683539941
Tekst literacki dla dzieci jest jakby elementarzem, pierwszą książką uczącą dziecko związków, tradycji i wartości kultury ogólnej i narodowej. Stare wiersze uczą języka, uroku i smaku języka artystycznego przede wszystkim. Wiersz może być alfabetem wiedzy nie tyle o faktach (chociaż i tych uczą wiersze epickie), ale o czasie. Dziecko - które żyje w czasie teraźniejszym, dla którego nie ma świadomego, refleksyjnego przedziału między wczoraj, dziś i jutro -poprzez literaturę wchodzi w odczuwanie temporalności czasu historycznego. Jeśli nie od razu i nie w sposób uświadomiony, to intuicyjnie uczy się odczuwać dawność w słowach archaicznych i w języku, w zachowaniach i zdarzeniach „niedzisiejszych" bohaterów książek, a potem i w sposobie ich myślenia. A jednocześnie literatura uczy alfabetu rozumienia tego, co mimo czasu jest niezmienne, tożsame, co czyni, że jej odbiorca czuje się i współtwórcą kultury, człowiekiem społecznym, przynależącym nie tylko do rodziny, ale do narodu i do człowieczeństwa1.
Wywód Cieślikowskiego może dotyczyć w porządku alfabety-zacji kultury także tekstów plastycznych - ilustracji, które również uczą dziecko temporalności, upływu czasu, pokazując mu na obrazku to, co minęło. I tak dawne stroje, meble, sprzęty, „niedzisiejsze” sytuacje i zachowania oraz intuicyjnie wyczuwana przez dziecko stylistyka konturu przedstawionego świata wskazują na granice dawniej - dziś.
Ten „czasowy” aspekt ilustracji jest dotąd niezauważany. Ilustratorzy, a także wydawcy książek dla dzieci, zwłaszcza antologii, gdzie sąsiadują obok siebie teksty z różnych epok, umieszczają ilustracje w tym samym stylu. Przykładem jest pięknie wydany przez Ossolineum zbiór utworów dla dzieci od Jachowicza do współczesności2. Ilustracje do tej książki, które wykonała Michalina Cieślikowska-Kulmatycka, wystylizowane na trochę nieporadny rysunek dziecięcy, zachwycają ideą paidialności, ale zacierają wymiar historyczny wierszy, ich ewolucyjny charakter. A można by przecież „dopasować" styl obrazka - ilustracji do związanego z nim utworu literackiego (wtedy dzieci mogłyby w jednym tomie oglądnąć i przeczytać to samo - od staroświeckich bibelotów do współczesnych uproszczeń i deformacji w sferze znaków ikonicznych i słownych).
Wybrane tu dla przykładu wiersze Władysława Bełzy, Ewy Szelburg-Zarembiny, Ludwika Jerzego Kerna dzieli od chwili ich
23
J. Cieślikowski, Wstęp, [w:] Antologia poezji dziecięcej, Wrocław 1991.
„Pojedziemy w cudny kraj..." Wiersze dla dzieci, wstęp i wybór J. Ługowska i R. Waksmund, Wrocław 1992.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
1 (29) 3 IV. PIERWSI TWÓRCY ORYGINALNEJ POLSKIEJ LITERATURY DLA DZIECI I MŁODZIEŻY KLEMENTYNA Z TAŃS
1 (32) 64 Pierwsi twórcy oryginalnej polskiej literatury dla dzieci, Tańska, nie posiadająca pedagog
1 (33) 2 66 Pierwsi twórcy oryginalnej polskiej literatury dla dzieci jednak częst
1 (36) 72 Pierwsi twórcy oryginalnej polskiej literatury dla dzieci Prywatne sprawy Jachowicza układ
Bogusław ŻurakowskiCzym jest literacka twórczość dla dzieci? PORÓWNYWANO LITERATURĘ DLA DZIECI DO
IMG904 Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy - gatunki - konteksty) Wrocław
prof. dr hab. Joanna Papuzińska-Beksiak Literatura dla dzieci i młodzieży w Polsce - Dusseldorf-Kolo
262 . . Noty bibliograficzne Historia wychowania. Pedagogika. Literatura dla dziec
Literatura zaprogramowana na aktywny odbiór czytelnika Dobra literatura dla dzieci i młodzieży to
Wracając do Jarzębinki, warto prześledzić motyw małej i starszej dziewczynki w literaturze dla dziec
24 Ewa Gaca - literatura dla dzieci i młodzieży, piękna i popularnonaukowa. Nowości wydawnicze
STANISIAW FRYCIELiteratura dla dzieciw zmodernizowanych programach szkolnych1 Literatura dla dzieci
rozwojową literatury dla dzieci: „od dydaktyzmu do artyzmu"7. Z tego układu wynika, że przynale
xxx Stój! Jezdnia nie jest do zabawy! Dla dzieci jest plac zabaw! Nie przyjmuj słodyczy i prezentów
ZAJĘCIA DLA DZIECI „KULTURA CHIN Z ELEMENTAMI JĘZYKA
Zdjęcie0474 Kazimierz cysewski0 LitErATUr DLA DZIECI 1
■ YioletU WróblcwłkjOD POTWORÓW DO ZNAKÓW PUSTYCH Ludowe demony w polskiej literaturze dla dzie
Sztuka, Edycji Edytorstwo literatury dla dzieci i młodzieży 1/2010
więcej podobnych podstron