada na kierujcego pojazdem obowizek udzielenia pomocy ofiarom wypadku oraz wezwaniu policji.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 10 - Art. 93 Kodeksu WykroczeD informuje o tym, \e kierowca w przypadku nie udzielenia pomocy podlega karze aresztu lub grzywny. 4.1.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jakie, przygotowanie powinien mie nauczyciel? 2. Jakie dodatkowe aspekty podejmuje S. Palka w zakresie przygotowania nauczyciela? 3. Jak zinterpretujesz cytat:  ... w rkach wychowawcy sBowo ma tak pot\n moc, jak instrument muzyczny w rku muzyka& ? 4. Jakie cechy osobowo[ci powinny charakteryzowa dobrego nauczyciela? 5. Jakie znasz reguBy motywowania ucznia? 6. Jak zinterpretujesz ka\d z 12 zasad McGinnisa? 7. Kiedy ratownik medyczny mo\e prowadzi zajcia edukacyjne z zakresu udzielania pierwszej pomocy? 8. Jakie s statystyki dotyczce urazów? 9. Jak oceniany jest stan wiedzy spoBeczeDstwa polskiego na temat umiejtno[ci udzielania pierwszej pomocy? 10. Jakie warunki musz by speBnione, by szanse poszkodowanego, na prze\ycie byBy wiksze? 11. Jakie przepisy prawne reguluj kwestie zwizane z udzielaniem pierwszej pomocy? 4.1.3. wiczenia wiczenie 1 W oparciu o ustaw z dnia 8 wrze[nia 2006 r. o PaDstwowym Ratownictwie Medycznym okre[l, kto mo\e prowadzi szkolenie/kursy z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) odszuka w ustawie odpowiedni artykuB, 2) dokona analizy tekstu, 3) zapisa uzyskane informacje, 4) przedstawi je na forum grupy. Wyposa\enie stanowiska pracy: - ustawa o PaDstwowym Ratownictwie Medycznym, - papier formatu A4, - oBówek lub pióro, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. wiczenie 2 Okre[l cechy psychofizyczne jakimi powinien dysponowa ratownik medyczny peBnicy rol nauczyciela, w oparciu o analiz prezentowanych zdj, ilustracji. Wybierz 10 Twoim zdaniem najwa\niejszych cech. Uzasadnij swój wybór.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 11 Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) odszuka w materiaBach dydaktycznych fragment opisujcy wymagania stawiane ratownikowi  instruktorowi, 2) przeanalizowa sytuacje szkolne, w których podobaB ci si nauczyciel jako pedagog, 3) przyjrze si ilustracjom, niech wyobraznia da ci podpowiedz, 4) sporzdzi list 10 cech, 5) przedstawi argumenty optujce za tym wyborem na forum grupy. Wyposa\enie stanowiska pracy: - papier formatu A4, - oBówek lub pióro, - ilustracje przedstawiajce ludzi w ró\nych sytuacjach (foto-jzyk) - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. wiczenie 3 Wybierz (wylosuj) jedn z 12 zasad wydobywania z ludzi tego, co najlepsze, wg McGinnisa i wyja[nij jak rozumiesz jej przesBanie, podaj stosowne przykBady. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) odszuka w poradniku 12 zasad, 2) przeanalizowa tre[ wybranej zasady, 3) przygotowa wyja[nienie poparte przykBadem, 4) przedyskutowa z koleg argumenty, 5) zaprezentowa swoje stanowisko na forum grupy. Wyposa\enie stanowiska pracy: - papier formatu A4, - dBugopis, - poradnik dla ucznia lub tekst z 12 zasadami, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. wiczenie 4 Przedstaw argumenty motywujce gimnazjalist/licealist do uczenia si udzielania pierwszej pomocy. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) odszuka w poradniku odpowiedni fragment tekstu, 2) dokona analizy zawartych w nim propozycji dotyczcych motywowania ludzi, 3) przemy[le do[wiadczenia wBasne w tym zakresie, 4) sporzdzi list argumentów, 5) przedstawi swoje racje grupie.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 12 Wyposa\enie stanowiska pracy: - papier formatu A4, - dBugopis lub oBówek, - poradnik dla ucznia, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. 4.2.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) omówi pedagogiczne kompetencje nauczyciela? 1 1 2) wyja[ni zakres przygotowania nauczyciela wedBug S. Palki? 1 1 3) przeanalizowa cechy osobowo[ci charakteryzujce dobrego nauczyciela? 1 1 4) wyja[ni reguBy motywowania ucznia? 1 1 5) zinterpretowa ka\d z 12 zasad McGinnisa? 1 1 6) wyja[ni, kiedy ratownik medyczny mo\e prowadzi zajcia edukacyjne z zakresu udzielania pierwszej pomocy? 1 1 7) przeanalizowa statystyki dotyczce urazów? 1 1 8) oceni stan wiedzy spoBeczeDstwa polskiego na temat udzielania pierwszej pomocy? 1 1 9) omówi warunki, które zwikszaj szanse poszkodowanego na prze\ycie? 1 1 10) zinterpretowa przepisy prawne, regulujce kwestie zwizane z udzielaniem pierwszej pomocy? 1 1  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 13 4.2. Projektowanie zaj dydaktycznych 4.2.1. MateriaB nauczania W pakiecie:  Przygotowanie do prowadzenia zaj z zakresu pierwszej pomocy , dowiedziaBe[ si, \e: Ewaluacja jako proces diagnozujco-oceniajcy zawiera pomiar, osd, decyzj. Dzieli si na ewaluacj wewntrzn i zewntrzn. Ewaluacja zewntrzna jest prowadzona przez specjalistów z zewntrz, tak zwanych ewaluatorów. Ewaluacja wewntrzna zwana autoewaluacj, polega na tym, ze nauczyciel sam, ocenia stopieD osignicia celów ksztaBcenia. Metody tej ewaluacji s ró\ne w zale\no[ci od etapu jakiego dotyczy i zadania jakie chcemy oceni. Tabela. 1. Metody ewaluacji wewntrznej [12. s. 287] Etapy Zadanie ewaluacji Metoda badawcza Metoda nieformalna ewaluacji Pocztek kursu Ustalenie potrzeb Pomiar dydaktyczny Pogadanka sprawdzajca uczniów Ankieta Rozmowa Wywiad Dyskusja W toku kursu Ocena przebiegu zaj Obserwacja Notatki, nagrania wideo Pomiar dydaktyczny Teczki prac uczniów Analiza dokumentacji Prowadzenie dziennika Koniec kursu Ocena osigni uczniów Pomiar dydaktyczny Egzamin koDcowy Pomiar postaw Opinie uczniów o kursie Po czasie Ocena warto[ci kursu Analiza dokumentacji Losy absolwentów Wywiad Rozmowy indywidualne Staraj si wdro\y wszystkie etapy ewaluacji. Przed rozpoczciem zaj powiniene[: 1. Zdiagnozowa potrzeby w zakresie nauczania pierwszej pomocy. W tym celu: - umów si na rozmow z osobami kompetentnymi: w szkole z dyrektorem, nauczycielem PO, w Stra\y Po\arnej z oficerem operacyjnym odpowiedzialnym za szkolenia, itp. Przygotowujc si do tej rozmowy pamitaj, \e: Twoje pytania powinny dotyczy spraw wa\nych, by jasno i jednoznacznie sformuBowane, nie powinny sugerowa odpowiedzi. Opracowany wcze[niej zestaw pytaD czyli kwestionariusz wywiadu, bdzie Ci pomocny w trakcie rozmowy. Mo\esz równie\ wykorzysta badanie ankietowe, - przygotuj kwestionariusz ankiety. Jest to kolejna metoda zbierania informacji czyli badanie ankietowe, polega na zbieraniu danych przez pytanie wybranych osób za po[rednictwem drukowanej listy pytaD zwanej kwestionariuszem ankiety. Jest to metoda pozwalajca na uzyskanie w krótkim czasie danych od du\ej liczby respondentów. Musisz zadba równie\ o poprawno[ formuBowania pytaD, dotyczcych tylko badanego zagadnienia. Pytania te nie powinny zawiera sugestii odpowiedzi, - zbadaj potrzeby okre[lonej grupy odbiorców posBugujc si ankiet, testem lub kart samooceny uczestnika przyszBych zaj [patrz tabela 2],  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 14 Tabela. 2. PrzykBad fragmentu karty samooceny udzielania pierwszej pomocy [opracowanie wBasne]* Numer Potrafi: tak nie zadania 1 Udzieli pierwszej pomocy osobie, która zemdlaBa. Zatamowa krwawienie z rany na koDczynie górnej 2 u poszkodowanego przytomnego. Udzieli pierwszej pomocy w przypadku ciaBa 3 obcego w drogach oddechowych. 4 Zapobiega pogBbianiu si wstrzsu. 5 Postpowa w przypadku ataku serca. 6 Oceni stan przytomno[ci. 7 UBo\y poszkodowanego w pozycji bezpiecznej. 8 Wezwa pomoc. 9 Udro\ni drogi oddechowe. 10 Sprawdzi czy poszkodowany oddycha. 11 Wykona oddechy ratownicze. 12 Wykona masa\ serca. * zaznacz wBa[ciwe znakiem X - oceD warunki technodydaktyczne, w których odbywa si bdzie szkolenie. Sprawdz wielko[ sali dostpno[ rzutnika, tablicy, materacy. Pomy[l, jak mo\esz t przestrzeD dostosowa. Nawet stare Bawki da si ustawi tak, by speBniaBy nasze wymagania. Korzystnym ustawieniem jest litera  U , pomieszczenie powinno by jednak stosunkowo du\e, aby uczniowie mogli si przemieszcza. Mo\na poprosi uczniów aby usiedli po wewntrznej stronie litery  U , Batwo wtedy prowadzi dyskusje i obserwowa pokaz, jak równie\ uczestniczy w wiczeniach. Rys. 2. Zorganizowanie przestrzeni dydaktycznej. Ustawienie w ksztaBcie litery  U 2. W oparciu o diagnoz opracuj: - plan dydaktyczny cyklu zaj lub dokonaj modyfikacji ju\ istniejcego, korzystajc z wzoru (patrz tabela 3), - przygotuj potrzebne konspekty lub scenariusze do wszystkich planowanych zaj (patrz tabela 4), - dobierz odpowiednie [rodki dydaktyczne, - zmodyfikuj narzdzia pomiaru.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 15 Czas MateriaBy i Cel ogólny Cele szczegóBowe Metody Lp. Temat realizacji Strategia nauczania [rodki UczeD potrafi UczeD potrafi oceniania minuty dydaktyczne Podstawowe Przeanalizowa - Uzasadni znaczenie poszczególnych ogniw zasady podstawowe WykBad interaktywny Foliogramy BaDcucha prze\ycia udzielania zasady udzielania - Scharakteryzowa zasady funkcjonowania pierwszej pierwszej pomocy Pogadanka Plansze systemu PaDstwowego Ratownictwa pomocy Medycznego Aktywno[ 1 45 Gry dydaktyczne Scenariusze - Uzasadni istotn rol osoby udzielajcej uczniów zdarzeD pierwszej pomocy Film - Wezwa pomoc Przeanalizowa zasady bezpieczeDstwa ratujcego i ratowanego Zasady oceny Okre[li zasady - Oceni miejsce zdarzenia osoby oceny Prezentacja Komputer - Okre[li sposób oceny [wiadomo[ci poszkodowanej. poszkodowanego. multimedialna - program poszkodowanego  skala AVPU Postpowanie Zaplanowa Power Point - Oceni dro\no[ dróg oddechowych na miejscu postpowanie na Pokaz Aktywno[ - Oceni oddech zdarzenia miejscu uczniów - Wybra sposób ewakuacji z samochodu zdarzenia. wiczenia - UBo\y nieprzytomnego w pozycji 2 45 - bezpiecznej - Zaplanowa dziaBania zapobiegajce hipotermii wiczenia Fantom i dodatkowym urazom - Udzieli pomocy psychologicznej [wiadkom Ocena za i uczestnikom zdarzeD Model wykonanie - Uzasadni konieczno[ posiadania apteczki apteczki zdania w samochodzie ... KoDcowa Dokona Test osigni Test Udzielenie - Napisa sprawdzian teoretyczny ewaluacja zaj koDcowej szkolnych Kryteria informacji - Wykona wylosowane zdanie 16 ewaluacji zaj 45 oceny zwrotnej. - Dokona samooceny KoDcowa ocena  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego Tabela. 3. Fragment planu dydaktycznego w zakresie nauczania pierwszej pomocy dla uczniów LO  16 godzin. 16 Opracowujc konspekt musisz uwzgldni wiek uczniów, tre[ci, style komunikowania si, style uczenia si, (nie z ka\dym mo\na tak samo pracowa, bardzo wa\na jest umiejtno[ dostosowania wBasnego stylu komunikowania si do osób, z którymi nawizujemy kontakt. Modyfikujc konspekt mo\esz skorzysta z wzoru zamieszczonego poni\ej. Plan metodyczny zaj dydaktycznych  KONSPEKT SzkoBa, klasa Przedmiot Czas trwania zaj: 45 min Temat: Pierwsza pomoc w przypadku omdlenia Warunki wstpne: uczeD powinien zna: - zasady bezpieczeDstwa ratujcego i ratowanego, - sposób oceny poszkodowanego, - sposób postpowania z nieprzytomnym, prawidBowo oddychajcym. Cel ogólny: Po zrealizowanych zajciach uczeD potrafi udzieli pierwszej pomocy w przypadku omdlenia. Cele szczegóBowe: 1) wyja[ni istot omdlenia, 2) okre[li objawy sugerujce wystpienie omdlenia, 3) udzieli pierwszej pomocy w przypadku wystpienia omdlenia, 4) uBo\y osob, która zemdlaBa w pozycji czterokoDczynowej, 5) uzasadni konieczno[ monitorowania funkcji \yciowych w przypadku omdlenia, 6) uwra\liwi na konieczno[ udzielenia pierwszej pomocy w przypadku omdlenia. Metody nauczania: - wykBad konwersatoryjny, - pogadanka, - dyskusja dydaktyczna, - pokaz z instrukta\em, - wiczenia praktyczne. Zrodki dydaktyczne: Foliogramy: - Nr 1: definicja omdlenia; objawy omdlenia, - Nr 2: postpowanie w omdleniu. Literatura: 1. Pierwsza pomoc w stanach zagro\enia \ycia. (red.) W. Jurczyk, A. Aakomy, Kraków 2006 2. Szlosek F.: Wstp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE, Radom 2002  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 17 MateriaBy Strategia Metody Cele szczegóBowe Tre[i i [rodki nauczania oceny dydaktyczne 1. Wyja[ni WykBad Foliogram Aktywno[ Uczniowie podaj przykBady omdleD, z którymi spotkali si w \yciu codziennym. istot konwersatoryjny nr 1 uczniów Istota omdlenia: omdlenia Omdlenie  to krótkotrwaBa, przemijajca utrata przytomno[ci spowodowana nagBym rozszerzeniem naczyD, w wyniku tego zmniejsza si napByw krwi do mózgu i dochodzi do jego niedokrwienia. Przyczyny:  silne negatywne bodzce; widok krwi, silny lk niepomy[lna wiadomo[, nieprzyjemne zapachy, ból. 2. Okre[li WykBad Foliogram Aktywno[ Typowe objawy poprzedzajce omdlenie: objawy konwersatoryjny nr 1 uczniów  osBabienie, sugerujce  mroczki przed oczami, wystpienie  szumy w uszach, omdlenia  blada, spocona skóra. Utracie przytomno[ci najcz[ciej towarzyszy upadek poszkodowanego, który mo\e by przyczyn urazów w przypadku uderzenia o przedmioty znajdujce si w otoczeniu Postpowanie: 3. Udzieli Pokaz z Foliogram Ocena zadaD 1. UBo\enie poszkodowanego na plecach pierwszej instrukta\em nr 2 praktycznych 2. Zastosowanie pozycji cztero-koDczynowej tzn. uniesienie jednocze[nie koDczyn pomocy w wiczenia dolnych i górnych. przypadku praktyczne 3. Zapewnienie dostpu [wie\ego powietrza. wystpienia 4. Rozluznienie krawata, koBnierzyka. omdlenia 5. Do momentu powrotu przytomno[ci kontrola podstawowych parametrów \yciowych. Je\eli poszkodowany po kilku minutach nie odzyska [wiadomo[ci  wezwanie pogotowia. Pozycja cztero-koDczynowa zastosowana w przypadku omdlenia ma za zadanie popraw 4. UBo\y osob, Pogadanka Pozorant Ocena zadaD perfuzji mózgowej poprzez zwikszenie powrotu krwi \ylnej do serca. UBo\enie która zemdlaBa Pokaz z praktycznych poszkodowanego w pozycji cztero-koDczynowej polega na uniesieniu jednocze[nie w pozycji instrukta\em. koDczyn dolnych i górnych. Kobiet w zaawansowanej ci\y nale\y uBo\y na lewym cztero- wiczenia boku lub nale\y podBo\y poduszk pod prawy bok, ewentualnie przysun macic koDczynowej praktyczne ci\arn na stron lew.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego Tabela. 4. Konspekt omdlenie [opracowanie wBasne ] 18 5. Uzasadni 1. Do momentu powrotu przytomno[ci nale\y kontrolowa podstawowe parametry Dyskusja Aktywno[ konieczno[ \yciowe: dydaktyczna uczniów monitorowania  przytomno[, funkcji  oddech, \yciowych w  ttno-obecne. omdleniu 2. Po odzyskaniu przytomno[ci nale\y:  nawiza kontakt w celu wyja[nienia przyczyny omdlenia,  stopniowo pionizowa poszkodowanego  odprowadzi poszkodowanego do domu lub odda pod opiek innym. 3. W przypadku braku powrotu [wiadomo[ci nale\y:  uBo\y poszkodowanego w pozycji bezpiecznej, wezwa pomoc,  kontrolowa parametry do czasu przyjazdu karetki. 6. Uwra\liwi na 1. NiebezpieczeDstwa i powikBania braku powrotu [wiadomo[ci: Pogadanka Aktywno[ konieczno[  inna powa\na przyczyna utraty przytomno[ci, uczniów udzielenia  uraz czaszkowo-mózgowy do którego doszBo w trakcie upadku w tych szczególnych pierwszej przypadkach nale\y pamita, \e niedro\no[ górnych dróg oddechowych spowodowana pomocy opadaniem jzyka i nagBo[ni mo\e by przyczyn nagBego zatrzymania kr\enia. w omdleniu 2. Zasady udzielania pomocy poszkodowanemu przy omdleniu. 3. Satysfakcja uratowania \ycia ludzkiego, dobre samopoczucie. 4. Kiedy[ samemu mo\na si znalez w podobnej sytuacji.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 19 Nauczanie jest cigBym procesem. Aby nawiza dobr wspóBprac z grup, nauczy okre[lonych umiejtno[ci i mie satysfakcj ze wspólnych osigni nale\y w przygotowaniu si do zaj uwzgldni. - Czas Nale\y tak przygotowa zajcia, aby wypeBni zaplanowany czas. Majc zdolnych uczniów, zmotywowanych, którzy szybko wykonuj wiczenia, to mo\e si zdarzy, \e zostanie nam czasu pod koniec zaj. Warto mie przygotowane jedno wiczenie dodatkowo. Zawsze mo\esz powtarza umiejtno[ci ju\ opanowane, by uczniowie nabyli biegBo[ci w ich wykonywaniu. - Tre[ Do[wiadczony nauczyciel mo\e mie tre[ci ustrukturyzowane w najwa\niejsze zagadnienia. Pocztkujcym zaleca si dokBadny opis tematu, aby w razie konieczno[ci móc do niego zajrze. - MateriaBy Zgromadzenie wszystkich potrzebnych materiaBów wpBywa na przebieg zaj i ich jako[. - Ubiór Estetyczny, schludny wygld nauczyciela ma znaczenie w odbiorze zaj. Nale\y pamita jakie zajcia prowadzimy, do zaj interaktywnych, wiczeD z pokazem, strój nauczyciela nie mo\e krepowa ruchów. - Komunikacja niewerbalna (brzmienie gBosu, gesty, postawa, wyraz twarzy, kontakt wzrokowy). Prowadzc zajcia mo\esz mie problem z utrzymaniem dyscypliny. UBatwi Ci to ju\ same metody aktywizujce, gdzie uczeD jest aktywny i zainteresowany, powiniene[ pamita o kilku wskazówkach: - ustal reguBy na pocztku spotkania (przypominaj o przestrzeganiu zasad) - sBuchaj uwa\nie, - daj sygnaB pozawerbalny (zbli\ si do grupy rozmawiajcej, doBó\ palec do ust itp.), - wykorzystuj poczucie humoru ( czyD to z rozwag, unikaj sarkazmu), - staraj si porozumie bezpo[rednio z kBopotliwym uczniem, - zmieniaj schemat udziaBu w zajciach, - omawiaj bardzo negatywne zachowania na osobno[ci (bdc sam na sam z uczniem stanowczo za\daj zmiany zachowania), - nie wiD siebie za napotkane trudno[ci [16. s. 48 50]. Pamitaj o kolejnym etapie ewaluacji i oceniaj na bie\co postpy uczniów. Mo\esz posBu\y si obserwacj zadaD dydaktycznych lub wykona pomiar dydaktyczny. Na koniec zaj oceD osignicia uczniów. Wykorzystaj do tego celu wcze[niej przygotowane narzdzia pomiaru dydaktycznego, w których powiniene[ uwzgldni:  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 20 Tabela. 5. GBówne kryteria oceny dziaBaD praktycznych [opracowanie wBasne] Kryteria Oceniane wBa[ciwo[ci Zgodno[ z obowizujcym algorytmem, poprawno[ dokBadno[ Jako[ wykonanych dziaBaD, wBa[ciwy dobór materiaBów i sprztu. Czas wykonania Czas wykonania dziaBaD. BezpieczeDstwo BezpieczeDstwo ratujcego i ratowanego. Postawa Postaw ucznia wobec zadania. Je\eli masz takie mo\liwo[ci, to przeprowadz ewaluacj np. prowadzc rozmow z uczestnikami szkolenia i uzyskujc od nich informacje, które pozwol Ci udoskonali swój warsztat pracy. Je\eli chcesz mie komplet konspektów powiniene[ przestrzega procedury ich gromadzenia. Opracowany przez siebie starannie konspekt z wszystkimi zaBcznikami, sprawdzony przez nauczyciela pod wzgldem merytorycznym i metodycznym oraz naniesionymi poprawkami po przeprowadzonych zajciach w warunkach symulowanych, skseruj lub nagraj na pByt, wy[lij emailem do wszystkich osób z grupy. ZaBó\ segregator [patrz wiczenie 3]. 4.2.3. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jaka jest ró\nica pomidzy ewaluacj zewntrzn a wewntrzn? 2. Jakie znasz etapy ewaluacji? 3. Jakie s zadania poszczególnych etapów ewaluacji? 4. Jakie metody przypisane s do poszczególnych etapów ewaluacji? 5. Jakie dziaBania wchodz w zakres diagnozowania potrzeb uczestników szkolenia? 6. Jakim schematem posBu\ysz si opracowujc plan dydaktyczny do cyklu zaj? 7. Jakie masz propozycje by optymalnie wykorzysta czas zaj? 8. Jakie widzisz mo\liwo[ci dziaBaD nauczyciela w przypadku kBopotów z utrzymaniem dyscypliny? 9. Jakie s cele ewaluacji dokonywanej w toku zaj, koDcowej i odroczonej? 4.2.2. wiczenia wiczenie 1 Opracuj ankiet diagnozujc potrzeby okre[lonej grupy, z zakresu umiejtno[ci udzielania pierwszej pomocy. Wska\ adresatów ankiety. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) odszuka w materiaBach dydaktycznych odpowiedni rozdziaB dotyczcy diagnozowania potrzeb okre[lonego [rodowiska, 2) ustali adresatów kwestionariusza ankiety,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 21 3) opracowa narzdzie diagnostyczne, 4) zaprezentowa grupie. Wyposa\enie stanowiska pracy: - wzory ankiet, - komputer, - drukarka, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. wiczenie 2 Opracuj w tabeli zestaw podstawowych tematów, które powinny by realizowane w nauczaniu pierwszej pomocy. Zaproponuj kolejno[ zaj oraz minimaln liczb godzin na przeprowadzenie ka\dego z nich. Lp. TEMAT Liczba godzin Tabela do wiczenia 2. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) przypomnie sobie umiejtno[ci, które opanowaBe[ na zajciach z zakresu udzielania pierwszej pomocy, 2) wybra podstawowe, mo\liwe do opanowania przez ka\dego ucznia, 3) wypeBni tabel. Wyposa\enie stanowiska pracy: - tabela zawierajca liczb porzdkow, temat zaj, liczb godzin, - papier formatu A4, - dBugopis, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. wiczenie 3 Skompletuj zestaw konspektów do ustalonej tematyki zaj. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) ustali w grupie, do jakich tematów (1 lub 2) masz opracowa konspekty, 2) przeanalizowa tre[ci tych zagadnieD, 3) opracowa konspekty, 4) skonsultowa konspekty z nauczycielem, 5) powieli konspekty w liczbie zgodnej z ilo[ci osób biorcych udziaB w przedsiwziciu, 6) wymieni si konspektami z czBonkami grupy, 7) zaBo\y segregator, dodajc stron tytuBow i spis tre[ci.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 22 Wyposa\enie stanowiska pracy: - materiaBy pi[mienne potrzebne do opracowania konspektu, - segregator z koszulkami, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. wiczenie 4 Opracuj w 3 4 osobowej grupie test wielokrotnego wyboru (WW), sprawdzajcy wiedz licealistów po zakoDczonych zajciach, z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) przeanalizowa w materiaBach dydaktycznych odpowiedni rozdziaB, 2) wyBoni wszystkie elementy testu, 3) opracowa poszczególne cz[ci skBadowe, 4) skonsultowa opracowany test z nauczycielem, 5) wydrukowa po akceptacji. Wyposa\enie stanowiska pracy: - dBugopis, oBówek, papier formatu A4, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. wiczenie 5 Opracuj kart obserwacji do oceny wykonania, wskazanego przez nauczyciela zadania praktycznego. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) przeanalizowa w materiaBach dydaktycznych odpowiedni fragment tekstu, 2) wyBoni wszystkie elementy skBadowe, 3) sporzdzi kart, 4) skonsultowa opracowany test z nauczycielem, 5) wydrukowa po akceptacji. Wyposa\enie stanowiska pracy: - materiaBy pi[mienne, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 23 4.2.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wyja[ni ró\nice pomidzy ewaluacj zewntrzn a wewntrzn? 1 1 2) omówi etapy ewaluacji? 1 1 3) scharakteryzowa cele i zadania dla poszczególnych etapów ewaluacji? 1 1 4) omówi jakimi metodami mo\na dokonywa ewaluacji? 1 1 5) wyliczy dziaBania wchodzce w zakres diagnozowania potrzeb uczestników szkolenia? 1 1 6) zaprezentowa schemat pomocny przy opracowywaniu planu dydaktycznego do cyklu zaj? 1 1 7) przedstawi propozycje dotyczce optymalnego wykorzystania czasu zaj? 1 1 8) scharakteryzowa dziaBania nauczyciela w przypadku kBopotów z utrzymaniem dyscypliny? 1 1  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 24 4.3. Prowadzenie zaj symulowanych 4.3.1. MateriaB nauczania Po zapoznaniu si z materiaBem nauczania z poprzednich rozdziaBów oraz wykonaniu zaproponowanych wiczeD jeste[ ju\ przygotowany do prowadzenia zaj. Pocztkowo, bd si one odbywaBy w warunkach pracowni dydaktyki, w otoczeniu znanych i przyjaznych Ci osób. Zapoznaj si dokBadnie z procedura i zasadami tych zaj. 1. Omówienie procedury i zasad prowadzenia zaj w warunkach symulowanych: - z opracowanej wcze[niej listy tematów wylosuj 1 2 w zale\no[ci od liczebno[ci grupy, ustal terminy prowadzenia zaj przez wszystkich czBonków grupy, skorzystaj z minimum dwukrotnej konsultacji z nauczycielem, I konsultacja  okre[la merytoryczne ramy konspektu. II konsultacja  wikszy akcent poBo\ony jest na stron metodyczn, powinna si ona odby, co najmniej na tydzieD przed wyznaczonym terminem prowadzenia przez Ciebie zaj. - przed lekcj przygotuj przestrzeD dydaktyczn, stanowiska, [rodki dydaktyczne itp., - na pocztku lekcji zaprezentuj grupie swój konspekt, uzasadnij dobór metod, [rodków, okre[l kim s odbiorcy by koledzy mogli wej[ w rol, - wyjdz z sali i wejdz jako instruktor! Prowadz zajcia, pamitajc o tym, \e Twoi koledzy s w podwójnej roli, odbiorców i oceniajcych, - dokonaj samooceny po przeprowadzonych zajciach wedBug ustalonych kryteriów, - wysBuchaj oceny grupy i nauczyciela, - ustosunkuj si merytorycznie nie emocjonalnie, - ciesz si gdy dostaBe[ brawa, popraw to co nale\y poprawi. 2. Omówienie kryteriów oceny zaj (tabela 7). - przeanalizowanie wypracowanych kryteriów oceny zaj  analiz poszczególnych wBa[ciwo[ci. 3. Przeanalizuj zajcia prowadzone przez starszego koleg i spróbuj wdro\y procedur oceny rozpoczynajc od wypunktowania elementów pozytywnych. 4. Teraz mo\esz ju\ prowadzi samodzielnie zajcia.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 25 Tabela. 7. Kryteria do oceny wiczeD z dydaktyki ratownictwa [opracowanie wBasne] PUNKTACJA Wymaga Wymaga KRYTERIA Poprawne drobnych gruntownej poprawek przebudowy 1. Przygotowanie konspektu: - sformuBowanie celu ogólnego, 2 1 0 - sformuBowanie celów szczegóBowych, 2 1 0 2 1 0 - konstrukcja planu zaj. 2. Przeprowadzenie zaj: - przygotowanie przestrzeni dydaktycznej, 2 1 0 - przedstawienie celów, 2 1 0 - dobór i poprawno[ tre[ci, 2 1 0 - dobór i poprawno[ zastosowania strategii nauczania, 2 1 0 - jako[ i wykorzystanie [rodków 2 1 0 dydaktycznych, - dobór i zastosowanie metody oceny 2 1 0 osignicia zaBo\onych celów, 2 1 0 - przestrzeganie zasad nauczania. 3. Samoocena wg powy\szych kryteriów 2 1 0 4. Elementy wykraczajce poza program (literatura, 2 - - oryginalno[ [rodków dydaktycznych itp.) OgóBem 24 11 0 OCENA: celujcy 23 24 bardzo dobry 20 22 dobry 17 19 dostateczny 13 16 dopuszczajcy 11 12 niedostateczny 0 10 4.3.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jaka jest procedura i zasady prowadzenia zaj w warunkach symulowanych? 2. Jakie materiaBy przygotujesz na pierwsz konsultacj? 3. Jakie materiaBy przygotujesz do drugiej konsultacji? 4. Jak masz propozycje przygotowania przestrzeni dydaktycznej? 5. Jakie s wBa[ciwo[ci wypracowanych kryteriów oceny zaj? 6. Jakie kryteria uwzgldniBe[ dokonujc oceny zaj prowadzonych przez koleg?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 26 4.3.3. wiczenia wiczenie 1 Opracuj w grupie kryteria do samooceny i oceny przez grup zaj, prowadzonych w warunkach symulowanych. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) odszuka w materiaBach dydaktycznych przykBadowe kryteria do oceny zaj, 2) przedyskutowa kryteria w grupie, 3) dokona modyfikacji lub 4) opracowa now wersj, 5) przedstawi opracowanie na forum grupy, 6) poda argumenty przemawiajce za takim rozwizaniem. Wyposa\enie stanowiska pracy: - papier formatu A4 - dBugopis, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika wiczenie 2 W ustalonym z nauczycielem terminie, przeprowadz zajcia, wedBug wcze[niej przygotowanego konspektu. PosBu\ si przygotowanymi przez siebie [rodkami dydaktycznymi. Po zajciach dokonaj samooceny. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) skonsultowa z nauczycielem swoj koncepcj przeprowadzenia zaj (minimum z tygodniowym wyprzedzeniem), 2) dokona poprawek, je\eli zachodzi taka konieczno[, 3) przeprowadzi zajcia, 4) dokona samooceny posBugujc si uprzednio opracowanymi kryteriami, 5) przyj \yczliwie zarówno pochwaBy jak i uwagi krytyczne. Wyposa\enie stanowiska pracy: - konspekt ucznia, - [rodki dydaktyczne wytworzone i zgromadzone przez ucznia. - literatura zgodna z punktem 6 poradnika wiczenie 3 OceD obserwowane zajcia posBugujc si wcze[niej wypracowanymi kryteriami oceny. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) przeanalizowa dokBadnie kryteria do oceny zaj, 2) obserwowa uwa\nie sposób prowadzenia zaj przez koleg,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 27 3) zapisywa na bie\co wszystkie merytoryczne i metodyczne uwagi, 4) wysBucha samooceny dokonanej przez prowadzcego, 5) zabra gBos w dyskusji oceniajcej, rozpoczynajc od wypunktowania tego co Ci si podobaBo, a nastpnie przedstaw propozycje co Twoim zdaniem mo\na zrobi lepiej. Wyposa\enie stanowiska pracy: - kryteria do oceny zaj, - kartka formatu A4, dBugopis, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. 4.3.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) omówi procedur prowadzenia zaj w warunkach symulowanych? 1 1 2) wymieni materiaBy potrzebne do pierwszej konsultacji? 1 1 3) wymieni materiaBy potrzebne do drugiej konsultacji? 1 1 4) przygotowa wBa[ciw przestrzeD dydaktyczn? 1 1 5) scharakteryzowa wBa[ciwo[ci kryteriów oceny? 1 1 6) zastosowa kryteria oceny do zaj prowadzonych przez starszego koleg? 1 1  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 28 4.4. Prowadzenie zaj w warunkach naturalnych 4.4.1. MateriaB nauczania Pozytywne do[wiadczenia i emocje, które towarzyszyBy w trakcie prowadzenia zaj w pracowni dydaktyki dodaBy Ci skrzydeB i czujesz si gotowy do podjcia nowych wyzwaD. Procedura prowadzenia zaj w warunkach naturalnych: 1. Wybierz w porozumieniu z nauczycielem koleg do prowadzenia zaj. 2. Pozyskaj dane do nawizania kontaktu we wskazanej placówce. 3. Zdiagnozuj potrzeby grupy, w której bdziesz prowadziB zajcia: - przeprowadz rozmow z dyrektorem, nauczycielem PO, W-F, - ustal godziny zaj i limit czasu na szkolenie, - przeprowadz ankiet diagnozujc poziom odbiorców, - oceD warunki techno-dydaktyczne, - ustal oczekiwania i potrzeby odbiorców. 4. Zmodyfikuj programu szkolenia. 5. Prowadz zajcia zgodnie z ustalonym planem: - w trakcie zaj zbieraj informacje do dyskusji podsumowujcej, - sukcesywnie wypeBniaj kart zaj wedBug poni\szego wzoru. Tabela. 7. Karta prowadzonych zaj Nazwisko i imi & & & & & & & & & & & & & .nazwa szkoBy& & & & & & & & & & & .. KARTA PROWADZONYCH ZAJ Lp. Temat Metoda Ocena Uwagi 6. Dokonaj koDcowej ewaluacji prowadzonych zaj. 7. Pamitaj, \e mo\esz liczy na pomoc i opiek ze strony nauczyciela, kierujcego Ci do placówki i tego, na którego lekcji prowadzisz zajcia. 8. Przygotuj si do dyskusji podsumowujcej: - przedstaw problem i jego rozwizanie, - zastanów si co Ci daBo najwicej satysfakcji, - jakie masz propozycje i wnioski. 9. Wez udziaB w ustaleniu wBasnej oceny koDcowej, na któr skBada si: - samoocena, - ocena partnera, - oceny z karty przeprowadzonych zaj, - oceny pohospitacyjne, - ocena nauczyciela dydaktyki.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 29 4.4.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jaka jest procedura prowadzenia zaj w warunkach naturalnych? 2. Jakie czynno[ci wykonasz diagnozujc potrzeby grupy, w której bdziesz prowadziB zajcia? 3. Jakie narzdzia pomiaru dydaktycznego przewidujesz do koDcowej ewaluacji? 4. Jakie problemy merytoryczne i metodyczne wystpiBy podczas prowadzenia wBasnych zaj 5. Jakie elementy uwzgldniBe[ przygotowujc si do samooceny? 6. Jakie przygotowaBe[ propozycje i wnioski po odbytych zajciach? 4.4.3. wiczenia wiczenie 1 W placówce, w której bdziesz prowadziB zajcia z zakresu nauczania udzielania pierwszej pomocy, zdiagnozuj potrzeby i warunki techno-dydaktyczne [rodowiska. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) przeczyta wnikliwie odpowiedni tekst w poradniku dla ucznia, 2) skorzysta z wcze[niej opracowanych pytaD do ró\nych adresatów w placówce, 3) skorygowa pytania je\eli zachodzi taka potrzeba, 4) ustali miejsce i czas spotkania, 5) dokona diagnozy, 6) opracowa wnioski. Wyposa\enie stanowiska pracy: - zestaw pytaD, - materiaBy pi[mienne. wiczenie 2 W oparciu o ustalon diagnoz, zaplanuj cykl zaj dla tej grupy. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) przeanalizowa w poradniku, tre[ci dotyczce planowania zaj, 2) przejrze materiaBy wBasne dotyczce planowania, a wypracowane w ramach wcze[niejszych wiczeD, 3) dokona niezbdnej modyfikacji swojego warsztatu pracy (rozkBadu materiaBu, konspektów, [rodków dydaktycznych itp.), 4) zgBosi swoj gotowo[ nauczycielowi. Wyposa\enie stanowiska pracy: - wypracowane na poprzednich wiczeniach materiaBy dot. planowania i prowadzenia zaj,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 30 - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. wiczenie 3 Przeprowadz zajcia w grupie zgodnie z opracowanym planem. Po zrealizowanych zajciach oceD postpy swoich uczniów. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) przygotowa si starannie do ka\dych zaj, 2) zadba o podmiotowo[ ucznia i twórcz atmosfer, 3) dokona ewaluacji osigni swoich uczniów. Wyposa\enie stanowiska pracy: - konspekty do zaj, - [rodki i materiaBy dydaktyczne ucznia i placówki, - narzdzia pomiaru dydaktycznego. wiczenie 4 Przygotuj si do dyskusji podsumowujcej Twoje i kolegów dziaBania w roli nauczyciela umiejtno[ci ratowniczych z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene[: 1) wypeBni po ka\dych przeprowadzonych zajciach  kart zaj, 2) uzyska na niej ocen i podpis nauczyciela hospitujcego zajcia, 3) prowadzi na bie\co notatki umo\liwiajce rzeczowe przygotowanie si do dyskusji, 4) opracowa uwagi i wnioski dotyczce odbytych zaj, 5) dokona samooceny. Wyposa\enie stanowiska pracy: - karta zaj, - notes, dBugopis, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 31 4.4.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) omówi procedur prowadzenia zaj w warunkach naturalnych? 1 1 2) zdiagnozowa potrzeby grupy, w której bdziesz prowadziB zajcia? 1 1 3) wybra narzdzia pomiaru dydaktycznego do koDcowej ewaluacji zaj? 1 1 4) oceni problemy merytoryczne i metodyczne jakie wystpiBy podczas prowadzenia wBasnych zaj? 1 1 5) wymieni elementy samooceny zaj? 1 1 6) przedstawi propozycje doskonalenia odbytych zaj? 1 1  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 32 5. SPRAWDZIAN OSIGNI INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uwa\nie instrukcj. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart odpowiedzi. 3. Zapoznaj si z zestawem zadaD testowych. 4. Test zawiera 20 zadaD. Do ka\dego zadania doBczone s 4 mo\liwo[ci odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidBowa. 5. Udzielaj odpowiedzi na zaBczonej karcie odpowiedzi, stawiajc w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku pomyBki nale\y bBdn odpowiedz zaznaczy kóBkiem, a nastpnie ponownie zakre[li odpowiedz prawidBow. 6. Zadania wymagaj stosunkowo prostych obliczeD, które powiniene[ wykona przed wskazaniem poprawnego wyniku. 7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy bdziesz miaB satysfakcj z wykonanego zadania. 8. Je[li udzielenie odpowiedzi bdzie Ci sprawiaBo trudno[, wtedy odBó\ jego rozwizanie na pózniej i wró do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 9. Na rozwizanie testu masz 30 min. Powodzenia! ZESTAW ZADAC TESTOWYCH 1. Pedeutologia to nauka zajmujca si a) problematyk nauczania i uczenia si. b) problematyk zwizan z zawodem nauczyciela. c) zagadnieniami wychowania czBowieka. d) problemami ksztaBcenia zawodowego. 2. Przygotowanie metodyczne nauczyciela do zaj dotyczy tego a) w jaki sposób prowadzisz zajcia, jakie zastosujesz metody i [rodki dydaktyczne. b) kiedy i gdzie przeprowadzisz zajcia. c) jakie tre[ci dobierzesz i jakimi metodami je przedstawisz. d) jakie tre[ci i [rodki dydaktyczne dobierzesz do przeprowadzenia zaj. 3. Dobry i skuteczny nauczyciel to ten, który a) nagradza ucznia rozwa\nie i motywuje. b) tworzy przyjazn atmosfer a zarazem dyscyplinuje. c) stosuje jasne komunikaty i nagradza ucznia. d) motywuje ucznia by osignB zaBo\one cele . 4. Twórc 12 zasad wydobywania z ludzi tego, co w nich najlepsze jest a) Maslow. b) K. Denek. c) W. SuchomliDski. d) McGinnis.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 33 5. Ustawa o PaDstwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 wrze[nia 2006 roku okre[la , ze zajcia edukacyjne z zakresu udzielania pierwszej pomocy mo\e prowadzi a) ka\dy ratownik medyczny. b) licencjonowany ratownik medyczny. c) ratownik po ukoDczeniu kursu pedagogicznego. d) ratownik medyczny bdcy pracownikiem jednostki systemu. 6. Analizujc wskaznik [miertelno[ci okoBourazowej w Polsce dochodzimy do wniosku, ze a) jest on wysoki w porównaniu z krajami Unii Europejskiej. b) jest taki sam jak w krajach Unii Europejskiej. c) jest ni\szy ni\ w krajach Unii Europejskiej. d) jest trzy krotnie wy\szy ni\ w krajach Unii Europejskiej. 7. Jednym z argumentów, którego mo\na u\y, aby zmotywowa spoBeczeDstwo do zdobywania wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy jest przedstawienie statystyki dotyczcej zachorowaD. Analizujc dane statystyczne mo\na stwierdzi, i\ a) w Polsce rocznie umiera okoBo 700 000 osób z powodu zawaBu. b) choroba serca jest najczstsz przyczyn zgonów na [wiecie, w 60% jest to nagBe zatrzymanie kr\enia. c) wczesne podjcie resuscytacji i wykonanie defibrylacji w cigu 1 2 min. skutkuje prze\ywalno[ci powy\ej 100%. d) w Polsce najczstsz przyczyn zgonów s choroby nowotworowe. 8. KsztaBcenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy w Polsce rozpoczyna si a) przedszkolu b) szkole podstawowej c) gimnazjum d) szkole ponadgimnazjalnej. 9. Akt prawny zobowizujcy wszystkich obywateli do udzielania pierwszej pomocy to a) Art. 162 Kodeksu Karnego. b) Ustawa o PaDstwowym Ratownictwie Medycznym z 8 wrze[nia 2006 r.. c) Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 wrze[nia 1997 r. d) Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. 10. Diagnozujc potrzeby okre[lonej grupy w zakresie nauczania pierwszej pomocy powiniene[ a) ustali aktualny stan wiedzy i umiejtno[ci ratowniczych grupy. b) oceni warunki techno-dydaktyczne. c) ustali jakim limitem czasu dysponujesz. d) oceni umiejtno[ci wyj[ciowe grupy i warunki, w których poprowadzisz zajcia. 11. Ewaluacja to a) proces diagnozujco-korygujcy b) proces diagnozujco-oceniajcy. c) proces oceniajco-decyzyjny. d) proces oceniajco-korygujcy.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 34 12. W przypadku wcze[niejszego zakoDczenia prowadzonych zaj, nie powiniene[ proponowa uczniom a) powtórzenia przerobionego materiaBu. b) utrwalenia wiczeD. c) podsumowania zaj. d) wcze[niejszej przerwy. 13. Na swoich zajciach bdziesz preferowaB a) metody podajce. b) metody problemowe. c) metody praktyczne. d) metody eksponujce. 14. Je\eli uczeD sprawia Ci kBopoty, przeszkadza w zajciach, to a) ostro przywoBujesz go do porzdku. b) ustalasz reguBy na pocztku i konsekwentnie ich egzekwujesz. c) zrezygnowany opuszczasz klas. d) wypraszasz z zaj niesfornego ucznia. 15. Autoewaluacja polega na a) dokonaniu pomiaru dydaktycznego po zakoDczeniu zaj dydaktycznych. b) dokonaniu oceny procesu nauczania przez ewaluatorów zewntrznych. c) dokonaniu przez nauczyciela oceny stopnia osignicia celów ksztaBcenia. d) dokonaniu pomiaru dydaktycznego na pocztku ka\dych zaj dydaktycznych. 16. Do metod badawczych ewaluacji wewntrznej nale\y m. in. a) ankieta, pogadanka sprawdzajca, pomiar dydaktyczny. b) obserwacja, pomiar dydaktyczny, analiza dokumentacji. c) losy absolwentów, egzamin koDcowy, notatki , nagrania wideo. d) wywiad, rozmowy indywidualne, opinie uczniów o kursie. 17. Etap polegajcy na wykonaniu przez nauczyciela nauczanej procedury bez komentarza to etap a) pierwszy. b) drugi. c) trzeci. d) czwarty. 18. Przygotowujc si do drugiej konsultacji z nauczycielem zaprezentujesz a) konspekt i propozycje [rodków dydaktycznych. b) konspekt i omówisz sposób prowadzenia zaj. c) konspekt, [rodki dydaktyczne i skonsultujesz ogóln koncepcj oprowadzenia zaj. d) ogóln koncepcj poprowadzenia zaj i narzdzia pomiaru. 19. Hospitujc zajcia prowadzone przez koleg, szczególn uwag zwrócisz na a) merytoryczne i metodyczne przygotowanie prowadzcego. b) dobre przygotowanie konspektu i przestrzeni dydaktycznej. c) przedstawienie celów i adekwatny dobór tre[ci. d) wBa[ciwy dobór metod nauczania i [rodków dydaktycznych.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 35 20. Konspekt jest a) zbiorem tre[ci nauczania odnoszcych si do jednego tematu, z odpowiednim przypisaniem elementów metodycznych do poszczególnych tre[ci. b) zbiorem tre[ci nauczania odnoszcych si do wszystkich tematów danego programu nauczania z odpowiednim przypisaniem elementów metodycznych do poszczególnych tre[ci. c) katalogiem tematów lekcyjnych, z odpowiednim przypisaniem elementów metodycznych oraz okre[leniem czasu przeznaczonego na ich realizacj. d) zbiorem zadaD dostosowanych do okre[lonych tre[ci nauczania w taki sposób, by mo\na byBo ustali stopieD opanowania tre[ci.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 36 KARTA ODPOWIEDZI Imi i nazwisko................................................................................................ Prowadzenie zaj edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy Zakre[l poprawn odpowiedz Nr Odpowiedz Punkty zadania 1. a b c d 2. a b c d 3. a b c d 4. a b c d 5. a b c d 6. a b c d 7. a b c d 8. a b c d 9. a b c d 10. a b c d 11. a b c d 12. a b c d 13. a b c d 14. a b c d 15. a b c d 16. a b c d 17. a b c d 18. a b c d 19. a b c d 20. a b c d Razem:  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 37 6. LITERATURA 1. Arends R.: Uczymy si naucza. Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2002 2. Czapnik. E., Suliga M., Kaczorkiewicz U., i in.: Sprawdzanie poziomu kompetencji  konstruowanie testów osigni szkolnych, Aódz 1998 3. Dz. U. nr 191, poz 1410 4. Ewaluacja w edukacji. (red.) L. Korporowicz. Warszawa 1997 5. Kornatowski T., Figurski J. : Praktyczna nauka zawodu. Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2000 6. Kostera M., Rosiak A.: Zajcia dydaktyczne. GdaDskie Wydawnictwo Psychologiczne. GdaDsk 2004. 7. Kupisiewicz. Cz.: Podstawy dydaktyki ogólnej. POW. Warszawa 1995 8. McGinnis A., L.: Sztuka motywacji. Oficyna Wydawnicza  Vacatio , Warszawa 1993 9. Moroz H.: Rozwój zawodowy nauczyciela.(red.). Kraków 2005 10. MykoBa Z.: Osobowo[ nauczyciela: geneza zasad ksztaBcenia. [w:] Edukacja Jutra X TatrzaDskie Seminarium Naukowe. (red.) K. Denek, M. Lewandowski, T. Koszczyc, WrocBaw 2004 11. Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002 12. Niemierko B.: Pomiar wyników ksztaBcenia. WSiP, Warszawa 1999 13. OkoD. W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej.  [ak , Warszawa 2003 14. Plewka C.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotach zawodowych. Cz. 1-2. Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 1999 15. Rasmus A., Balcerzyk Bardzo E., Muras Z.: Gotowo[ i umiejtno[ci Polaków w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Medycyna Intensywna i Ratunkowa 2004, T. 7, nr 3 16. Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2005 GUS. Warszawa 2005 17. Silberman M.: Uczymy si uczy. GdaDskie Wydawnictwo Psychologiczne. GdaDsk 2005 18. Szlosek F.: Wstp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2002 19. Ustawa z dnia 8 wrze[nia 2006 r. o PaDstwowym Ratownictwie Medycznym  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 38

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przygotowanie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy
Instrukcja udzielania pierwszej pomocy
Zasady udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku
instrukcja pierwszej pomocy wykaz pracownikow wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy
Udzielanie pierwszej pomocy
1 Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocyid?79
01 Istota udzielania pierwszej pomocy
Zasady udzielania pierwszej pomocy
UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY
04 Udzielanie pierwszej pomocyidR15
Instrukcja udzielania pierwszej pomocy
Wskazywać sposoby udzielania pierwszej pomocy poszkodowanemu podczas wykonywania usług kosmetycznych
instrukcja udzielania pierwszej pomocy

więcej podobnych podstron