1687289698

zastosowania u nas taryf amerykańskich, jako środka do zelektryfikowania gospodarstw, nie wydaje się być celowym. Przy tej okazji nadmienimy, że taryfy blokowe są stosowane w Tandjong Karang (Indje Holenderskiej i obecnie miasto na wzór większości miast tamtejszych wprowadza taryfę ogranicznikową, by zelektryfikować gospodarstwa domowe. Mamy sąsiadów bliższych i bogatszych, którzy również do tego celu dążą, lecz nie przez taryfy blokowe, a przez dwuczłonowe, które i w Ameryce coraz większe znajdują zastosowanie. Weźmy np. Szwedów i Norwegów, z których ostatni pod względem elektryfikacji są awangardą świata cywilizowanego; oni pierwsi rozpoczęli około roku 1916 elektryfikację gospodarstw i urzeczywistnili ją w całej pełni dzięki wprowadzeniu taryf ogranicznikowych. Jest rzeczą niezbitą, że w Europie elektryfikacja kuchni jest możliwa tylko przy niskiej cenie prądu, a niskie ceny elektrownie mogą kalkulować jedynie przy stosowaniu zasady ograniczania mocy.

Jako drugi przykład, że można rzekomo i przy innych systemach przeprowadzić elektryfikację gospodarstw, inż. Altenberg, mając na uwadze boljery, powołuje się na Bazyleę. Nie mogąc tu szerzej omówić trudności, jakie tam są do zwalczenia, zaznaczę tylko, że gospodyniom jest bardzo wygodnie mieć zrana tyle a tyle litrów gorącej wody, lecz przez to elektryfikacja kuchni nie została rozwiązana (S. E. V. Nr. 20/1929); drobna tylko część energji elektrycznej, potrzebnej w gospodarstwie, zostaje użyta; a wszak kuchnia elektryczna jest jednym z najpoważniejszych

odbiorców (Norges Industri, Oklober 1930). Tak czy inaczej, kuchnia w Bazylei nie została zelektryfikowana, a nad tern poważnie zastanawiają się kierownicy elektrowni; pozatem Bazylea nie może być brana w rachubę i z tego względu, że jako elektrownia miejska należy do nielicznych na świecie elektrowni (a może jest jedyną), które przy systemie czysto licznikowym posiadają tak wysoki stopień obciążenia. Natomiast możemy wskazać na wszystkie elektrownie norweskie (Norske Elektri-citetsverkers Forening, Statistik 1927-28), i przytłaczającą większość szwedzkich, posiadających bardzo wysokie stopnie obciążenia, mimo, że warunki geograficzne są mniej korzystne, niż w Europie środkowej. W północnej i środkowej Skan-dynawji przez dwa miesiące panują białe noce, kiedy mało korzysta się ze światła. Pozatem szerokie zastosowanie w porze zimowej znajduje w Norwegj i ogrzewanie elektryczne, które latem również opada. Mimo to roczny spółczynnik wyzyskania j est eonaj mniej dwu- lub trzykrotnie większy, niż w pozostałych krajach Europy.

Wspomniana przez p. Altenberga analogja między bojlerem a ogranicznikiem, zegarem a licznikiem traci swą moc, jeśli odbiorca do kontaktu dla bojlera włączy wtyczkę podwójną — jedną do bojlera, a drugą dla innych celów. Bojler przestaje odgrywać rolę ogranicznika, a zegar — licznika.

Dlaczego p .inż. Altenberg, mówiąc o kuchni elektrycznej, staje na liczbie 25—30 proc.? W przeciwieństwie do Szwaj car j i, gdzie pora obiadowa przypada między godziną 12—2-gą, u nas właśnie późniejsza pora obiadowa spowoduje pokrywanie

się szczytu światłowego ze szczytem na gotowanie, Ale nawet w Szwaj car j i, gdzie warunki pod tym względem są korzystniejsze, tylko niektóre elektrownie, opierając się na taryfach dwuczłonowych, przeprowadziły elektryfikację kuchni tylko do 30 proc.; maksymum, do jakiego dojdą — to 35 — 40 proc,; dalsza elektryfikacja będzie niemożliwa bez zastosowania ograniczania mocy. Wiele elektrowni ze względu na charakter krzywej obciążenia dziennego nie będzie w stanie bez taryfy ogranicznikowej przeprowadzić elektryfikacji nawet w 10 proc. ogólnej ilości gospodarstw.

Szybkość elektryfikacji gospodarstw zależy przedewszystkiem od taryfy. Przy taryfie dwuczłonowej moc kuchni elektrycznej na obszarze jednej z elektrowni szwajcarskich w ciągu 9 lat wzrosła z 700 na 9600 kW; w Szwecji przy taryfach ogranicznikowych, a specjalnie mieszanej, w ciągu ostatnich 5 lat zainstalowano 10 000 kuchen; w Norwegji od roku 1916, t. j. od wprowadzenia taryfy ryczałtowej, moc kuchen wzrosła z 30 000 kW na 575 000 kW. Czy to nie jest zawrotna szybkość rozwoju? Jeśli mamy przemyśleć system taryfowy w celu zelektryfikowania gospodarstw, to dlaczego tylko do 30 proc., a nie całych 100-u?

Omawiając taryfy dwuczłonowe, p, Altenberg podaje sposoby określenia mocy maksymalnej, np. ilością wypustów świetlnych, wielkością licznika, powierzchnią mieszkania i t .d. Czemu nie doprowadzić rzeczy do końca i nie oprzeć się na mocy maksymalnej, kontrolowanej przez ogranicznik, by w ten sposób uniknąć wszelkiej niepewności? Na przykładzie zilustrujemy, do jakich paradoksów z punktu widzenia elektrowni można dojść przy stosowaniu taryf dwuczłonowych bez ograniczenia mocy?

Dwóch odbiorców posiada mieszkania identyczne, mogą więc oni zużyć jednakowe ilości kWh. Ponieważ opłata stała, zależna od wielkości mieszkania, będzie dla obu jednakowa, to sumy, wpłacone przez obu odbiorców, będą równe. Ale jeden z nich mimo to może być zaopatrzony w przyrządy elektryczne o mocy większej, niż drugi, i włączać je jednocześnie. Elektrownia więc musi dla niego rezerwować moc większą, niż dla drugiego odbiorcy i wobec tego winna pobrać odpowiednią opłatę.

Uwaga p. Altenberga, dotycząca ujemnego wyniku finansowego w elektrowniach norweskich, opiera się na szeregu nieporozumień.

W miastach, gdzie cena prądu jest niższa, niż na prowincji, elektrownie pracują z zyskiem, który według p. Altenberga wynosi 3,3 proc, Ale większość elektrowni norweskich jest komunalna, a nie prywatna; elektrownie są budowane przy pomocy kapitału pożyczonego, przeto procenty od tego kapitału są wliczone (poza amortyzacją) do wydatków produkcji. Zyski więc elektrowni miejskich są dużo większe od 3,3 proc. Straty natomiast w elektrowniach prowincjonalnych były spowodowana tern, że znaczna ilość tych elektrowni, jak i rozległe sieci rozdzielcze, były budowane w czasach najdioższych podczas wojny i tuż po wojnie, gdy koszty budowy były prawie dwu- lub czterokrotnie wyższe, niż obecnie. Wysoka cena prądu, z jaką początkowo kalkulowano, musiała być oczywi*

Wyszukiwarka