406266295

Subsydiowanie ochrony środowiska przyrodniczego w Polsce 81

podmiotów na rynku. Subsydiami antyekologicmymi nazywana jest pomoc, której efekty są niezgodne z istotą i założeniami ochrony środowiska przyrodniczego. Są one narzędziem świadomego oddziaływania państwa na przedsiębiorców, instytucje lub osoby fizyczne, tworzonym z zamiarem realizacji ściśle określonych celów i zadań²⁹. Kraje OECD za subsydia szkodliwe dla środowiska uznają te, które powodują większą jego degradację, w porównaniu z sytuacją, gdyby takie subsydium nie zostało udzielone.

5. OCENA PROCESU SUBSYDIOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W POLSCE I REKOMENDACJE ZMIAN

Subsydia publiczne jako instrumenty oddziaływania państwa na procesy gospodarcze, w tym ochronę środowiska choć zaliczane do bodźców ekonomicznych, mają szczególny charakter. Na ich specyfikę wpływa fakt, że zasady ich udzielania nie wynikają z mechanizmu rynkowego lecz z założeń polityki realizowanej przez państwo. Ponadto:

■ zwiększają koszty funkcjonowania państwa, gdyż związane z wydatkami publicznymi mogą prowadzić do zwiększania obciążeń podatkowych,

■ przynoszą korzyści nielicznym podmiotom kosztem wielu podatników,

■ wywołują defekty rynku, gdyż wpływają na decyzje inwestycyjne, osłabiając presję do zwiększania efektywności,

■ mogą przyczynić się do wypierania nieefektywnych przedsięwzięć lub przedsiębiorstw zarówno w sektorze publicznym, jak i pry watnym,

■ tworzą warunki do przeinwestowania ze względu na możliwość finansowania tańszym kapitałem,

■ wywołują zakłócenia na rynku finansowym - zmniejszają atrakcyjność finansowania inwestycji ochrony środowiska przez komercyjne instytucje finansowe,

■ stwarzają możliwość manipulacji funduszami na ochronę środowiska przez administratorów tych funduszy.

Z tych powodów subsydiowanie ochrony środowiska przyrodniczego powinno być prowadzone w sposób³⁰:

■ celowy i oszczędny z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów oraz zasady optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów,

■ umożliwiający terminową realizację zadań,

²⁹ B. Poskrobko, W. Piontek, D. Michalski, Konsekwencje likwidacji subsydiów oraz innych instrumentów ekonomicznych w energetyce. Próba oceny kształtu przyszłego sektora energetycznego na poziomie UE. Subsydia antyekologiczne. Seminarium polsko-niemieckie, Kraków 2005, s. 4 (materiał powielony).

³⁰ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych, Dz.U. 2009, Nr 157, poz. 1240