5815002310

Zadania pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej w ujęciu gerontologicznym 363

pieli przed rozpoczęciem pełnienia roli opiekuna. Naszym zadaniem jest zauważenie ich trudnej roli, edukowanie i wspieranie w zależności od rozpoznanych potrzeb [20].

Realizacja opieki pielęgniarskiej

Realizacja opieki pielęgniarskiej u świadcze-niobiorców w różnych stanach zdrowia i choroby zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i współczesnymi standardami opieki pielęgniarskiej oraz przygotowanie i aktywizowanie do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie niepełnosprawności to szeroki wachlarz czynności, które trudno omówić w krótkim artykule. Przykładowe działania pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej mogą obejmować, w zależności od stwierdzonych potrzeb: przygotowanie do zmiany opatrunków w przypadku długo gojących się ran podudzi, profilaktykę przeciwodleżynową czy naukę toalety ciała u pacjentów nie opuszczających łóżka.

Przeprowadzenie wywiadów

środowiskowych

Przeprowadzenie wywiadów środowiskowych przez pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej określają standardy pielęgniarki rodzinnej [20]. W przypadku zbierania wywiadu geriatrycznego występują różnice, które dotyczą sposobu jego zbierania i interpretacji danych. Niekiedy uzyskanie danych od pacjenta jest trudniejsze z powodu barier wynikających z deficytów (osłabienie słuchu, wzroku, pamięci, czasami występują zaburzenia mowy). Można spodziewać się, że nie wszystkie dolegliwości zostaną zgłoszone przez starszego pacjenta, gdyż uzna je za cechy starości, a nie choroby i odwrotnie, zgłaszać będzie nieistotne objawy, przypisując im pierwszoplanowe znaczenie. Pacjent w starszym wieku będzie zgłaszać wiele dolegliwości i objawów, często usłyszymy nietypowe skargi. Jest to spowodowane wielonarządową patologią, zaburzeniami poznawczymi czy zmienionym przebiegiem chorób, a także rzutowaniem dolegliwości somatycznych na sferę emocjonalną i emocjonalnej na somatyczną. Czas konieczny do przeprowadzenia kompleksowego wywiadu geriatrycznego jest dłuższy nie tylko ze względu na obszerniejszy zakres (dodatkowo zbiera się informacje o dolegliwościach związanych ze starością, dotychczasowym leczeniu, odżywianiu, sytuacji rodzinnej i socjalnej) czy bariery w komunikacji [21]. Struktura i obszar diagnozy pielęgniarskiej na potrzeby pracy z osobą starszą, oprócz indywidualnej diagnozy osoby (jej sytuacji socjalno-zdrowotnej, możliwości i poziomu samoopieki), musi uwzględniać diagnozę rodzinną (oprócz sytuacji socjalno-zdrowotnej rodziny/opiekunów, możliwość i stopień pełnienia opieki nieprofesjonalnej) oraz diagnozę lokalnego środowiska (możliwość uzyskania pomocy ze strony systemów wsparcia społecznego) [22],

Wykonanie badania fizykalnego

Wykonanie badania fizykalnego w przypadku pacjenta w starszym wieku wymaga rozszerzenia go-w porównaniu z badaniem internistycznym - o dodatkowe elementy, takie jak: identyfikacja tzw. wielkich problemów geriatrycznych, uwzględnienie stanu psychicznego, ocena wydolności funkcjonalnej. Typową ocenę geriatryczną rozpoczyna się od określenia samodzielności dotyczącej podstawowych czynności życia codziennego (ADL) i złożonych czynności życia codziennego (IADL). Jest kilka narzędzi służących do wykrywania deficytów w zakresie czynności życia codziennego (a następnie ustalania zakresu potrzebnej pomocy), jednak najbardziej są rozpowszechnione: skala Katza i skala Lawtona [11]. Trzecim kryterium oceny sprawności życiowej starszych ludzi jest ocena sprawności lokomocyjnej, czyli zdolności do przemieszczania się w skali 4-stopniowej. Grupa I - seniorzy chodzący swobodnie poza domem, grupa II - chodzący z trudnością poza domem, grupa III - niewychodzący samodzielnie z domu, grupa IV - niewychodzący samodzielnie z łóżka (obłożnie, przewlekle chorzy) [12]. Utrudnieniem w ocenie stanu pacjenta w starszym wieku jest współwystępowanie zaburzeń z różnych sfer, somatycznej, poznawczej, emocjonalnej. Aby więc ocenić stan starszego pacjenta prowadzi się tzw. kompleksową ocenę geriatryczną obejmującą ocenę czynnościową, ocenę stanu fizycznego, psychicznego i społecznego.

Ocena jakości życia i wydolności

psychofizycznej świadczeniobiorcy

Jakość życia jest ważnym pojęciem w geronto-logii, wyznacznikiem funkcjonowania ludzi w podeszłym wieku. Jakość życia człowieka starszego analizuje się w kilku wymiarach. Są to: ogólny stan zdrowia i stan funkcjonalny, mierzony stopniem samodzielności, pozycja społeczno-ekonomiczna starszej osoby, a także zadowolenie i satysfakcja z życia oraz poczucie własnej godności, składające się na obraz samego siebie. Oznacza to, że do oceny jakości życia starszego pacjenta można użyć różnych narzędzi, jak: kryteria oceny dobrego samopoczucia u osób starszych, indeks satysfakcji z życia, skale izolacji społecznej i wiele innych [23]. Zmiany inwolucyjne i chorobowe zwykle prowadzą do coraz większego upośledzenia zdolności do samodzielnego funkcjonowania. Jest to proces stopniowo przebiegający, często trudny do zauważenia przez rodzinę czy osoby pełniące opiekę.