plik


ÿþ Spis tre[ci Wprowadzenie 7 1. Zanim napiszesz wiadomo[ 13 Kiedy u|ywa poczty elektronicznej.............................................14 Pisanie do odbiorców zagranicznych ...........................................15 Adresowanie wiadomo[ci...............................................................17 2. Redagowanie wiadomo[ci 23 Atrakcyjny temat............................................................................. 25 DoBczanie powitania i podpisu................................................... 26 Przykuwanie uwagi odbiorców  wstp..................................... 27 PrzykBadowe wstpy  dobre i zBe ............................................... 28 Szeregowanie informacji  struktura odwróconej piramidy.....30 UkBadanie dokumentów w porzdku chronologicznym...........31 Jak zacz  w trzech prostych krokach .................................... 34 3. Wiadomo[, która zostanie przeczytana 37 Redagowanie tekstu........................................................................ 38 Wyrazy znaczeniotwórcze i Bczce.............................................. 40 PosBugiwanie si stron czynn .................................................... 42 Pisa w odpowiednim tonie .......................................................... 43 Unikanie jzyka dyskryminujcego pBe..................................... 48 Nie da si sprowokowa............................................................... 50 4. Unikanie typowych bBdów 53 Poprawne posBugiwanie si przecinkiem .................................... 55 Zasady interpunkcji  dodatkowe wskazówki.......................... 58 Ortografia te| jest wa|na ............................................................... 59 Emotikony i skróty......................................................................... 60 6 JAK PI SA DOBRE E-MAI LE 5. Formatowanie tekstu 63 Jak oprze si pokusie pisania wyBcznie wielkimi lub maBymi literami .................................................................... 64 Wyró|nianie za pomoc list punktowanych i numerowanych .......................................................................... 65 Oprogramowanie ma swoje ograniczenia .................................... 66 Uwydatnianie tekstu ...................................................................... 67 6. Zarzdzanie poczt 69 Unikanie baBaganu w skrzynce wiadomo[ci................................71 Zwalczanie wirusów komputerowych ......................................... 73 Unikanie spamu ............................................................................. 74 SBowniczek terminów zwizanych z pisaniem i poczt elektroniczn 77 Zanim napiszesz wiadomo[ Wydawa by si mogBo, |e najwa|niejsza w e-mailu jest tre[ wia- domo[ci. W rzeczywisto[ci przed przystpieniem do jej napisania konieczne jest jeszcze podjcie pewnych czynno[ci przygotowaw- czych. Przede wszystkim nale|y zastanowi si, czy na pewno poczta elektroniczna bdzie najlepsz form przekazu danej in- formacji. Je[li tak, to kto bdzie jej odbiorc? Czy konieczne b- dzie wysBanie kopii (jawnych bdz ukrytych) do innych osób? Poni|ej przedstawiamy wytyczne, które pomog w znalezieniu odpowiedzi na tego rodzaju pytania za ka|dym razem, gdy po- stanowimy napisa e-maila. Poczta elektroniczna w pracy Gdy z poczty elektronicznej korzystamy przede wszystkim w pra- cy, trzeba pamita o tym, |e cho jest to jedna z najszybszych form komunikacji, nie nale|y do najbezpieczniejszych. Wystar- czy drobna pomyBka w adresie i poufna wiadomo[ wdruje  za- miast do jednego konkretnego odbiorcy  do caBej grupy nawet bli|ej nam nie znanych osób. Ponadto adresat mo|e przekazywa tak wiadomo[ dalej, do kolejnych u|ytkowników. Istnieje tak|e powa|ne ryzyko, |e Wielki Brat bdzie nam za- glda  przez rami i sprawdza, co oraz do kogo piszemy. Jak wynika z badaD przeprowadzonych przez Society for Human Re- source Management, ponad 36 procent pracodawców czyta kore- spondencj elektroniczn pisan przez podwBadnych, a wicej ni| 14 JAK PI SA DOBRE E-MAI LE 70 procent jest zdania, |e pracodawca ma wrcz prawo do czyta- nia wszelkiej korespondencji przepBywajcej przez wewntrzfir- mowy system komunikacji elektronicznej1. Procesy sdowe wytaczane z powodu molestowania seksualne- go w miejscu pracy i inne konflikty bardzo czsto maj swoje zródBo w nieodpowiedzialnym korzystaniu z poczty elektronicz- nej. Zbyt wiele osób lekko traktuje t form komunikacji, rozsyBa- jc informacje, których nigdy nie zdecydowaByby si zapisa na papierze. Potrzeba wic ostro|no[ci. Nigdy nie piszmy o czym[, o czym obawialiby[my si porozmawia z adresatem wiadomo[ci twarz w twarz. Je[li w firmie, która nas zatrudnia, nie opracowa- no dotd polityki zarzdzania przesyBaniem informacji za po- moc poczty elektronicznej, to najwy|szy czas o to zadba. Kiedy u|ywa poczty elektronicznej Niezale|nie od sposobu, w jaki korzysta si z poczty elektronicz- nej, nie powinno si wysyBa e-maila, je[li bardziej adekwatn form przekazu informacji oka|e si rozmowa przez telefon lub osobiste spotkanie. Poczta elektroniczna zapewnia szybko[ i wy- god przekazu informacji, lecz nie jest to najlepszy [rodek ko- munikacji w ka|dym przypadku. Sigajmy po telefon lub uma- wiajmy si na spotkanie szczególnie wówczas, gdy znajdziemy si w jednej z nastpujcych sytuacji: f& Przekazywana wiadomo[ jest nadzwyczaj wa|na bdz poufna i nie mo|emy pozwoli sobie na ryzyko utraty prywatno[ci. Je[li tre[ wiadomo[ci pod |adnym pozorem nie mo|e trafi w niepowoBane rce, nie przekazujmy jej w e-mailu  byBoby to bardzo ryzykowne. f& Przekazywana wiadomo[ nie bdzie miBa dla odbiorcy, a nie chcieliby[my, aby odebrano nas jako chBodnych lub obojtnych. ReguB powinno by tutaj to, |e zBe wiadomo[ci przekazujemy osobi[cie bdz przez telefon. W ten sposób 1 Komunikacja poprzez e-mail norm w miejscu pracy, zasady korzystania  nie,  Society for Human Resource Management , notatka prasowa z 8 lutego 1996. Dodatkowe informacje mo|na znalez na stronie internetowej organizacji, pod adresem www.shrm.org. ZANI M NAPI SZESZ WI ADOMOZ 15 mamy sposobno[ nadania jej cieplejszego wydzwiku za pomoc odpowiedniej mimiki, gestów i brzmienia gBosu. E-mail jest odpowiedni w sytuacji, gdy trzeba zawiadomi dziaB ksigowo[ci w firmie o obowizkowym zebraniu pracowniczym. Jednak w przypadku konieczno[ci przekazania informacji o redukcji zatrudnienia w tym|e dziale daleko bardziej odpowiednie bdzie zorganizowanie spotkania z pracownikami. Wiadomo[ rozpowszechniona za pomoc poczty elektronicznej [wiadczyBaby o tym, |e pracodawca jest chBodny i nie dba o uczucia swoich podwBadnych. f& Istnieje ryzyko, |e wiadomo[ mo|e zosta zle zrozumiana. f& Zale|y nam na uzyskaniu natychmiastowej odpowiedzi. E-mail bardzo szybko dociera do odbiorcy, ale odpowiedz na niego  niekoniecznie. W takim przypadku lepiej bdzie zadzwoni lub przekaza wiadomo[ osobi[cie. Zanim napiszemy pierwsze sBowo w e-mailu, pomy[lmy o tre[ci przekazu oraz o jego odbiorcy. Nie pomijajmy ewentualnych do- datkowych czynników, takich jak bariery jzykowe, ró|nice w stre- fach czasowych i  ukryci odbiorcy  wszystko to mo|e mie wpByw na drog, jak pokona wiadomo[, zanim dotrze do adre- sata. Dopiero po przeanalizowaniu wszystkich  za i  przeciw podejmujemy decyzj o tym, czy poczta elektroniczna jest rze- czywi[cie najlepsz form komunikacji w danym przypadku. Pisanie do odbiorców zagranicznych Dziki poczcie elektronicznej komunikacja z mieszkaDcem do- wolnej cz[ci [wiata jest równie Batwa jak rozmowa z przyjacielem przebywajcym w ssiednim pokoju. Warto jednak sprawdzi, czy jeste[my gotowi na ewentualne wyzwania czyhajce na tych, któ- rzy Bakn midzynarodowych kontaktów. Pomo|e nam w tym prosty, piciopunktowy test. 1. Nie istniej |adne zasadnicze ró|nice pomidzy pisaniem e maila do odbiorcy krajowego i zagranicznego. f& Tak f& Nie 16 JAK PI SA DOBRE E-MAI LE 2. Je[li znamy angielski, nie trzeba przejmowa si barier jzykow  jest to przecie| jzyk powszechnie u|ywany przez ludzi biznesu. f& Tak f& Nie 3. E maile kierowane do odbiorców zagranicznych powinny by redagowane z wiksz staranno[ci od tych, które wysyBamy do odbiorców krajowych. f& Tak f& Nie 4. Wszystkie osoby posBugujce si danym jzykiem maj podobn kultur. f& Tak f& Nie 5. Piszc e maila do przyjaciela przebywajcego za granic mo|emy sobie pozwoli na posBugiwanie si |argonem technicznym, akronimami oraz skrótami. f& Tak f& Nie Odpowiedzi 1. Nie. Nie jest istotne, czy wiadomo[ kierowana jest do czBonków rodziny przebywajcych za granic, czy do zagranicznych partnerów w biznesie  komunikacja midzynarodowa zawsze wi|e si ze specyficznymi wymaganiami pod wzgldem jzyka, kultury oraz czasu. Redagujcy e maila powinien przeanalizowa oczekiwania odbiorców wiadomo[ci, zanim j napisze i wy[le. 2. Nie. Redagujc e maila, nigdy nie zakBadamy, |e odbiorca na tyle dobrze posBuguje si naszym jzykiem, aby w peBni zrozumie tre[ wiadomo[ci. Najlepiej bdzie ustali ten fakt, zanim cokolwiek napiszemy. Je[li zajdzie taka potrzeba, dokonajmy tBumaczenia wiadomo[ci na taki jzyk, który bdzie zrozumiaBy dla adresata. 3. Tak. Starajmy si nada wiadomo[ci zwarty format, zwikszajc tym samym prawdopodobieDstwo, |e zagraniczni odbiorcy nie bd mie problemu ze zrozumieniem przekazu. Na przykBad zapis  Wideokonferencja rozpoczyna si o 6 po poBudniu, 3/7/04 mógBby zosta nieprawidBowo zinterpretowany przez osoby posBugujce si innym jzykiem ni| my. Amerykanin pomy[laBby, |e chodzi o dat 7 marca 2004 r., podczas gdy dla Europejczyka znaczyBoby to tyle, co 3 lipca 2004 r. Jeszcze wiksze zakBopotanie okazaBby zapewne JapoDczyk, który zwykle zapisuje dat w formacie rok/miesic/dzieD. Aby unikn takich nieporozumieD, zarówno daty, jak i godziny zapisujmy w peBnym formacie. PrzykBad:  Wideokonferencja rozpoczyna si o godzinie 18:00, 3 lipca 2004 . ZANI M NAPI SZESZ WI ADOMOZ 17 Kolejne potencjalne zródBo problemów stanowi sposób zapisu jednostek miar i wag. Najlepiej jest wic posBugiwa si zawsze systemem metrycznym, tradycyjne jednostki dopisujc w nawiasie. PrzykBad:  W sobot PaweB braB udziaB w biegu na 10 kilometrów (6,2 mili) . 4. Nie. Dobrze ilustruje to przykBad narodów anglojzycznych  Brytyjczycy ró|ni kulturowo od innych nacji, które równie| posBuguj si jzykiem angielskim, midzy innymi od Amerykanów, Australijczyków i Kanadyjczyków. Ró|nice takie da si nawet zauwa|y pomidzy Amerykanami |yjcymi w ró|nych cz[ciach tego samego kraju lub o innym pochodzeniu etnicznym. To samo mo|na powiedzie o mieszkaDcach krajów, w których jzykiem urzdowym jest hiszpaDski (Meksykanie maj inn kultur od Hiszpanów) lub francuski (ró|nice pomidzy kultur francuskojzycznych Kanadyjczyków i rodowitych Francuzów). 5. Nie. Nawet w przypadku, gdy wiadomo[ kierowana jest do pracowników jednego z zagranicznych oddziaBów naszej wBasnej firmy, i tak powinni[my unika specyficznego |argonu technicznego, akronimów, skrótów i gier sBownych. Z uwagi na ró|nice kulturowe i jzykowe bardzo Batwo jest o nieporozumienia i ogólne zamieszanie. Trzeba wic by konkretnym i unika wszelkich odwoBaD do rodzimej kultury i jzyka, gdy piszemy do odbiorców, którym s one obce. Adresowanie wiadomo[ci Rozpowszechnianie e-maili ró|ni si od przesyBania tradycyjnych listów (tradycyjn poczt nazywa si nawet [limacz, od ang. okre[le- nia snail mail). W tym drugim przypadku list wkBadamy do koperty, naklejamy znaczek, wpisujemy adres i wrzucamy caBo[ do skrzynki na listy. Je[li za[ chodzi o e-maile, to nawet sposób ich adresowa- nia wymaga zastanowienia, bowiem istnieje mo|liwo[ wysBania identycznej wiadomo[ci od razu do wikszej grupy osób. WysyBanie wiadomo[ci do pojedynczych odbiorców S dwa sposoby adresowania e-maili kierowanych do pojedynczych odbiorców: 1. Adres odbiorcy wpisujemy w polu adresowym za ka|dym razem, gdy wysyBamy now wiadomo[. Jest to metoda sprawdzajca si tylko wtedy, gdy korzystamy z poczty elektronicznej sporadycznie. 18 JAK PI SA DOBRE E-MAI LE 2. Korzystamy z elektronicznej ksi|ki adresowej. W zasadzie wszystkie wspóBczesne programy pocztowe posiadaj funkcj ksi|ki adresowej, która sBu|y do przechowywania informacji teleadresowych dotyczcych osób, z którymi czsto prowadzimy korespondencj. Dziki niej wystarczy wpisa w polu adresowym wiadomo[ci imi lub nazwisko adresata  wBa[ciwy mu adres e-mail zostanie tam umieszczony automatycznie. WysyBanie wiadomo[ci do wielu ró|nych odbiorców jednocze[nie Wikszo[ wspóBczesnych programów pocztowych posiada funk- cj wysyBania kopii wiadomo[ci jednocze[nie do caBej grupy od- biorców (ang. Cc  skrót od Carbon copy), z których cz[ mo|e peBni rol tak zwanych odbiorców ukrytych (ang. Bcc  skrót od Blind carbon copy). Aby to uczyni, wystarczy wpisa w polu adre- sowym wiadomo[ci wszystkie adresy, pod które ma zosta skie- rowana wiadomo[. Aby nie urazi |adnego z odbiorców, dobrze jest wymieni ich w porzdku alfabetycznym. Pamitajmy, |e wysyBanie tej samej wiadomo[ci jednocze[nie do grupy odbiorców nie jest idealnym rozwizaniem w ka|dym przypadku. Kopie wysyBamy tylko wówczas, gdy rzeczywi[cie za- chodzi potrzeba, aby z tre[ci danej wiadomo[ci zapoznaBy si tak|e inne (poza gBównym adresatem) osoby. U|ytkownicy pocz- ty elektronicznej s nieustannie zasypywani nikomu niepotrzeb- n korespondencj w rodzaju potwierdzeD odczytania wiadomo- [ci lub e-maili z reklamami (tak zwanego spamem, ang. junk mail). Z tego wzgldu wysyBanie kopii wiadomo[ci komu[, kto wcale nie musi ich czyta, jest równoznaczne z marnotrawieniem czasu tej osoby. Kopie wiadomo[ci przeznaczone dla odbiorców ukrytych stanowi wyzwanie innego rodzaju  niewinna pomyBka w wy- borze adresata skoDczy si tym, |e nadawca zostanie uznany za kogo[, kto korzysta z poczty elektronicznej w nieodpowiedzialny sposób. ZANI M NAPI SZESZ WI ADOMOZ 19 Nazwa pola adresowego Przeznaczenie pola w programie pocztowym To (Do) Wpisujemy w nim adres gBównego odbiorcy wiadomo[ci (lub adresy grupy odbiorców tej wiadomo[ci). Cc (DW) Wpisujemy w nim adres osoby (lub adresy osób), która powinna (które powinny) otrzyma kopi wiadomo[ci. Bcc (UDW) Wpisujemy w nim adres osoby (lub adresy osób), która powinna (które powinny) otrzyma kopi wiadomo[ci bez wiedzy gBównego adresata. Grupowanie odbiorców w ksi|ce adresowej Dobry program pocztowy powinien by wyposa|ony w funkcj tworzenia grup odbiorców. Je[li na przykBad czsto wysyBamy t sam wiadomo[ do wszystkich czBonków grupy projektowej w firmie, mo|emy utworzy w ksi|ce adresowej grup o nazwie grupa projektowa i przyporzdkowa do niej adresy wszystkich tych osób. Gdy nastpnym razem przyjdzie nam zredagowa e-maila, nie trzeba ju| bdzie wpisywa w polu adresowym danych wszystkich czBonków grupy  wystarczy, je[li wska|emy sam nazw grupy. WysyBanie odpowiedzi W pewnych sytuacjach dopuszczalne jest wysBanie odpowiedzi na e-mail, zamiast redagowania zupeBnie nowej wiadomo[ci. Jest to bardzo Batwa czynno[, bowiem sprowadza si ona do kliknicia przycisku Reply (Odpowiedz) w programie pocztowym  na ekranie pojawi si okno wiadomo[ci, które zawiera bdzie tre[ orygi- nalnego e-maila oraz wypeBnione pola adresowe To (Do) i From (Od). W przypadku odpowiadania na wiadomo[ nie powinno si zmienia oryginalnego tematu, nawet je[li wydaje nam si to uza- sadnione. Takie postpowanie uBatwi wszystkim zainteresowanym kontynuowanie wcze[niej rozpocztego wtku. 20 JAK PI SA DOBRE E-MAI LE Tre[ wiadomo[ci, któr wysyBamy w odpowiedzi, powinna zo- sta wpisana powy|ej lub poni|ej oryginalnego tekstu (nigdy we- wntrz). Nie zapominajmy tak|e o zwyczajowym powitaniu i podpi- sie, niezale|nie od tego, ile razy dana wiadomo[ bdzie przesyBana pomidzy u|ytkownikami. Je[li u|ywany przez nas program pocz- towy posiada funkcj przekierowywania wiadomo[ci (ang. For- ward), to korzystajmy z niej na identycznych zasadach, jak pod- czas redagowania zupeBnie nowego e-maila: wypeBniamy pola adresowe To (Do), Cc (DW) i Bcc (UDW), po czym klikamy przycisk Send (Wy[lij). {danie potwierdzenia odbioru ZaBó|my, |e wysyBamy bardzo wa|n wiadomo[, która po prostu musi zosta przeczytana przez odbiorc. Czy poza sBown pro[b o przeczytanie istnieje jaki[ inny sposób uzyskania pewno[ci, |e adresat rzeczywi[cie zapoznaB si z jej tre[ci? Jednym z najwygodniejszych rozwizaD jest uaktywnienie w pre- ferencjach programu pocztowego opcji |dania przeczytania wiado- mo[ci przez odbiorc. Kiedy tylko adresat otworzy wiadomo[, u|ywany przez niego program pocztowy natychmiast automa- tycznie wy[le do nadawcy wiadomo[ zwrotn z komunikatem o wy[wietleniu i przeczytaniu e-maila. Obecnie wikszo[ pro- gramów posiada tak funkcj, cho mog si zdarzy ró|ne jej in- terpretacje. Bywaj one potencjalnym zródBem problemów w kwe- stii potwierdzeD odbioru. Uwaga! Zanim zdecydujemy si na skorzystanie z opcji |dania potwierdze nia odbioru, zastanówmy si, czy bdzie ona odpowiednia w przy padku konkretnego odbiorcy. Niektóre osoby mog w takim przypadku odnie[ wra|enie, |e im nie ufamy i obawiamy si, czy rzeczywi[cie czytaj przychodzc od nas poczt. WysyBanie wiadomo[ci priorytetowych Niektóre programy pocztowe umo|liwiaj oznakowanie wiado- mo[ci pod ktem ich wa|no[ci (wysoka, standardowa i niska, ang. high ZANI M NAPI SZESZ WI ADOMOZ 21 priority, normal priority i low priority). Manipulowanie tymi oznacze- niami nie ma oczywi[cie wpBywu na szybko[ przesyBania e-maila, ale mo|e pomóc odbiorcy w dokonaniu prawidBowej oceny jego pilno[ci i wymóc szybk reakcj. Trzeba jednak wystrzega si przesady. Je[li wszystkie wysyBane przez nas wiadomo[ci bd miaBy zawsze najwy|szy priorytet, to w koDcu odbiorcy przyzwy- czaj si do tego i zaczn to oznaczenie ignorowa. To za[ posta- wi pod znakiem zapytania ogóln wa|no[ naszej korespondencji.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jak pisać dobre e maile
Dobre wypracowania (jak pisać wypracowania, szkoła, nauka)
Jak pisać
Jak pisac prace dyplomowa
Jak pisac prace dyplomowa
jak pisac chwytliwego bloga
Jak pisać protokół z rady
jak pisac i tworzyc prezentacje

więcej podobnych podstron