628033320
290 WILHELM EMRICH
Wszelako już w połowie w. XIX pojawił się co najmniej równie silny ruch skierowany przeciw romantyzmowi. Walka z romantyzmem przybierała w XIX i XX w. formy zgoła dramatyczne i poruszała namiętności. Traktowano romantyzm jako rzecz wielce niebezpieczną. Już Goethe, jak wiadomo, określał romantyczność jako chorobę, a klasycz-ność jako zdrowie, aczkolwiek odnosił się pozytywnie do wielu elementów romantyzmu, a w drugiej części Fausta domagał się pojednania ducha klasycznego i romantycznego. Krytyk teatralny Julius Bab napisał książkę zatytułowaną Fortinbras oder der Kampf des 19. Jahrhunderts gegen die Romantik3. Romantyzm porównano tam do Szekspirowskiego Hamleta. Tak jak Hamlet przez swoją melancholię, swój smutek kosmiczny [Weltschmerz], rozważania z czaszką w ręku staje się niezdolny do działania, tak romantyzm miał — głównie przez swoją mistykę śmierci — oderwać umysłowość niemiecką od rzeczywistości, nasycić ją fantastyką, pozbawić zdolności postrzegania realnego życia, otoczyć mgłą i w ogóle uniemożliwić Niemcom trzeźwe i realistyczne widzenie świata. Jak Hamlet został pokonany przez For-tynbrasa, tak romantyzm miał ustąpić bardziej realistycznej, rozsądniejszej formie życia. Inni krytycy zrzucali wręcz na romantyzm całą odpowiedzialność za wszystkie fatalne zwroty nowszej histerii Niemiec. Romantyzm miał być winien, że w Niemczech zwyciężała zawsze reakcja. Romantyzm miał być źródłem niemieckiego nacjonalizmu. Miał stać się wielkim atakiem na Oświecenie, Rewolucję Francuską, demokratyczne ideały praw człowieka, wolności i równości. Romantyzm miał przeszkodzić ugruntowaniu się w Niemczech tych demokratycznych ideałów. Miał być ruchem wstecznym, cofającym się do średniowiecza, prawdziwym wielkim nieszczęściem Europy; dopiero za sprawą romantyzmu rozwarła się przepaść między umysłowością niemiecką a demo-kratyczno-oświeceniowym światem Zachodu.
Istotne jest, że zarzuty przeciw romantyczności podnoszono raz po raz w samych Niemczech, poczynając od Nietzschego, a kończąc na Th. Mannie. Ale — co osobliwsze — właśnie najbardziej zawzięci, naj-przenikliwsi krytycy sami w pewnym sensie nie mogli oderwać się od romantyzmu; w swej krytyce ponoszeni byli jeszcze romantycznym duchem, zwalczali romantyzm romantyczną bronią. Skrajnym przykładem jest pod tym względem pełen sprzeczności fenomen Nietzschego. Weźmy choćby jego pojęcie „żywiołu dionizyjskiego”: pojęcie to wywodzi się wszak z romantyzmu i pojawia się już, wyposażone w podobne treści i konsekwencje, u młodego Friedricha Schlegla. A kiedy Thomas Mann w Czarodziejskiej górze zwalcza romantyczne oczarowanie i tęsknotę do śmierci, to zawsze z ukłonem, w formie miłosnej
8 J. Bab, Fortinbras oder der Kampf des 19. Jahrhunderts gegen die Romantik. Berlin 1914. Zob. także: A. von Klugen, Die Absage an die Romantik in der Zeit nach dem Weltkriege. Berlin 1938.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Obraz?6 118 Podstawy dydaktyki ogólnej już w połowie XIX stulecia, kiedy to np. Fr
52 formy: 19, 20, 22). Analiza mapy katastralnej pokazała również, że już w połowie XIX wieku fragme
P1110199 44 Entuzjazm dla miasta jest entuzjazmem dla utrwalonego w nim czynu człowieczego — już w p
Wytwarzanie pary 3.2 Podstawy prawne Już w roku 1985 pojawił się postulat opracowania ujednoliconych
12490 IMG06 (6) MEBLE ZABYTKOWEX. Meble neostylowe W drugiej połowie XIX w. zaznaczyła się tendencj
89 (121) Jean Franęois Millet W literaturze i sztuce drugiej potowy XIX w. pojawi! się kierunek zwan
73848 wstęp do teorii polityki img 68 73 nie jest już podmiotem wszechdominującym. Pojawiły się nowe
Pod koniec XIX w. pojawiło się sądownictwo administracyjne w większości krajów europejskich. W Polsc
DSC07107 (4) Tarasowi cza, zostało wydane powtórnie w połowie XIX w. przez Steckiego. Ciekawe są rów
DSC08184 (3) XXVIII „PODŚCIWOŚĆ, POBOŻNOŚĆ I Z CNOTĄ" Lecz już w tym miejscu pojawić się musi w
27156 img940 (4) por. p. 1.8.3.4, sygnalizowałem już, że reguły pojawiania się analizowanych tutaj g
więcej podobnych podstron