8107620553

Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową 75

resowaniu etnicznością, ale i uznaniu praw grup etnicznych. Pojawiły się zarówno ogólne ujęcia etniczności (m.in. Żelazny, 2004), jak i przedstawienia jej przejawów w skali świata (Posern-Zieliński, red., 2000) oraz procesów etnicznych (np. Posern-Zie-liński, 2005). Zajęto się mniejszościami narodowymi i etnicznymi w Polsce, m.in. Cyganami (Mirga, Mróz, 1994; Mróz, 1992), zwrócono uwagę na tożsamość grup granicznych, np. Ślązaków (np. Simonides, 1995). Wiele prac poświęcono, szczególnie na początku lat 90. XX w., Polakom mieszkającym na terytorium dawnego ZSRR, poprzednio niedostępnym dla badaczy z Polski. Byli to przede wszystkim Polacy w Kazachstanie oraz Polacy z dawnych Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej (m.in. Kabzińska, 1999). To właśnie w studiach etnicznych widoczna jest cecha badań etnologicznych, jaką jest dążenie do przedstawiania zjawisk kulturowych jako uwarunkowanych historycznie. W tych także studiach i szerzej, również w innych pracach etnologicznych, ważną rolę odgrywają badania pozapolskie, szczególnie pozaeuropejskie, zawsze obecne w etnologii, dzisiaj łatwiejsze w realizacji dzięki brakowi przeszkód administracyjnych w wyjazdach i lepszej jednak sytuacji finansowej nauki polskiej. Realizowane są głównie na Wschodzie (por. np. Jasiewicz, red., 2004), ale także w Afryce i Ameryce (m. in. Vor-brich, 2004; Ząbek, 1999; Kairski, 1999). Nie epatują już egzotyką, ale wyjaśniają również nowe, wspólne dla ludzkości zjawiska kulturowe.

Etnologia nie zrezygnowała ze studiów, których przedmiotem jest przeszłość, a celem poszerzenie wiedzy o historii kultury ważnej współcześnie. Należą do nich próby rekonstrukcji kultury ludowej jako kategorii historycznej, rozkwitłej w Polsce po upadku ustroju feudalnego w XIX w. i zanikającej, z różną intensywnością, w zależności od regionu, od końca XIX i początków XX w. Tu mieszczą się badania nad m.in. budownictwem (np. Pokropek, 1995), strojem ludowym, obrzędowością, lecznictwem ludowym (Paluch, 1995). Źródeł do tych badań dostarczają publikowane kolejne tomy monumentalnego zbioru Dzieł wszystkich Oskara Kolberga (dotąd 79 woluminów) oraz materiały Polskiego atlasu etnograficznego, zbierane w latach 1952-1982, a dostępne m.in. dzięki publikowanym od roku 1993 Komentarzom do Polskiego atlasu etnograficznego (por. Kłodnicki, 2001). Prowadzono także studia nad socjalizmem jako okresem zamkniętym (m.in. Dzięgiel, 1998; Pełczyński, 2002). Cenne prace etnohistoryczne dotyczą Mazowsza (Paprocka, 1993; Woźniak, 2002) i Ameryki Środkowej (Tomicki, 1999).

Oddzielne miejsce zajmują studia posługujące się poszerzonymi granicami czasu oraz przestrzeni i ujmujące zjawiska kulturowe w ich wymiarze uniwersalnym, ważne dla teorii kultury. Są to monografie takich przejawów kulturowych i towarzyszących im pojęć, jak: tabu (Wasilewski, 1989), magia słowa (Engelking, 2000), apokryf i inne cechy religijności typu ludowego (Zowczak, 2000; Tokarska-Bakir, 2000), taniec (Kowalska, 1995), pokrewieństwo (Szynkiewicz, 1992), obcość (Benedyktowicz, 2000), miłość (Kuligowski, 2005).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową 77 i uznanych za ważne terenach europej
79 Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową Kopczyńska-Jaworska B. 1999 Łódź i
Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową 67 nauczania etnologii w szkołach i
Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową kultury wsi, ale również kultury
Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową 71 mach Instytutu Archeologii i Etnolog
Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową 73 których dotąd wydano dziewięć. Innym
NAUKA 2/2006 • 65-80 ZBIGNIEW JASIEWICZEtnologia polska. Między etnografią a antropologią
_Polska Sztuka Ludowa _Konteksty ETNOLOGIA ♦ ETNOGRAFIA ♦ ANTROPOLOGIA KULTURY LITERATUROZNAWSTWO ♦
Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW Wydawnic
75 LATNA UW Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na
WprowadzenieW Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
76 Zbigniew Jasiewicz Wreszcie prace poświęcone etnologii i antropologii kulturowej. Są to przede ws
Etnologia na Uniwersytecie Śląskim 13 i ćwiczeń z antropologii kulturowej i socjologii kultury1, wyk
Wstęp Wśród nauk o kulturze i społeczeństwie etnologia/antropologia kulturowa ma już swoją ustaloną
Htnografia/etnologia polska w okresie „realnego socjalizmu” 23 polskiej etnografii okresu „Wczesnego
Htnografia/etnologia polska w okresie „realnego socjalizmu” 35 kultury, widzianej w pierwszym przypa
WYKAZ KIERUNKÓW STUDIÓW: Kierunki akredytowane przez PKA: etnologia i antropologia kulturowa, pedago

więcej podobnych podstron