2371743413

154 PRZEGLĄD BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO 5/11

szaty graficznej zajmuje się specjalna dziedzina sztuk plastycznych. Stale elementy banknotu to np.:

• nazwa emitenta - banku lub państwa,

• data emisji,

• podpisy (w przypadku polskich banknotów są to podpisy Prezesa NBP i Głównego Skarbnika,

• oznaczenie nominału, serii i numeru banknotu

Są one w harmonijny sposób wplecione w grafikę banknotu tak, aby były widoczne i współgrały z całością. Główny rysunek, wykonany zazwyczaj stalorytem, cechuje intensywność kolorów i ostrość konturów. Jest on delikatny, precyzyjny, z dużą liczbą szczegółów o ostrych kontrastach świateł i cieni wykonanych w postaci kresek. Gruba warstwa farby nadaje mu swoisty połysk.

Fot. 4. Imitacje druku stalorytniczego.

A

C

Tło banknotu stanowią najrozmaitsze kombinacje splotów linii o różnych grubościach, które tworzą niepowtarzalne gilosze¹, rozety i reliefy. Płynne przejścia z jednego koloru w drugi (tzw. efekt irysowy) nadają banknotowi kolorystykę. Należy tu wspomnieć o bardzo ciekawej technice druku nazwanej od nazwiska jej konstruktora drukiem Orłowa (fot. 5). Technika ta dawała niespotykane efekty przejść kolorystycznych, które możemy podziwiać już tylko jedynie na carskich rublach. Minęło ponad 100 lat i pomimo licznych prób, tajemnicy tego druku nie udało się rozszyfrować.

Istotnym zabezpieczeniem banknotów przed fałszerstwami jest zastosowanie unikalnych technik druku, niedostępnych w powszechnym użyciu. Kształt linii brzegowej, rozłożenie farby oraz połysk na elementach drukowych są indywidualną cechą każdej z tych technik.

Zastosowanie nieadekwatnych technik druku powoduje, że falsyfikat jest wyblakły, rozmyty, pozbawiony szczegółów. Rysunek jest pogrubiony, brak mu intensywności barwy, precyzji wykonania, ostrości konturów i połysku (fot. 6). W portretach oczy są mdłe, pozbawione żywego spojrzenia. Tło to jedynie pogrubione kreski i kropki, a nie linie ciągle.

Gilosz - rysunek złożony z zawiłych kombinacji linii ciągłych o różnej grubości. Niezwykle duża liczba możliwości powiązań i zapleceń tych linii powoduje, że gilosz jest niepowtarzalny i nie można go podrobić, ponieważ jest trudny do skanowania.