plik


ÿþKONSTRUOWANIE SZKOLNEJ OFERTY ZAJ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DO WYBORU PRZEZ UCZNIA  PRZYKAADY doc. dr Eligiusz Madejski Adiunkt w Katedrze Teorii i Metodyki WF AWF w Kra- kowie, docent w Instytucie Ochrony Zdrowia PWSZ w Tarnowie. Rzeczoznawca MEN ds. wydawania opinii kwalifikujcych podrczniki i programy nauczania do u|ytku szkolnego oraz kwalifikowania [rodków dydak- tycznych do wychowania fizycznego, czBonek zespoBu ekspertów MEN powoBanego w 2004 r. do opracowania ekspertyzy (na zlecenie Instytutu Sportu w Warszawie) dot.  Strategii rozwoju sportu w Polsce do roku 2012  cel strategiczny 1 (wychowanie fizyczne i sport szkol- ny), czBonek zespoBu ekspertów MEN powoBanego w 2008 r. do prac nad now reform programow wycho- wania fizycznego i edukacji zdrowotnej ksztaBcenia ogól- nego. Od 2005 r. czBonek Akademii Mistrzów Sportu-Mi- strzów {ycia. WydaB ponad 40 publikacji; w tym autor, wspóBautor lub wspóBredaktor 5 ksi|ek, m.in. Wybrane zagadnienia wspóBczesnej metodyki wychowania fizycz- nego (2007, 2008). Spis tre[ci 1. Wprowadzenie ...................................................................................................... 1 2. Organizacja zaj fakultatywnych w szkole wiejskiej ........................................ 2 3. Organizacja zaj fakultatywnych w gimnazjum ............................................... 3 4. Organizacja zaj fakultatywnych w szkole ponadgimnazjalnej ....................... 5 5. Podsumowanie ..................................................................................................... 7 Literatura ................................................................................................................. 8 1. Wprowadzenie Zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2009 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowizkowych zaj wychowania fizycznego, od roku szkolnego 2009/10, dwie z czterech godzin obowizkowych zaj wychowania fizycznego (WF) dla uczniów klas IV-VI szkoBy pod- stawowej, gimnazjum i szkóB ponadgimnazjalnych, mog by realizowane w formie: zaj sportowych, " zaj rekreacyjno-zdrowotnych, " zaj tanecznych, " aktywnych form turystyki. " 1 KONSTRUOWANIE SZKOLNEJ OFERTY ZAJ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO... Zajcia WF, o których mowa w rozporzdzeniu, szkoBa mo|e organizowa jako zaj- cia lekcyjne, pozalekcyjne lub pozaszkolne. Jednak przy sprzyjajcych warunkach organizacyjnych szkoBy, sugeruj wprowadzenie zaj pozalekcyjnych, ewentualnie pozaszkolnych (tylko dla nielicznych uczniów zainteresowanych do[ oryginalnymi dyscyplinami sportowymi). Rozwizanie to jest bli|sze idei fakultetów, gdy| organi- zujc grupy wiczeniowe, skupiamy tylko tych uczniów, którzy ze szkolnej oferty wy- brali t sam form aktywno[ci ruchowej. Zajcia lekcyjne w peBni tego nie zapew- niaj. Poza tym proponowan koncepcj (z dobrym skutkiem) weryfikowano w nie- których szkoBach ju| na pocztku lat 90., a pózniej w ramach czwartej godziny WF. ByBy to próby wdra|ania do szkolnego wychowania fizycznego nowatorskich rozwi- zaD organizacyjnych. Autorskie projekty uwzgldniaBy funkcjonowanie programu wychowania fizycznego w dwóch systemach: klasowo-lekcyjnym i fakultatywnym. Uczniowie mogli wówczas wybiera form aktywno[ci ruchowej zgodnie z zaintere- sowaniami, predyspozycjami i oczekiwaniami, a jednocze[nie uczestniczy w zaj- ciach, które stwarzaBy okazj do satysfakcjonujcych osigni. Powodzenie tych projektów uzale|nione byBo od kilku czynników, a mianowicie: bazy materialno-dydaktycznej, " tradycji sportowych szkoBy i [rodowiska, " naturalnych warunków terenowych, " mo|liwo[ci kadrowych, " potrzeb (w tym tak|e zdrowotnych) i oczekiwaD uczniów oraz ich rodziców " (prawnych opiekunów). Czynniki te decydowaBy tak|e o strukturze szkolnej oferty form aktywno[ci rucho- wej do wyboru. Na podstawie szkolnych do[wiadczeD w tym zakresie opracowano przykBady organizowania i funkcjonowania zaj fakultatywnych, uwzgldniajc ró|norodne warunki i poziomy ksztaBcenia. 2. Organizacja zaj fakultatywnych w szkole wiejskiej  % Warunki materialno-dydaktyczne szkoBy Proponowane rozwizanie dostosowane jest do warunków materialno-dydaktycz- nych szkoBy, która nie ma sali gimnastycznej, ale dysponuje wystarczajc liczb przyborów i przyrzdów do realizacji podstaw programowych WF, a ponadto: zastpcz sal gimnastyczn, " kompleksem boisk do zespoBowych gier sportowych i rekreacyjnych, " bie|ni 60 m, skoczni do skoku w dal i wzwy|, rzutni do pchnicia kul, " zielon sal wyposa|on w urzdzenia wielofunkcyjne, " terenowym torem przeszkód, " tras do biegów przeBajowych. "  % Oferta i organizacja zaj fakultatywnych W szkolnej ofercie form aktywno[ci ruchowej do wyboru przez ucznia uwzgldnione s: zespoBowe gry sportowe (piBka no|na, piBka siatkowa, piBka rczna, koszy- " kówka) i rekreacyjne (palant, ringo), 2 3. Organizacja zaj fakultatywnych w gimnazjum atletyka terenowa (marszobiegi i biegi terenowe, bieg na orientacj, tere- " nowy tor przeszkód, gry i zabawy terenowe, zabawy lekkoatletyczne), wiczenia przy muzyce (aerobik, cheerleaders, taniec towarzyski, taDce " regionalne). Rok szkolny podzielony jest na trzy okresy wedBug pór roku. W ka|dym okresie pro- ponowane s dwa bloki form aktywno[ci ruchowej do wyboru: Okres I (lato jesieD)  zespoBowe gry sportowe i rekreacyjne oraz atle- " tyka terenowa, Okres II (jesieD zima)  wiczenia przy muzyce oraz atletyka terenowa, " Okres III (zima wiosna)  zespoBowe gry sportowe i rekreacyjne oraz " wiczenia przy muzyce. W ka|dym okresie z dwóch proponowanych przez szkoB form aktywno[ci ruchowej uczniowie wybieraj jedn, np. zespoBowe gry sportowe i rekreacyjne. Nastp- nie wybieraj jedn z gier, np. piBk no|n. W cigu roku szkolnego ta sama forma aktywno[ci ruchowej mo|e by wybrana tylko dwa razy, dotyczy to równie| oferty z danego bloku. Pozwala to uczniom na poznawanie innych (poza ulubion) form ak- tywno[ci ruchowej. Zajcia realizowane s w wybrane dni od poniedziaBku do pitku po poBudniu lub w soboty.  % Efekty prowadzenia zaj fakultatywnych Realizowanie zaj w formie do wyboru, czyli zgodnie z zainteresowaniami uczniów, spowodowaBo znaczny wzrost efektów w zakresie wychowania fizycznego: poprawiBy si odczucia emocjonalne uczniów przed lekcj WF (dotyczy to " szczególnie uczniów o niskiej sprawno[ci fizycznej i sBabych umiejtno[ciach ruchowych), wzrosBa aktywno[ uczniów na lekcjach WF, " zmniejszyBa si liczba zwolnieD z lekcji WF, " poprawiBy si postawy uczniów wobec kultury fizycznej [5]. " 3. Organizacja zaj fakultatywnych w gimnazjum  % Warunki materialno-dydaktyczne SzkoBa poBo|ona jest w malowniczym terenie, którego uksztaBtowanie umo|liwia uprawianie turystyki i sportów zimowych, a oprócz tego posiada: sal gimnastyczn o wym. 27x15 m, " zastpcz sal gimnastyczn, " siBowni, " boiska do piBki rcznej i koszykówki, " sal do gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej. " SzkoBa korzysta tak|e z pobliskiego basenu. 3 KONSTRUOWANIE SZKOLNEJ OFERTY ZAJ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO...  % Oferta i organizacja zaj fakultatywnych Proponowane formy zaj fakultatywnych podzielone s na dwie grupy: 1. Formy aktywno[ci ruchowej, które s realizowane od poniedziaBku do pitku, w tym: gry zespoBowe (piBka no|na, piBka siatkowa, koszykówka), " wiczenia przy muzyce (aerobik, callanetics, taniec towarzyski, taniec " ludowy), tenis stoBowy, " wiczenia na siBowni; " 2. Zajcia fakultatywne prowadzone w soboty, s to: zajcia turystyczno-rekreacyjne (wycieczki rowerowe, wycieczki piesze, " narciarstwo, snowboard), pBywanie (gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna w wodzie). " Projekt zakBada prowadzenie fakultetów w grupach koedukacyjnych. Zajcia fakul- tatywne, funkcjonujce od poniedziaBku do pitku, odbywaj si na pierwszych i ostatnich lekcjach (ze wzgldu na uczestnictwo uczniów z ró|nych klas, od I-III). Podstawowe zaBo|enia organizacyjne: w trakcie zapisów do gimnazjum, rodzice i uczniowie klas I s zobowizani " do zBo|enia pisemnej deklaracji o wyborze wiodcej i rezerwowej formy ak- tywno[ci ruchowej (w przypadku du|ej liczby uczniów chtnych do grupy wiodcej), uczniowie klas II i III deklaruj przed koDcem roku szkolnego, jakie dwie " ró|ne formy aktywno[ci ruchowej (po jednej na ka|dy semestr) podejm w nastpnym roku szkolnym, w przypadku zbyt du|ej liczby zgBoszeD do jednej formy aktywno[ci rucho- " wej, dopuszcza si mo|liwo[ utworzenia dwóch grup o ró|nym stopniu za- awansowania, w sytuacji, gdy liczba zgBoszeD do wybranej formy aktywno[ci ruchowej b- " dzie du|a lub zbyt maBa, uczniowie zostan przeniesieni do zadeklarowanej dyscypliny rezerwowej, natomiast w nastpnym semestrze bd oni mieli pierwszeDstwo w wyborze ulubionej dyscypliny, uczeD w trakcie III etapu ksztaBcenia powinien zaliczy minimum cztery for- " my aktywno[ci ruchowej, wybrane formy aktywno[ci ruchowej przewidziane do realizacji w sobot, od- " bywaj si jeden lub dwa razy w miesicu, w zale|no[ci od potrzeb, w organizacji zaj sportowo-rekreacyjnych wykorzystana jest przede wszyst- " kim inicjatywa i twórcze pomysBy uczniów.  % ZakBadane efekty ZaBo|one efekty realizowanego przez uczniów autorskiego projektu zaj WF doty- czyBy m.in.: zmniejszenia liczby zwolnieD z lekcji WF, " poprawy postawy ciaBa i ogólnego stanu zdrowia, " umiejtno[ci wspóBdziaBania w zespole koedukacyjnym, " podniesienia poziomu sprawno[ci fizycznej, " wdro|enia do samousprawniania i samodoskonalenia, " 4 4. Organizacja zaj fakultatywnych w szkole ponadgimnazjalnej wzrostu [wiadomo[ci uczniów w zakresie potrzeb i konieczno[ci czynnego " uczestnictwa w wychowaniu fizycznym, propagowania alternatywnych rozwizaD spdzania czasu wolnego (poprzez " udziaB w zajciach sobotnich), przygotowania uczniów do aktywnego uczestnictwa w programach sporto- " wych i prowadzenia zdrowego stylu |ycia [6]. 4. Organizacja zaj fakultatywnych w szkole ponadgimnazjalnej  % Warunki materialno-dydaktyczne SzkoBa funkcjonuje w du|ym mie[cie i posiada dobre warunki materialno-dydak- tyczne do realizacji zaj WF. Uczniowie mog korzysta z: sali gimnastycznej, " siBowni, " boisk do piBki no|nej, piBki siatkowej, piBki rcznej i koszykówki, " basenu. "  % Cele i oferta zaj fakultatywnych GBównym celem fakultatywnych zaj WF jest: umo|liwienie uczniom udziaBu w zajciach ruchowych zgodnie z ich zaintere- " sowaniami i oczekiwaniami, zapewnienie im wspóBudziaBu w tworzeniu tre[ci programowych, " rozwijanie wybranych umiejtno[ci ruchowych, " wyposa|enie uczniów w zasób wiadomo[ci dajcych szans wBa[ciwego dzia- " Bania na rzecz dbaBo[ci o ciaBo i zdrowie, rozwijanie umiejtno[ci zagospodarowania czasu wolnego, " przygotowanie mBodzie|y do roli organizatora i wBa[ciwego odbiorcy ró|nego " rodzaju imprez sportowych, wspomaganie rozwoju po|danych cech osobowo[ciowych, " ksztaBtowanie postaw moralnych. " Szkolna oferta form zaj do wyboru obejmuje: zespoBowe gry sportowe (piBka no|na, piBka rczna, piBka siatkowa, koszy- " kówka), tenis stoBowy, " wiczenia na siBowni, " pBywanie, " dowolne zajcia wedBug propozycji uczniów. "  % Organizacja zaj fakultatywnych ZaBo|enia organizacyjne: zajcia WF w systemie fakultatywnym prowadzone s w grupach z podzia- " Bem na pBe, 5 KONSTRUOWANIE SZKOLNEJ OFERTY ZAJ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO... grupy tworzone s z uczniów w obrbie klas danego poziomu w zale|no[ci od " ich zainteresowaD; takie rozwizanie uBatwia organizacj i planowanie pracy, zajcia z wybranych dyscyplin sportowych odbywaj si po poBudniu oraz " wieczorem, uczniowie ustalaj wraz z nauczycielem dni i godziny tych zaj, które s dla " nich obowizkowe oraz stanowi podstaw do klasyfikacji, zespoBy uczniowskie wspóBpracuj z nauczycielem przy doborze tre[ci i form " zaj z wybranej dyscypliny. Nauczyciel w tym systemie peBni jedynie rol do- radcy i przewodnika w rozwijaniu zdolno[ci i umiejtno[ci wychowanków, uczniowie ucz si tak|e konstruowania i prowadzenia rozgrzewki do ró|- " nych typów lekcji, a ponadto s wdra|ani do samodzielnej kontroli i oceny sprawno[ci oraz rozwoju fizycznego, uczniowie spo[ród proponowanych przez nauczyciela dyscyplin wybieraj t, " która dostarcza im najwicej satysfakcji i w której chc doskonali swoje umiejtno[ci, raz w tygodniu organizowane s dowolne zajcia, na których uczniowie reali- " zuj wBasne pomysBy, po wcze[niejszej konsultacji z nauczycielem. W tym cza- sie rola nauczyciela ogranicza si do egzekwowania zasad bezpieczeDstwa i koordynowania samodzielnych dziaBaD uczniów, dodatkowo, ka|dy uczeD mo|e bra udziaB w zajciach innych grup, co ma " tak|e wpByw na uzyskanie ostatecznej oceny z WF, uczestnictwo w zajciach z wybranej dyscypliny obowizuje jeden semestr " i po tym okresie uczeD ma prawo j zmieni, nieobecno[ci na zajciach z nieuzasadnionych przyczyn mog by odrobione " z inn grup w wybranym przez ucznia terminie, nauczyciel odpowiadajc za realizacj celów wyznaczonych przez uczniów " [ci[le z nimi wspóBpracuje, stajc si w ten sposób ich partnerem.  % Efekty prowadzenia zaj fakultatywnych Prowadzenie zaj tym systemem przyniosBo dla obu stron wiele korzy[ci, zarówno dydaktycznych, jak i wychowawczych: w czasie zaj zwikszyBa si aktywno[, samodzielno[ i zaanga|owanie " uczniów (jest to efekt wdra|ania mBodzie|y do planowania zaj, przez co re- alizowany program uznaj za wBasny, w którym czuj si podmiotem), na zajciach spadBa absencja, a uczniowie chtnie przychodzili i wiczyli na " lekcjach, pogBbiBa si integracja chBopców z ró|nych klas, " wzrósB poziom wzajemnej |yczliwo[ci i zawizaBy si przyjaznie, gdy| uczest- " nictwo w zajciach traktowane byBo jako spotkanie kole|eDskie o podobnych zainteresowaniach, poprawiBy si warunki materialno-dydaktyczne do prowadzenia zaj wy- " chowania fizycznego, poniewa| w godzinach popoBudniowych i wieczornych szkolne obiekty sportowe byBy mniej obci|one [4]. 6 5. Podsumowanie 5. Podsumowanie Na temat zaj fakultatywnych w wychowaniu fizycznym pisaBo wielu autorów, m. in. Janusz Bielski [1], Marian Bukowiec [2], Ewa Czerska [3] i inni. W swoich pogl- dach wskazywali gBównie na sBuszno[ i skuteczno[ ich stosowania, a przede wszyst- kim na ich korzystny wpByw na ksztaBtowanie u dzieci i mBodzie|y pozytywnych po- staw wobec kultury fizycznej. W trosce o wBa[ciwe przygotowanie mBodego czBowie- ka do uczestnictwa w spontanicznej, satysfakcjonujcej i caBo|yciowej aktywno[ci fizycznej, propagowanie realizacji zaj WF w formie do wyboru jest konieczne i uza- sadnione. Potwierdzaj to zarówno powy|sze przykBady, jak i wyniki badaD [5]. Przy programowaniu, planowaniu i realizacji zaj w systemie fakultatywnym niezwykle wa|na jest dobra wspóBpraca nauczyciela z uczniami i rodzicami. PrawidBowa orga- nizacja i planowanie pracy w tym systemie uzale|nione s od szeregu istotnych uwa- runkowaD (rys. 1). WSKAZÓWKI PRAKTYCZNE DLA REALIZUJCYCH ZAJCIA W FORMIE DO WYBORU Zawsze nale|y planowa zajcia zgodnie z zainteresowaniami, potrzebami, mo|liwo[ciami i oczekiwaniami uczniów. Uczniowie powinni deklarowa wybór form aktywno[ci ruchowej przed zakoDczeniem roku szkolnego lub przy zapisie do szkoBy na wy|szy poziom ksztaBcenia. UBatwia to planowanie pracy jeszcze przed rozpoczciem kolejnego roku szkolnego. Fakultatywny system prowadzenia zaj nie mo|e ogranicza uczniom poznawania ró|nych form ruchu. W ten sposób Batwiej bd mogli dokona wyboru sportu caBego |ycia. SzkoBy powinny sukcesywnie rozszerza ofert w zakresie ciekawych form aktywno[ci fizycznej. W ten sposób zajcia bd dla uczniów bardziej atrakcyjne. Rys. 1. Podstawowe wskazówki do planowania i organizowania pracy systemem fakultatywnym yródBo: opracowanie wBasne. Mo|liwo[ dokonywania wyboru form aktywno[ci fizycznej pozwala uczniom, bez wzgldu na ich sprawno[, umiejtno[ci i wiedz, lepiej identyfikowa si z przed- miotem. Z kolei atrakcyjno[ zaj fakultatywnych bdzie warto[ciow ofert zago- spodarowania czasu wolnego i przeciwdziaBania patologiom spoBecznym. 7 KONSTRUOWANIE SZKOLNEJ OFERTY ZAJ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO... Literatura 1. Bielski J., Standard osigni i standardy wymagaD w wychowaniu fizycznym,  Kultura Fizyczna , 1998, 3-4, s. 9. 2. Bukowiec M., [w:] Wychowanie fizyczne w przemianach wspóBczesnej szkoBy,  Wychowa- nie Fizyczne i Zdrowotne , 1992, 2. 3. Czerska E., Wybierz sam. Program wychowania fizycznego o profilu rekreacyjno-zdrowot- nym dla gimnazjum i liceum, DKW-4014-283-99, 1999. 4. Janikowska-Siatka M., Siatka J., Organizacja zaj wf w XII LO w Krakowie, [w:] Opty- malne wykorzystanie czasu przeznaczonego na aktywno[ ruchow ucznia w aspekcie czte- rech godzin wychowania fizycznego, S. Krasicki, E. Madejski (red.), Wydawnictwo AWF, Kraków 2004, s. 31-35. 5. Madejski E., Efekty wyboru formy aktywno[ci ruchowej w wychowaniu fizycznym  na podstawie eksperymentu pedagogicznego, [w:] Optymalne wykorzystanie czasu przezna- czonego na aktywno[ ruchow ucznia w aspekcie czterech godzin wychowania fizycznego, S. Krasicki, E. Madejski (red.), Wydawnictwo AWF, Kraków 2004, s. 17-21. 6. Malinka J., Walusiak A., Autorski projekt realizacji czwartej godziny wf w Gimnazjum nr 2 Andrychowie, [w:] Optymalne wykorzystanie czasu przeznaczonego na aktywno[ ru- chow ucznia w aspekcie czterech godzin wychowania fizycznego, S. Krasicki, E. Madejski (red.), Wydawnictwo AWF, Kraków 2004, s. 36-42. 8

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
144 krajoznawstwo i turystyka szkolna Zestawienie bibliograficzne w wyborze do 2008 roku
Alarm Do Wyboru
Scenariusz warsztatu przygotowującego uczniów do wyboru zawodu
Wybór znieczulenia do porodu przez cięcie cesarskie
Rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie jakości wód przeznaczonych do spożycia przez ludzi
Droga do nieba przez Krzyż Mękę i Serce Jezusa Najsłodszego oraz przez Serce Najboleśniejszej Maryi
Rozp zmieniające rozp w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi 20 04 2010
H Ostapczuk do Narodu przez Elity
Połączenie do MT przez Winbox
1A Przedmiot do wyboru wyklad organizacyjny PEid637
Dieta bogatobiałkowa miksowana do żywienia przez sondę
Jak wgrać firmware do Manty przez kartę SD

więcej podobnych podstron