1299076220

Organizacja życia społecznego 31

sprawach „króla” i tylko za jego zgodą może nałożyć karę wydalenia poza społeczność romską. Za małe przekroczenia, jakimi wójt zazwyczaj się zajmuje (np. posądzenie o kradzież, niedotrzymanie danego wcześniej słowa), kara izolacji może trwać około dwóch lat. Wójt jest wybierany przez Szero Roma i przez niego może zostać odwołany ze stanowiska, jeżeli nie wypełnia należycie swoich obowiązków lub jeżeli uczynił coś, co skutkowało skalaniem jego rodziny. SzeroRom wybierze na wójta wyłącznie kogoś, kto pochodzi z rodu, który jest nieskazitelny. Wójt musi być człowiekiem godnym zaufania, ponieważ reprezentuje społeczność romską z danego terytorium przed administracją państwową. Romowie mogą interweniować u „króla”, jeżeli nie odpowiada im działalność wójta, ale ewentualna skarga powinna zostać odpowiednio uzasadniona.

Romowie należący do Chaładytka Roma wszelkie zatargi i konflikty rozstrzygają, korzystając z rady i pomocy swoich starszych. To mogłoby oznaczać, że wójt z Polska Roma nie ma władzy nad Chaładytka. Jednakże trzeba zwrócić uwagę na fakt, że wójt nie interweniuje, jeżeli nie zostanie wcześniej o to poproszony. Bardzo prawdopodobne jest to, że po prostu nikt z Chaładytka Roma nie prosił (czy też nie prosi) o interwencję. Zatem w przypadku Chaładytka Roma zakres wpływu autorytetów rozkłada się inaczej, tam oddaje się pierwszeństwo „starszym” z Chaładytka Roma.

Wielu autorytatywnych starszych (puro / pury) nie pełni funkcji wójta, lecz można, a nawet należy, zwracać się do nich w celu uzyskania porady. Każdy dziadek czy babcia (wiek powyżej 50 lat) uzyskuje status „starszego”, co daje im prawo do wyrażania opinii i podejmowania decyzji dotyczących ich rodziny. To właśnie starszyzna ma realną władzę i przywództwo w większości tradycyjnych społeczności romskich. A. Mirga i N. Gheorghe pisali, że rola starszyzny opiera się na silnych strukturach rodowych, oraz że zazwyczaj jest ona uznawana i nie podważa się jej¹. Można zatem uznać, że to wójt lub starszy o dużym autorytecie sprawuje faktyczną władzę i nadaje realny kształt podległym mu grupom (grupie). Czuwanie nad przestrzeganiem zasad dotyczących skalań, podtrzymywanie odrębności etnicznej, np. poprzez zakaz małżeństw mieszanych, oraz utrzymywanie stosunkowo stałej liczebności skupisk pozwalają na zachowanie wpływów w społecznościach romskich².

Stara kobieta — matka (pury daj), mimo że nie traci swoich właściwości kalających, może podejmować decyzje w ważnych sprawach grupy. Musi jednak charakteryzować się nieskazitelną opinią społeczną — być patywa. U polskich Romów taka kobieta powinna mieć w ciągu swojego życia tylko jednego męża (tzn. pomimo rozstania z dotychczasowym partnerem nie powinna wiązać się z innym mężczyzną lub żyć wyłącznie z pierwszym mężem), dobrze wychować dzieci, nie

A. Mirga, N. Gheorghe, op. cit., s. 27. Piszą oni również o tym, że wraz z pojawieniem się stowarzyszeń i innych organizacji romskich zaistniały nowe elity i pojawił się problem nowego typu przywództwa, tzn. zrodziło się pytanie, czy przywództwo powinno wynikać z tradycyjnych struktur i władzy, czy może powinno być legitymizowane na drodze procedur demokratycznych lub ewentualnie desygnowania przez władze państwowe (ibidem!.

Ibidem.