4087490965

SZEFOSTWO SŁUŻBY HYDROMETEOROLOGICZNEJ SZ RP 1.3. INWERSJE.

Zmiana temperatury powietrza wraz z wysokością (pionowy gradient temperatury) nie zawsze przebiega w sposób przedstawiony w atmosferze wzorcowej. Niemal na każdym poziomie troposfery w określonych sytuacjach temperatura powietrza zamiast spadać może rosnąć. Taki obszar w przekroju pionowym nazywamy inwersją (odwróceniem układu temperatury). Istnieją także obszary, w których wartość temperatury w troposferze nie zmienia się. Są to izotermie. Rozróżnia się kilka rodzajów inwersji w zależności od przyczyn powstania. Do najważniejszych należą:

A- inwersja radiacyjna powstaje wówczas kiedy powierzchnia ziemi oddaje ciepło do atmosfery (wypromieniowanie), zasięg pionowy sięga od powierzchni gruntu do wysokości kilkuset metrów. Inwersji radiacyjnej sprzyja: obszar podwyższonego ciśnienia, brak turbulencji, słaby wiatr. W okresie letnim najczęściej występuje: w nocy oraz godzinach porannych i zanika w ciągu dnia, zimą może tworzyć się o każdej porze doby. W tym okresie takie inwersje stosunkowo często utrzymują się przez znaczną część doby;

i inwersja adwekcyjna powstaje kiedy ciepła masa powietrza napływa nad obszar chłodny wówczas powietrze chłodne jako cięższe pozostaje przy powierzchni ziemi, czas zalegania takiej inwersji uzależniony jest od zmian temperatury w warstwie podinwersyjnej;

4 inwersja osiadania o dość złożonym mechanizmie powstawania tworzy się podczas osiadania masy powietrza charakterystycznej dla obszaru wyżu atmosferycznego;

± inwersja frontowa związana jest najczęściej z przemieszczaniem się frontu ciepłego o mechanizmie powstania podobnym jak przy inwersji adwekcyjnej, z tym że warstwy inwersyjne powstawać mogą na różnej wysokości. Czas trwania inwersji uzależniony jest od prędkości przemieszczania się frontu. Inwersje powstające na różnych poziomach sprzyjają tworzeniu się i zaleganiu chmur warstwowych lub mgieł.

Inwersje termiczne nie pozostają bez wpływu na lot samolotu. Zmiana temperatury powietrza przy inwersji termicznej powoduje zmianę gęstości powietrza atmosferycznego (spada przy wzroście temperatury), na co wyraźny wpływ ma także spadek ciśnienia. Przy głębokiej inwersji spadek gęstości powietrza może mieć wpływ na siłę nośną. Z obserwacji wynika, że przy wzroście temperatury o 10,0²C zmniejsza się siła ciągu silnika od 5 do 10%, zwiększa się błąd wskazań wysokościomierza o 4% [Szewczak, 2007]. Zmniejszenie siły nośnej ma wpływ na start i lądowanie samolotu wydłużając drogę startową i lądowania

METEOROLOGIA DLA PILOTÓW - PORADNIK