nie — z zimowym przesileniem. Wielkanoc — z nadejściem wiosny itp. Często lud nic uświadamiał sobie nawet innego znaczenia, innej symboliki świąt chrześcijańskich poza związaną z dorocznymi zmianami w przyrodzie. Oto przykład ludowej interpretacji jednego ze świąt chrześcijańskich:
Na Streczeńnie (Oczyszczenie Matki boskiej — 2 11 st. st.) zima z letam sustrekajeesa, dak światoje Streczeńnie ich hodzić; bywaje szto i zmiryć, a dndii raz adno adnamu nie ustupaje, dak abo maroz paprawiesa, abo pójdzie adlehaju M.
Brak ostrego intelektualnego rozgraniczenia pomiędzy człowiekiem i ..resztą świata" nie jest jedynym ani nawet zasadniczym elementem, za pomocą którego możemy wyjaśnić fakt, iż w społecznościach tradycyjnych niepokoje eschatologiczne są znacznie słabsze aniżeli w społeczeństwie współczesnym. Zasadnicze wyjaśnienie tych zagadnień przynieść może analiza wielofunkcyjnego charakteru działań ludzkich w kulturze ludowej. Każde działanie, jak o tym miałem już okazję pisać w pierwszym rozdziale, ma wiele znaczeń, wiele aspektów: ekonomiczny, towarzyski, religijny, zabawowy, artystyczny itp. Zsumowanie ich w jednym działaniu ludzkim, które tym samym załatwia nie jedną, wąsko zakrojoną potrzebę, ale jednocześnie wiele innych potrzeb — nadaje temu działaniu zgoła inny wymiar. Wyrażając się nieco metaforycznie można by' powiedzieć, iż działanie takie wyzwolone zostaje z cech powszedniej codzienności i umieszczone w wymiarach „wieczności*’00.
Dotykamy tu istotnego zagadnienia antropologicznej funkcji mitu. któremu nic sposób nie poświęcić nieco uwagi. Wszystko to. co się rozumie zazwyczaj pod pojęciem mitu. podzielić można na trzy kategorie: (1) pewien rodzaj związanej z wierzeniami twórczości literackiej (np. mity greckie), (2) wszelkiego rodzaju błędne, irracjonalne elementy świadomości społecznej (np. współczesne mity dotyczące kariery, gwiazd filmowych, mity młodzieżowe itp.), (3) sankcje sakralne pewnych powtarzalnych, uświęconych społecznie czynności81.
W pracy niniejszej posługuję się pojęciem mitu w trzecim z wyróżnionych znaczeń. Mit w tym ujęciu składa się z pewnego przekazu literackiego, pewnej ..legendy”, i jego realizacji, a więc czynności i gestów będących jak gdyby wynikiem a jednocześnie powtórzeniem zdarzenia zawartego w legendzie. Sama legenda jest mitem martwym, mitem, który utracił swe społeczne funkcje mitu. Legenda żywa natomiast jest elementem mitycznej rzeczywistości: życie społeczne toczy się tak. jak gdyby treść zawarta w micie ciągle się odnawiała. powtarzała, udowadniając przy tym ciągle swą prawdziwość.
Można by to zilustrować na przykładzie różnorodnych obrzędów dorocznych ludu, chociażby obrzędów
85
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Pawluczuk Socjologia7Pawluczuk Socjologia8Pawluczuk Socjologia6Pawluczuk Socjologia3Pawluczuk Socjologia6Pawluczuk Socjologia 1Pawluczuk Socjologia 6Pawluczuk Socjologia1Pawluczuk Socjologia7Pawluczuk Socjologia9Pawluczuk Socjologia5Pawluczuk Socjologia 8Pawluczuk Socjologia 4Pawluczuk Socjologia0Pawluczuk Socjologia 2Pawluczuk Socjologia1Pawluczuk Socjologia5Pawluczuk Socjologia2więcej podobnych podstron