4442198728
prawa rządzące ich narodzinami i przekształcaniem się pod wpływem określonych okoliczności. Dlatego właśnie jest on w stanie wykazać, że „psychika pszczoły podlega wszystkim zasadniczym prawom psychiki zwierząt”, nawet jeśli introspekcyjny wygląd przeżyć zwierzęcia nie daje się zrekonstruować.
Jakżeż w świetle takiego poglądu na procesy psychiczne przedstawiałby się mechanizm kierowania się wskaźnikami wartości i wskaźnikami działania ? W pierwszym wypadku mielibyśmy do czynienia z uświadamianiem sobie określonych cech przedmiotu korzystnego lub szkodliwego, przy czym świadomość wskaźników korzyści byłaby prawdopodobnie zabarwiona uczuciami dodatnimi, a świadomość szkody — uczuciami przykrymi. Dembowski stoi bowiem na stanowisku, że zwierzę w swym zachowaniu się „unika warunków przykrych lub szkodliwych, wybiera zaś aktywnie warunki przyjemne i pożyteczne” (1946a, str. 189), to zaś znaczy, że postawa zwierząt w^obec przedmiotu jest wyznaczona zarówmo przez procesy poznawcze, jak i przez uczucia. Byłyby to prawdopodobnie takie procesy jak te, które S z u m a n nazywa „poznawaniem emocjonalnym” (por. Szuman, 1955, str. 29) i które uważa za sposób uświadamiania sobie wartości przedmiotu.
Kierowanie się wskaźnikami działania wiąże znów Dembowski, za Kohlerem, z ,,w'glądem” (Einsicht, insight) w sytuację, „co w terminach psychiki ludzkiej nazwalibyśmy zrozumieniem sytuacji lub domyślaniem się” (Dembowski, 1946b, str. 134). Jeśli nawet przeżycie to jest „rozumieniem” tylko „wr terminach psychiki ludzkiej”, tzn. nie potrafimy powiedzieć — podobnie jak w' stosunku do przeżyć pszczół — jaki jest jego „wygląd introspekcyjny”, to niewątpliwie jest to, zdaniem autora, proces psychiczny. „To nie mechanizm i nie automatyczne odruchy — stwierdza Dembowski komentując zachowanie się małp przy „wglądzie” — to żywe zwierzę, które opanowuje sytuację, z niezliczonego mnóstwa ruchów' możliwych aktywnie wybiera te, które są najbardziej celowe w danych warunkach" (ibid., str., 135). Na tej podstawie można by wysnuć wniosek, że mechanizm kierowania się w-skaźnikami działania polega na uświadomieniu sobie przez zwierze cech przedmiotu, np. narzędzia, po-
106
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
ich najcem, łączącymi się pod Nocyym Targiem na tle Beskidów Zachodnich. Ku Pn. W. Pieniny (982
img101 (23) Redukcja nadmanganianu potasu Nienasycone kwasy tłuszczowe utleniają się pod wpływem KM1
Laboratorium materiałoznawstwa 6 12 zmieniają się pod wpływem zmian temperatury: ogrzewania lub ozię
P1030263 54 Bóg Pr uła t Platona i jego Fedona, a nie a Biblii. Argumenty Augustyna zaostrzyły się p
M066 Dane zawarte w p. 4.3.2.2 wskazują, i/ statek pizykladowy zatrzymuje się pod wpływem f pracy na
IMG42 Obieg wody Obieg wody w przyrodzie (krążenie wody) to zamknięty cykl odbywający się pod wpływ
page0029 25 dziła się pod wpływem działania naturalnych sił w przyrodzie, musiało to powstać w takie
10822 Laboratorium materiałoznawstwa 6 12 zmieniają się pod wpływem zmian temperatury: ogrzewania lu
hlp miłość 8 136 Rozdział ósmy We Francji i w krajach, które znajdowały się pod wpływem umysłowc-ści
w4 metaliczne • W sieci metalicznej każdy elektron z zewnętrznych powłok znajduje się pod wpływem k
WP 1412174 Magnetyzacja Hk określa wtem zdolność materiału do magnesowania się pod wpływem zewnętrz
Obraz0 (13) PROCES SOCJALIZACJI 39 nej, ale kształtują się pod wpływem oddziaływań psychogennych i
SDC11739 Nakodzikt i upadijc gomudaajcj # ynkow-ej jącej się pod wpływem cłtarakterystyczncgo typu n
43637 SL272481 Drgania ruch cykliczny wokół poi. rów no w agi Najprostsze: ruch harmoniczny, odbywa
więcej podobnych podstron