4403041773

LOGIKA 2009. PYTANIA I ODPOWIEDZI. KATEDRA TEORII PRAWA UJ.

gdy nazwę słoń zdefiniujemy tak: słoń to ssak posiadający trąbę i mający ponad półtora metra, która jest oczywiście błędna w przypadku młodych osobników?

3. Nie rozumiem, gdzie leży granica między uzasadnieniem twierdzeń poprzez introspekcję i spostrzeżenie zewnętrzne. Jeśli ktoś mówi „na dworze pada deszcz”, tak naprawdę może mieć na myśli „mój mózg odebrał sygnał z moich nerwów wzrokowych, który zinterpretował jako obraz spadających kropel”. Jeśli chodzi o introspekcję, „boli mnie głowa” równie dobrze można rozumieć jako: „receptory bólowe w mojej głowie zostały pobudzone”. Oba te twierdzenia można zweryfikować obiektywnie, albo będzie można przy użyciu dostatecznie zaawansowanej technologii. Czy zatem na potrzeby egzaminu sensownie będzie założyć, że oba te terminy są nieostre?

ODPOWIEDZ: 1. Twoja wątpliwość jest zasadna. Ten problem nie dotyczy tylko nazw okazjonalnych. Zaliczenie większości nazw do klasy nazw ogólnych, jednostkowych lub pustych zależy w istocie od naszej wiedzy o świecie, a nie tylko od semantycznych właściwości tych nazw. Tylko w przypadku niektórych nazw to ich znaczenie językowe determinuje liczbę posiadanych przez nie desygnatów. Przykładowo, syn bezdzietnej matki to nazwa pusta z uwagi na jej znaczenie. Problem, który Cię zafrapował nie będzie jednak istotny przy egzaminie.

2. Definicja regulująca nie będzie nigdy błędna, a to z uwagi na jej założoną arbitralność. Oczywiście może ona być nieprzydatna (nietrafna), ale to jest całkowicie odmienne zagadnienie. Granica pomiędzy definicjami regulującymi, a projektującymi jest nieostra, Definicja regulująca dalece odmienna od znaczenia zastanego może być uznana za projektującą.

3. To ciekawe pytanie z dziedziny epistemologii. Chętnie na ten temat podyskutuję, ale pytanie to na szczęście jest nieistotne z punktu widzenia wymagań egzaminacyjnych. Dla potrzeb egzaminu przyjmujemy, że introspekcja i doświadczenie zewnętrzne to nazwy pozostające w stosunku przeciwieństwa.

PYTANIE 1.32

Od kilku dni ucząc się logiki zauważyłem dosyć poważny problem związany z nazwami pustymi. W czasie wykładu powiedziano, że „krasnoludek” to nazwa bezprzedmiotowa. To bezsporne i całkowicie się z tym zgadzam. Mój problem jest jednak natury filozoficzno-religijnej. Wydaje mi się, że nazwy puste mogą być przez jednych przyjęte jako bezprzedmiotowe, a dla drugich mogą okazać się nazwami posiadającymi desygnat. Zastanawiam się nad takimi nazwami jak „Bóg”, „Szatan”, „Raj”, „Piekło” etc. Dla osoby wierzącej te nazwy wcale nie są bezprzedmiotowe, ponieważ ich wiara opiera się na uznaniu tych nazw jako przedmiotowych. Z punktu widzenia logiki wydaje się, że ateista ma racje, skoro desygnaty tych nazw nie manifestują swojego istnienia w świecie realnym.

Czy nauka względem wiary potrafi być tak „okrutna”? Czy moje myślenie jest w tym konkretnym przypadku błędne? Czy powinniśmy przyjąć, że podane przeze mnie nazwy to nazwy przedmiotowe z uwzględnieniem wyznania?

ODPOWIEDZ: Drogi Kolego, nie oczekuj, ze logika pomoże Ci rozwiązać kwestię istnienia Boga, Szatana, Raju i Piekła. To są kwestie pozalogiczne. Nie zamierzam Ci także narzucać mojego poglądu na te sprawy, gdyż prowadzę zajęcia z logiki, a nie z teologii. Pewne kwestie