2588001381
POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTW 75
oznacza konkretne stany ich zrównoważenia34. Równoważenie sił jako polityka bezpieczeństwa nie oznaczało nigdy równości fizycznej potencjałów militarnych stron. Parytet sil jest kategorią niezwykle złożoną, niemożliwą do określenia jedynie w sensie wojskowym. Obejmuje on także elementy pozawojskowe, jak siła gospodarcza, rozwój technologiczny, zasoby naturalne, demograficzne itd., ale także czynniki subiektywne (emocjonalne i psychologiczne), np. mobilność społeczeństwa, stopień odporności i zdolności adaptacyjnych, umiejętność dowodzenia i kontroli, system ostrzegania i rozpoznania itd.
Sytuacja stabilnego eąuilibrium była zawsze najbardziej pożądanym warunkiem funkcjonowania równowagi sił. Koszty utrzymania takiej sytuacji były jednak szczególnie uciążliwe dla państw mniejszych i słabszych. Było to widoczne zwłaszcza wtedy, kiedy za cenę utrzymania stabilnego eąuilibrium poświęcano ich niepodległość i integralność. Najbardziej uderzający byl przy kład rozbiorów Polski pod koniec XVIII wieku, choć i wcześniej takie akty podziałów terytorialnych miały miejsce, np. w formie „kompensat” terytorialnych w XVI-wiecznej Italii, gdzie Mediolan podzielono między Francję i Wenecję, a Neapol między Francję i Hiszpanię oraz dokonywano akwizycji i dystrybucji terytoriów kolonialnych. Idea równoważenia sil służyła często w praktyce jako dogodna przykrywka dla nikczemnej w skutkach polityki siły.
Generalnie można wyodrębnić dwa znaczenia równoważenia sil jako naturalnej cechy systemu stosunków międzynarodowych, przejawiającej się z różną intensywnością w toku jego ewolucji historycznej.
Pierwsze znaczenie dotyczy reguły pewnego automatyzmu w działaniach i oddziaływaniach państw, głównie mocarstw, mających na celu budowanie przeciwwagi wobec dążeń hegemonialnych. Te ostatnie bowiem były oczywistą tendencją w stosunkach międzynarodowych na przestrzeni dziejów nowożytnych. Utrzymanie stabilnego podziału sil wymaga stałej ostrożności i uwagi wszystkich uczestników stosunków międzynarodowych. Oznacza to, że równoważenie sil nie jest oderwane od decyzji i interesów politycznych państw. Jest raczej oparte na szczególnym racjonalizmie, wynikającym z przekonania, że najlepszym sposobem zabezpieczenia pojedynczego uczestnika stosunków międzynarodowych jest ochrona całego systemu. W takim ujęciu interesy indywidualne są utożsamiane z interesami grupowymi, co gwarantuje ochronę systemu uczestników i relacji między nimi przed zniszczeniem35. Taką lub zbliżoną do niej charaktery stykę równoważenia sil miał na myśli Jean Jacąues Rousseau, przypisując jej charakter samoregulujący i homeostatyczny. Choć nie byl admi-ratorem balcmce of power, to jednak uznał za naturalne, że każde wyzwanie rzucone przez jakąś potęgę całemu systemowi musi spotkać się prędzej czy póź-
34 I.L. Claude. Power and International Relations, Random House. New York 1962, s. 55.
35 Jednym z najważniejszych warunków zapewnienia równowagi sil przez kilka ostatnich stuleci w Europie była właśnie zgodność indywidualnych wartości wszystkich uczestników z wartościami systemu międzynarodowego jako całości. Ibidem, s. 90-93.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Na temat polityki bezpieczeństwa państw we współczesnym świecie i jej roli w kształtowaniu bezpiecze
2245. Podstawy projektowania polityki bezpieczeństwa państwa : Ipraca naukowo-badawcza] II. 1.9.4.0
V Międzynarodowa Konferencja Naukowa 25 Panel 8: Ewolucja polityki bezpieczeństwa państw
więcej podobnych podstron