5167289602

116 WIADOMOŚCI URZĘDU PATENTOWEGO Nr 1/1952

- Przemysł węglowy w kraju, który już przed Wielką Wojną Narodową pod względem poziomu swej dojrzałości technicznej i stopnia mechanizacji pracy zajmował pierwsze miejsce w świecie, dokończył w okresie powojennej pięciolatki dzieła mechanizacji całego szeregu ważnych procesów roboczych. Osiągnięto,pełną mechanizację urabiania i rozbijania węgla oraz jego transportu szybowego i głównego, a także ładowania węgla do wózków kopalnianych. Wprowadzenie kombajnów węglowych umożliwiło rozwiązanie zagadnienia mechanizacji jednego z najbardziej pracochłonnych i zarazem najcięższych procesów — ładowania wetfla. Wraz z jakościowvm podnoszeniem poziomu technicznego w przemyśle węglowym wprowadzano masowo coraz doskonalsze i wydajniejsze maszyny, których produkcja została uruchomiona w okresie powojennej pięciolatki.

W przemyśle leśnym poziom mechanizacji prac drzewiarskich wzrósł z 3,4°/o w roku 1946 na 36,5% w roku 1950, natomiast transportu drzewa z 3,3% na 27,6%. Sześćdziesiąt procent obrobionego drewna przetransportowano w roku 1950 mechanicznie; jednakże nie wykorzystano dotychczas w pełni tych wszystkich urządzeń mechanicznych, w jakie przemysł leśny jest bogato wyposażony. Z tego względu tempo wzrostu wydajności pracy było w tej dziedzinie niedostateczne. Polepszenie wykorzystania środków technicznych stanowi bojowe zadanie kadr kierowniczych i wszystkich pracowników przemysłu leśnego.

Poważne sukcesy osiągnięto w dziedzinie mechanizacji prac załadowczych i wyładowczych. Ku końcowi dobiega pełna mechanizacja prac w portach morskich i rzecznych, ukończono mechanizację ładowania węgla i rudy oraz mechanizację ładowania i wyładowywania ciężkich towarów w transporcie kolejowym. Poziom mechanizacji prac załadowczych i wyładowczych w transporcie kolejowym wzrósł z 30% w roku 1940 na 72,3% w roku 1950. Wydajność pracy przy ładowaniu i wyładowywaniu powiększono niemal dwukrotnie. Prawie pięciokrotnie wzrósł stopień mechanizacji tych prac w transporcie samochodowym.

W celu zwiększenia mechanizacji prac załadowczych i wyładowczych, niezależnie od wprowadzenia znacznej liczby nowych maszyn, skonstruowano w okresie powojennej pięciolatki szereg stałych urządzeń, jak np. przystawne dźwigi z całym lub połowicznym wyciągiem, wywrotne wagony kolejowe, zmechanizowane magazyny, w których przy masowym wyładowywaniu towarów jest zapewnione pełne wyeliminowanie ręcznej pracy.

Do rozległej mechanizacji ładowania i- wyładowywania (przenoszenia) towarów przyczyniło się szerokie stosowanie znormalizowanych skrzyń transportowych. Jeszcze daleko jest do rozwiązania wszystkich zagadnień, powstających w związku z powyższą normalizacją skrzyń transportowych; jednakże w okresie pierwszej powojennej pięciolatki wprowadzono wielką liczbę skrzyń transportowych zarówno uniwersalnych, jak i specjalnych.

Przez wprowadzenie nowych procesów technologicznych w odlewniach, kuźniach i warsztatach tłocz-niczych, przy nagrzewaniu i spawaniu metali, przez przestawienie obrabiarek na skrawanie szybkościowe, przez wprowadzenie produkcji potokowej i mechanizację pracochłonnych i ciężkich robót radziecki przemysł maszynowy podniósł się na nowy nieznany dotychczas poziom techniczny. Tylko w roku 1950 przemysł ten opanował produkcję przeszło 400 nowych typów i marek wysoko wydajnych maszyn i urządzeń.

Dzięki wytworzeniu wielkiej liczby nowych typów maszyn umożliwiono przejście od mechanizacji pojedynczych zabiegów roboczych do- całkowitej mechanizm cji przebiegów produkcyjnych nie tylko w poszczególnych oddziałach, lecz w całych fabrykach. W ten sposób mechanizacja pracy zostaje podniesiona na nowy, wyższy poziom, co wpływa na wydatne podwyższenie jej skuteczności.

W wielu zakładach przemysłu węglowego, torfowego i drzewnego przeprowadzono w roku 1950 całkowitą mechanizację pracy; liczba takich przedsiębiorstw uległa zwiększeniu również w hutnictwie i w przemyśle maszynowym.

Techniczno - ekonomiczne wskaźniki pracy zakładów, oddziałów lub odcinków produkcyjnych ulegają w przypadku całkowitej mechanizacji znacznemu podwyższeniu w porównaniu z zakładami, gdzie mechanizacją objęte są jedynie niektóre, choćby nawet główne procesy produkcyjne; cykl produkcyjny zostaje wówczas wydatnie przyśpieszony, powstają warunki do zorganizowania ciągłej, potokowej produkcji, podnosi się znacznie wydajność pracy oraz wzrastają wskaźniki wyzyskania maszyn i innego sprzętu technicznego.

A oto kilka przykładów z praktyki różnych gałęzi przemysłu.

W kopalni nr 31 kombinatu Karagandaugol zmechanizowano urabianie węgla i ładowanie go do rynien przenośników, odwożenie, manewrowanie przy szybach, prace załadowcze na powierzchni oraz ładowanie węgla i rud przy wytopach. -Wszystko to umożliwiło w ciągu lat 1949—1950 oswobodzenie 370 ludzi, którzy byli zatrudnieni uprzednio przy pracach ręcznych.

Krestieckie zakłady przemysłu drzewnego wprowadziły u siebie ciągłą metodę prac obróbkowych, poczynając od ścięcia drzew na wyrębowisku, a kończąc na załadowaniu ich na wagony kolejowe w dolnym magazynie. Praktyka tych zakładów raz jeszcze potwierdza olbrzymie możliwości wzrostu wydajności pracy w przemyśle drzewnym. W porównaniu z rokiem 1949 wydajność pracy robotników krestiec-kich zakładów drzewnych wzrosła w roku 1950 o 55%.

W przemyśle torfowym, w tych zakładach, które wprowadziły całkowitą mechanizację wydobycia torfu w postaci brykietek, wydajność pracy wzrosła od 1,5 do 2 razy w porównaniu z pozostałymi zakładami. Np. w zakładach Tootsi, których kolektyw pracowniczy został odznaczony Premią Stalinowską za nowe metody organizacji i mechanizacji wydobycia torfu, wydajność pracy, przypadająca na jednego robotnika, jest dwukrotnie wyższa od przeciętnej. •

Najwyższą formę mechanizacji procesów wytwórczych zapewnia szeroki rozwój automatyzacji. Od opracowania metod automatycznej kontroli i automatycznego sterowania pojedynczych agregatów czy pojedynczych operacji, aż do skonstruowania samoczynnych linii produkcyjnych i całych fabryk automatycznych — oto droga, po której kroczy z powo-