3703947862
16 ALEKSANDER POSACKI SJ do filozofii czy teologii, ale także do nauk empirycznych, których granice kompetencji poznawczych powinny być właściwie zinterpretowane1.
Wydaje się, że w nieredukcyjnych badaniach nad ezoteryzmem pojawia się metodologiczny priorytet filozofii, w tym szczególnie metodologii nauk (epistemologii) oraz historii idei (w tym uniwersalnych „meta-idei”, leżących u podstaw ezoteryzmu, jak fatalizm, monizm, panteizm czy holizm). Stąd nie można oddać tego tematu wyłącznie naukom empirycznym, które mają tu swoje ważne miejsce. Pod warunkiem jednak, że zachowają granice własnych kompetencji, nie popadając w „ideologizację” nauki. Może się ona przejawiać w postaci jawnego czy ukrytego dogmatycznego materializmu, będącego zwykle formą kryptoreligijnej deifikacji materii/energii i jej rzekomo nieskończonych możliwości.
Chodzi tu szczególnie o religioznawstwo oraz pokrewne dyscypliny naukowe, jak socjologia religii i kultury oraz psychologia, szczególnie psychologia religii. Antropologia filozoficzna i teologiczna nie pozwalają jednak, by owe metody empiryczne, często naznaczone znamieniem materializmu, zawłaszczyły jednostronnie i redukcyjnie temat ezoteryzmu i pokrewnego mu okultyzmu. Aby uratować te przestrzenie przez materializmem i relatywizmem, potrzebna jest religiologia (prof. Z. Zdybicka) oraz teologia religii, a także inne nieredukcyjne i otwarte formy teorii religii.
2. Problem określenia ezoteryzmu - różne opinie
Istnieje wiele określeń ezoteryzmu, nawet w obszarze badań naukowych2. Pojawiają się też sprzeczne opinie na temat tego, czy ezoteryzm powinien być traktowany jako forma religijności czy raczej duchowości. Czy chodzi o formy zewnętrzne, czy bardziej
0 wewnętrzną kategorię doświadczenia. To samo pytanie dotyczy ściśle związanej z ezoteryzmem kategorii inicjacji. Pojawia się w tym kontekście problem relacji ezoteryzmu czy okultyzmu do mistyki (która jest pokrewna duchowości), pojawiający się również w przypadku kabały. Inny temat to ezoteryzm i okultyzm w relacji do neopogaństwa czy satanizmu (te dwie ostatnie parareligine koncepcje same w sobie wymagają porównania). Interesujące są różnice pomiędzy satanizmem a lucyferyzmem, jak też związki obydwu nurtów duchowych z ideologią gnozy3.
We wspomnianym dziele Hanegraaffa już w samym tytule zestawia się gnozę z ezoteryzmem. Pojawia się słuszne pytanie - podjęte przez wielu badaczy - w jaki sposób
1 w jakiej mierze gnoza czy „myślenie gnostyczne” konstytuuje ezoteryzm. Jaka jest różnica
A. Posacki, Ezoteryzm i okultyzm - formy dawne i nowe. Aspekty filozoficzno-teologiczne ipraktyczno--duszpasterskie, Radom 2009.
Por. A. Faivre, Access to Western Esotericism, Albany 1994.
Por. A. Posacki, Ezoteryzm, s. 175 n.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
20 ALEKSANDER POSACKI SJ i zniekształcone formy tych wielkich tradycji, będące ich zafałszowani
Zdrowie To nie tylko brak choroby czy niedomagania, ale także dobre samopoczucie oraz taki stopień
partnerami, które są nie tylko powtaizalne czy regularne, ale także regulowane); np. mąż-żona,
zdrowie Zdrowie to nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa, ale także stan pełnego,
Czym jest religiologia? 43 Powodem nieufności religioznawców do filozofii i teologii był także mało
skanuj0142 16 ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI do innych spraw, takich jak np. finanse, marketing czy p
16 KATARZYNA CIRA marką tego ostatniego) czy franchising (sprzedaż ograniczonych praw do używania na
16415 Scan0013 (16) Zasady doboru maszyn do tłoczenia 4. Sprawdzić, czy wartość en
32237 Strona055 czyli dysputy z filozofami czy teoretykami i aplikowali do swego warsztatu ich pomys
14005 skanuj0003 Pascal nazwał Bogiem filozofów. Czy tego chciałem? Czy ten, do którego chciałem go
WprowadzeniePodstawy sztucznej inteligencji: filozofia ® Czy można użyć formalne reguły do wyprowadz
N? Balcerem, ta umarła 6 czerwca 1710 r. [39/M]. Katarzyna, pani umarła 16 lipca 1710 r. [39/M]. Nie
więcej podobnych podstron