396944644
60 Przemysł Polski Zeu. II
Jest wiele danych, by sądzić, że na tym terenie w kierunku północno-zachodnim ku Bałtykowi spotka się jeszcze kilka, jeżeli nie kilkanaście słupów solnych.
Słupy te zawierają sól bez domieszek mechanicznych, natomiast niektóre mają wiele domieszek chemicznych, wykształconych nawet w osobne warstwy. W tych słupach pokłada się nadzieję, iż odkryje się w nich tak bardzo nam potrzebne sole potasowe.
Widzimy zatem, że zapasy znanych nam miejsc występowania soli mioceńskich ustępują zapasom soli cechsztyńskich. Pierwsze są rzędu kilkuset milionów ton, drugie rzędu dziesiątek miliardów ton. Zapasy świata wynoszą prawdopodobnie 1 000 bilionów ton.
Eksploatacja soli
Złoża mioceńskie są eksploatowane przez 3 zakłady przemysłowe, a to żupę solną w Bochni, żupę solną w Wieliczce oraz fabrykę sody w Borku Fałęckim pod Krakowem. Złoże w Żorach na Górnym Śląsku nie jest eksploatowane.
Żupa solna w Bochni eksploatuje swoje złoże robotami górniczymi w kopalni. Produkt jej to sól kamienna w gatunkach: szara jadalna, rolniczo-hodowlana i przemysłowa. Pierwszy gatunek jest przeznaczony do spożywania przez ludzi, drugi jako dodatek dla zwierząt gospodarskich i do konserwacji paszy, trzeci jako surowiec lub środek konserwujący dla szeregu przemysłów, jak np. chemicznego, garbarskiego i wielu innych.
Sól w kopalni jest urabiana — podobnie jak węgiel czy rudy — przy pomocy materiałów wybuchowych, po czym na skutek domieszek ilołupków następuje na miejscu ręczne sortowanie urobku. Sól czysta jest wydobywana na powierzchnię, sól zanieczyszczoną pozostawia się na miejscu. Pozostawiona na miejscu sól wypełnia wybrane przestrzenie, czyli jak mówi górnik „podsadza" wyrobiska, chroniąc je przed zawaleniom się stropu nad wybranymi przestrzeniami. Wydobytą na powierzchnię sól rozdrabnia się w młynie solnym. by była gotowa do użytku. Ląduje się ją do wagonów w 50-kilogramowych workach papierowych. Łączna produkcja wszystkich gatunków tego zakładu wynosi około 50 000 ton rocznie.
Żupa solna w Wieliczce eksploatuje swoje złoże w kopalni w dwojaki sposób. Albo podobnie jik w kopalni bocheńskiej, albo przez rozpuszczanie górotworu solnego wodą. Pierwszy sposób daje produkt jak w Bochni, tj. sól kamienną w tych samych gatunkach, drugi — roztwór wodny soli, czyli solankę. Solankę pompuje się na powierzchnię do warzelni, w której przez gotowanie odparowuje się z niej wodę, uzyskując sól warzoną, tzw. warzonkę, produkt zupełnie biały, drobnoziarnisty, czyli wyższej jakości niż jakakolwiek nawet najlepsza sól kamienna.
Odparowanie wody z solanki odbywa się w aparatach wypartych. Przed wprowadzeniem solanki do aparatów wypamych poddaje się ją oczyszczeniu od wszelkich chemicznych domieszek, tak ża warzonka zawiera co najmniej 99,9 proc. czystej soli (chloru sodu). Po oddzieleniu od mokrej warzonki części wilgoci w wirówkach, a reszty w suszni gorącym powietrzem, następuje załadunek do wagonów podobnie jak soli kamiennej. Produkcja roczna całego zakładu wynosi około 150 000 ton, przy czym stosunek produkcji soli kamiennej (wszystkie gatunki razem) do produkcji soli warzonej jest jak 3 : 2. Ze względu na dążenie do oddawania na rynek produktu o wyższej jakości, zakład przechodzi na eksploatację złoża wodą w większej mierze niż dotychczas i powiększa warzelnię, wskutek czego w najbliższych latach stosunek produkcji soli kamiennej do warzonej zmieni się z 3 : 2 na 1 : 4.
Obydwie kopalnie soli w Bochni i Wieliczce są bardzo stare, bo Jiczą około 1 000 lat. W kopalni bocheńskiej puste przestrzenie są wypełnione podsadzką z soli zanieczyszczonej, w Wieliczce ta konieczność, ze względu na inny charakter złoża, nie zachodziła. Wybranych przestrzeni nie podsadzało się, szczególnie w ubiegłych wiekach. Pozostały więc w kopalni ogromne ilości przestrzeni wybranych, tzw. komór, nieraz bardzo dużych, w których znajdują się pamiątki po ubiegłych czasach.
Część tych wyrobisk (zresztą znikomo mała w stosunku do całej kopalni) tworzy tzw. rewir turystyczny, będący dużą trakcją nie tylko dla turystów polskich, ale i zagranicznych.
Poza tym kopalnia w Wieliczce posiada unikat11 przyrodniczy, a to grotę kryształową. Jest to wyrobisko o przestrzeni około 100 mJ, którego ściany są obrośnięte naturalnymi kryształami solnymi o krawędziach:i do kilkunastu cm. Grota ta została odkryta na początku bieżącego stulecia i jest rezerwatem przyrodniczym >*. Ze względu na wielką odległość od szybów zjazdowych nie może być jeszcze udostępniona dla turystów.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Drzewo życia7 ne jest w wielu wierzeniach. Badacz kultury ludowej Bułgarii, Christo Wakarelski stwi
ScannedImage 57 60 Rozdział II. Postacie sacrum podobnie jak jest wiele związanych z nimi tęczy: wys
Ig Przemyśl Polski Z«ł II Ameryki i ZSRR wielkie ilości węg
24 Przemysł Polski Zen. II 24 Przemysł Polski Zen. II Grupy zbytu W odsetkach
Przemysł Polski Ztsi. II zmniejszyło się w ogóle, bądź nie w tym stopniu jak wydob
30 Przemysł Polski Zesi. II NAFTA Z przeszłości nafty Przemysł naftowy zawdzięcza swój rozwój
36 Przemysł Polski Zesz. II Na eksploatowanych po dnigiej wojnie światowej terenach produkcja P
40 Przemysł Polski Zesz. II Kraj wmnjm
42 Przemysł Polski Zesz. II W polskich rudach cynkowo-ołowianych występują następujące minerały
44 Przemyśl Polski Zesz. II Z powyższych zestawień widać, ż
46 Przemyśl Polski Zw. II Kraj Stan zapasów Stwierdzony
48 Przemysł Polski Z«Ł II W Polsce napotkano złoża rudy cynowej na Dolnym Śląsku. Znajdujemy ta
50 Przemysł Polski Zes*. II stanowią główną część
56 Przemysł Polski Zen. II wojnie udział ten spadł do cyfry
58 Przemyli Polski Zesz. II siarkowy (w Niemczech z tego źródła uzyskano w roku 1936 ok. 25 000
ar Przemyśl Polski Zmł II sposób zapewniony będzie bardziej
Przemysł Polski Zesr. II bywane sposobem odkrywkowym były gospodarczo mniej cenne.
6 Przemysł Polski Zesz. II szty jego często decydują o tym, czy dane zioźe mineralne może być w
więcej podobnych podstron