5792344329

POLSKA AKADEMIA NAUK ARCHIWUM W WARSZAWIE ODDZIAŁ W POZNANIU

Jarosław Matysiak Katarzyna Banaś (Poznań)

Strona | 1

MATERIAŁY JÓZEFA WIZY (1905 -1976)

P 111-115

Józef Wiza urodził się 25 lutego 1905 r. w Kcyni. Był piątym dzieckiem Józefa Wizy, kupca i Joanny z domu Jaskólskiej. Do szkoły powszechnej oraz do gimnazjum uczęszczał w Gnieźnie. Naukę kontynuował w Poznaniu, w Gimnazjum im. Bergera, gdzie w 1925 r. zdał maturę. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego (UP).

Od 1915 r. brał czynny udział w skautingu w Gnieźnie. W okresie Powstania Wielkopolskiego był członkiem plutonu skautowego. W 1920 r., mając 15 lat zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Członek drużyn harcerskich w Gnieźnie i Poznaniu. Od 1931 r. należał do kierownictwa Chorągwi Wielkopolskiej Związku Harcerstwa Polskiego. Do września 1939 r. członek i instruktor Akademickiego Koła Harcerskiego im. Heliodora Święcickiego w Poznaniu.

Dyplom lekarza uzyskał w 1933 r. Stopień doktora medycyny uzyskał w 1936 r. na podstawie pracy O różnych metodach wyosobniania pałeczek grupy durowo-paradurowej z kału napisanej pod kierunkiem prof. dra Leona Padlewskiego Już w czasie studiów, od października 1930 r., pracował jako młodszy asystent w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej UP pod kierunkiem prof. Padlewskiego. W 1935 r. został mianowany starszym asystentem. Oprócz pracy naukowo-dydaktycznej w Zakładzie, Józef Wiza był także wykładowcą z zakresu mikrobiologii, higieny i epidemiologii na kursach organizowanych m. in.: w Szkole Pielęgniarek PCK (w latach 1935-1939), na Wyższych Kursach Nauczycielskich (1935-1939), w Szkole Felczerów w ramach Towarzystwa Wiedzy Powszechnej oraz lekarzem i wykładowcą w Państwowym Pedagogium Nauczycielskim. Pracował też w firmach „Serovac Poznański" sp. z o.o. oraz „Catgut Polski" gdzie jako lekarz bakteriolog, odpowiedzialny był za jałowość nici chirurgicznych.

We wrześniu 1939 r. zmobilizowany do wojska i dostał przydział do szpitala wojskowego im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Następnie ewakuował się do Kowla. W październiku 1939 r. wrócił do Poznania, gdzie brał czynny udział w organizacji ruchu oporu konspiracyjnego harcerstwa. Wstąpił do organizacji „Ojczyzna" Od października 1939 do kwietnia 1940 r. był komendantem Chorągwi Wielkopolskiej „Szarych Szeregów". Działał pod pseudonimem „Siwy Sęp" lub „Siwy". Uważany jest za współautora kryptonimu „Szare Szeregi". W kwietniu 1940 r. poszukiwany przez Gestapo opuścił Poznań i udał się do Warszawy, gdzie w latach 1940-1941 pracował w Fabryce Farmaceutycznej „Klawe-Asid" w dziale produkcji surowic i szczepionek. Następnie, w latach 1941-1944 pracował w Ubezpieczalni Społecznej w Warszawie na stanowisku kierownika Centralnego Laboratorium Chemiczno-Bakteriologicznego.

W trakcie pobytu w Warszawie prowadził wykłady oraz ćwiczenia dla studentów farmacji z zakresu bakteriologii na kompletach Wydziału Farmaceutycznego tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Nadal prowadzi działalność konspiracyjną. W połowie 1943 r. był współorganizatorem Wydziału Zachodniego „Szarych Szeregów" przy Głównej Kwaterze Związku Harcerstwa Polskiego („Pasieka"), którym kierował do 1944. Jednocześnie pełnił funkcję kierownika ośrodka konspiracyjnego „Pasieki" znajdującego się w laboratorium apteki przy ul. Marszałkowskiej 72 w

61-725 Poznań, ul. Seweryna Mielżyńskiego 27/29, tel.: 61852-13-20, faks: 61852-13-20, e-mail: archpan@man.poznan.pl