1313878359

POSTĘPY TECHNIKI PRZETWÓRSTWA SPOŻYWCZEGO 1/2004

Tab. 1. Wymagania chemicznej kwalifikacji wody jako naturalnej wody mineralnej wg aktualnego Rozporządzenia Ministra Zdrowia [17]

1. wody niskozmineralizowane - naturalne wody mineralne, naturalne wody źródlane - zawierające w 11 poniżej 500mg rozpuszczonych składników mineralnych,

2. wody średniozmineralizowane - naturalne wody minerał ne, źródlane i stołowe - zawierające w 11 od 500 do 1500mg tych składników,

3. wody wysokozmineralizowane- naturalne wody mineralne i stołowe - o ogólnej mineralizacji powyżej 1500mg rozpuszczonych składników mineralnych w 11.

Ze względu na zawartość dwutlenku węgla wyróżnia się wody:

1. nienasycone dwutlenkiem węgla - niegazowane

2. niskonasycone C0₂ - do stężenia 1500 mg COJ\

3. średnionasycone - od 1500 do 4000 mg CCyi

4. wysokonasycone - zawierające powyżej 4000mg CCyi. Dwutlenek węgla występujący w wodach, może być ich

naturalnym składnikiem, jak ma to miejsce w wodach mineralnych, bądź może być wprowadzany w toku produkcji - do nasycania stosuje się gaz pochodzenia geologicznego lub o jakości wymaganej dla środków spożywczych.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRODUKCJI I OBROTU WODAMI NATURALNYMI

O przydatności wody podziemnej do produkcji butelkowanych wód mineralnych orzeka kompetentna instytucja; w aktualnie obowiązującym rozporządzeniu instytucją uprawnioną do oceny i kwalifikacji wody jest Państwowy Zakład Higieny. Szczegółowe warunki sanitarne produkcji i obrotu oraz klasyfikacja i wymagania jakościowe dla naturalnych wód mineralnych i naturalnych wód źródlanych podane są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia [17].

Warunki produkcji naturalnych wód mineralnych i źródlanych muszą gwarantować niezmienność składu chemicznego wody oraz zabezpieczać ją przed zanieczyszczeniami. W tym celu rozlewanie i butelkowanie naturalnych wód prowadzi się w pobliżu ujęcia wody, tak aby maksymalnie ograniczyć drogę przekazywania wody i jej kontakt z powietrzem. Do rozlewni woda doprowadzana jest przy pomocy instalacji, ze szczególnym uwzględnieniem zachowania warunków higienicznych. Nie dopuszcza się transportowania wody do rozlewni przy pomocy cystern.

Uzdatnianie wód mineralnych może być prowadzone jedynie w zakresie usuwania składników nietrwałych, niekorzystnie wpływających na barwę, mętność i zapach. Są to związki żelaza, siarki, manganu i arsenu. Zabiegi te prowadzi się metodami fizycznymi, stosując filtrację mechaniczną, sedymentację i napowietrzanie powietrzem wzbogaconym w ozon, dopuszcza się również usuwanie z wody dwutlenku węgla, bądź nasycanie C0₂. Niedopuszczone jest natomiast stosowanie środków bakteriostatycznych lub stosowanie innych zabiegów mogących zmienić swoistą mikroflorę wody. Nie prowadzi się również odgazowywania wody, która została zakwalifikowana do wód mineralnych ze względu na naturalną zawartość dwutlenku węgla [9,17, 25]

Materiały i wyroby mające w czasie produkcji kontakt z wodą powinny posiadać odpowiednie atesty, a opakowania do których wody są rozlewane muszą być przeznaczone do kontaktu z żywnością.

ZNAKOWANIE NATURALNYCH WÓD MINERALNYCH I -RÓDLANYCH

Po krótkim okresie, w czasie którego kwestia znakowania naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych pozostawała nieuregulowana, w nowo opracowanym rozporządzeniu MZ [17] znalazły się szczegółowe wytyczne dotyczące znakowania wód, dostosowane do wymagań zawartych w Dyrektywach UE - Dyrektywy 80/ 777/EEC i będącej jej kolejną wersją Dyrektywy 96/70/EC dotyczącej eksploatacji i wprowadzania na rynek naturalnych wód mineralnych [4,5] oraz Dyrektywy 2003/40/EC [3].

Rozporządzenie zobowiązuje producentów wód mineralnych do zamieszczania na etykietach następujących informacji:

• rodzaju wody i jej klasyfikacji,

• nazwy otworu lub zespołu otworów, z których czerpana jest woda do produkcji danej wody butelkowanej i jego lokalizacji,

• nazwy handlowej wody,

• nazwy producenta wody (rozlewni) i jego adresu,

• zawartości charakterystycznych składników mineralnych,

• informacji o stopniu nasycenia dwutlenkiem węgla i jego pochodzeniu,

• w przypadku uzdatniania wody przy użyciu ozonu - informację o tym procesie,

• w przypadku wód o zawartości fluoru powyżej 1.5mg/l, ostrzeżenie, że woda nie nadaje się do spożycia przez dzieci poniżej 7 roku życia,

• w przypadku wód mineralnych zawierających jodki, w stężeniu powyżej 0.2mg/l, należy podać informację o zalecanej dziennej ilości wody do spożycia.

Na opakowaniach naturalnych wód mineralnych zabrania się podawania informacji o ich właściwościach leczniczych, a w przypadku wód źródlanych, sugestii, że jest to naturalna woda mineralna. Ponadto nie dopuszcza się zamieszczania nazwy miejscowości i nazw pochodnych, jako nazwy handlowej, jeżeli wykorzystywane ujęcie nie występuje w tej miejscowości. Dodatkowo zakazuje się wprowadzania do obrotu, pod różnymi nazwami handlowymi, wód naturalnych pochodzących z tego samego źródła (otworu, ujęcia). Przepis ten jest w Polsce dość powszechnie łamany, głównie przez sieci handlowe, które sprzedają już dostępne na rynku wody mineralne i źródlane pod własną marką [17],

Wymagania dotyczące znakowania wód źródlanych są analogiczne jak w przypadku wód mineralnych, nie obejmują jedynie zawartości charakterystycznych składników mineralnych. Zawartość tych związków w wodach źródlanych