348068001

fonetyki języka polskiego; wykorzystuje przy tym różne źródła, sposoby i metody; potrafi analizować wymowę poszczególnych osób i ocenić jej poprawność oraz wskazać wszelkie odstępstwa od normy [odniesienie: SP_U 1]

PSL/J1_U02: słuchacz analizuje wymowę poszczególnych osób i ocenia jej poprawność oraz wskazuje wszelkie odstępstwa od normy [odniesienie: SP_U 1]

PSL/J1_U03: słuchacz analizuje przykłady badań wymowy oraz konstruuje i prowadzi proste badania logopedyczne (diagnostyczne); potrafi formułuje wnioski, opracowuje i prezentuje wyniki oraz wskazuje kierunki dalszych badań [odniesienie: SP_U 2]

PSL/J1JJ04: słuchacz w sposób precyzyjny i spójny wypowiada się w mowie i na piśmie, na tematy dotyczące fonetyki, a w szczególności wymowy, z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku fonetyki, jak i logopedii oraz dyscyplin pokrewnych [odniesienie: SP_U 4]

PSL/J1_U05: słuchacz merytorycznie argumentuje, z wykorzystaniem poglądów innych autorów, oraz formułuje wnioski [odniesienie: SP_U 10]

PSL/J1_U06: słuchacz przygotowuje wystąpienia ustne (np. referaty, krótkie pogadanki) oraz pisemne z wykorzystaniem odpowiednich materiałów źródłowych, dotyczących wymowy poszczególnych osób i normy w tym zakresie [odniesienie: SP_U 12 i SP_U 13] Kompetencje społeczne:

PSL/J1_S01: słuchacz rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie [odniesienie: SP_S1] PSL/J1_S02: słuchacz uczestniczy w życiu kulturalnym, korzystając z różnych mediów i różnych jego form, w szczególności potrafi śledzi wzorcową wymowę inteligencji polskiej i potrafi ją krytycznie oceniać [odniesienie: SP_S6]

Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin

Wykład - 30 godzin + ćwiczenia - 30 godzin

Treści programowe

Program wykładów:

Tematyka zajęć:

Liczba

godz.

Wprowadzenie w teorię fonetyki - działy fonetyki, zastosowanie oraz przedmiot badań. Budowa narządów mowy i ich funkcje w procesie powstawania głoski. Różnice między pisaną a mówioną odmianą języka ; litera a głoska, pojęcie sylaby.

2

Transkrypcja fonetyczna - omówienie zasad i znaków alfabetu fonetycznego.

2

Charakterystyka i podział głosek - spółgłoski, samogłoski, samogłoski niezgłoskotwórcze. Kryteria klasyfikacji spółgłosek.

2

Opis artykulacji spółgłosek dwuwargowych oraz wargowo-zębowych na podstawie rentgenogramów oraz labiogramów, według kryteriów klasyfikacji. Różnice artykulacyjne między spółgłoskami twardymi a spalatalizowanymi.

3

Opis artykulacji spółgłosek przedniojęzykowo-zębowych, przedniojęzykowo-dziąsłowych, środkowojęzykowych oraz tylnojęzykowych na podstawie rentgenogramów, zgodnie z kryteriami klasyfikacji.

3

Klasyfikacje samogłosek (trójkąt samogłoskowy Hellwaga, prostokąt Belle i Sweeta, czworokąt samogłoskowy). Kryteria opisu artykulacji samogłosek.

3

Charakterystyka artykulacyjna samogłosek oraz ich wariantów kombinatorycznych na podstawie rentgenogramów.

2

Realizacja samogłosek nosowych w różnych kontekstach fonetycznych - wymowa staranna i tendencje w potocznej odmianie polszczyzny.

3

Mechanizmy koartykulacji spółgłosek. Podział upodobnień ze względu na cechy artykulacyjne głosek. Dźwięczność wewnątrzwyrazowa. Dźwięczność międzywyrazowa z uwzględnieniem zróżnicowania terytorialnego.

2

Upodobnienia spółgłosek ze względu na główne miejsce artykulacji - omówienie zjawisk fonetycznych zachodzących wewnątrz wyrazów oraz na ich pograniczu.

3

Asymilacje fonetyczne spółgłosek i samogłosek ze względu na stopień zbliżenia narządów mowy: wewnątrzwyrazowe i międzywyrazowe - wymowa staranna i szybka niestaranna.

2