4597124888

136 Esej

nie bez związku z główną myślą tego tekstu zwrócić uwagę na te jego fragmenty, które odsyłają nas, z jednej strony, do jaskini Platona jako figury naszych możliwości czy raczej niemożliwości poznania świata, a z drugiej - do nieba gwiaździstego nad nami, a więc do I. Kanta, do nieba konotującego w tym kontekście ludzkie i tylko ludzkie poczucie imperatywu moralnego, otóż jeżeli tyle uwagi mu poświęcam, to dlatego, że jego temat: „geneza poezji” realizuje Słonimski w taki sposób, iż stanowi ów temat samo centrum problematyki antropologicznej.

Jestem pewien, że dostrzegliście Państwo, iż swoją treścią tekst Na czaszkę antropoidy spokrewniony jest - i to zawarte w nim sądy, a także ich konotacje w jakiś sposób uwierzytelnia - z mezopo-tamsko-hebrajsko-biblijnym mitem o Adamie, którego egzystencjalny dyskomfort był wynikiem spożycia przez niego owocu z drzewa wiadomości, a więc owocu świadomości tout court. Mit ten mówi, że Adam zapłacił za świadomość świata i świadomość siebie w świecie cierpieniem i śmiercią. I choć ten mit skłania nas do kiwania z dezaprobatą głową nad tą transakcją Adama, to jednak nie uważamy, że cena za nasze człowieczeństwo była wygórowana. 1 choć poeta - tym razem K.l. Gałczyński - powiada: „Komu się nie podoba, może wyjść przez okno, prosto w niebo, każdy za swoją potrzebą”, to jednak wydaje nam się, że wartość naszego trudnego, ale świadomego bytowania co najmniej równoważy okropności świata. Odsetek populacji skłonny popełnić samobójstwo jest niewielki, a odsetek popełniających je jeszcze mniejszy. Widać przymus życia łączy się poprzez zyskaną świadomość z przymusem dawania świadectwa światu i człowieczeństwu.

To świadectwo światu człowiek daje na rozmaite sposoby, także swoją twórczością w zakresie innych sztuk, bo różnymi językami chcemy mówić

0    świecie i wyrazić swoją w nim dolę-niedolę, a wielość dokonań składająca się na całą naszą kulturę dowodzi, że podołać temu zadaniu nie jesteśmy w stanie i pozostajemy permanentnie nienasyceni

1    niezaspokojeni. A korzyść z tego dla człowieka taka - i to wcale nie jest mało - że tworzy piękno. Jedno z największych dokonań poetyckich XX wieku, poemat Niobe Gałczyńskiego, zawiera przekonująco i pięknie wyartykułowaną tezę, że sztuka rodzi się z ludzkiego cierpienia.

Czy popełniamy błąd podejrzewając, że nasza ludzka świadomość, również ta, która wyraża się w języku poetyckim i w wielości literackich form i konwencji, jest może jedyną świadomością wszechświata usiłującą go uporządkować. Że bez niej kosmos jest monstrualnym rumowiskiem, a świat nas otaczający tylko jednym więcej w nim śmieciem? Czym moglibyśmy być w takim świecie? Tak! Człowiek swoim wysiłkiem poznawczym - bez względu na efektywność tego wysiłku - uzyskuje godność! Również i tej godności poezja we wszelkich jej przejawach pragnie dawać świadectwo.

Przestrzeń penetrowana i oswajana przez człowieka w trybie poetycko-poznawczym, tak samo jak w każdym innym trybie, zamyka się - jeśli to słowo jest tutaj na miejscu - między nim człowiekiem, a granicami wszechświata, jeśli wszechświat je ma, a więc między mikro- a makrokosmosem. Leopold Staff tę dążność poznawczą przedstawił obrazowo:

Chcę się dostać do nieba,

Lecz mam za krótką drabinę.

O co ją oprzeć nad ziemią?

Ach, byle dotrzeć do chmur.

Ten poetycki obraz ze swojska drabiną przedstawia odwieczne ludzkie pragnienie wydarcia bogom tajemnicy. Pragnienie Syzyfa! Tadeusz Różewicz podejmuje ze Staffem dialog:

nie chcę się dostać do nieba nie mam drabiny (...)

Ach! Byle dotrzeć do siebie/

Pożyczę drabinę od Junga! o boże! Też jest za krótka!

Jakże pięknie włącza się do tej rozmowy dwu klasyków - żyjącego i nieżyjącego - Wisława Szymborska:

Wielkie to szczęście nie wiedzieć dokładnie, na jakim świecie się żyje.

Trzeba by b)>ło

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
56848 skanuj0016 (251) W związku z wymową staranną należy jeszcze zwrócić uwagę na pewną tendencję d
Manga?ntasy rysowanie jest łatwe1 Kim jest wojak bez broni? Przy jej wyborze musisz zwrócić uwagę
Manga?ntasy rysowanie jest łatwe1 Kim jest wojak bez broni? Przy jej wyborze musisz zwrócić uwagę
fotografowanie architektury nie. fy- Fotografując ogólną sylwetkę budynku (całość) w perspektyw:® t
img014 (40) ) Warto także zwrócić uwagę na metaforę opisującą nie tyle same osiedla grodzone, ile sa
IMAG0654 Hyc. 3*3.1* Typowy wygląd twarzy :e średnio nasilonym zespołem Crourona. Nalery zwrócić uwa
Należy zwrócić uwagę na fakt, że oprócz niewielkiej dokładności, w danym układzie nie występuje
scan 9 6 2009 9h9m35s ■ WYCHOWANIE. POJĘCIA - PROCESY - KONTEKSTY Tego. kto zwraca uwagę na los mili
- Preparatyka kosmetyczna - Warto tu zwrócić uwagę na fakt, że w wielu wypadkach konsystencja emulsj
W związku z tym należy w kształceniu polonistycznym zwracać uwagę na wymienione wyżej umiejętności,

więcej podobnych podstron