9742848747

Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok OAM Wydz. Farmaceutyczny UjCM 2010/2011

Markery obrotu kostnego - zmienność przedanalityczna

• dobowe wahania stężeń (w większości maksimum w II pot. nocy)

• zmienność zależna od cyklu miesiączkowego

• zmienność zależna od pór roku

• wiek, płeć, pochodzenie etniczne

• ciąża, laktacja

• złamania w ciągu ostatniego roku

• leki, dieta

• choroby

• wysiłek fizyczny / unieruchomienie

• sposób pobrania i transportu (pirydolina, deoksypirydolina - wrażliwe na światło)

• warunki przechowywania (OC, TRAP - niestabilne nawet w -20°C)

Osteoporoza

- układowa choroba szkieletu charakteryzująca się niską masą kostną i upośledzoną mikroarchitekturą kości, a w konsekwencji zwiększoną podatnością kości na złamania

Czynniki ryzyka osteoporozy

• wiek: kobiety po menopauzie / po 65 r.ż., mężczyźni po 70 r.ż.

• złamania bliższego końca kości udowej u rodziców

• BMK18 kg/m²

• palenie tytoniu

• leczenie glikokortykosterydami (> 5 mg prednizolonu lub odpowiadająca dawka innego leku przez 3 miesiące) obecnie lub w przeszłości

• leczenie chirurgiczne lub farmakologiczne prowadzące do przedwczesnej menopauzy, naturalna menopauza przed 40 r.ż.

Osteoporozy wtórne:

• zespół Cushinga

• hipogonadyzm

• hiperprolaktynemia

• niedoczynność przedniego płata przysadki

• cukrzyca

• zespoły złego wchłaniania (choroby zapalne jelit, celiakia, mukowiscydoza)

• przewlekłe choroby nerek

• przewlekłe choroby wątroby

Badania w osteoporozie

Densytometria - dwuwiązkowa absorpcjometria rentgenowska (DEXA)

• Wynik densytometrii (liczby + wykres):

1. gęstość kośćca [g/cm³]

2. współczynnik T (T score) -odchylenie w stosunku do średniej wartości u młodych (20-29 lat) zdrowych osób

3. współczynnik Z (Z score) -odchylenie w stosunku do średniej wartości w grupie wiekowej danego pacjenta, u danej płci

• Rozpoznanie osteoporozy: współczynnik T < -2,5 SD