28

Wiadomości Uniwersyteckie

W KRĘGU BIBLIOTEKI

Od ponad czterech lat bibliotekarze lubelscy odwiedzają krajowe i zagraniczne biblioteki naukowe w ramach wycieczek naukowo-krajoz/iawczych. organizowanych przez Akademickie Kolo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w lMb linie przy współpracy Dyrekcji bibliotek uczelnianych. Wyjazdy te przyczyniają się do rozboju współpracy i wymiany doświadczeń między bibliotekami, integrując przy okazji środowisko.

W BIBLIOTEKACH PRASKICH

W połowie września br. bibliotekarze wyruszyli w kolejną podróż, tym razem trasą Wrocław - Kotlina Kłodzka - Praga. Udział w niej wzięło szesnastu bibliotekarzy i czterech pracowników naukowych z UMCS, a także pracownicy bibliotek: KUL, AM. AR oraz WiMBP im. H. Łopa-cińskicgo i PBW. Grupę pilotował dr Jerzy Zywicki z WA UMCS.

Program 5-dmowej wycieczki przedstawiał się następująco:

Wrocław - zwiedzanie Biblioteki Ossolineum, Panoramy Racławickiej i Starego Miasta;

Kotlina Kłodzka - zwiedzanie Kaplicy Czaszek w Kudowic-Czermncj, rezerwatu przyrody „Błędne Skały” i wejście na Szcze-liniec Wielki w Górach Stołowych, zwiedzanie Bazyliki w Wambierzycach, w godzinach wieczornych spacer po Kudowie Zdroju.

Praga - pierwszego dnia grupa obejrzała: Zamek Praski, gotycką katedrę św. Wita (z jej wieży można było zobaczyć panoramę miasta), Loretę ze skarbcem loretańskim. Złotą Uliczkę, barokowy kościół św. Mikołaja, kościół Panny Marii Zwycięskiej z woskowym posążkiem Praskiego Dzieciątka Jezus. Most Karola z barokową „aleją figur" i Staromiejską Wieżą Mostową, Rynek Staromiejski z pomnikiem Jana Husa, Ratusz Staromiejski z zegarem astronomicznym. Ratusz Nowomiejski, a wieczorem m.in. Teatr Narodowy i Plac Wacława z pomnikiem św. Wacława. Duże wrażenie wywarła na nas iluminacja Hradczan podziwiana z brzegu Wełtawy.

Głównym punktem drugiego dnia było zwiedzanie bibliotek wydziałowych Uniwersytetu Karola (prawniczej, teologicznej i medycznej), Biblioteki Narodowej w Kle-mentinum i Biblioteki Akademii Nauk Republiki Czeskiej. Po południu spacer po uliczkach Starego i Nowego Miasta oraz zwiedzanie Żydowskiego Miasta-Josefov.

Dr J. Żywicki starał się pokazać uczestnikom wycieczki nie tylko jak najwięcej zabytków Pragi, ale również odnaleźć urok i specyficzny klimat „miasta Kafki i Szwejka".

Novy Jićin - w drodze powrotnej grupa zatrzymała się w miasteczku morawskim celem obejrzenia w Muzeum Zamku Żero-tinów unikalnej kolekcji nakryć głowy od gotyku po czasy współczesne. Potem krótki spacer po Rynku z barokowymi i renesansowymi kamieniczkami mieszczańskimi (przypominającym Rynek w Zamościu).

Drugi dzień pobytu w stolicy Republiki Czeskiej przeznaczony był na zwiedzanie bibliotek, z którymi BG UMCS prowadzi współpracę w zakresie wymiany wydawnictw.

Na Uniwersytecie Karola, najstarszym w Europie Środkowej (zał. w 1348 r.). odwiedzamy (podzieleni na trzy grupy) biblioteki: Wydziału Prawa, I Wydziału Lekarskiego i Wydziału Ewangclicko-Teologicz-nego.

W strukturze organizacyjnej UK nie ma klasycznej biblioteki głównej. Jest natomiast Ustredni kmhovna UK - „centralna biblioteka wirtualna" oraz 16 bibliotek wydziałowych, 2 biblioteki instytutów badawczych, 1 biblioteka „centralna" dla nauk socjologicznych, ekologicznych, hu

Kierownik Sekcji Wymiany Wydawnictw BG UMCS mgr Elżbieta Świder w rozmowie

z dr. Jirim Vackiem z Biblioteki Słowiańskiej

Czytelnia Biblioteki Akademii Nauk Republiki Czeskiej przy Narodni tfida 3 w Pradze

manistycznych oraz informacji naukowej i 1 biblioteka Europejskiego Centrum Informacji. Wielkość zbiorów sieci bibliotecznej UK wynosi ok. 4500 tys. wol.

Od 1994 r. biblioteki na UK opracowują zbiory w systemie T1NLIB i współuczestniczą w tworzeniu centralnego katalogu komputerowego UK oraz bibliograficznej bazy, rejestrującej dorobek naukowy pracowników Uniwersytetu. Prace nad tworzeniem tych baz są koordynowane w „centralnej bibliotece wirtualnej", która zajmuje się również administrowaniem sieciowego udostępniania komercyjnych baz bibliograficznych i pełnotckstowych.

Część bibliotekarzy z UMCS udaje się do biblioteki prawniczej, która mieści się w gmachu Wydziału Prawa UK na Placu Cu-rieovych. Grupę oprowadza dyrektor Biblioteki dr Jana Mouchova Dowiadujemy się, że Knihovna Pravnicke fakulty UK w

1998 r. została całkowicie zmodernizowana, co pozwoliło przekształcić ją w nowoczesną w pełni skomputeryzowaną bibliotekę. Zainstalowano stanowiska komputerowe umożliwiające dostęp do baz danych i Internetu, czytelnie wyposażono w samoobsługowe kserokopiarki, w magazynach zamontowano regały kompaktowe. Zbiory są udostępniane w trzech czytelniach (łącznie 200 miejsc) z rozbudowanymi księgozbiorami podręcznymi, w których książki i czasopisma są ułożone tematycznie. Czytelnik może przenosić je z jednej czytelni do drugiej (bramka elektroniczna przy wejściu do biblioteki uniemożliwia wyniesienie ich na zewnątrz). Książki wyposażono w paski: czerwony - oznaczający, że książka może być udostępniona tylko w czytelni i w zielony - można ją wypożyczyć do domu. Jedno piętro magazynowe, na którym zgromadzono skrypty i inne podręczniki (dublety).

pełni dodatkowo funkcję czytelni, gdzie student może swobodnie ..szperać", korzystać z książek na miejscu lub pożyczyć je do domu. Pracownicy naukowi i stażyści mają do dyspozycji oddzielną czytelnię, wyposażoną w stoliki z szafkami zamykanymi na klucz, co umożliwia pozostawienie materiałów. Są tu także stanowiska komputerowe dla osób niepełnosprawnych (niewidomych i niesłyszących).

Biblioteka gromadzi piśmiennictwo z zakresu nauk prawniczych i podstawowe dzieła z nauk socjologicznych i psychologicznych (ok. 300 tys. wol. oraz 300 tyt. czasopism). Ponadto posiada bogaty zbiór starodruków z XV!-XVIII w. (ok. 800 wol ), w tym wiele poloników. Oglądamy m.in. najstarsze w zbiorach biblioteki prawniczej polonica: w j. polskim - Statui Polonium: statuta, prawa y consniucie Koronne przez Jana JanuszowskieffO napisane (Kraków, 1600 r.) oraz w j. łacińskim - Prawo Magdeburskie (Kraków, 1535 r.).

Następnie udajemy się do Klcmentinum, największego po Zamku Praskim kompleksu architektonicznego Pragi. Usytuowany w dzielnicy Stare Miasto w pobliżu Mostu Karola zespół budynków o powierzchni 2 ha. był budowany przez ponad 100 lat przez jezuitów, którzy w 1556 r. w dawnym klasztorze dominikanów założyli swoją siedzibę.

Dzisiaj w barokowych budynkach poje-zuickich mieści się Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej, Biblioteka Słowiańska i Państwowa Biblioteka Techniczna.

Przewodnikiem naszej grupy po zabytkowych wnętrzach KJementinum jest Jitka Pejsova z Działu Współpracy z Zagranicą BN. Zwiedzamy: Kaplicę Zwierciadlaną z 1727 r., w której obecnie organizowane są koncerty organowe i wystawy, Wieżę Astronomiczną z II poł. XVIII w., Salę Matematyczną ze zbiorami globusów i zegarów oraz Salę Biblioteczną zdobioną freskami symbolizującymi naukę i sztukę, która na bibliotekarzach wywarła ogromne wrażenie. Ukończona w 1722 r. jest typowym przykładem holu biblioteki barokowej z dwoma poziomami (galeria wokół ścian). Znajduje się w niej obecnie ok. 20 tys. dzieł z XVII-XIX w., głównie z zakresu teologii i filozofii, ułożonych wg działów tematycznych. W Sali Bibliotecznej przechowuje się także unikalną kolekcję geograficznych i astronomicznych globusów z XVII-XVIII w.

Poprzez pomieszczenia pracownicze z barokowymi sklepieniami przechodzimy do sali konferencyjnej, gdzie o historii Biblioteki Narodowej w Pradze, jej współczesnych kierunkach działalności i problemach, dowiadujemy się z krótkiego wykładu dr. Hanusa Hemoli, dyr. ds. „public serviccs".

W Klcmentinum jezuici założyli uniwersytet, który w 1622 r. został połączony z Uniwersytetem Karola. Po odejściu jezuitów w 1777 r., biblioteka uniwersytecka pozostała w Klcmentinum, a cesarzowa Maria Teresa udostępniła zbiory społeczeństwu.

Narodni kmhovna Ceske republik> pełni zatem podwójną rolę: książnicy narodowej i biblioteki uniwersyteckiej. Narzuca to Bibliotece Narodowej specyficzny profil gromadzenia zbiorów oraz system ich udostępniania, a także przysparza problemów związanych z przechowywaniem zbiorów. Ponieważ w większości jej użytkownikami są studenci. BN zmuszona jest gromadzić „księgozbiór wielocgzemplarzowy". Z kolei fakt, ze mieści się ona w kompleksie zabytkowego KJementinum, usytuowanym w centrum starej Pragi, uniemożliwia przebudowę i rozbudowę Biblioteki Narodowej. Z powodu braku miejsca egzemplarz archiwalny jest przechowywany poza Pragą (od 19% r. Centrólni depozitar znajduje się w Hostiwa-rzc).

Zbiory czeskiej Biblioteki Narodowej liczą ok. 6 min wol. Biblioteka posiada m.in. dużą kolekcję dzieł w językach obcych,

2001, numer 9