o
gonkach, wytwarzająca kłącze o właściwościach leczniczych'. Efekt komiczny tego felietonu jest
osiągnięty dzięki różnorodnemu podejściu do tego samego imienia. Dzięki wykorzystaniu zabiegów
s
łowotwórczych uwzględnia się najpierw dzikość imiena, następnie porównuje się go do pewnego
rodzaju rośliny
Podobieństwo formalne dwóch słów jest podstawą gry językowej w felietonie Kobiety usadzone:
Była
9 *
minister
ds
Równego statusu płci
Magdalena
Środa
musi
teraz przyznać
ze
źle
zdiagnozowała sytuację w kraju: uznała, że rządzi u nas przemoc domowa, podczas gdy tymczasem rządzi pomoc domowa.
Oba użyte związki wyrazowe są związkami utartymi. Oba mają zupełnie odmienne znaczenie. Za pomocą wprowadzenia odmiennych przedrostków do podstawy słowotwórczej powstały obok siebie wyrazy, które są wobec siebie kontrastowe. Pomoc domowa oznacza 'osobę, która jest
domowa to 'siła
zatrudniona u kogoś w celu wykonywania różnych prac domowych'. Pi
przeważaj ąca
czyj ąs
siłę
fizyczna
przewaga
wy korzy stywan a
do
czynów bezprawnych
dokonywanych na kimś; gwałt'. Aczkolwiek oba te związki wyrazowe odnoszą się do tego samego pola semantycznego (skojarzeniowego) - dom, przedrostki dodane do podstawy słowotwórczej moc decydują o odmiennych znaczeniach całego związku.
Podobnie, za pomocą przedrostków, zrealizowana jest gra z nazwą tego samego felietonu i z poszczególnym wyrazem w tekście: Kobiety usadzone
Zastępczynią Andrzeja Leppera na stanowsku wicemarszałka Sejmu została jego sekretarka, określana jako Gienia. Prezydent Kaczyński mianuje na stanowiska państwowe tylko różne panie, które zna z pracy biurowej w różnych instytucjach; stanowisk do obsadzenia jest jednak tyle, że teraz będzie musiał już sięgnąć po pomoce biurowe.
W tym felietonie gra się ze słowami usadzić — obsadzić. Wyrazy te odzaczają się podstawą słowotwórczą związaną (-sadzić), która występuje w wyrazach o tzw. motywacji wzajemnej. To
znaczy,
ze
każdy
ze
związanych tym stosunkiem wyrazów jest zarazem motywowany
i
motywujący132. Ogórek więc pozwolił sobie grę z wyrazami, które odznaczają się wspólną motywacją słowotwórczą, aczkolwiek zneczeniowo zachodzi między nimi pewna różnica.
Czasownik usadzić znaczy 'wskazać poszczególnym osobom miejsca, gdzie mają usiąść', obsadzić
132 Encyklopedia języka polskiego. Wydawnictwo, Wrocław 1994.
66