plik


Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Rubryka ta powstaBa pod wpBywem waszych listw. OkazaBo si, |e nie wszystkie nadsyBane problemy ipytania uda si poruszy wPoczcie, poniewa| niektre wymagaj szerszego umwienia iwyja[nienia.  Dodatnie sprz|enie zwrotne zawiera przede wszystkim materiaB opisowy, wyja[niajcy problemy techniczne, ale wjej ramach przedstawiane bd rwnie| projekty opracowane wredakcji niejako na Wasze zamwienie. Akumulatory Wpierwszych dwch odcinkach zserii  Dodatnie sprz|enie zwrotne zostaBy wyczerpujco zasadowe, cz[ 1 omwione akumulatory oBowiowe, czyli kwasowe. Najbli|sze odcinki po[wicone bd Wzwizku zwprowadzaniem na ry- polskiego u|ytkownika problem... po pozostaBym rodzajom akumulatorw. nek nowych typw akumulatorw, prostu nie dotyczy. wprasie technicznej przedstawia si no- Apocztki byBy takie: przed wielu laty Dla peBnego zrozumienia woczesne sposoby ich Badowania. Czs- powszechnie u|ywane byBy akumulatory przedstawionych zagadnieD to wopisach metod Badowania mo|na oBowiowe (kwasowe), rzadziej akumula- konieczne mo|e si okaza napotka wzory iokre[lenia takie jak - U, tory niklowo-kadmowe, zwane potocz- przypomnienie niektrych dU/dt, dT/dt czy d2U/dt2,przyprawiajce nie zasadowymi isporadycznie akumula- ozawrt gBowy nawet do[wiadczonego tory srebrowo-cynkowe. wiadomo[ci podanych elektronika. Nic dziwnego, |e do redakcji Dzi[ akumulatorw srebrowo-cynko- wpoprzednich dwch odcinkach. EdW napBynBo wiele listw zpro[bami wych si nie spotyka, natomiast do tej oprzystpne wyja[nienie tego tematu. pory wielu hobbystw posiada pocho- Wrzeczywisto[ci sprawa wcale nie dzce zdemobilu akumulatory niklowo- jest trudna, nale|y tylko prze[ledzi za- kadmowe starszego typu. Akumulatory gadnienie od pocztku. Ponadto nie ma takie byBy is jeszcze stosowane wlam- si czego ba, poniewa| przecitnego pach grniczych, lampach kolejowych oraz wtelekomunikacji -przykBady mo|- fotografii 1 na zobaczy na fotografii 1 fotografii 1. fotografii 1 fotografii 1 Dostpne byBy te| szczelnie zamkni- te akumulatory guzikowe -wkraju naj- bardziej popularne byBy ogniwa KB 26/9 fo- opojemno[ci 225mAh, pokazane na fo- fo- fo- fo- tografii 2 tografii 2 tografii 2. Te akumulatory guzikowe byBy tografii 2 tografii 2 zmor u|ytkownikw, bowiem wydziela- jcy si zwntrza biaBy osad, widoczny rwnie| na fotografii, skutecznie pogor- szaB kontakt elektryczny zssiednimi og- niwami istykami kontaktowymi. Trzeba je byBo czsto czy[ci, smarowa glicery- n, aito niewiele pomagaBo. Obecnie wsprzcie przeno[nym po- wszechnie stosowane s szczelne aku- mulatory niklowo-kadmowe owielko[- ciach odpowiadajcych wymiarom popu- larnych baterii R6, R14 iR20. Coraz wikszy udziaB wrynku maj akumulato- Fot. 1. Stare akumulatory zasadowe. Fot. 2. Ogniwa guzikowe. ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97 55 Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne ry niklowo-wodorkowe, oznaczane wprzeciwieDstwie do akumulatorw no[ci mo|na stosowa elektrolit nie za- wskrcie NiMH. Ostatnio do zasilania kwasowych, gsto[ elektrolitu prak- wierajcy wodorotlenku litu. przeno[nego sprztu elektronicznego tycznie nie zale|y tu od stopnia naBado- Akumulatory opojemno[ciach rzdu wy|szej klasy (np. dro|szych kamer wi- wania -pomiar gsto[ci elektrolitu nie 6...200Ah (np. takie jak pokazano na fo- deo) stosuje si akumulatory litowo-jo- daje wic |adnej informacji ostanie na- tografii 1) mo|na Badowa r|nymi spo- nowe, oznaczane wskrcie Li-ion, aza Badowania akumulatora zasadowego. sobami. oceanem iwzachodniej Europie spoty- Od gsto[ci elektrolitu zale|y natomiast Przy pracy cyklicznej mo|na zastoso- ka si tak|e Badowalne ogniwa alkalicz- trwaBo[ akumulatora ijego zdolno[ wa Badowanie prdem ostaBej warto[ci no-manganowe, ktre wsumie s od- do pracy wtemperaturach ujemnych. (porwnaj EdW 11/96 str. 64 rys. 9) mian znanych ka|demu baterii alkalicz- Oile wakumulatorach kwasowych I=C/4 przez 6godzin, albo dBu|ej mniej- nych (tyle, |e do wielokrotnego u|ytku). zwykle wystarczy uzupeBnia ewentual- szym prdem, tak by liczba wBadowa- Znane s te| prototypowe opracowania ne ubytki elektrolitu wod destylowan, nych amperogodzin wynosiBa 1,5C. Na- jeszcze innych rodzajw akumulatorw otyle wakumulatorach zasadowych picie na zaciskach akumulatora bdzie (jak choby litowo-polimerowe, okt- zwykle dolewa si elektrolitu, apo kilku przy tym wzrasta nawet do 1,75V/ogni- rych wspomnieli[my swego czasu latach pracy nale|y wymieni elektrolit wo, aprzy temperaturze otoczenia poni- w"Nowo[ciach, ciekawostkach"), ale na ze wzgldu na zwikszanie ilo[ci wgla- |ej zera -nawet do ponad 2V! Przy takiej razie nie maj one znaczenia na ryn- nw powstajcych wskutek reakcji elek- metodzie nale|y [ci[le przestrzega cza- ku. trolitu zdwutlenkiem wgla zawartym su Badowania, poniewa| przeBadowanie Dla czytelnika Elektroniki dla Wszyst- wpowietrzu. zmniejsza trwaBo[ ogniw. kich najbardziej potrzebne bd informa- Do starszych krajowych akumulato- Takie wiksze akumulatory mo|na te| cje oakumulatorach CdNi oraz NiMH za- rw zasadowych (oznaczanych zwykle Badowa metod staBego napicia (po- stpujcych baterie jednorazowe. Na ra- KPL, KPM lub KPH) nale|y przygotowa rwnaj EdW 11/96 str. 64 rys. 10). Nale- zie niepotrzebne s szczegBy dotyczce elektrolit ogsto[ci 1,19...1,21g/cm3 (w |y wtedy ustawi napicie wyj[ciowe akumulatorw litowo-polimerowych, po- temperaturze +20oC). prostownika (czyli napicie na akumula- niewa| do tej pory s one stosowane do Aby uzyska elektrolit, trzeba rozpu[- torze) rwne 1,6...1,65V/ogniwo. Maksy- zasilania kamer, ika|dy nabywca kamery ci odpowiedni ilo[ wodorotlenku po- malny prd na pocztku Badowania nie mo|e kupi oryginaln Badowark. tasu (KOH) wwodzie destylowanej. mo|e by wikszy ni| 0,5C. Przy tej me- Natomiast bateriom jednorazowym Uwaga! Nie pomyli zwodorotlenkiem todzie prd Badowania bdzie si zcza- zostanie po[wicony jeden znastp- sodu NaOH! Granulki wodorotlenku po- sem zmniejszaB, co wyeliminuje niebez- nych odcinkw. tasu nale|y ostro|nie wsypywa do wo- pieczeDstwo przeBadowania. T metod Poniewa| dla amatora nadal cennym dy (a nie wod do wodorotlenku). Ponie- wykorzystuje si zawsze przy pracy bu- kskiem s starsze krajowe akumulatory wa| wodorotlenek potasu jest silnie |r- forowej (zasilacz, akumulator iodbiornik zasadowe, zostan one omwione cy, nale|y zachowa daleko posunit poBczone rwnolegle). wpierwszej kolejno[ci. ostro|no[ ichroni oczy oraz skr. Trzeci metod, ktra na pewno nie Zamiast mozolnie odwa|a iodmie- doprowadzi do przeBadowania, stosuje Stare akumulatory rza ilo[ci skBadnikw, gsto[ nale|y si do utrzymania akumulatora wstanie zmierzy aerometrem. Przy braku aero- gotowo[ci ipokrycia strat samowyBado- zasadowe metru nale|y przygotowa 20% roztwr wania: wystarczy do tego pozostawienie Trzeba przyzna, |e stare akumulatory wodorotlenku potasu (wagowo 20% akumulatora pod napiciem 1,45V/ogni- zasadowe bywaj bardzo trwaBe - niekt- KOH, 80% H O), co da gsto[ okoBo wo. Prd Badowania ustabilizuje si na 2 re wytrzymuj nawet ponad 20 lat pracy 1,19g/cm3.Dla zwikszenia trwaBo[ci niewielkiej warto[ci, zapewniajcej po- (oczywi[cie tracc cz[ pierwotnej po- akumulatora, do tak powstaBego roztwo- krycie wspomnianych strat. jemno[ci). Dlatego dla wielu Czytelni- ru warto doda niewielkie ilo[ci jedno- Akumulatory zasadowe mog by roz- kw stare, du|e akumulatory zasadowe wodnego wodorotlenku litu (10...20g Badowywane prdami owarto[ci nie odkupione zzakBadu pracy mog by bar- LiOH na litr elektrolitu). Ale wostatecz- wikszej ni| 0,5...1C do napicia koDco- dzo przydatne, na przykBad do obwodw awaryjnego zasilania wBasnego domu. Wiadomo, |e akumulatory NiCd oraz NiMH maj napicie nominalne rwne 1,2V. MaBo ktrego czytelnika EdW zainte- resuj natomiast szczegBowe rozwa|a- nia dotyczce fizycznych ichemicznych podstaw pracy akumulatorw zasado- wych. Na pewno praktykowi nie jest ko- nieczna wiedza na temat budowy ireak- cji chemicznych wystpujcych wszcze- lnych nierozbieralnych nowoczesnych akumulatorach. Wystarczy wiedzie, |e wakumulatorach niklowo-kadmowych substancjami czynnymi s wodorotlenki niklu ikadmu, natomiast elektrolitem - wodny roztwr wodorotlenku potasu. Elektrolit nie bierze udziaBu wreakcjach chemicznych, peBni jedynie rol jonowe- go przewodnika Bczcego obie elektro- Rys. 1. Charakterystyki akumulatorw KPL. dy. Trzeba koniecznie wiedzie, |e 56 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97 Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne wego 1,0...0,9V/ogniwo. Jak ztego wi- da, wydajno[ prdowa, inaczej m- wic opr wewntrzny akumulatorw zasadowych jest zdecydowanie wikszy ni| akumulatorw kwasowych (ktre mog dostarcza prdu rzdu 5...10C). WBa[nie ze wzgldu na opr wewntr- zny, akumulatory zasadowe nie nadaj si do zasilania rozrusznika wsamocho- rysunku 1 dach. Na rysunku 1 rysunku 1 rysunku 1 rysunku 1przedstawiono cha- rakterystyki Badowania iwyBadowania akumulatorw krajowych KPL opojem- no[ciach 10...100Ah. Wpraktyce, nabywca zestawu aku- mulatorw zasadowych zdemobilu (naj- prawdopodobniej 12-woltowych) ono- minalnej pojemno[ci kilkunastu- czy kil- kudziesiciu amperogodzin, powinien najpierw sprawdzi poziom elektrolitu wcelach. Dobrze jest te| sprawdzi aerometrem gsto[ elektrolitu (1,19...1,21g/cm3). Najprawdopodobniej Fot. 3. Akumulatory miniaturowe poszczeglne ogniwa bd zu|yte wr|- nym stopniu iniektre nadawa si b- d tylko na zBom (ale mo|na wykorzysta mulatory niklowo-kadmowe znapiciem jemno[ci rzdu 700...800mAh itrwaBo[- elektrolit ztakich ogniw). Zkilku zesta- nominalnym 1,2V, istosunkowo maBym ci okoBo 700...1000 cyklw Badowania/ ww trzeba bdzie zBo|y jeden wmiar oporem wewntrznym, wwielu sytua- rozBadowania. dobry -nie jest to trudne, bo zestawy da- cjach zachowuj si podobnie jak baterie Dawniej zasad byBo, |e wszelkie mi- j si Batwo rozkrca. jednorazowe. WydawaBo si, |e znalezio- niaturowe akumulatorki Badowano pr- Najpierw jednak nale|y naBadowa ze- no doskonaBe zrdBo zasilania urzdzeD dem rwnym 0,1C przez 14...16 godzin, staw akumulatorw, po czym kontrolnie przeno[nych powszechnego u|ytku -po- czyli dostarczano Badunek okoBo 1,5 razy go rozBadowa, mierzc co jaki[ czas na- mimo wy|szej ceny zakupu, koszty eks- wikszy, ni| pojemno[ znamionowa. picia na poszczeglnych ogniwach. Po- ploatacji szczelnych akumulatorw NiCd Je[li dodatkowo wezmie si pod uwag zwoli to okre[li rzeczywist pojemno[ s bardzo niskie, biorc pod uwag du| r|nic napi akumulatora podczas Ba- ogniw, umo|liwi te| wybranie ogniw naj- liczb cyklw pracy, rzdu kilkuset. Pie- dowania irozBadowania, to okaze si i| lepszych. nidze wydane na zakup akumulatorkw sprawno[ energetyczna, czyli stosunek Wprzypadku akumulatorw oniezna- powinny si zwrci bardzo szybko. energii pobieranej zakumulatora iener- nej pojemno[ci mo|na zgrubsza oszaco- Nie ma jednak r|y bez kolcw -do gii dostarczanej podczas Badowania, wy- wa pojemno[ nominaln, natomiast niektrych zastosowaD zdecydowanie nosi okoBo 50%. Tu przy okazji wida, |e aby unikn przeBadowania wystarczy lepsze iekonomiczniejsze s nadal bate- sprawno[ energetyczna akumulatorw wybra metod Badowania ze staBym na- rie jednorazowe, zwBaszcza alkaliczne. zasadowych jest znacznie ni|sza, ni| piciem 1,6...1,65V/ogniwo. SzczegBy zostan omwione wjednym kwasowych. znastpnych odcinkw. Oglnie mo|na Wspomniany wy[cig producentw, WspBczesne akumulatory powiedzie, |e opBaca si zastpi jedno- atak|e oczekiwania odbiorcw, chc- Znane od dawna akumulatory kwaso- razowe baterie akumulatorami tylko cych jak najszybciej naBadowa akumula- we irwnie niebezpieczne akumulatory wurzdzeniach pobierajcych znaczn tor, zaowocowaBy pojawieniem si aku- zasadowe zpBynnym elektrolitem nie ilo[ energii, gdzie wymiana baterii lub mulatorkw, ktre mogBy by Badowane bardzo nadawaBy si do sprztu przeno[- Badowanie akumulatorw nastpuje nie wikszym prdem wkrtszym czasie. nego. Tymczasem gwaBtowna miniatury- rzadziej ni| co miesic. Tylko na pierwszy rzut oka wydaje si to zacja wywoBaBa ogromny popyt na wszel- Wka|dym razie na rynku pojawiBy si spraw naturaln. Problem polega na kie chemiczne zrdBa energii -zarwno zarwno maBe akumulatory guzikowe niebezpieczeDstwie przeBadowania. Pr- baterie jednorazowe, jak iakumulatory. przeznaczone na przykBad do aparatw ba wBadowania do akumulatora wiksze- Wyprodukowano wic maBe akumulato- sBuchowych, jak iakumulatory oksztaB- go Badunku, ni| mo|e on przyj izmaga- ry zasadowe wszczelnej obudowie, tach iwymiarach popularnych baterii zynowa, skoDczy si tym, |e nadmierna zgodnej wymiarowo zbateriami jednora- (R6, R14, R20, 6F22). Niektre takie aku- cz[ energii zamieni si na ciepBo, aco zowymi, ktre nie stwarzaBy niebezpie- mulatory pokazano na fotografii 3 fotografii 3 fotografii 3. gorsza zaczn si wydziela gazy. Wdu- fotografii 3 fotografii 3 czeDstwa wylania elektrolitu. Wpraw- Wskutek wy[cigu cenowego ikonku- |ych, stacjonarnych akumulatorach nie dzie skonstruowano tak|e maBe, szczel- rencji na rynku, pojemno[ najpopular- stanowi to a| tak wielkiego problemu ne akumulatory oBowiowe, ale nie przyj- niejszych akumulatorkw, odpowiedni- (cho ka|de przeBadowanie jest nieko- By si one na rynku; s stosowane tylko kw baterii R6, od pocztkowych rzystne), bowiem zawieraj one niezbd- wsprzcie specjalistycznym. Jedn 400...500mAh zaczBa rosn do ne zawory, nie dopuszczajce do roze- zprzyczyn byBa zapewne sprawa wy- 1000mAh. SpadaBa te| cena. Dzi[ mo|na rwania akumulatora wskutek wytwarza- mienno[ci klasycznych baterii jednorazo- kupi tanie akumulatorki owymiarach nia gazw wprzypadku przeBadowania. wych iakumulatorw. Napicie jednego R6 wcenie od 3 zB za sztuk (co nie zna- Natomiast akumulatory szczelnie za- ogniwa akumulatora kwasowego wyno- czy, |e warto kupowa niemarkowe, naj- mknite, choby ze wzgldu na wymiary si okoBo 2V iniewiele zmniejsza si taDsze wyroby zdalekiego wschodu). ikonstrukcj, nie mog zawiera jakich- wczasie wyBadowania. Tymczasem aku- Obecnie standardem s ogniwa opo- kolwiek zaworw zapobiegajcych wy- ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97 57 Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Tu wida zalet takiego powolnego, ich wyrzuca do [mieci; zbiera si je ale bezpiecznego Badowania: mo|na sto- ipoddaje procesowi ponownego prze- sowa bardzo proste itanie Badowarki twarzania). wykorzystujce metod Badowania sta- Wspomiane wady, oraz cigBy wy[cig Bym prdem 0,1C lub nieco mniejszym. technologiczny, doprowadziBy do po- OmyBkowe pozostawienie akumulato- wstania akumulatorkw niklowo-wodor- rw we wBczonej Badowarce nawet na kowych (oznacznych NiMH). Zmiercio- kilka dni, nie spowoduje ich zniszczenia. no[ny kadm zastpiono substancjami Jednak wspomniana presja rynku obojtnymi dla zdrowia. Uzyskano te| iwalka oklienta spowodowaBy, |e ko- znacznie (o okoBo 50%) wiksz pojem- nieczne staBo si skrcenie czasu Bado- no[ przy tej samej masie iobjto[ci. wania. Szybko skonstruowano akumula- Akumulatory wodorkowe nie wykazuj Rys. 2. Schemat budowy szczelnego tory, ktre mo|na byBo naBadowa odpo- wspomnianego efektu pamiciowego. alumulatora NiCd. wiednio wikszym prdem przez 5, 3, Zazwyczaj mo|na je Badowa du|ymi pr- 1godzin, aostatnio reklamowane s dami wkrtkim czasie. buchowi. Wtakich maBych akumulato- typy, ktre mog by Badowane przez pB Niestety akumulatory te rwnie| nie rach zastosowano sprytne zabezpiecze- godziny. s doskonaBe imaj istotne wady: s rysunku nie, ktrego ide pokazano na rysunku A teraz inna sprawa. Podczas eksploa- zdecydowanie dro|sze od niklowo-kad- rysunku rysunku rysunku 2 Najoglniej rzecz biorc, elektroda tacji akumulatorw NiCd zauwa|ono, |e mowych, s mniej odporne na przeBado- 2 2. 2 2 ujemna zawiera wicej substancji czyn- maj one nieprzyjemn wBa[ciwo[: gdy wanie -wymagaj staranniejszego dob- nej, ni| elektroda dodatnia. Ten nadmiar po peBnym naBadowaniu rozBadowuje si rania parametrw Badowania. materiaBu czynnego wi|e powstajcy je tylko cz[ciowo, niejako zapamituj, Dalszym postpem byBo opracowanie tlen izapobiega powstawaniu wodoru, ile Badunku si znich pobiera ipotem akumulatorw litowo-jonowych. Nie ma przez co stanowi zabezpieczenie irezer- przy prbie pobrania znich wikszej ilo[- jednak inie bdzie litowo-jonowych  pa- w zarwno przy przeBadowaniu, jak ci energii zachowuj si jak rozBadowa- luszkw R6 , poniewa| ogniwa tego inadmiernym rozBadowaniu. WmaBych ne. Ztego wynika, systemu maj na- akumulatorkach stosuje si dodatkowo |e dla utrzymania picie nominalne Ze wzgldu na efekt zabezpieczenie na wypadek przebiegu- akumulatorkw rzdu 3V. Akumu- pamiciowy, zaleca si wpeBni nowania. Przebiegunowanie wpraktyce wdobrej kondycji latory litowe wyka- rozBadowa akumulatorki (do zdarza si czsto, gdy kilka ogniw or|- trzeba je rozBado- zuj wiele zalet. nej pojemno[ci poBczonych jest szere- wywa wpeBni Maj przy danej napicia 0,9...1V/ogniwo), gowo -po pewnym czasie pracy, wsku- (ale nie do zera, objto[ci imasie przynajmniej co 4...5 cyklw tek przepBywu prdu, ogniwa najsBabsze tylko do napicia pojemno[ naj- Badowania. szybko trac napicie, apotem ulegaj k o D c o we g o wiksz spo[rd przebiegunowaniu, bo ju| nie pracuj ja- 0,9...1V/ogniwo), omwionych do- ko zrdBo, tylko jako odbiornik energii. wprzeciwnym wypadku mo|e da oso- tychczas typw akumulatorw. Wuproszczeniu mo|na to sobie wyobra- bie zna szkodliwy efekt pamiciowy. Du| zalet jest fakt, |e napicie aku- zi, |e wyczerpane ogniwa s niejako Ba- Wpraktyce, wedBug zaleceD firmowych, mulatora litowego zmniejsza si jedno- dowane przez pByncy prd, tyle, |e bie- wystarczy rozBadowywa akumulatorki stajnie podczas rozBadowania, co wyko- gunowo[ podczas tego  Badowania NiCd wpeBni co 4...5 cyklw pracy. rzystuje si do prostego okre[lenia, ile jest odwrotna ni| normalnie. Aby prze- Tu wnikliwi czytelnicy zapytaj, czy Badunku pozostaje jeszcze do dyspozycji. biegunowanie nie uszkodziBo akumula- wogle akumulatory zasadowe mo|na Charakterystyki rozBadowania akumula- ry- torka, elektroda dodatnia zawiera dodat- stosowa wroli baterii rezerwowej, tora litowo-jonowego pokazano na ry- ry- ry- ry- sunku 3 kow mas antybiegunow. Nie bierze utrzymywanej stale pod napiciem? Od- sunku 3 sunku 3 sunku 3 sunku 3. Niestety, do tej pory te dobre ona udziaBu inie przeszkadza wnormal- powiedz jest prosta: mo|na, ale zdecy- akumulatory s kilkakrotnie dro|sze od nej pracy, aokazuje si dobrodziejs- dowanie lepsze wyniki uzyskuje si sto- akumulatorw NiCd, aponadto s do- twem wrazie przebiegunowania. sujc wtakich warunkach akumulatory stpne tylko wpostaci gotowych zesta- Ztej cz[ci rozwa|aD wynika jasno, kwasowe. ww do zasilania dro|szych kamer wi- |e maBe akumulatorki NiCd s dopraco- A oto dalsze wa|ne wiadomo[ci. deo, przeno[nych komputerw itelefo- wane technologicznie izabezpieczone MaBe akumulatorki NiCd okazuj si nw komrkowych. przed uszkodzeniami. Rzeczywi[cie tak przydatne iekonomiczne wwielu zasto- Piotr Grecki Piotr Grecki Piotr Grecki Piotr Grecki Piotr Grecki jest, ale tylko przy niewielkich prdach sowaniach. Ich zalet jest spora pojem- Badowania irozBadowania. Jak powie- no[, mo|liwo[ oddawania znacznych dziano, przed laty prdw (nawet po- Dziki zastosowanym standardowo Bado- wy|ej 1C), du|a wano akumulator- trwaBo[. Przy Ba- zabezpieczeniom, przy prdzie ki prdem 0,1C dowaniu maBymi Badowania rzdu 0,1C przez kilkana[cie prdami (nawet do miniaturowe akumulatorki godzin. Uwaga! 0,2C) s odporne To trzeba wie- NiCd nie ulegn uszkodzeniu, na przeBadowanie, dzie: dziki zasto- s te| wzgldnie nawet gdy bd Badowane 24 sowanym zabez- odporne na gBbo- godziny czy nawet dBu|ej. pieczeniom, przy kie wyBadowanie takim prdzie aku- iprzebiegunowa- mulatorki NiCd nie ulegn uszkodzeniu, nie. Maj one jednak powa|ne wady: za- Rys. 3. Charakterystyka Badowalnych nawet gdy bd Badowane 24 godziny wieraj bardzo szkodliwy dla zdrowia ogniw alkalicznych. czy nawet dBu|ej. kadm (dlatego wwielu krajach nie wolno 58 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97 Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne Dodatnie Sprz|enie Zwrotne wa Ni-Cd mo|na bez obawy uszkodze- Podsumowanie nia, Badowa prdem 0,1C przez czas Ze wzgldw ekonomicznych opBaca wielokrotnie dBu|szy ni| zalecane 15 go- si zastpi jednorazowe baterie akumu- dzin. Akumulatory NiMH s pod tym latorami tylko wurzdzeniach pobieraj- wzgldem wra|liwsze. Nie wszyscy pro- cych znaczn ilo[ energii, gdzie wymia- ducenci gwarantuj odporno[ na prze- na baterii lub Badowanie akumulatorw Badowanie przy prdzie 0,1C. Dlatego na nastpuje nie rzadziej ni| co miesic. wszelki wypadek mo|na je Badowa Nowoczesne szczelne akumulatorki  bezpiecznym prdem 0,05C przez niklowo-kadmowe iniklowo-wodorkowe okoBo 30 godzin lub dBu|ej. mog by Badowane du|ym prdem Po tych dBugich rozwa|aniach mo|na przez krtki czas. wysnu prosty wniosek, |e do wszyst- Nie znaczy to wcale, |e wszystkie, kich maBych akumulatorkw mo|na, wtym tak|e popularne inajtaDsze ogni- ichyba warto, stosowa bezpieczn me- wa, mo|na Badowa wtaki szybki spo- tod Badowania maBym prdem (NiCd - sb. Dla akumulatorw owymiarach ty- 0,1C; NiMH -0,05C) przez dBugi czas powych baterii jednorazowych, na ety- tak, by wBadowa Badunek nie mniejszy kiecie podane s zalecane sposoby Bado- ni| 150% nominalnej pojemno[ci aku- wania, np: 70mA 16HRS, 300mA 5HRS, mulatora. Do tego wystarczy bardzo lub 1,2A 1HR. prosta Badowarka, czy nawet zasilacz Je[li nie ma napisu wskazujcego na iszeregowy rezystor ograniczjcy prd. mo|liwo[ Badowania du|ym prdem wkrtkim czasie, nale|y stosowa kla- syczn metod Badowania prdem 0,1C przez 15 godzin. Je[li jest tylko napis wskazujcy na du|y prd ikrtki czas Ba- dowania, na pewno akumulator ten mo|- na bez obawy Badowa maBym prdem przez dBugi czas (byleby tylko wBadowa 150% pojemno[ci nominalnej). Nie Jedynie ci, ktrym si naprawd spie- uszkodzi to ogniwa, amo|e nawet szy, powinni wykorzystywa mo|liwo[ci zwikszy jego trwaBo[. Co prawda nie- szybkiego Badowania. Ale nie jest to ta- kiedy sByszy si opinie, |e Badowanie ma- kie proste. Bymi prdami jest niekorzystne, ale doty- Idealna na pierwszy rzut oka metoda czy to prdw znacznie mniejszych ni| Badowania staBym prdem przez okre[lo- 0,1C. ny czas jest dobra, ale grozi uszkodze- Dla uniknicia efektu pamiciowego niem przy prbie Badowania akumulato- wogniwach NiCd warto zbudowa pros- rw wyBadowanych cz[ciowo. ty ukBad do kontrolnego, peBnego rozBa- Ze wzgldu na potrzeby u|ytkowni- dowania akumulatorw (zob. str. ?tego kw oraz odmienne wBa[ciwo[ci akumu- wydania EdW). latorkw NiCd, NiMH, do Badowania nie Przy akumulatorkach NiMH nie trzeba stosuje si bezpiecznej metody Badowa- przeprowadza takiego rozBadowania, bo nia przy staBym napiciu, jaka jest zaleca- efekt pamiciowy tu nie wystpuje. na przy akumulatorach kwasowych. Na- Przy korzystaniu zakumulatorkw wet, gdyby mo|na j byBo zastosowa, trzeba te| dokBadnie odr|ni dwie spra- czas peBnego Badowania, zpowodu stop- wy: mo|liwo[ Badowania du|ymi prda- niowego zmniejszania si prdu Badowa- mi oraz odporno[ na przeBadowanie. nia, byBby zbyt dBugi jak na oczekiwania Wiele nowoczesnych akumulatorw u|ytkownika. Dlatego opracowano wiele Ni-Cd iprawie wszystkie NiMH, mo|na naprawd sprytnych metod szybkiego Badowa du|ymi prdami, nawet rzdu Badowania, zapewniajcych zjednej stro- 1C. Trzeba jednak pamita, |e nawet ny szybkie ipeBne naBadowanie ogniw, wakumulatorach przwidzianych do azdrugiej strony niedopuszczenie do szybkiego Badowania, opisane wcze[niej przeBadowania izwizanych ztym uszko- wewntrzne zabezpieczenia przed prze- dzeD. Metody te zostan omwione Badowaniem iprzebiegunowaniem nie wnastpnym odcinku. daj wystarczajcych efektw przy pr- Piotr Grecki Piotr Grecki Piotr Grecki Piotr Grecki Piotr Grecki dach Badowania wikszych ni| 0,1...0,3C. Szczeglnie dotyczy to aku- mulatorw NiMH. Zbyt dBugie Badowanie du|ym prdem zpewno[ci doprowadzi do uszkodzenia ogniwa, amo|e nawet do jego wybuchu. Natomiast przy maBych prdach Bado- wania nie trzeba si obawia przeBado- wania. {ycie pokazuje, i| wielu u|ytkow- nikw zapomina wyBczy Badowark wodpowiednim czsie. Jak podano, ogni- 60 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
akumulatory zasadowe cz1
akumulatory zasadowe cz1
Akumulatory zasadowe
Akumulatory zasadowe cz2
Akumulatory zasadowe cz2
akumulatory zasadowe cz2
15 AKUMULATORY ZASADOWE cz 2
akumulatory cz1
Akumulatory cz1
Automatyczna Ładowarka Akumulatorów Samochodowych
2 Dynamika cz1
Mikrokontrolery ARM cz1
CZ1 roz 1 12

więcej podobnych podstron