2181688071

Jana Januszowskiego projekt narodowej czcionki drukarskiej u

trwały w konfliktach politycznych i religijnych. Stopniowy zanik szwabachy dokonał się dopiero w ciągu wieku XVII i wtedy też w tekstach niemieckojęzycznych zastąpiła ją fraktura. Wydaje się, że jej akceptacja również w środowiskach protestanckich wynikać mogła z osłabienia motywacji ideologiczno-religijnej. Dla utrzymujących się bowiem nadal sprzeczności natury politycznej, kwestia różnicowania pisma nie miała w istocie rzeczy żadnego praktycznego znaczenia. Trwałym, sięgającym roku 1941 i bardzo rygorystycznie przestrzeganym okazał się zaś zasadniczy dualizm pomiędzy antykwą przeznaczoną dla łaciny oraz frakturą - wykorzystywaną do języka narodowego²⁰. W takim samym zakresie zaistniał on też w sferze pisma ręcznego, gdzie obok włoskiej italiki funkcjonowała niemiecka kurrenta²¹.

Próbując określić analogiczne zjawiska w Polsce, wymienić należy na początku dwie istotne różnice. Po pierwsze, aż do końca średniowiecza piśmiennictwo w języku narodowym oraz zakres użycia polszczyzny w kancelariach miały bardzo ograniczony zasięg, dzięki czemu jednak nie powstał u nas zwyczajowy związek pomiędzy tekstami polskimi a określonym rodzajem pisma gotyckiego. Po drugie natomiast - spokojny przebieg reformacji oraz jej mimo wszystko ograniczony zakres nie wytworzyły kulturowej czy ideologicznej wrogości wobec docierających z katolickich Włoch kulturalnych nowości. Chociaż proces poznawania humanistycznej kaligrafii rozpoczął się w Polsce już w pierwszej połowie XV w., to o jej w miarę powszechnej znajomości mówić można dopiero z początkiem następnego stulecia²². Nie oznaczało to wszakże zarzucenia stylu gotyckiego w piśmie ręcznym, bowiem trwał on aż do początku wieku XVII. Sprawniejsza, rodzima kursywa postgotycka obsługiwała nadal znaczną część produkcji kancelaryjnej i niemal całkowicie zdominowała sferę potocznego użytku pisma. Italika wraz z antykwą znajdowały z kolei zastosowanie głównie w tych przypadkach, kiedy z góry zakładano bardziej staranną, wręcz kaligraficzną redakcję tekstu, bądź też służyły jako pismo wszelkiego rodzaju wyróżnień (np. karty tytułowe, nagłówki itp.). Co jednak najważniejsze, nie udało się stwierdzić funkcjonowania w Polsce zasady, w myśl której do zapisów polskojęzycznych używałoby się wyłącznie pisma postgotyc-kiego, zaś do łacińskich - humanistycznego²³.

Z koegzystencją obu stylów, chociaż wynikającą z innych przesłanek, mamy także do czynienia w drukach. Typografia polska, pozostająca zwłaszcza

²⁰    Okoliczności zniesienia w Niemczech pisma postgotyckiego omówił A. J. Walter. Schriftent-wicklung unler dem Einfluss der Diktaluren. „Mitteilungen des ósterreichischen Instituts fur Geschichtsforschung”. T. 68:1960, s. 337-361.

²¹    Zob. A. Gieysztor. Op. cii., s. 187 nn.

²²    Szerzej o tym: J. Słowiński. Rozwój..., 70-86.

²³    Zob. ibidem, s. 51-68. Jedyny taki przypadek odnotowano w kancelarii miejskiej Poznania w latach 1556-1563, ale jego wyjątkowość nakazywałaby fakt ten potraktować jako manierę pojedynczego pisarza (ibidem, s. 53 przyp. 5).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jana Januszewskiego projekt narodowej czcionki drukarskiej 9 rękopiśmiennej i typograficznej, rozpoc
Jana Januszewskiego projekt narodowej czcionki drukarskiej 13 Zanim przystąpimy do szczegółowego
Jana Januszowskiego projekt narodowej czcionki drukarskiej 15 niej, łamanych brzuszków oraz dosyć gr
SPIS TREŚCI ARTYKUŁY Jan Słowiński Jana Januszowskiego projekt narodowej czcionki drukarskiej
Jan Słowiński JANA JANUSZOWSKIEGO PROJEKT NARODOWEJ CZCIONKI DRUKARSKIEJ Schyłek średniowiecza i

page0004 V50520 Czcionkami Drukarni św. Wojciecha.k. 1°>
®RE Ośrodek Rozwoju Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa lei 22 345 3700 Projekt: Narodowy
Ośrodek (• )
®RE Ośrodek Rozwoju Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa lei 22 345 3700 Projekt: Narodowy
®RE Ośrodek Rozwoju Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa lei 22 345 3700 Projekt: Narodowy
2.1.3.    Projekty Narodowego Centrum Nauki W 2010 roku powołano do życia Narodowe Ce
projekt gadżet gadżety & drukarnia
img25401 djvu 257Tydzień XXIV. Nauka rzeczy ojczystych. Rozmowa o dr u k a mi. Środki nocnicze: Kil
„ŚLADAMI SŁÓW ŚW. JANA PAWŁA II ORAZ KS. JANA TWARDOWSKIEGO" Projekt edukacyjny dla uczniów szk
Bibliotekarz Opolski, www.bibliotekarzopolski.pl Nr 2/2014 (LVIII) Jednym z projektów narodowych byl
Projekty Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Powiat Zduńskowolski
Projekt Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO) do KE (państwa członkowskie) U Stanowisko doty
Spis treści Patryk RĘKAWEK, Opiekun naukowy: Jarosław JANUSZ Projekt układu sterowania równoważni z

więcej podobnych podstron