KOMENDA MIEJSKA
P A C S T W O W E J S T R A ś Y P O ś A R N E J
W T A R N O B R Z E G U
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW
OGÓLNOPOLSKIEGO TURNIEJU WIEDZY POśARNI-
CZEJ
MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
OPRACOWAA:
mł. bryg. mgr Bogusław OPALA
Tarnobrzeg, luty 2010
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
2
Spis treści
1. Organizacja ochrony przeciwpo\arowej ................................................................................... 4
2. Organizacja państwowej stra\y po\arnej ................................................................................. 8
2.1. JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE PACSTWOWEJ STRAśY POśARNEJ: ................................................................ 8
2.1.1 Korpusy i stopnie w Państwowej Stra\y Po\arnej ............................................................ 9
3. Grupy po\arów i zastosowanie środków gaśniczych .......................................................... 10
3.1. PODZIAA POśARÓW NA GRUPY.................................................................................................................. 10
3.2. PODZIAA ŚRODKÓW GAŚNICZYCH ............................................................................................................. 10
3.2.1 Woda i jej roztwory ......................................................................................................... 10
3.2.2 Piany gaśnicze ............................................................................................................... 11
3.2.3 Proszki gaśnicze............................................................................................................. 12
3.2.4 Gazy gaśnicze ................................................................................................................ 12
4. Jednostki ochrony przeciwpo\arowej...................................................................................... 13
5. Sprzęt po\arniczy ......................................................................................................................... 13
5.1. DRABINY POśARNICZE ............................................................................................................................. 14
6. Podręczny sprzęt gaśniczy.......................................................................................................... 14
6.1. CHARAKTERYSTYKA PODRCZNEGO SPRZTU GAŚNICZEGO ..................................................................... 14
6.2. WYMAGANIA W ZAKRESIE WYPOSAśENIA, ROZMIESZCZENIA I KONSERWACJI GAŚNIC W OBIEKTACH....... 17
6.2.1 Wyposa\enie obiektów w gaśnice.................................................................................. 17
6.2.2 Rozmieszczenie gaśnic w obiektach .............................................................................. 18
6.2.3 Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne gaśnic .............................................. 18
7. Zabezpieczenie przeciwpo\arowe budynków ....................................................................... 19
7.1. PODZIAA BUDYNKÓW ORAZ ICH CZŚCI Z UWAGI NA PRZEZNACZENIE I SPOSÓB UśYTKOWANIA............... 19
7.1.1 Podział budynków oraz ich części ze względu na katęgorię zagro\enia ludzi............... 19
7.2. CZYNNOŚCI ZABRONIONE ZE WZGLDU NA ZAGROśENIE POśAROWE ........................................................ 19
7.3. PODSTAWOWE OBOWIZKI WAAŚCICIELI, UśYTKOWNIKÓW OBIEKTÓW W ZAKRESIE ZABEZPIECZENIA
PRZECIWPOśAROWEGO ............................................................................................................................. 21
7.4. PRZECIWPOśAROWY WYACZNIK PRDU ................................................................................................. 22
7.5. UTRZYMYWANIE PRZEWODÓW KOMINOWYCH ......................................................................................... 22
7.6. UTRZYMYWANIE INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ ........................................................................................... 23
7.6.1 Pomiary instalacji elektrycznej........................................................................................ 23
7.6.2 Stan techniczny bezpieczników prądu............................................................................ 23
7.6.3 Stan techniczny urządzeń i instalacji elektrycznych ....................................................... 23
7.7. UTRZYMYWANIE URZDZEC PIORUNOCHRONNYCH ................................................................................. 23
7.7.1 Badania okresowe urządzeń piorunochronnych............................................................. 24
7.8. UTRZYMYWANIE INSTALACJI GAZOWEJ .................................................................................................... 24
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
3
7.8.1 Okresowe kontrole stanu technicznej sprawności instalacji gazowej............................ 24
7.9. EKSPLOATACJA BUTLI Z GAZEM PAYNNYM (PROPAN BUTAN) ................................................................ 24
7.10. SYSTEM SYGNALIZACJI POśARU ............................................................................................................... 25
7.11. DyWIKOWY SYSTEM OSTRZEGAWCZY .................................................................................................... 26
8. Zabezpieczenie przeciwpo\arowe zbioru, transportu i składowania palnych płodów
rolnych............................................................................................................................................ 27
9. ZAGROśENIE POśAROWE LASU ........................................................................................ 28
9.1. CZYNNIKI KSZTAATUJCE ZAGROśENIE POśAROWE LASU......................................................................... 28
9.2. KATEGORIE I STOPNIE ZAGROśENIA POśAROWEGO LASÓW ....................................................................... 29
9.2.1 Kategorie zagro\enia po\arowego lasów ....................................................................... 29
9.2.2 Stopnie zagro\enia po\arowego lasów .......................................................................... 30
9.3. PASY PRZECIWPOśAROWE ........................................................................................................................ 30
9.4. CZYNNOŚCI ZABRONIONE ZE WZGLDU NA NIEBEZPIECZECSTWO POśARU LASU...................................... 31
9.5. OBSERWACJA LASU .................................................................................................................................. 31
10. Wyposa\enie obiektów w hydranty wewnętrzne ................................................................. 33
11. Podstawowe wymagania techniczno budowlane dotyczące budynków ...................... 33
11.1. PODZIAA BUDYNKÓW NA GRUPY WYSOKOŚCI ........................................................................................... 33
11.2. ODPORNOŚĆ POśAROWA BUDYNKU.......................................................................................................... 34
11.3. ODPORNOŚĆ OGNIOWA ELEMENTÓW BUDYNKU ....................................................................................... 34
11.4. STREFY POśAROWE .................................................................................................................................. 34
12. Wymagania dotyczące warunków ewakuacji......................................................................... 34
12.1. PRZEJŚCIE EWAKUACYJNE ........................................................................................................................ 34
12.2. DOJŚCIE EWAKUACYJNE ........................................................................................................................... 34
12.3. WYJŚCIA EWAKUACYJNE.......................................................................................................................... 35
13. Instrukcja bezpieczeństwa po\arowego .................................................................................. 36
14. Pierwsza pomoc przedlekarska ................................................................................................. 37
14.1. POMOC DORAyNA..................................................................................................................................... 37
15. Organizacja i zadania OSP oraz ich Związku ........................................................................ 38
15.1. CZAONKOSTWO W OSP ............................................................................................................................ 38
15.2. MAODZIEśOWE DRUśYNY POśARNICZE ................................................................................................... 39
16. Wa\niejsze skróty u\ywane w ochronie przeciwpo\arowej............................................. 40
17. Literatura........................................................................................................................................ 41
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
4
1. ORGANIZACJA OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ
Podstawowym aktem prawnym regulującym zagadnienia ochrony przeciwpo\aro-
wej w Polsce jest ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpo\arowej (tekst
jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 z pózn. zm.).
OCHRONA PRZECIWPOśAROWA polega na realizacji przedsięwzięć mających na
celu ochronę \ycia, zdrowia, mienia lub środowiska przed po\arem, klęską \ywio-
łową lub innym miejscowym zagro\eniem poprzez:
zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się po\aru, klęski \ywiołowej
lub innego miejscowego;
zapewnienie sił i środków do zwalczania po\aru, klęski \ywiołowej lub inne-
go miejscowego zagro\enia;
prowadzenie działań ratowniczych.
POśAR jest to niekontrolowany proces palenia, w miejscu do tego nie przeznaczo-
nym.
INNE MIEJSCOWE ZAGROśENIE jest to zdarzenie wynikające z rozwoju cywili-
zacyjnego i naturalnych praw przyrody nie będące po\arem ani klęską \ywiołową,
stanowiące zagro\enie dla \ycia, zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobie-
\enie lub którego usunięcie skutków nie wymaga zastosowania nadzwyczajnych
środków.
KLSKA śYWIOAOWA jest to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których
skutki zagra\ają \yciu lub zdrowiu du\ej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach
albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie
podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu ró\-
nych organów i instytucji oraz specjalistycznych słu\b i formacji działających pod
jednolitym kierownictwem.
KRAJOWY SYSTEM RATOWNICZO GAŚNICZY stanowi integralną część orga-
nizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmującą w celu ratowania \ycia,
zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie po\a-
rów, klęsk \ywiołowych lub innych miejscowych zagro\eń; system ten skupia jed-
nostki ochrony przeciwpo\arowej, inne słu\by, inspekcje, stra\e, instytucje oraz
podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współ-
działać w akcjach ratowniczych.
DZIAAANIA RATOWNICZE rozumie się przez to ka\dą czynność podjętą w celu
ochrony \ycia, zdrowia, mienia lub środowiska, a tak\e likwidację przyczyn
powstania po\aru, wystąpienia klęski \ywiołowej lub innego miejscowego zagro-
\enia.
Działania te realizowane są w poni\szych formach, przez które rozumie się:
działania gaśnicze - jest to zespół czynności podjętych w celu likwidacji po\aru;
ratownictwo techniczne - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania,
poszukiwania lub ewakuacji ludzi i zwierząt oraz ratowania mienia i środowiska
z wykorzystaniem środków technicznych;
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
5
ratownictwo chemiczne - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania
\ycia i zdrowia ludzi oraz środowiska podczas likwidacji bezpośrednich
zagro\eń stwarzanych przez toksyczne środki przemysłowe lub inne niebez-
pieczne materiały chemiczne;
ratownictwo ekologiczne - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania
środowiska poprzez ograniczenie lub likwidację ska\eń przy zastosowaniu
skutecznych zabezpieczeń lub środków neutralizujących;
ratownictwo radiologiczne (stanowiące część ratownictwa chemicznego
i ekologicznego) - jest to zespół czynności podjętych w celu likwidacji zagro\eń
związanych z promieniowaniem i promieniotwórczym ska\eniem środowiska;
ratownictwo ludzi - jest to zespół czynności podjętych w celu poszukiwania
i uwalniania zaginionych, uwięzionych lub zagro\onych osób;
ratownictwo zwierząt - jest to zespół czynności podjętych w celu uwalnienia
uwięzionych lub zagro\onych zwierząt;
ratownictwo na obszarach wodnych - jest to zespół czynności podjętych w celu
ratowania ludzi, zwierząt, mienia i środowiska na wodzie i pod wodą;
ratownictwo medyczne - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania
\ycia i zdrowia ludzi podczas zdarzeń prowadzących do nagłej grozby utraty
\ycia lub pogorszenia się stanu zdrowia;
ratownictwo wysokościowe - jest to zespół czynności podjętych w celu ratowa-
nia ludzi i zwierząt przy wykorzystaniu technik alpinistycznych i sprzętu
specjalistycznego, w tym tak\e z u\yciem statków powietrznych (śmigłowców);
pomocnicze czynności ratownicze - jest to zespół przedsięwzięć podjętych
w ramach udzielania pomocy innym słu\bom ratowniczym z wyłączeniem
działań porządkowo ochronnych;
inne działania - są to działania nie wymienione wy\ej, podjęte w celu niedopusz-
czenia do powstania po\aru, klęski \ywiołowej i innych miejscowych zagro\eń,
wymagające u\ycia sił i środków jednostek ochrony przeciwpo\arowej.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
6
Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja, korzystające ze środowi-
ska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczyć je przed zagro\eniem
po\arowym lub innym miejscowym zagro\eniem.
Właściciel, zarządca lub u\ytkownik budynku, obiektu lub terenu, a tak\e podmioty,
o których mowa wy\ej, ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów prze-
ciwpo\arowych, w trybie i na zasadach określonych w przepisach szczegółowych.
Właściciel budynku, obiektu lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpo\arową,
jest obowiązany:
1) przestrzegać przeciwpo\arowych wymagań techniczno budowlanych,
instalacyjnych i technologicznych;
2) wyposa\yć budynek, obiekt lub teren w wymagane urządzenia przeciwpo\a-
rowe i gaśnice;
3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpo\arowych i gaśnic,
w sposób gwarantującym ich sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie;
4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie,
bezpieczeństwo i mo\liwość ewakuacji;
5) przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpo\arowymi;
7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania po\aru, klęski \ywio-
łowej lub innego miejscowego zagro\enia.
Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpo\arowej,
stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku,
obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje - w całości lub w części - ich zarządca
lub u\ytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej
zarząd lub u\ytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta,
odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpo\arowej
spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub
terenem.
Czynności z zakresu ochrony przeciwpo\arowej w obiektach mogą wykonywać
osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.
Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpo\arowej, polegające na
zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się po\aru, niezatrudnione
w jednostkach ochrony przeciwpo\arowej, powinny posiadać wykształcenie wy\sze
i ukończone szkolenie specjalistów ochrony przeciwpo\arowej albo mieć wykształ-
cenie wy\sze na kierunku in\ynieria bezpieczeństwa po\arowego lub tytuł
zawodowy in\yniera po\arnictwa lub uzyskać uznanie kwalifikacji do wykonywania
zawodu in\yniera po\arnictwa w toku postępowania o uznanie nabytych
w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w państwach członkowskich
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Konfederacji Szwajcarskiej
kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego - in\yniera po\arnictwa.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
7
Osoby wykonujące czynności wyłącznie w zakresie wynikającym z art. 4 ust. 1
ustawy o ochronie przeciwpo\arowej (punkty od 1 do 7 zawarte na tej stronie), powinny
posiadać co najmniej wykształcenie średnie i ukończone szkolenie inspektorów
ochrony przeciwpo\arowej lub mieć tytuł zawodowy technika po\arnictwa lub
uzyskać uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu technika po\arnictwa w toku
postępowania o uznanie nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej,
w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)
- stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Konfederacji
Szwajcarskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego - technika
po\arnictwa.
Kto zauwa\y po\ar, klęskę \ywiołową lub inne miejscowe zagro\enie, obowiązany
jest niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagro\enia oraz
jednostkę ochrony przeciwpo\arowej bądz policję lub wójta albo sołtysa.
Właściciele, zarządcy lub u\ytkownicy budynków oraz placów składowych i wiat,
z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych obowiązani są umieścić
w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek po\aru wraz
z wykazem telefonów alarmowych.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
8
2. ORGANIZACJA PACSTWOWEJ STRAśY POśARNEJ
Organizację Państwowej Stra\y Po\arnej określa ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r.
o Państwowej Stra\y Po\arnej (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 z pózn.
zm.).
Państwowa Stra\ Po\arna jest formacją zawodową, umundurowaną i wyposa\oną
w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną do walki z po\arami, klęskami
\ywiołowymi i innymi miejscowymi zagro\eniami.
Do podstawowych zadań Państwowej Stra\y Po\arnej nale\y:
1) rozpoznawanie zagro\eń po\arowych i innych miejscowych zagro\eń;
2) organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie po\arów, klęsk \ywio-
łowych lub likwidacji miejscowych zagro\eń;
3) wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych
w czasie klęsk \ywiołowych lub likwidacji miejscowych zagro\eń przez inne
słu\by ratownicze;
4) kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Stra\y Po\arnej i innych jednostek
ochrony przeciwpo\arowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności;
5) nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpo\arowych;
6) prowadzanie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpo\arowej
oraz ochrony ludności;
7) współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie
niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych;
8) współdziałanie ze stra\ami po\arnymi i słu\bami ratowniczymi innych państw
oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie wią\ących Rzeczpo-
spolitą Polską umów międzynarodowych oraz odrębnych przepisów;
9) realizacja innych zadań wynikających z wią\ących Rzeczpospolitą Polską umów
międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych.
Państwowa Stra\ Po\arna jest organizatorem krajowego systemu ratowniczo-
gaśniczego.
2.1. JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE PACSTWOWEJ STRAśY POśARNEJ:
Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Stra\y Po\arnej są:
1) Komenda Główna Państwowej Stra\y Po\arnej,
2) Komendy Wojewódzkie Państwowej Stra\y Po\arnej,
3) Komendy Powiatowe (Miejskie) Państwowej Stra\y Po\arnej,
4) Szkoła Główna Słu\by Po\arniczej oraz pozostałe szkoły Państwowej Stra\y
Po\arnej,
5) Jednostki badawczo - rozwojowe,
6) Centralne Muzeum Po\arnictwa.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM
9
W skład komend wojewódzkich Państwowej Stra\y Po\arnej mogą wchodzić
ośrodki szkolenia.
W skład komend powiatowych (miejskich) Państwowej Stra\y Po\arnej wchodzą
jednostki ratowniczo-gaśnicze.
W ramach jednostek ratowniczo gaśniczych mogą być wyodrębnione czasowe
posterunki Państwowej Stra\y Po\arnej.
W skład Szkoły Głównej Słu\by Po\arniczej oraz pozostałych szkół Państwowej
Stra\y Po\arnej mogą wchodzić jednostki ratowniczo gaśnicze.
Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajowego
systemu ratowniczo-gaśniczego oraz ochrony przeciwpo\arowej jest Komendant
Główny Państwowej Stra\y Po\arnej, podległy Ministrowi Spraw Wewnętrznych
i Administracji.
Terenowymi organami Państwowej Stra\y Po\arnej są:
1. komendanci wojewódzcy Państwowej Stra\y Po\arnej,
2. komendanci powiatowi (miejscy) Państwowej Stra\y Po\arnej.
2.1.1 KORPUSY I STOPNIE W PACSTWOWEJ STRAśY POśARNEJ
1) w korpusie szeregowych stra\y po\arnej:
a) stra\ak,
b) starszy stra\ak,
2) w korpusie podoficerów stra\y po\arnej:
a) sekcyjny,
b) starszy sekcyjny,
c) młodszy ogniomistrz,
d) ogniomistrz,
e) starszy ogniomistrz,
3) w korpusie aspirantów stra\y po\arnej:
a) młodszy aspirant,
b) aspirant,
c) starszy aspirant,
d aspirant sztabowy,
4) w korpusie oficerów stra\y po\arnej:
a) młodszy kapitan, e) brygadier,
b) kapitan, f) starszy brygadier,
c) starszy kapitan, g) nadbrygadier,
d) młodszy brygadier, h) generał brygadier.
Pierwszy stopień aspirancki i stopnie oficerskie nadaje Minister Spraw Wewnętrz-
nych i Administracji na wniosek Komendanta Głównego Państwowej Stra\y Po\ar-
nej, a pozostałe stopnie aspirantów nadaje Komendant Główny Państwowej Stra\y
Po\arnej.
Stopień nadbrygadiera i generała brygadiera nadaje Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Stopnie podoficerów, aspirantów i oficerów stra\y po\arnej są do\ywotnie.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
10
Szkołą kształcącą in\ynierów po\arnictwa jest Szkoła Główna Słu\by Po\arniczej
w Warszawie.
Szkołami kształcącymi techników po\arnictwa są szkoły aspirantów Państwowej
Stra\y Po\arnej w Krakowie i Poznaniu oraz Centralna Szkoła Państwowej Stra\y
Po\arnej w Częstochowie.
3. GRUPY POśARÓW I ZASTOSOWANIE ŚRODKÓW
GAŚNICZYCH
3.1. PODZIAA POśARÓW NA GRUPY
W zale\ności od rodzaju palącego się materiału i sposobu jego spalania rozró\nia się
następujące grupy po\arów:
Grupa A po\ary materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których
normalne spalanie zachodzi z tworzeniem \arzących się węgli;
np. drewno, papier, słoma, węgiel, tworzywa sztuczne
Grupa B po\ary cieczy i materiałów stałych topiących się;
np. ciecze ropopochodne (benzyna, olej napędowy), rozpuszczalniki, alkohole,
materiały bitumiczne (smoła i inne)
Grupa C po\ary gazów;
np. metan, gaz ziemny, wodór, acetylen, propan - butan
Grupa D po\ary metali;
np. magnez, wapń, lit, sód, potas, glin.
Grupa F po\ary produktów \ywnościowych (olejów roślinnych lub zwierzęcych
i tłuszczów) w urządzeniach kuchennych.
3.2. PODZIAA ŚRODKÓW GAŚNICZYCH
Mechanizm przerywania palenia jest zjawiskiem skomplikowanym i zale\y między
innymi od zastosowanego środka gaśniczego.
Działanie środków gaśniczych mo\e być: chłodzące, izolujące, rozcieńczające
i inhibicyjne.
W praktyce wyró\nia się następujące grupy środków gaśniczych:
f& woda i jej roztwory;
f& piany gaśnicze;
f& proszki gaśnicze;
f& gazy gaśnicze.
3.2.1 WODA I JEJ ROZTWORY
Mechanizm działania wody polega na chłodzeniu materiału palnego, strefy spalania
para wodną. Ze względu na swoją płynność, przy odpowiedniej intensywności
i sposobie podawania, mo\e ona przenikać w głąb palącego się materiału. Bardzo
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
11
dobre właściwości chłodzące wody wynikają z jej du\ego ciepła parowania, które
wynosi 2260 kJ/kg. Dodatkowy efekt gaśniczy wody - rozcieńczanie strefy spalania -
wynika z tego, \e po odparowaniu 1 litra wody powstaje 1,7 m3 pary wodnej.
Woda nie jest jednak środkiem uniwersalnym. Dzięki dodaniu do niej pewnych
związków uzyskujemy zmiany jej właściwości fizycznych. Zmiany te wyra\ają się
między innymi zwiększeniem mo\liwości pochłaniania ciepła, obni\eniem tempera-
tury krzepnięcia poni\ej 00C i obni\eniem napięcia powierzchniowego.
Uwzględniając powy\sze, mo\na stwierdzić, \e woda nadaje się do gaszenia po\a-
rów klasy A.
Wodą, a tak\e środkami ją zawierającymi, nie nale\y gasić:
Metali alkalicznych, do których nale\ą sód, potas, lit, rubid i cez. Metale te
w zetknięciu z wodą lub parą wodną silnie reagują tworząc wodór, który
z tlenem z powietrza wytwarza mieszaninę wybuchową.
Metali typu glin i jego stopy, wapń, \elazo, które spalając się w wysokiej tem-
peraturze powodują dysocjację wody i tworzenie się mieszaniny wybuchowej.
Po\arów w pomieszczeniach, gdzie magazynowany jest węglik wapnia, popu-
larny karbid, który reagując z wodą powoduje wydzielanie się acetylenu
(gazu palnego), stwarzającego zagro\enie wybuchem.
Olejów i innych cieczy palnych o wysokiej temperaturze wrzenia. Ciecze silnie
nagrzane w zetknięciu się z wodą, wskutek szybkiego parowania wody, kipią
lub mogą być gwałtownie wyrzucane na zewnątrz naczynia, w którym się
znajdują.
Materiałów palnych w obrębie urządzeń elektrycznych będących pod
napięciem.
3.2.2 PIANY GAŚNICZE
Wyró\nia się dwa rodzaje piany gaśniczej: chemiczną i mechaniczną. Poniewa\
piana chemiczna ma obecnie ograniczone zastosowanie, na uwagę zasługuje przede
wszystkim piana mechaniczna. Jest to koloid, który powstaje wskutek mechaniczne-
go zmieszania powietrza i wodnego roztworu środka pianotwórczego. Pianę charak-
teryzuje między innymi liczba spienienia [L ], która wyra\a stosunek objętości piany do
s
objętości wodnego roztworu środka pianotwórczego zu\ytego do wytworzenia tej piany.
W zale\ności od liczby spienienia piany dzielimy na:
" pianę cię\ką L <20,
s
" pianę średnią 20 < L < 200,
s
" pianę lekką L > 200.
s
Działania gaśnicze piany polegają na działaniu izolującym i chłodzącym oraz roz-
cieńczającym. Poniewa\ piany mechaniczne zawierają wodę, nie nale\y ich stosować
tam gdzie zabrania się stosowania wody.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
12
3.2.3 PROSZKI GAŚNICZE
Proszki gaśnicze są to rozdrobnione związki chemiczne otoczone błonką hydrofo-
bową. W zale\ności od składu proszki dzielimy na:
węglanowe,
węglanowo-mocznikowe,
fosforanowe,
specjalne.
Zakres stosowania proszków jest uzale\niony od ich składu. I tak, proszki węglano-
we stosuje się do gaszenia po\arów klasy B i C, proszki fosforanowe - klasy A, B, C,
a proszki specjalne - klasy D.
Proszki mo\na równie\ stosować do gaszenia po\arów urządzeń elektrycznych pod
napięciem, przestrzegając zasad bezpieczeństwa, związanych z zachowaniem
określonych odległości.
3.2.4 GAZY GAŚNICZE
Gazy gaśnicze to takie gazy, które przy normalnym ciśnieniu i w granicach tempera-
tur, jakie mogą powstać podczas po\aru, są niepalne, nie podtrzymują palenia i nie
wchodzą w reakcje chemiczne z gaszonymi materiałami. Działanie gaśnicze gazów
polega przede wszystkim na obni\eniu stę\enia tlenu w powietrzu do wartości, przy
której proces palenia ustaje.
Gazy gaśnicze stosowane są przede wszystkim w stałych instalacjach gaśniczych do
przerywania procesu palenia w objętościach zamkniętych (aparaty, rurociągi, po-
mieszczenia produkcyjne itp.).
Najpowszechniej stosowanym gazem gaśniczym jest dwutlenek węgla CO .
2
Stanowi on wypełnienie tzw. gaśnic śniegowych. Znakomicie nadaje się do gaszenia
węgla kamiennego, koksu, siarki i metali, takich jak sód, potas, wapń oraz \elazo
i cynk, jak równie\ urządzeń elektrycznych pod napięciem.
Z uwagi na niską temperaturę (-780C) CO , wydobywającego się w postaci zmro\o-
2
nej, tzw. śniegu z dyszy gaśnicy, nale\y zachować szczególną ostro\ność w razie
gaszenia nim na przykład płonącej odzie\y na człowieku lub urządzeń, które nie są
odporne na ciągłe, du\e zmiany temperatury.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
13
4. JEDNOSTKI OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ
Jednostkami ochrony przeciwpo\arowej są:
1) jednostki organizacyjne Państwowej Stra\y Po\arnej,
2) jednostki organizacyjne wojskowej ochrony przeciwpo\arowej,
3) zakładowa stra\ po\arna,
4) zakładowa słu\ba ratownicza,
5) gminna zawodowa stra\ po\arna,
6) powiatowa (miejska) zawodowa stra\ po\arna,
7) terenowa słu\ba ratownicza,
8) ochotnicza stra\ po\arna,
9) związek ochotniczych stra\y po\arnych,
10) inne jednostki ratownicze.
5. SPRZT POśARNICZY
Do podstawowego sprzętu po\arniczego zalicza się:
1. Zasysacze liniowe, słu\ące do zasysania środka pianotwórczego bezpośrednio
do linii tłocznej ze zbiornika ustawionego w pobli\u tej linii.
2. Prądownice wodne, słu\ące do podawania wody na ognisko po\aru.
3. Prądownice pianowe, słu\ące do wytwarzania i podawania piany na ognisko
po\aru. Za pomocy prądownic uzyskujemy pianę cię\ką.
4. Wytwornice pianowe, słu\ące do wytwarzania piany gaśniczej i podawania jej na ogni-
sko po\aru. Wytwarzają pianę o liczbie spienienia od 20 do 200.
5. Wę\e tłoczne, słu\ące do przesyłania wody lub innego środka gaśniczego od
pompy po\arniczej do stanowisk gaśniczych ustawionych w pobli\u ogniska
po\aru. Wyró\nia się następujące rodzaje wę\y tłocznych: W-25, W-52, W-75,
W-110 (uwaga ! liczba oznacza szerokość wę\a mierzona w cm.).
6. Wę\e ssawne, montowane są do nasady ssawnej motopompy lub samochodu
po\arniczego. Linia ssawna zakończona jest smokiem ssawnym i umo\liwia
zasysanie wody. Średnica wę\y ssawnych wynosi 110 mm. Stosowane są wę\e
ssawne o długości 1,6 m i 2,4 m.
7. Armatura wodna.
Do armatury wodnej zalicza się:
" smok ssawny - skośny lub prosty z zaworem grzybkowym;
" przełączniki - słu\ą do zmiany wielkości (średnicy) łączonych elementów
w liniach ssawnych i tłocznych. Najczęściej u\ywane przełączniki to: 52/52,
75/52, 110/75;
" rozdzielacze - słu\ą do zakończenia linii głównej i rozdzielenia jej na dwie li-
nie gaśnicze. Linia główna jest to odcinek łączący pompę po\arniczą z roz-
dzielaczem;
" zbieracz - słu\y do zbierania dwóch linii głównych w jedną. (2x52/75,
2x75/110);
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
14
" mostek przejazdowy - słu\y do zabezpieczenia wę\y tłocznych przed zgnie-
ceniem;
" siodełko wę\owe - słu\y do ochrony wę\y tłocznych przed uszkodzeniem
o ostre krawędzie parapetów, ogrodzeń, dachów itp.
5.1. DRABINY POśARNICZE
Podstawowe drabin po\arnicze:
1. drabina dwuprzęsłowa wysuwana D 10 W - drabina dwuprzęsłowa, alumi-
niowa o masie 54 kg o maksymalnej długości 10 m (wysunięte maksymalnie
drugie przęsło i konieczność stosowania podparcia o obiekt), jako wolno-
stojąca mo\e być wykorzystana tylko bez wysuwu. Wcześniej stosowane drabiny
D 10 W były drewniane o masie 72 kg.
2. drabina hakowa D 4,2 drabina aluminiowa o masie 8,5 kg, długości 4,2 m
zakończona hakiem. Słu\y głównie jako sprzęt wyczynowo - szkoleniowy
podczas ćwiczeń na wspinalniach po\arniczych. (Wspinalnia obiekt do
ćwiczeń na wysokości). Wcześniej stosowane drabiny hakowe D 4,2 były drewniane
lub metalowe o masie 12 kg.
3. drabina słupkowa D 3,1 - drabina drewniana, składana do wymiarów słupka,
o masie 10 kg; niewielkie wymiary ułatwiają manewrowanie nią w pomiesz-
czeniach, stosowana równie\ jako nosze.
4. drabina nasadkowa DN-2,7 - drabina drewniana wieloprzęsłowa, mo\liwość
łączenia przęseł, doskonała do prowadzenia akcji w studniach, piwnicach,
zbiornikach, na poddaszach oraz przy wypadkach transportowych z udziałem
np.: samochodów cię\arowych, pociągów itp.; masa i długość jednego przęsła
- 12 kg/2730 mm, masa i długość dwóch przęseł połączonych - 24 kg/4630
mm, masa i długość trzech przęseł połączonych - 36 kg/6640 mm.
5. drabina mechaniczna SD 30 - samochód specjalny z 30 metrową drabiną
mechaniczną słu\y do prowadzenia skutecznych akcji ratowniczych we
współdziałaniu z innymi zastępami ratowniczymi, wyposa\ony w podsta-
wową armaturę wodno-pianową i sprzęt ratowniczy. Stosowane są równie\ inne
rodzaje drabin mechanicznych posiadających większy wysięg, np. 37 m, 44 m, 50 m.
6. PODRCZNY SPRZT GAŚNICZY
6.1. CHARAKTERYSTYKA PODRCZNEGO SPRZTU GAŚNICZEGO
Podręczny sprzęt gaśniczy jest najpowszechniej stosowanym sprzętem po\arniczym
u\ywanym do zwalczania ognisk oraz lokalizacji po\arów.
Na podręczny sprzęt gaśniczy składają się:
gaśnice,
hydronetki,
sprzęt tłumiący.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
15
Szeroko stosowanym podręcznym sprzętem są gaśnice przenośne oraz gaśnice
przewozne. Wyró\niają się szczególnie dzięki swej funkcjonalności i du\ej skutecz-
ności gaśniczej.
Parametry charakteryzujące gaśnice przenośne obecnie stosowane to:
" masa całkowita do 20 kg,
" wyposa\enie gaśnicy w zawór szybkootwieralny,
" powłoka zbiornika barwy czerwonej.
Masa całkowita gaśnic przewoznych powy\ej 20 kg.
Pomimo, \e obecnie Polskie Normy dotyczące gaśnic nie określają oznaczenia
cyfrowo literowego typu gaśnicy, jej wielkości i sposobów magazynowania czyn-
nika roboczego, producenci gaśnic nadal je stosują.
Oznaczają typy gaśnic następującymi literami:
W gaśnica wodna,
WP gaśnica pianowa (u\ywana jest równie\ litera W),
P gaśnica proszkowa,
S gaśnica śniegowa.
Odmiany gaśnic ze względu na sposób magazynowania czynnika napędowego
oznacza się następującymi literami:
x pod stałym ciśnieniem czynnik napędowy w zbiorniku gaśnicy,
z z dodatkowym zbiornikiem czynnik napędowy w oddzielnym zbiorniku.
Uzupełnienie oznaczenia gaśnicy stanowi informacja o grupach po\arów, które daną
gaśnicą mo\na gasić, podana w postaci liter:
A po\ary materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normal-
ne spalanie zachodzi z tworzeniem \arzących się węgli;
B po\ary cieczy i materiałów stałych topiących się;
C po\ary gazów;
D po\ary metali;
F po\ary produktów \ywnościowych (olejów roślinnych lub zwierzęcych
i tłuszczów) w urządzeniach kuchennych.
Gaśnice przenośne proszkowe pod stałym ciśnieniem roboczym opis działania:
Uruchomienie gaśnicy następuje przez naciśnięcie dzwigni, która otwiera zawór
odcinający. Sprę\ony gaz wraz ze środkiem gaśniczym przechodzi przez rurkę
syfonową, zawór odcinający do dyszy, skąd wyrzucany jest na zewnątrz w postaci
uformowanej strugi. Istnieje mo\liwość przerwania wypływu strugi przez zwolnie-
nie nacisku dzwigni.
Do określenia ciśnienia w zbiorniku gaśnicy słu\y manometr. Wykręcenie manome-
tru nie powoduje ulatniania się azotu, poniewa\ przed manometrem znajduje się
zawór blokujący wypływ gazu na zewnątrz gaśnicy. Natomiast w kierunku
przeciwnym istnieje mo\liwość wtłaczania gazu i jest to droga, którą wprowadza się
czynnik roboczy do gaśnicy. Zawór bezpieczeństwa (nastawiony na ciśnienie
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
16
2,2 MPa) zabezpiecza zbiornik przed niepo\ądanym wzrostem ciśnienia, który mo\e
wystąpić w przypadku przegrzania gaśnicy w ogniu lub uszkodzeniu układu
w czasie napełniania gaśnicy czynnikiem roboczym.
Gaśnice przenośne proszkowe z czynnikiem roboczym w oddzielnym zbiorniku
opis działania:
Po naciśnięciu dzwigni i przebiciu przepony, gaz z naboju wydostaje się do komory
w głowicy. Ciśnienie wypływającego gazu wypełnia zbiornik gaśnicy z jednocze-
snym spulchnieniem ustanego proszku gaśniczego. Czas wypływu gazu wynosi
około 3 do 5 sekund. Tak przygotowana gaśnica gotowa jest do u\ycia. Podczas
u\ycia proszek gaśniczy wraz z gazem wyrzucany jest na zewnątrz przez rurkę
syfonową i wą\ gumowy. Działanie gaśnicy winno się odbywać w pozycji pionowej,
głowicą do góry.
Konieczność stosowania gaśnic o większych rozmiarach pociągnęła za sobą tworze-
nie agregatów gaśniczych, nazywanych obecnie gaśnicami przewoznymi. Zasada
działania agregatów (gaśnic przewoznych) jest taka sama jak gaśnic przenośnych, są
one jednak (ze względu na swoją masę) wyposa\one w podwozia na kołach.
Hydronetki są to zbiorniki na wodę o pojemności 15 - 20 l wyposa\one w pompkę
ssąco - tłoczącą, napędzaną ręcznie, słu\ącą do wyrzucenia środka gaśniczego na
po\ar, za pośrednictwem wę\a i prądownicy. W zale\ności od stosowanego środka
gaśniczego (woda, wodny roztwór środka pianotwórczego) oraz u\ycie odpowied-
niej prądownicy rozró\niamy hydronetki wodne i pianowe. Z hydronetek wodnych
dzięki zastosowaniu rozpryskiwacza mo\liwe jest podawanie prądów zwartych lub
rozproszonych.
Podręczny sprzęt tłumiący składa się z: kocy gaśniczych, tłumic metalowych
i sit kominowych.
Działanie koca gaśniczego polega na odcięciu dopływu powietrza do płonącego
materiału. U\ycie koca gaśniczego sprowadza się do narzucenia go na płonący
materiał i zlikwidowaniu nieszczelności tak, aby materiał płonąc zu\ył tlen zawarty
w powietrzu. Spadek zawartości tlenu poni\ej ilości niezbędnej do palenia spowo-
duje samoistne wygaszenie płomieni. Koc gaśniczy wykorzystuje się równie\ do
ewakuacji ludzi i mienia.
Gaszenie palącego się ubrania na człowieku:
Człowiek, na którym pali się ubranie najczęściej będzie biegł, uciekał. Nale\y taką
osobę bezwzględnie przewrócić twarzą do ziemi. Zabezpieczamy ją w ten sposób
przed bardzo groznym wchłonięciem ognia do płuc i poparzeniem dróg oddecho-
wych. Płonącą odzie\ najlepiej ugasić za pomocą koca gaśniczego lub wody.
W przypadku ich braku nale\y poszkodowanego nakryć kocem lub jakimkolwiek
innym, du\ym kawałkiem materiału. Nakrywając człowieka, na którym pali się
odzie\, nale\y koc lub jakąkolwiek inną odzie\ kłaść "od siebie", przydeptując jej
brzeg. Taki sposób nakrywania zabezpieczy przed oparzeniami osobę gaszącą.
Następnie nale\y spod materiału usunąć powietrze (dociskając płachtę do ratowane-
go lub go w nią zawijając). Nie wolno gasić odzie\y na człowieku tak jak jest to
bardzo często pokazywane na filmach, tzn. uderzając i machając znad głowy kurtką
czy czymś podobnym. W ten sposób sami mo\emy ulec oparzeniom, powodując
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
17
tylko rozdmuchiwanie ognia i uzyskując skutek odwrotny do zamierzonego. Jeśli
dysponujemy tylko kurtką, odzie\ na poszkodowanym nale\y gasić tłumiąc ogień
i przesuwając kurtkę (bez podnoszenia) od głowy w kierunku nóg.
Tłumice metalowe znajdują zastosowanie szczególnie w obiektach o palnym pokry-
ciu i niskiej zabudowie (dotyczy szczególnie obszarów wiejskich), do gaszenia ogni
lotnych, zarzewia i iskier przenoszonych przez wiatr. Mo\na u\ywać ją tak\e do
tłumienia przyziemnych po\arów leśnych, tzw. po\arów poszycia leśnego. Wykona-
ne są z blachy stalowej o grubości 0,8 mm. Do gaszenia po\arów poszycia leśnego
stosuje się równie\ tłumice gumowe.
6.2. WYMAGANIA W ZAKRESIE WYPOSAśENIA, ROZMIESZCZENIA
I KONSERWACJI GAŚNIC W OBIEKTACH
Obiekty powinny być wyposa\one w gaśnice przenośne spełniające wymagania Pol-
skich Norm będących odpowiednikami norm europejskich (EN), dotyczących gaśnic,
lub w gaśnice przewozne.
Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup po\arów, określo-
nych w Polskich Normach dotyczących podziału po\arów, które mogą wystąpić
w obiekcie.
6.2.1 WYPOSAśENIE OBIEKTÓW W GAŚNICE
Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) zawartego w gaśnicach
powinna przypadać:
1) na ka\de 100 m2 powierzchni strefy po\arowej w budynku, niechronionej stałym
urządzeniem gaśniczym:
a) zakwalifikowanej do kategorii zagro\enia ludzi ZL I, ZL II, ZL III i ZL V,
b) produkcyjnej i magazynowej o gęstości obcią\enia ogniowego ponad
500 MJ/m2,
c) zawierającej pomieszczenie zagro\one wybuchem;
2) na ka\de 300 m2 powierzchni strefy po\arowej, nie wymienionej w pkt 1,
z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagro\enia ludzi ZL IV.
Miejsce omłotów, niezale\nie od wymaganych gaśnic, powinno być wyposa\one
w pojemnik z wodą o objętości co najmniej 200 dm3, przygotowany do wykorzysta-
nia w celach gaśniczych przy u\yciu wiadra lub w inny równorzędny sposób.
Stacje paliw płynnych nale\y wyposa\yć w następujący sprzęt przeciwpo\arowy:
- 2 gaśnice przewozne po 25 kg ka\da;
- 2 gaśnice przenośne proszkowe po 6 kg ka\da;
- 3 koce gaśnicze;
- 2 gaśnice przenośne proszkowe po 6 kg ka\da i koc gaśniczy na ka\de stanowi-
sko wydawania gazu płynnego.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
18
Samodzielną stację gazu płynnego nale\y wyposa\yć w: 2 gaśnice przenośne
proszkowe po 6 kg ka\da i koc gaśniczy.
Magazyn, w którym składowane są butle z gazem płynnym nale\y wyposa\yć
w następujący sprzęt przeciwpo\arowy:
- 1 gaśnicę przenośną proszkową 9 kg w przypadku składowanego gazu
płynnego o masie do 440 kg;
- 2 gaśnice przenośne proszkowe 9 kg w przypadku składowanego gazu
płynnego o masie od 441 kg do 5500 kg;
- dodatkowo jedną gaśnicę przenośną proszkową 9 kg na ka\de 10.000 kg masy
składowanego gazu płynnego powy\ej 5.500 kg.
Dopuszcza się stosowanie 2 gaśnic przenośnych śniegowych (CO ) o masie 5 kg
2
ka\da zamiast gaśnicy przenośnej proszkowej 9 kg.
6.2.2 ROZMIESZCZENIE GAŚNIC W OBIEKTACH
Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone:
1) w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:
a) przy wejściach do budynków,
b) na klatkach schodowych,
c) na korytarzach,
d) przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;
2) w miejscach nie nara\onych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie zródeł
ciepła (piece, grzejniki);
3) w obiektach wielokondygnacyjnych w tych samych miejscach na ka\dej kondy-
gnacji, je\eli pozwalają na to istniejące warunki.
Przy rozmieszczaniu gaśnic ponadto powinny być spełnione następujące warunki:
1) odległość z ka\dego miejsca w obiekcie, w którym mo\e przebywać człowiek, do
najbli\szej gaśnicy nie powinna być większa ni\ 30 m;
2) do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m;
3) miejsca usytuowania gaśnic powinny być oznakowane zgodne z Polską Normą,
tj. PN-N-01256/01:1992 - Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpo\arowa.
6.2.3 PRZEGLDY TECHNICZNE I CZYNNOŚCI KONSERWACYJNE GAŚNIC
Gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konser-
wacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących gaśnic
oraz w instrukcjach obsługi.
Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne gaśnic powinny być prowadzone
w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej
ni\ raz w roku.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
19
7. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOśAROWE BUDYNKÓW
7.1. PODZIAA BUDYNKÓW ORAZ ICH CZŚCI Z UWAGI NA PRZEZNACZENIE
I SPOSÓB UśYTKOWANIA
Budynki oraz części budynków, stanowiących odrębne strefy po\arowe, z uwagi na
przeznaczenie i sposób u\ytkowania, dzieli się na:
1) mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i u\yteczności publicznej charakteryzo-
wane kategorią zagro\enia ludzi, określane jako ZL,
2) produkcyjne i magazynowe, określane jako PM,
3) inwentarskie (słu\ące do hodowli inwentarza), określane jako IN.
7.1.1 PODZIAA BUDYNKÓW ORAZ ICH CZŚCI ZE WZGLDU NA KATGORI
ZAGROśENIA LUDZI
Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy po\arowe, określane jako ZL, zali-
cza się do jednej lub do więcej ni\ jedna spośród następujących kategorii zagro\enia ludzi:
1) ZL I zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania
ponad 50 osób nie będących ich stałymi u\ytkownikami, a nie przeznaczone
przede wszystkim do u\ytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się.
2) ZL II przeznaczone przede wszystkim do u\ytku ludzi o ograniczonej zdolno-
ści poruszania się, takie jak szpitale, \łobki, przedszkola, domy dla osób star-
szych.
3) ZL III u\yteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL i ZL II.
4) ZL IV mieszkalne.
5) ZL V zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.
7.2. CZYNNOŚCI ZABRONIONE ZE WZGLDU NA ZAGROśENIE POśAROWE
W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie
czynności, które mogą spowodować po\ar, jego rozprzestrzenienie się, utrudnienie
prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji, a w szczególności:
1) u\ywanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogą-
cych zainicjować zapłon występujących materiałów:
a) w strefach zagro\enia wybuchem, z wyjątkiem urządzeń przeznaczonych do
tego celu,
b) w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych po\arowo,
c) w miejscach występowania innych materiałów palnych, określonych przez
właściciela lub zarządcę i oznakowanych zgodnie z Polską Normą.
2) u\ytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub
w sposób niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez pro-
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
20
ducenta, je\eli mo\e się to przyczynić do powstania po\aru, wybuchu lub roz-
przestrzenienia ognia;
3) gara\owanie pojazdów silnikowych w obiektach i pomieszczeniach nie przezna-
czonych do tego celu, je\eli nie opró\niono zbiornika paliwa pojazdu i nie odłą-
czono na stałe zasilania akumulatorowego pojazdu;
4) rozgrzewanie za pomocą otwartego ognia smoły i innych materiałów
w odległości mniejszej ni\ 5 m od obiektu, przyległego do niego składowiska lub
placu składowego z materiałami palnymi, przy czym jest dopuszczalne wykony-
wanie tych czynności na dachach o konstrukcji i pokryciu niepalnym
w budowanych obiektach, a w pozostałych, je\eli zostaną zastosowane odpo-
wiednie, przeznaczone do tego celu podgrzewacze;
5) rozpalanie ognisk lub wysypywanie gorącego popiołu i \u\la, w miejscu umo\li-
wiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz
w mniejszej odległości od tych obiektów ni\ 10 m;
6) u\ytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na
podło\u palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami
określonymi przez producenta;
7) przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju
i wyposa\enia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej ni\ 0,5 m od:
a) urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się
do temperatury przekraczającej 1000C,
b) linii kablowych o napięciu powy\ej 1 kV, przewodów uziemiających oraz
przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej oraz czynnych
tablic prądu elektrycznego, przewodów elektrycznych siłowych i gniazd
wtykowych siłowych o napięciu powy\ej 400 V;
8) stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych, z wyjątkiem
materiałów trudno zapalnych i niezapalnych, je\eli zostaną umieszczone
w odległości co najmniej 0,05 m od \arówki;
9) instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych,
jak: wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podło\u
palnym, je\eli ich konstrukcja nie zabezpiecza podło\a przed zapaleniem;
10) składowanie materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej słu\ących
ewakuacji lub umieszczanie przedmiotów na tych drogach w sposób zmniej-
szający ich szerokość albo wysokość poni\ej wymaganych wartości;
11) zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemo\liwiający ich natychmia-
stowe u\ycie;
12) lokalizowanie elementów wystroju wnętrz, instalacji i urządzeń w sposób
zmniejszający wymiary drogi ewakuacyjnej poni\ej wymaganych wartości;
13) wykorzystywanie drogi ewakuacyjnej z sali widowiskowej lub innej
o podobnym przeznaczeniu, w której następuje jednoczesna wymiana pu-
bliczności (u\ytkowników), jako miejsca oczekiwania do tej sali;
14) uniemo\liwianie lub ograniczanie dostępu do:
a) gaśnic i urządzeń przeciwpo\arowych,
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
21
b) przeciwwybuchowych urządzeń odcią\ających,
c) zródeł wody do celów przeciwpo\arowych,
d) urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimi insta-
lacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa
po\arowego obiektu,
e) wyjść ewakuacyjnych albo okien dla ekip ratowniczych,
f) wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurków
głównych instalacji gazowej.
15) napełnianie gazem płynnym butli na stacjach paliw płynnych, stacjach gazu
płynnego i w innych obiektach nieprzeznaczonych do tego celu oraz nie-
umieszczanie na stacji na odmierzaczu gazu płynnego informacji
o nienapełnianiu butli.
7.3. PODSTAWOWE OBOWIZKI WAAŚCICIELI, UśYTKOWNIKÓW
OBIEKTÓW W ZAKRESIE ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOśAROWEGO
Właściciele, zarządcy lub u\ytkownicy budynków oraz placów składowych i wiat,
z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych:
1) utrzymują urządzenia przeciwpo\arowe i gaśnice w stanie pełnej sprawności
technicznej i funkcjonalnej;
2) wyposa\ają obiekty w przeciwpo\arowe wyłączniki prądu;
3) umieszczają w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek
po\aru z wykazem telefonów alarmowych;
2) oznakowują znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymi znaków
bezpieczeństwa:
a) drogi ewakuacyjne (z wyłączeniem budynków mieszkalnych) oraz pomie-
szczenia, w których wymagane są co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne,
w sposób zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji,
b) miejsca usytuowania urządzeń przeciwpo\arowych i gaśnic,
c) miejsca usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpo\a-
rowymi;
d) miejsca usytuowania przeciwpo\arowych wyłączników prądu, kurków
głównych instalacji gazowej oraz materiałów niebezpiecznych po\arowo,
e) pomieszczenia, w których występują materiały niebezpieczne po\arowo;
f) drabiny ewakuacyjne, rękawy ratownicze, pojemniki z maskami ucieczko-
wymi, miejsca zbiórki do ewakuacji, miejsca lokalizacji kluczy do wyjść
ewakuacyjnych;
g) dzwigi dla ekip ratowniczych (przeciwpo\arowych);
h) przeciwpo\arowe zbiorniki wodne.
Wokół placów składowych, składowisk przy obiektach oraz obiektach tymczaso-
wych o konstrukcji palnej powinien być zachowany pas ochronny
o szerokości min. 2 m i nawierzchni z materiałów niepalnych lub gruntowej oczysz-
czonej.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
22
Składowanie materiałów palnych pod ścianami obiektu związanych z jego funkcją,
z wyjątkiem materiałów niebezpiecznych po\arowo, jest dopuszczalne, pod warun-
kiem:
1) nieprzekroczenia maksymalnej powierzchni strefy po\arowej, określonej dla
tego obiektu;
2) zachowania dostępu do obiektu na wypadek działań ratowniczych;
3) nienaruszenia minimalnej odległości od obiektów sąsiednich, wymaganej
z uwagi na bezpieczeństwo po\arowe.
Podłoga łatwo zapalna przed drzwiczkami paleniska pieca powinna być zabezpie-
czona pasem materiału niepalnego o szerokości co najmniej 0,3 m, sięgającym poza
krawędzie drzwiczek co najmniej po 0,3 m.
7.4. PRZECIWPOśAROWY WYACZNIK PRDU
Przeciwpo\arowy wyłącznik prądu - jest to wyłącznik odcinający dopływ prądu do
wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia,
których funkcjonowanie jest niezbędne podczas po\aru.
Przeciwpo\arowe wyłączniki prądu nale\y stosować w strefach po\arowych o kuba-
turze przekraczającej 1000 m3 lub zawierających strefy zagro\one wybuchem.
Przeciwpo\arowy wyłącznik prądu powinien być umieszczony w pobli\u głównego
wejścia do obiektu lub głównego złącza i odpowiednio oznakowany (zgodnie
z Polską Normą.
7.5. UTRZYMYWANIE PRZEWODÓW KOMINOWYCH
Okresowe kontrole stanu technicznej sprawności przewodów kominowych (dymo-
wych, spalinowych i wentylacyjnych) nale\y prowadzić nie rzadziej ni\ raz
w roku.
W obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub ga-
zowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:
1) od palenisk zakładów zbiorowego \ywienia i usług gastronomicznych - co naj-
mniej raz w miesiącu, je\eli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej;
2) od palenisk opalanych paliwem stałym nie wymienionych w pkt 1 - co najmniej
cztery razy w roku;
3) od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym nie wymienionych w pkt 1
- co najmniej dwa razy w roku.
W obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub ga-
zowego zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych nale\y usuwać co najmniej
raz w roku, je\eli większa częstotliwość nie wynika z warunków u\ytkowych.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
23
7.6. UTRZYMYWANIE INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ
7.6.1 POMIARY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ
Okresowe pomiary instalacji elektrycznej nale\y prowadzić w następujących termi-
nach:
" nie rzadziej ni\ raz w roku instalacje nara\one na szkodliwe wpływy atmosfe-
ryczne i niszczące działania czynników występujących podczas u\ytkowania
obiektu, np. instalacje występujące w strefach zagro\enia wybuchem,
" nie rzadziej ni\ raz na pięć lat instalacje w pozostałych obiektach.
7.6.2 STAN TECHNICZNY BEZPIECZNIKÓW PRDU
Eksploatacja uszkodzonych i nieoryginalnych bezpieczników prądu elektrycznego
jest zabroniona.
Do najczęstszych przypadków niewłaściwej eksploatacji bezpieczników prądu elek-
trycznego nale\y zaliczyć:
naprawianie (watowanie) bezpieczników drutem;
eksploatacja bezpieczników o nieodpowiednim nominale;
nieodpowiednie śruby stykowe bezpieczników lub ich obluzowanie;
eksploatacja uszkodzonych opraw bezpiecznikowych.
7.6.3 STAN TECHNICZNY URZDZEC I INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH
Najczęstsze nieprawidłowości w tym zakresie to:
eksploatacja uszkodzonych przewodów zasilających, niezaizolowanych lub
prowadzonych w pojedynczej izolacji;
brak zabezpieczenia przewodów zaciskami do konstrukcji ścian, stropów itp.;
niewłaściwy dobór przewodów elektrycznych do występujących warunków
pracy;
korzystanie z obluzowanych gniazdek wtyczkowych powodujących nadmier-
ny pobór energii elektrycznej, prowadzący do silnego nagrzewania przewo-
dów;
korzystanie z uszkodzonych odbiorników energii elektrycznej, np. grzejników
elektrycznych, grzałek, kuchenek, kserokopiarek itp.
7.7. UTRZYMYWANIE URZDZEC PIORUNOCHRONNYCH
Urządzenia piorunochronne jest to urządzenie montowane na budynku w celu jego
zabezpieczenia przed skutkami wyładowań atmosferycznych. W skład części skła-
dowych urządzenia piorunochronnego wchodzą:
" zwody,
" przewody odprowadzające,
" przewody uziemiające,
" uziomy.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
24
7.7.1 BADANIA OKRESOWE URZDZEC PIORUNOCHRONNYCH
Urządzenia piorunochronne nale\y utrzymywać we właściwym stanie technicznym
i poddawać je okresowym badaniom.
Badania okresowe urządzeń piorunochronnych nale\y wykonywać nie rzadziej ni\:
" raz w roku dla obiektów zagro\onych wybuchem,
" raz na sześć lat dla pozostałych obiektów.
Obowiązek prowadzenia badań okresowych raz na 6 lat wynika z Polskiej Normy
dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych.
Zgodnie z przepisami Prawa Budowlanego, kontrole stanu technicznego instalacji
piorunochronnych nale\y wykonywać co najmniej raz na 5 lat
Badania okresowe urządzeń piorunochronnych nale\y wykonywać przed okresem
burzowym, nie pózniej jednak ni\ do 30 kwietnia.
Badania urządzeń piorunochronnych powinny przeprowadzać osoby posiadające
kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń,
instalacji oraz sieci energetycznych.
Budynki powinny mieć zało\one metryki urządzeń piorunochronnych oraz groma-
dzone protokoły badań.
7.8. UTRZYMYWANIE INSTALACJI GAZOWEJ
7.8.1 OKRESOWE KONTROLE STANU TECHNICZNEJ SPRAWNOŚCI INSTALACJI
GAZOWEJ
Okresowe kontrole stanu technicznego instalacji gazowej nale\y prowadzić nie
rzadziej ni\ raz w roku.
7.9. EKSPLOATACJA BUTLI Z GAZEM PAYNNYM (PROPAN BUTAN)
Instalacje gazowe w budynku mogą być zasilane gazem płynnym z indywidualnych
butli o nominalnej zawartości gazu do 11 kg, pod warunkiem spełnienia następują-
cych wymagań:
1) w jednym mieszkaniu, warsztacie lub lokalu u\ytkowym nie nale\y instalować
więcej ni\ dwóch butli;
2) w pomieszczeniu, w którym instaluje się butle, nale\y zachować temperaturę
ni\szą ni\ 350C;
3) butle nale\y instalować wyłącznie w pozycji pionowej;
4) butlę nale\y zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi;
5) między butlą a urządzeniem promieniującym ciepło, z wyłączeniem zestawów
urządzeń gazowych z butlami, nale\y zachować odległość co najmniej 1,5 m;
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
25
6) butli nie nale\y umieszczać w odległości mniejszej ni\ 1 m od urządzeń mogą-
cych powodować iskrzenie.
Instalacje gazowe zasilane gazem płynnym mogą być wykonywane tylko
w budynkach niskich.
Zabrania się stosowania w jednym budynku gazu płynnego i gazu z sieci gazowej.
W budynku niskim, mającym w mieszkaniach instalację zasilaną gazem płynnym,
dopuszcza się usytuowanie kotłowni gazowej zasilanej z sieci gazowej.
Butli z gazem płynnym nie wolno stosować w piwnicach, suterenach i innych po-
mieszczeniach poni\ej poziomu terenu.
Stosowanie butli z gazem płynnym pomalowanym barwą czerwoną lub \ółtą jest
zabronione.
Zabrania się napełniania butli gazem płynnym w stacjach paliw i stacjach gazu
płynnego.
Napełnianie butli gazem płynnym mo\e odbywać się wyłącznie w specjalnych roz-
lewniach gazu płynnego.
7.10. SYSTEM SYGNALIZACJI POśARU
System sygnalizacji po\aru jest to system obejmujący urządzenia sygnalizacyjno
alarmowe, słu\ące do automatycznego wykrywania i przekazywania informacji
o po\arze, a tak\e urządzenia odbiorcze alarmów po\arowych i urządzenia odbior-
cze sygnałów uszkodzeniowych.
System sygnalizacji po\aru jest wymagany w:
1) budynkach handlowych lub wystawowych:
a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy po\arowej powy\ej 5000 m2,
b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy po\arowej powy\ej 2500 m2,
2) teatrach o liczbie miejsc powy\ej 300,
3) kinach o liczbie miejsc powy\ej 600,
4) budynkach o liczbie miejsc słu\ących celom gastronomicznym powy\ej 300,
5) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powy\ej 1500,
6) szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach o liczbie łó\ek
powy\ej 200 w budynku,
7) szpitalach psychiatrycznych o liczbie łó\ek powy\ej 100 w budynku,
8) domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych
o liczbie łó\ek powy\ej 100 w budynku,
9) zakładach pracy zatrudniających ponad 100 osób niepełnosprawnych
w budynku,
10) budynkach u\yteczności publicznej wysokich i wysokościowych,
11) budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywany okres pobytu
tych samych osób przekracza 3 doby o liczbie miejsc noclegowych powy\ej
200,
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
26
12) budynkach zamieszkania zbiorowego, nie wymienionych w pkt 11, o liczbie
miejsc noclegowych powy\ej 50,
13) archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych,
14) muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Kon-
serwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej
Stra\y Po\arnej,
15) ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgu krajowym, woje-
wódzkim i resortowym,
16) centralach telefonicznych o pojemności powy\ej 10 000 numerów i centralach te-
lefonicznych tranzytowych o pojemności 5000 10 000 numerów, o znaczeniu
miejscowym lub regionalnym,
17) gara\ach podziemnych, w których strefa po\arowa przekracza 1500 m2 lub obej-
mujących więcej ni\ jedną kondygnację nadziemną,
18) stacjach metra (kolei podziemnych),
19) dworcach i portach przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powy\ej
500 osób,
20) bankach, w których strefa po\arowa zawierająca salę operacyjną ma powierzch-
nię przekraczającą 500 m2,
21) bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworzą narodowy zasób bi-
blioteczny.
Właściciel, zarządca lub u\ytkownik budynku, obiektu lub terenu, objętych obligato-
ryjnym stosowaniem systemów sygnalizacji po\arowej wyposa\onych w urządzenia
sygnalizacyjno alarmowe, w przypadku gdy w tym budynku, obiekcie budowla-
nym lub na terenie nie działa jego własna jednostka ratownicza, jest obowiązany
połączyć te urządzenia z obiektem komendy Państwowej Stra\y Po\arnej lub
obiektem, wskazanym przez właściwego miejscowo komendanta powiatowego
(miejskiego) Państwowej Stra\y Po\arnej.
7.11. DyWIKOWY SYSTEM OSTRZEGAWCZY
Dzwiękowy system ostrzegawczy jest to system umo\liwiający rozgłaszanie
sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych dla potrzeb bezpieczeństwa
osób przebywających w budynku, nadawanych automatycznie po otrzymaniu
sygnału z systemu sygnalizacji po\arowej, a tak\e przez operatora.
Dzwiękowy system ostrzegawczy jest wymagany w:
1) budynkach handlowych lub wystawowych:
a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy po\arowej powy\ej 10 000 m2,
b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy po\arowej powy\ej 8000 m2,
2) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powy\ej 1500,
3) kinach i teatrach o liczbie miejsc powy\ej 600,
4) szpitalach i sanatoriach o liczbie łó\ek powy\ej 200 w budynku,
5) budynkach u\yteczności publicznej wysokich i wysokościowych,
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
27
6) budynkach zamieszkania zbiorowego:
a) wysokich i wysokościowych lub
b) o liczbie miejsc noclegowych powy\ej 200,
7) stacjach metra (kolei podziemnych),
8) dworcach i portach przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powy\ej
500 osób.
W obiektach, w których zastosowano dzwiękowy system ostrzegawczy, nie powin-
ny być stosowane inne po\arowe urządzenia alarmowe akustyczne słu\ące alarmo-
waniu u\ytkowników tego obiektu, poza słu\bami dozoru lub ochrony.
Wymagania dotyczące wyposa\enia w dzwiękowy system ostrzegawczy nie dotyczą
budynków wymienionych w punktach od 1 do 6, znajdujących się na terenach
zamkniętych słu\ących obronności państwa.
8. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOśAROWE ZBIORU,
TRANSPORTU I SKAADOWANIA PALNYCH PAODÓW ROLNYCH
Podczas zbioru, transportu i składowania płodów rolnych nale\y:
1) stosować wskazania podane w instrukcjach obsługi przy eksploatacji maszyn rol-
niczych i innych z napędem;
2) stosować silniki elektryczne o odpowiednim do warunków pracy stopniu
ochrony; minimalna odległość układu napędowego od stert, stogów i budynków
o konstrukcji palnej powinna wynosić 5 m;
3) ustawiać silniki spalinowe na podło\u niepalnym, w odległości co najmniej 10 m
od stert, stogów lub budynków o konstrukcji palnej;
4) zabezpieczać urządzenia wydechowe silników spalinowych przed wylotem iskier,
5) zapewnić mo\liwość ewakuacji ludzi i sprzętu;
6) przechowywać niezbędne materiały pędne, w ilości nie przekraczającej dobowego
zapotrzebowania, w zamkniętych nietłukących się naczyniach, w odległości co
najmniej 10 m od punktu omłotowego i miejsc występowania palnych płodów
rolnych;
7) wyposa\yć miejsca omłotów, stertowania i kombajnowania w gaśnice oraz w razie
potrzeby w sprzęt słu\ący do wykonywania pasów ograniczających rozprzestrze-
nianie się po\aru.
Palenie tytoniu przy obsłudze sprzętu, maszyn i pojazdów podczas zbiorów palnych
płodów rolnych oraz ich transporcie nie jest dopuszczalne.
U\ywanie otwartego ognia i palenie tytoniu w odległości mniejszej ni\ 10 m
od punktu omłotowego i miejsc występowania palnych płodów rolnych nie jest
dopuszczalne.
Strefa po\arowa sterty lub stogu z palnymi produktami roślinnymi nie powinna
przekraczać powierzchni 1 000 m2 lub kubatury 5 000 m3.
Przy ustawianiu stert, stogów i brogów nale\y zachować co najmniej następujące
odległości:
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
28
1) od budynków wykonanych z materiałów:
a) palnych - 30 m,
b) niepalnych i pokryciu co najmniej trudno zapalnym - 20 m,
2) od dróg publicznych i torów kolejowych - 30 m,
3) od urządzeń i przewodów linii elektrycznych wysokiego napięcia - 30 m,
4) od lasów i terenów zadrzewionych - 100 m,
5) między stertami, stogami stanowiącymi odrębne strefy po\arowe - 30 m.
Wokół stert i stogów nale\y wykonać i utrzymać powierzchnię o szerokości co naj-
mniej 2 m w odległości 3 m od ich obrysu, pozbawioną materiałów palnych.
Produkty roślinne nale\y składować w sposób uniemo\liwiający ich samozapalenie.
W przypadku konieczności składowania produktów niedosuszonych nale\y okre-
sowo sprawdzać ich temperaturę.
Wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej ni\
100 m od zabudowań, lasów, zbo\a na pniu i miejsc ustawiania stert lub stogów bądz
w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a tak\e bez zapewnienia
stałego nadzoru miejsc wypalania, nie jest dopuszczalne.
9. ZAGROśENIE POśAROWE LASU
Lasem jest grunt:
1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami
leśnymi) drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozba-
wiony:
a) przeznaczony do produkcji leśnej lub
b) stanowiący rezerwat przyrody wchodzący w skład parku narodowego albo
c) wpisany do rejestru zabytków;
2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospo-
darki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału
przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki
leśne, miejsca składowania drewna, a tak\e wykorzystywany na parkingi leśne
i urządzenia turystyczne.
Bezpieczeństwo po\arowe w lasach - jest to stan eliminujący prawdopodobieństwo
wystąpienia po\aru lasu, uzyskiwany przez funkcjonowanie systemu norm praw-
nych i technicznych środków zabezpieczenia przeciwpo\arowego.
9.1. CZYNNIKI KSZTAATUJCE ZAGROśENIE POśAROWE LASU
Pod pojęciem zagro\enia po\arowego lasu rozumie się istnienie takich warunków,
przy których mo\liwe jest powstanie niekontrolowanego procesu spalania wymaga-
jącego zorganizowanej akcji do jego likwidacji.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
29
Zagro\enie po\arowe lasu kształtują następujące czynniki:
a) mo\liwość pojawienia się zarzewia ognia zdolnego do zapalenia pokrywy
gleby,
b) rodzaj i charakter materiałów palnych, znajdujących się w miejscach pojawiania
się zarzewia ognia, ich ilość i rozmieszczenie na powierzchniach leśnych,
c) warunki meteorologiczne determinujące wilgotność pokrywy gleby i innych
materiałów znajdujących się w lesie oraz powietrza, a przez to decydujące
o mo\liwości palenia się lasu.
Największe zagro\enie po\arowe występuje w okresie wiosny. W okresie tym
szczególnie podatne na zapalenia są lasy, w których występują znaczne ilości łatwo-
palnych materiałów, takich jak: opadłe liście, pozostałości poeksploatacyjne, chrust,
sucha roślinność pokrycia gleby, a w szczególności trawy i wrzos.
W miarę rozwoju roślin runa leśnego, dzięki ich znacznej zawartości wody, zagro\e-
nie po\arowe lasu maleje.
Miesiące letnie są okresem pełni wegetacji roślin. Silne promieniowanie słoneczne
w tym czasie wzmaga jednak zagro\enie po\arowe lasu, szczególnie na siedliskach
boru suchego, boru świe\ego i boru mieszanego świe\ego, gdy\ powoduje wysy-
chanie roślin runa leśnego.
Bardzo wa\nym czynnikiem kształtującym zagro\enie po\arowe lasu w posz-
czególnych porach roku są warunki meteorologiczne. Od nich przede wszystkim za-
le\y podatność na zapalenie materiałów palnych znajdujących się w lesie.
Zasadnicze znaczenie mają:
a) opady atmosferyczne,
b) prędkość i kierunek wiatru,
c) natę\enie promieniowania słonecznego,
d) temperatura powietrza,
e) wilgotność powietrza.
9.2. KATEGORIE I STOPNIE ZAGROśENIA POśAROWEGO LASÓW
Zabezpieczenie przeciwpo\arowe lasów dostosowuje się do kategorii i stopni zagro-
\enia po\arowego lasów.
9.2.1 KATEGORIE ZAGROśENIA POśAROWEGO LASÓW
Ustala się trzy kategorie zagro\enia po\arowego lasów:
" I kategoria zagro\enia po\arowego du\e zagro\enie po\arowe lasów,
" II kategoria zagro\enia po\arowego średnie zagro\enie po\arowe lasów,
" III kategoria zagro\enia po\arowego małe zagro\enie po\arowe lasów.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
30
9.2.2 STOPNIE ZAGROśENIA POśAROWEGO LASÓW
Ustala się cztery stopnie zagro\enia po\arowego lasów:
1) 0. stopień zagro\enia po\arowego lasów brak zagro\enia,
2) 1. stopień zagro\enia po\arowego lasów małe zagro\enie,
3) 2. stopień zagro\enia po\arowego lasów średnie zagro\enie,
4) 3. stopień zagro\enia po\arowego lasów du\e zagro\enie.
Dla lasów zaliczonych do III kategorii zagro\enia po\arowego lasów nie jest wyma-
gane oznaczanie stopnia zagro\enia po\arowego lasów.
Stopień zagro\enia po\arowego lasów oznacza się na podstawie następujących
parametrów:
a) wilgotności ściółki w drzewostanie sosnowym III klasy wieku, rosnącym na
siedlisku boru świe\ego;
b) wilgotności względnej powietrza mierzonej na wysokości 0,5 m od powierzchni
zadawnionej przy ścianie drzewostanu;
c) współczynnika opadowego, ustalanego na podstawie dobowej sumy opadów
atmosferycznych, korygującego stopień zagro\enia po\arowego lasów.
Pomiaru parametrów podanych wy\ej dokonuje się codziennie o godz. 900 i o godz.
1300, od dnia 1 marca, jednak nie wcześniej ni\ po ustąpieniu pokrywy śnie\nej,
do dnia 30 września.
9.3. PASY PRZECIWPOśAROWE
Lasy poło\one przy obiektach mogących stanowić zagro\enie po\arowe dla lasu od-
dziela się od tych obiektów pasami przeciwpo\arowymi. Pasy przeciwpo\arowe
słu\ą zabezpieczeniu przeciwpo\arowemu lasu.
Pas przeciwpo\arowy - jest to system drzewostanów ró\nej szerokości poddanych
specjalnym zabiegom gospodarczym i porządkowym lub powierzchni wylesionych
i oczyszczonych do warstwy mineralnej.
Pasy przeciwpo\arowe nale\y utrzymywać w stanie zapewniającym ich u\yteczność
przez cały rok.
Obowiązek urządzania i utrzymywania pasów przeciwpo\arowych cią\y na:
a) kierownikach lub właścicielach zakładów przemysłowych, obiektów magazyno-
wych i u\yteczności publicznej,
b) właścicielach linii kolejowych,
c) komendantach poligonów,
d) właścicielach lub zarządcach lasów poło\onych przy drogach publicznych,
e) właścicielach dróg zakładowych.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
31
Obowiązek utrzymywania pasów przeciwpo\arowych nie dotyczy:
a) lasów zaliczonych do III kategorii zagro\enia po\arowego,
b) drzewostanów starszych ni\ 30 lat, poło\onych przy drogach publicznych
i parkingach oraz drzewostanów poło\onych przy drogach o nawierzchni nie
utwardzonej, z wyjątkiem dróg poligonowych i międzypoligonowych,
c) lasów o szerokości mniejszej ni\ 200 m.
9.4. CZYNNOŚCI ZABRONIONE ZE WZGLDU NA NIEBEZPIECZECSTWO
POśARU LASU
W lasach i na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i wrzosowisk, jak
równie\ w odległości do 100 m od granicy lasów jest zabronione wykonywanie
czynności mogących wywołać niebezpieczeństwo po\aru, a w szczególności:
1) rozniecania ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela
lub zarządcę lasu,
zakaz ten nie dotyczy czynności związanych z gospodarką leśną oraz wykonywaniem
robót budowlanych, pod warunkiem, \e czynności te nie stanowią zagro\enia po\a-
rowego.
2) palenia tytoniu, z wyjątkiem miejsc na drogach utwardzonych i miejsc wyzna-
czonych do pobytu ludzi,
3) wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych.
Okresowy zakaz wstępu do lasu wprowadza się przy 3. stopniu zagro\enia
po\arowego lasów, je\eli przez 5 kolejnych dni wilgotność ściółki mierzona
o godzinie 900 będzie ni\sza od 10 %.
W lasach stanowiących własność Skarbu Państwa, okresowy zakaz wstępu do lasu
wprowadza Nadleśniczy.
W lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa, okresowy zakaz wstępu do
lasu wprowadza właściciel lasu.
9.5. OBSERWACJA LASU
W lasach o powierzchni powy\ej 300 ha zaliczonych do I lub II kategorii zagro\enia
po\arowego lasów, w okresach oznaczonego dla tych lasów 1., 2. lub 3. stopnia
zagro\enia po\arowego lasów, jest wymagane prowadzenie obserwacji mającej na
celu wczesne wykrycie po\aru, zawiadomienie o jego powstaniu, a tak\e podjęcie
działań ratowniczych.
Obserwacja lasów mo\e być prowadzona następującymi sposobami:
1) ze stałych punktów obserwacji naziemnej;
2) przez naziemne patrole przeciwpo\arowe;
3) przez patrole lotnicze.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
32
Stałymi punktami obserwacji naziemnej są wie\e obserwacyjne lub stanowiska
obserwacyjne usytuowane na obiektach lub wzniesieniach, pozwalające na prowa-
dzenie obserwacji w promieniu co najmniej 10 km.
Stałe punkty obserwacji naziemnej wyposa\a się w:
1) urządzenia umo\liwiające wykrycie po\aru oraz ustalenie miejsca i czasu jego
powstania;
2) środki łączności;
3) ksią\kę meldunków o zauwa\onych po\arach i o powiadamianiu o nich;
4) instrukcję postępowania dla osoby prowadzącej obserwację, wskazującą w szcze-
gólności sposób postępowania w razie wykrycia po\aru oraz obowiązki podczas
prowadzenia obserwacji.
Poło\enie punktów obserwacji lasu zaliczonego do I kategorii zagro\enia po\arowe-
go powinno zapewnić mo\liwość obserwacji lasu co najmniej z dwóch punktów ob-
serwacji.
Poło\enie stałych punktów obserwacji naziemnej w lasach zaliczonych do I kategorii
zagro\enia po\arowego lasów powinno zapewniać mo\liwość prowadzenia obser-
wacji lasu co najmniej z dwóch punktów obserwacji naziemnej w celu ustalenia
miejsca powstania po\aru.
Je\eli obserwacja lasu jest prowadzona przez naziemne patrole przeciwpo\arowe lub
przez patrole lotnicze, wówczas nie jest wymagane prowadzenie obserwacji lasów ze
stałych punktów obserwacji naziemnej lasów o powierzchni do:
1) 1.000 ha - zaliczonych do I kategorii zagro\enia po\arowego lasów;
2) 2.000 ha - zaliczonych do II kategorii zagro\enia po\arowego lasów.
Prowadzenie obserwacji lasów przez naziemne patrole przeciwpo\arowe jest wyma-
gane w razie nieprowadzenia obserwacji pozostałymi sposobami, tj.:
1) ze stałych punktów obserwacji naziemnej lub;
2) przez patrole lotnicze.
W uzasadnionych wypadkach, w lasach zaliczonych do III kategorii zagro\enia
po\arowego lasów prowadzi się obserwację przez naziemne patrole przeciwpo\a-
rowe lub przez patrole lotnicze, w sposób uzgodniony z właściwym miejscowo
komendantem wojewódzkim Państwowej Stra\y Po\arnej.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
33
10. WYPOSAśENIE OBIEKTÓW W HYDRANTY WEWNTRZNE
Hydrant wewnętrzny z wę\em półsztywnym jest to urządzenie do zwalczania
po\aru składające się ze zwijadła z dostarczaną centralnie wodą, ręcznego zaworu
odcinającego sąsiadującego ze zwijadłem, wę\a półsztywnego, prądownicy z zawo-
rem zamykającym i, jeśli to konieczne, z prowadnicy wę\a.
Hydrant wewnętrzny z wę\em płasko składanym jest to urządzenie do zwalcza-
nia po\aru składające się ze wspornika wę\a, ręcznego zaworu odcinającego, wę\a
płasko składanego wraz z łącznikami, prądownicy z zaworem odcinającym,
zamkniętych w szafce lub chronionych pokrywą.
W budynkach powinny być stosowane następujące rodzaje punktów pobory wody
do celów przeciwpo\arowych, z zasilaniem zapewnionym przez co najmniej 2 go-
dziny:
1) hydrant wewnętrzny z wę\em półsztywnym, zwany hydrantem 25 ;
2) hydrant wewnętrzny z wę\em płasko składanym, zwany hydrantem 52 ,
3) zawór hydrantowy, zwany zaworem 52 , umieszczony na pionie nawodnio-
nym w budynkach wysokich i wysokościowych, bez wyposa\enia w wą\ po-
\arniczy.
Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne hydrantów wewnętrznych powinny
być przeprowadzone, nie rzadziej jednak ni\ raz w roku, natomiast wę\e stanowią-
ce wyposa\enie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na pięć lat poddawane
próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze.
Miejsca usytuowania hydrantów wewnętrznych nale\y oznakować zgodnie z Polską
Normą.
11. PODSTAWOWE WYMAGANIA TECHNICZNO BUDOWLANE
DOTYCZCE BUDYNKÓW
11.1. PODZIAA BUDYNKÓW NA GRUPY WYSOKOŚCI
W celu określenia wymagań technicznych i u\ytkowych wprowadzono następujący
podział budynków na grupy wysokości:
1) niskie (N) do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości
do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie;
2) średniowysokie (SW) ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub
mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie;
3) wysokie (W) ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub miesz-
kalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie;
4) wysokościowe (WW) powy\ej 55 m nad poziomem terenu.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
34
11.2. ODPORNOŚĆ POśAROWA BUDYNKU
Klasa odporności po\arowej budynku - jest to symbol, któremu przyporządkowano
wymagania dotyczące właściwości materiałów i elementów budynku.
W zakresie odporności po\arowej budynki lub ich części dzieli się na pięć klas,
podanych w kolejności od najwy\szej do najni\szej i oznaczonych literami: A , B ,
C , D i E .
11.3. ODPORNOŚĆ OGNIOWA ELEMENTÓW BUDYNKU
Miarą odporności ogniowej jest czas w minutach od początku badania do chwili
osiągnięcia przez element próbny jednego ze stanów granicznych:
nośności ogniowej (R),
izolacyjności ogniowej (I),
szczelności ogniowej (E).
Klasa odporności ogniowej - jest to symbol charakteryzujący odporność ogniową
elementu budynku.
11.4. STREFY POśAROWE
Strefa po\arowa - jest to przestrzeń wydzieloną w taki sposób, aby w określonym
czasie po\ar nie przeniósł się na zewnątrz lub do wewnątrz wydzielonej przestrzeni.
12. WYMAGANIA DOTYCZCE WARUNKÓW EWAKUACJI
12.1. PRZEJŚCIE EWAKUACYJNE
Przejście ewakuacyjne jest to odległość od najdalszego miejsca w pomieszczeniu,
w którym mo\e przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę ewaku-
acyjną lub do innej strefy po\arowej albo na zewnątrz budynku.
Szerokość przejścia ewakuacyjnego w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi
nale\y obliczać proporcjonalnie do liczby osób, do których ewakuacji ono słu\y,
przyjmując co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej ni\ 0,9 m, a w przypadku
przejścia słu\ącego do ewakuacji do 3 osób nie mnie ni\ 0,8 m.
12.2. DOJŚCIE EWAKUACYJNE
Dojście ewakuacyjne jest to odległość od wyjścia z pomieszczenia na tę drogę do
wyjścia do innej strefy po\arowej lub na zewnątrz budynku.
Długość dojścia ewakuacyjnego mierzy się wzdłu\ osi drogi ewakuacyjnej.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
35
12.3. WYJŚCIA EWAKUACYJNE
Wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami.
Pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne oddalone od
siebie o co najmniej 5 m w przypadkach, gdy:
1. Jest przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 50 osób,
a w strefie po\arowej ZL II ponad 30 osób.
2. Znajduje się w strefie po\arowej ZL, a jego powierzchnia przekracza 300 m2.
3. Znajduje się w strefie po\arowej PM o gęstości obcią\enia ogniowego powy\ej
500 MJ/m2, a jego powierzchnia przekracza 300 m2.
4. Znajduje się w strefie po\arowej PM o gęstości obcią\enia ogniowego do
500 MJ/m2, a jego powierzchnia przekracza 1000 m2.
5. Jest zagro\one wybuchem, a jego powierzchnia przekracza 100 m2.
Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne powinny otwierać się na zewnątrz pomiesz-
czeń:
1. Zagro\onych wybuchem.
2. Do których jest mo\liwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybu-
chowych lub substancji trujących, duszących bądz innych, mogących utrudnić
ewakuację.
3. Przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób.
4. Przeznaczonych dla ponad 6 osób o ograniczonej zdolności poruszania się.
Na drogach ewakuacyjnych jest zabronione stosowanie:
1. Spoczników ze stopniami,
2. Schodów ze stopniami zabiegowymi, je\eli schody te są jedyną drogą ewaku-
acyjną.
Zabrania się stosowania do celów ewakuacji drzwi obrotowych i podnoszonych.
Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych nale\y obliczać proporcjonalnie do licz-
by osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji budynku, przyjmu-
jąc co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej ni\ 1,4 m.
Szerokość poziomej drogi ewakuacyjnej mo\e być zmniejszona do 1,2 m, je\eli jest
ona przeznaczona do ewakuacji nie więcej ni\ 20 osób.
Wysokość drogi ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej 2,2 m, natomiast wy-
sokość lokalnego obni\enia 2 m, przy czym długość obni\onego odcinka drogi nie
mo\e być większa ni\ 1,5 m.
Aączną szerokość drzwi w świetle, stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomie-
szczenia, nale\y obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nim
równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości 100 osób, przy czym naj-
mniejsza szerokość drzwi w świetle oście\nicy powinna wynosić 0,9 m,
a w przypadku drzwi słu\ących do ewakuacji do 3 osób 0,8 m.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
36
13. INSTRUKCJA BEZPIECZECSTWA POśAROWEGO
Właściciele, zarządcy lub u\ytkownicy obiektów bądz ich części stanowiących od-
rębne strefy po\arowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji u\yteczności pu-
blicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentar-
skich, opracowują instrukcje bezpieczeństwa po\arowego zawierające:
1) warunki ochrony przeciwpo\arowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposo-
bu u\ytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków
technicznych, w tym zagro\enia wybuchem;
2) sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym
stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpo\arowych i gaśnic;
3) sposoby postępowania na wypadek po\aru i innego zagro\enia;
4) sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem po\arowym, je\eli
takie prace są przewidywane;
5) sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi;
6) sposoby zaznajamiania u\ytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji
oraz
z przepisami przeciwpo\arowymi.
Instrukcja bezpieczeństwa po\arowego powinna być poddawana okresowej aktuali-
zacji, co najmniej raz na dwa lata, a tak\e po takich zmianach sposobu u\ytkowania
obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochro-
ny przeciwpo\arowej.
Instrukcje bezpieczeństwa po\arowego nie są wymagane dla obiektów lub ich części,
je\eli nie występuje w nich strefa zagro\enia wybuchem, a ponadto:
1) kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębną strefę po\arową
(innego ni\ budynku inwentarskiego) nie przekracza 1000 m3;
2) kubatura brutto budynku inwentarskiego nie przekracza 1500 m3;
3) powierzchnia strefy po\arowej obiektu innego ni\ budynek przekracza 1000 m2.
Właściciel lub zarządca obiektu zawierającego strefę po\arową przeznaczoną dla
ponad 50 osób, będących jej stałymi u\ytkownikami, powinien co najmniej raz na
dwa lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewa-
kuacji.
Właściciel lub zarządca obiektu powinien powiadomić właściwego miejscowo ko-
mendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Stra\y Po\arnej o terminie prze-
prowadzenia praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji, nie
pózniej ni\ na tydzień przed jego przeprowadzeniem.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
37
14. PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA
14.1. POMOC DORAyNA
Doraznej pomocy wymaga pacjent, u którego w wyniku cię\kiego uszkodzenia ciała
/zranienia/ lub groznego dla \ycia ostrego zachorowania dochodzi do zaburzenia
wa\nych \yciowo czynności /witalnych/, to jest oddychania, akcji serca i krą\enia.
To samo dotyczy sytuacji, gdy stan pacjenta budzi obawę wystąpienia w/w zabu-
rzeń lub gdy obserwujemy ju\ ich początek.
Zadaniem pomocy doraznej jest utrzymanie czynności \yciowych pacjenta i niedo-
puszczenie do pogorszenia się jego stanu zdrowia.
Pomoc w nagłych wypadkach przedstawia łańcuch ratunkowy zło\ony z pięciu
kolejnych ogniw, czyli zestawu czynności polegających na udzieleniu pomocy
pacjentowi będącemu ofiarą wypadku od miejsca, gdzie nastąpiło zdarzenie do szpi-
tala.
Czynności
Wezwanie Transport Pomoc
Pierwsza
dorazne
lekarska
pomoc
po-
Wzór łańcuch ratunkowego
Na czynności dorazne ratujące \ycie składa się:
Ewakuacja ofiary z okolicy zagro\enia.
Resuscytacja, reanimacja.
Opanowanie groznego krwawienia.
Uło\enie na boku.
Walka ze wstrząsem.
Zabezpieczenie miejsca wypadku.
Resuscytacja to przywrócenie za pomocą metod ratunkowych spontanicznego
krą\enia i oddychania bez powrotu świadomości.
Reanimacja to działania ratunkowe w wyniku których nastąpiło przywrócenie
spontanicznego krą\enia i oddychania oraz świadomości.
Wezwanie karetki pogotowia
Pogotowie ratunkowe wzywa się, dzwoniąc pod numer 999 lub pod numer 112
powiadamiając Centrum Powiadamiania Ratunkowego. Osoba wzywająca pogoto-
wie musi być przygotowana do podania spokojnie następujących informacji:
miejsce zdarzenia (adres z opisem dojazdu, nazwami sąsiednich ulic itp.)
numer telefonu, z którego wzywana jest pomoc,
krótki opis zdarzenia (wypadek samochodowy, atak serca itp.)
liczba poszkodowanych,
aktualny stan ofiary (ofiar),
rodzaj udzielonej dotychczas pomocy,
inne informacje na \ądanie.
Aby mieć pewność, \e zostały podane wszystkie potrzebne informacje, osoba wzy-
wająca pomocy powinna rozłączyć się tylko na wyrazne polecenie dyspozytora.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
38
15. ORGANIZACJA I ZADANIA OSP ORAZ ICH ZWIZKU
Związek Ochotniczych Stra\y Po\arnych został powołany w 1956 r.
Ochotnicza Stra\ Po\arna posiada osobowość prawną. Jest członkiem Związku
Ochotniczych Stra\y Po\arnych Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność ochotniczej
stra\y po\arnej opiera się na pracy społecznej jej członków. Do prowadzenia swoich
spraw mo\e zatrudniać pracowników.
Celem Ochotniczej Stra\y Po\arnej jest:
1. Prowadzenie działalności mającej na celu zapobiegania po\arom oraz współ-
działania w tym zakresie z instytucjami i stowarzyszeniami.
2. Branie udziału w akcjach ratowniczo-gaśniczych przy po\arach, zagro\eniach
ekologicznych związanych z ochroną środowiska oraz innych klęsk i zdarzeń.
3. Informowanie ludności o istniejących zagro\eniach ppo\. i ekologicznych oraz
sposobach ochrony przed nimi.
4. Uczestniczenie i reprezentowanie OSP w organach samorządowych i przed-
stawicielskich.
15.1. CZAONKOSTWO W OSP
Członkiem ochotniczej stra\y po\arnej mo\e zostać osoba fizyczna, mająca pełną
zdolność do czynności prawnych i nie pozbawiona praw publicznych, małoletni za
zgodą rodziców lub opiekunów.
Członkowie Ochotniczych Stra\y Po\arnych dzielą się na:
- członków czynnych,
- członków młodzie\owych dru\yn po\arniczych,
- wspierających,
- honorowych.
Członkowie czynni i honorowi OSP mają prawo:
- wybierać i być wybieranym do władz OSP,
- uczestniczyć w walnym zebraniu z prawem głosu,
- wysuwania postulatów i wniosków wobec władz OSP,
- korzystania z urządzeń i sprzętu będącego własnością OSP,
- u\ywać munduru i odznak.
Do obowiązku członka OSP nale\y min.:
- aktywnie uczestniczyć w działalności OSP,
- przestrzegać postanowień statutu i regulaminów władz OSP,
- podnosić poziom wiedzy poprzez udział w fachowym szkoleniu,
- dbać o mienie OSP,
- regularnie opłacać składki członkowskie.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
39
Władzami OSP są: walne zebranie, zarząd i komisja rewizyjna.
Najwy\szą władzą w OSP jest walne zebranie, które mo\e być zwyczajne lub nad-
zwyczajne.
Zwyczajne walne zebrania sprawozdawczo-woborcze OSP zwoływane są raz na pięć
lat, natomiast zebrania sprawozdawcze raz na rok.
Zarząd OSP wybrany na walnym zebraniu sprawozdawczo - wyborczym wybiera ze
swego grona prezesa, naczelnika stra\y, sekretarza, skarbnika i gospodarza,
a tak\e mo\e wybrać zastępcę prezesa, kronikarza, i zastępcę naczelnika. Naczelnik
stra\y sprawuje funkcję wiceprezesa.
Prezes zarządu reprezentuje OSP na zewnątrz i kieruje całokształtem prac zarządu.
Do zadań zarządu nale\y:
- reprezentowanie interesów OSP,
- realizowanie uchwał i wytycznych walnego zebrania,
- zwoływanie walnego zebrania.
W związku z zapisami Ustawy-Prawo o stowarzyszeniach, tylko ochotnicza stra\
po\arna, której postanowienia statutowe są zgodne z obowiązującymi przepisami
mo\e zalegalizować swoje istnienie i działalność rejestrując ją we właściwym sądzie
wojewódzkim, spełniając następujące warunki:
- minimum 15 osób pragnących zało\yć OSP,
- opracować i przyjąć statut OSP,
- wybrać Zarząd i Komisję Rewizyjną,
- zło\yć wniosek o zarejestrowanie OSP w Sądzie Wojewódzkim Wydział Cy-
wilno-Rejestrowy z następującymi załącznikami:- lista zało\ycieli - wykaz
członków zarządu - statut OSP wraz z uchwałą przyjęcia przez walne zebranie
oraz protokół z walnego zebrania zało\ycielskiego.
15.2. MAODZIEśOWE DRUśYNY POśARNICZE
Do Młodzie\owej Dru\yny Po\arniczej mo\e wstępować młodzie\ w wieku od 12 do
18 lat.
Członkiem młodzie\owej dru\yny po\arniczej mo\e zostać osoba, która posiada pol-
skie obywatelstwo, ukończyła 12 lat, uzyskała zgodę rodziców i opiekunów
i zło\yła przyrzeczenie.
Członkowie MDP w wieku 16-18 lat mogą być wybierani do władz OSP. Wa\nym
elementem przyjęcia do MDP jest wymagany dobry stan zdrowia.
Członkowie MDP na równi z dorosłymi członkami OSP są zobowiązani do prze-
strzegania postanowień statutu organizacji.
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
40
16. WAśNIEJSZE SKRÓTY UśYWANE W OCHRONIE
PRZECIWPOśAROWEJ
1. OSP - Ochotnicza Stra\ Po\arna,
2. MDP Młodzie\owa Dru\yna Po\arnicza,
3. PSP - Państwowa Stra\ Po\arna,
4. JRG - Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza,
5. ZG ZOSP RP - Zarząd Główny Związku Ochotniczych Stra\y Po\arnych
Rzeczypospolitej Polskiej,
6. KG PSP Komenda Główna Państwowej Stra\y Po\arnej,
7. KW PSP Komenda Wojewódzka Państwowej Stra\y Po\arnej,
8. KP PSP Komenda Powiatowa Państwowej Stra\y Po\arnej,
9. KM PSP Komenda Miejska Państwowej Stra\y Po\arnej,
10.KSRG - Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy,
11.SiTP - Stowarzyszenie In\ynierów i Techników Po\arnictwa,
12.CNBOP - Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpo\arowej,
13.KCKRiOL - Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności,
14.WSKR - Wojewódzkie Stanowisko Koordynacji Ratownictwa,
15.PSK - Powiatowe Stanowisko Kierowania,
16.MSK Miejskie Stanowisko Kierowania,
17.PA - Punkt Alarmowy,
18.CPR Centrum Powiadamiania Ratunkowego,
19.SGSP - Szkoła Główna Słu\by Po\arniczej,
20.SA PSP Szkoła Aspirantów Państwowej Stra\y Po\arnej,
21.GCBA - Samochód Gaśniczy Cię\ki z Beczką i Autopompą,
22.GBA - Samochód Gaśniczy z Beczka i Autopompą,
23.SDł - Samochód Dowodzenia i Aączności,
24.SRt - Samochód Ratownictwa Technicznego,
25.SRd - Samochód Ratownictwa Drogowego,
26.SChem - Samochód Ratownictwa Chemicznego,
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
41
27.SD-30 Samochód z Drabiną o długości 30 m,
28.Sop Samochód Operacyjny,
29.SC-18 - Samochód Cysterna pojemność 18 000 l wody.
17. LITERATURA
1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpo\arowej (tekst jednolity
Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 z pózn. zm.).
2. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Stra\y Po\arnej (tekst jednolity
Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 z pózn. zm.).
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowa-
nie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z pózn. zm.).
4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpo\arowej budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563).
5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpo\arowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg
po\arowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1030).
6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw,
rurociągi przesyłowe dalekosię\ne słu\ące do transportu ropy naftowej
i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243, poz. 2063 z pózn.
zm.).
7. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (jednolity tekst Dz. U. z 2006 r.
Nr 156, poz. 1118 z pózn. zm.).
8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
29 grudnia 31 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji
krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego (Dz. U. Nr 111, poz. 1311).
9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca
2001 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania i współdziałania jednostek
ochrony przeciwpo\arowej biorących udział w działaniu ratowniczym (Dz. U.
Nr 82, poz. 895).
10. Instrukcja ochrony przeciwpo\arowej obszarów leśnych. MOŚZNiL, DGLP
Warszawa 1996. T. Naczas. Zarzycki.
11. PN-EN 671-1:2002 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne. Część 1:
Hydranty wewnętrzne z wę\em półsztywnym .
MATERIAAY SZKOLENIOWE DLA UCZESTNIKÓW OTWP MAODZIEś ZAPOBIEGA POśAROM GRUPA I (SZK. PODST.)
42
12. PN-EN 671-2:2002 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne. Część 2:
Hydranty wewnętrzne z wę\em płasko składanym .
13. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (tekst jednoli-
ty Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 z pózn. zm).
14. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie
rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakła-
dzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększony, ryzyku albo zakładu
o du\ym ryzyku wystąpienia powa\nej awarii przemysłowej (Dz. U Nr 58, poz.
535 z pózn. zm.).
15. Efektywność dowodzenia. Firex Warszawa 1997. M. Kozicki.
16. Taktyka działań gaśniczych, cz. II. SP PSP Bydgoszcz 1997.P. Bielicki.
17. Podstawy taktyki gaszenia po\arów. SA PSP Kraków 1996.A. Kamiński,
Z. Olejnik, D. Słodki, A. Majka, A. Obolewicz.
18. Technologia działań ratowniczo-gaśniczych. SGSP Warszawa 1995. J. Sła-
watycki.
19. Taktyka działań gaśniczych. SP PSP Bydgoszcz 1994.
20. Podręcznik pierwszej pomocy. Wydawnictwo lekarskie PZWL 1999. M.
Buchfelder, A. Buchfelder.
Elementy ratownictwa medycznego materiały szkoleniowe medycyny praktycz-
nej. Instytut Ratownictwa Medycznego, Kraków 2001 r.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
materialy szkoleniowePodstawy budowy raportów w Oracle Reports 2 5 ćwiczenia Materiały SzkolenioweWęzły żeglarskie Materiały szkoleniowematerialy szkoleniowe M7 podrecznikmaterialy szkoleniowe M2 podrecznikMateriały budowlane wykład3 10KREATYWNOŚĆ materiały szkoleniowematerialy szkoleniowe M5 podrecznikMateriały szkoleniowe Analiza finansowaMaterialy szkoleniowe cwiczenia z HPLC poziom podstawowyMateriały szkolenowe ZP 121126więcej podobnych podstron