9467141715

117

Maszyny Elektryczne - Zeszyty Problemowe Nr 3/2016 (111)

kontroli powierzchni materiałów ferromagnetycznych, czyli wszystkich stali konstrukcyjnych z wyłączeniem stali wysokostopowych (austenitycznych). Metoda ta wykorzystuje oddziaływanie sil strumienia magnetycznego na cząsteczki ferromagnetyczne aplikowane na powierzchni badanego obiektu. W przypadku wystąpienia wady następuje rozproszenie strumienia magnetycznego oraz zmiana układu proszku magnetycznego w tej okolicy. Najlepszą wykrywalność osiąga się w sytuacji, w której kierunek ułożenia wady jest prostopadły do kierunku sil pola magnetycznego. Wraz ze zmniejszeniem tego kąta, wskazania wady są coraz to słabsze. Metoda magnetyczno-proszkowa charakteryzuje się możliwością wykrywania wąskich i płytkich nieciągłości powierzchniowych i podpowierz-chniowych do około 2 mm. Stosowana jest do badania połączeń spawanych, odlewów, walów korbowych silników spalinowych, przekładni zębatych, lin kolejek i wyciągów górskich. Zaletą tej metody jest duża szybkość wykonywanego badania oraz natychmiastowy wynik. Materiał badawczy występuje w formie barwnych lub fluorescenycjnych suchych proszków magnetycznych, zawiesin olejowych lub wodnych. Źródłami strumienia magnetycznego są jarzma (w przypadku badań małych lub trudnodostępnych obiektów) lub generatory prądu.

Badania ultradźwiękowe [5, 7, 9, 10] należą do metod "badań objętościowych". Polegają one na wprowadzaniu fal ultradźwiękowych do obiektu, które są odbijane przez nieciągłości, uginane i rozpraszane na krawędziach nieciągłości. Metoda ta pozwala wykrywać pęknięcia, zawalcowania, rozwarstwienia, porowatości, nieszczelności na wskroś i inne nieciągłości wewnątrz elementów. Można je również stosować do szacowania zmian mikrostruktury materiału, powstających podczas długotrwałej eksploatacji oraz do pomiaru grubości obiektów . Główne dziedziny zastosowań to połączenia spawane, szyny kolejowe i tramwajowe, łopatki turbin i sprężarek, wyroby ceramiczne (izolatory ).

Metoda prądów wirowych [11] jest metodą powierzchniową. Polega na w zbudzaniu zmiennego pola elektromagnetycznego w badanym materiale i odbieraniu reakcji materiału poprzez sondę badawczą i defektoskop prądow i row y .

Analiza wartości zmian pola elektromagnetycznego, amplitudy oraz przesunięcia fazowego napięcia i natężenia pozwala na bardzo precyzyjną ocenę stanu badanego materiału, występujących nieciągłości w postaci np. pęknięć, ubytków erozyjnych lub korozyjnych, ocenę ich wielkości oraz głębokości. Metoda ta jest bardzo często wykorzystywana przez przemysł chemiczny, maszynowy, lotniczy, rafineryjny, cukrowniczy, papierniczy, spożywczy, kosmiczny oraz do badania rurek wymienników ciepła w elektrowniach jądrowych i konwencjonalnych.

Metoda radiograficzna [10] umożliwia wykry-w'anie wewnętrznych oraz powierzchniowych i podpowierzchniowych nieciągłości obiektów . Prowadzenie badań metodą radiograficzną polega na naświetlaniu obiektów promieniow aniem jonizującym tj. promieniowaniem rentgenowskim (X) lub promieniowaniem y (gamma) otrzymywanym ze sztucznych źródeł izotopowych oraz na rejestracji obrazu prześwietlanego obiektu na kliszy- radiograficznej lub w postaci cyfrowej.

Metoda ta jest stosowana w kontroli złączy spawanych i zgrzewanych, odlewów, odkuwek, rur, wlewków, kęsisk i in. Radiografia ma zastosowanie w badaniach wszystkich metali i ich stopów. Przyjmuje się, że za pomocą techniki radiograficznej wykrywa się różnice grubości wynoszące od 1,5 % do 2 %. Wykrywalność metody przy użyciu promieniowania gamma jest znacznie gorsza niż przy' zastosowaniu promieniowania X.

3. Badania diagnostyczne elementów maszyn elektrycznych

Badania nieniszczące obok badań elektrycznych stanowią bardzo ważny element w utrzymaniu bezawaryjnej pracy układów' napędowych. Dotyczy to wszystkich układów napędowych, nie tylko tych dużych np. turbozespoły. Małe napędy też często pełnią bardzo ważne i odpowiedzialne funkcje w różnych procesach produkcyjnych. Konieczne jest więc przeprowadzanie badań okresowych najbardziej newralgicznych elementów maszyn. Zaniedbanie tego bardzo często prowadzi do awarii [rys. 1, 2, 3], której skutki mogą mieć bardzo poważne konsekwencje.