7560513784

Michał Wicinski, Aleksander Marciniak

w poprzek błony to: wielkość cząsteczki oraz jej ładunek, gradient stężeń związku po obu stronach błony, w spółczynnik podziału tłuszcz-woda. Występują dw a typy transportu biernego:

• Dyfuzja prosta określana przez prawo Ficka, z którego wynika, że im większa różnica stężeń po obu stronach błony, tym większa szybkość transportu. Im większa powierzchnia błony, tym szybszy przepływ leku. Stała dyfuzji jest wprost proporcjonalna do temperatury', a odwrotnie proporcjonalna do wielkości cząsteczki.

Pozytywnie na transport leku wpływa wysoki współczynnik podziału tłuszcz-woda. W dyfuzji prostej cząsteczki przechodzą przez błonę lipidową nie będąc jonami. Ich dystrybucję opisuje równanie Hendersona-Hasselbalcha:

stężenie niezjonizowanej substancji PK_a = pH -—-;-;-;-;-—-—

stężenie z jonizowanej substancji

Dlatego też substancje o charakterze kwasowym najlepiej wchłaniają się w środowisku kwaśnym, a substancje o charakterze zasadowym w środowisku zasadowym;

• Przesączanie - woda, cząsteczki o małym ciężarze cząsteczkowym i jony mogą swobodnie przechodzić przez błony, co może świadczyć o istnieniu porów'. W naczyniach włosowatych występują duże pory, które umożliwiają migrację białek.

II. Dyfuzja ułatwiona - odbywa się przy udziale nośników. Występuje w niej zjawisko wysycenia - zwiększanie gradientu stężeń po obu stronach błony prowadzi do wzrostu szybkości transportu przez tę błonę tylko do pewnej różnicy stężeń. Nośnik jest zdolny do transportu jedynie określonych substancji chemicznych. Dyfuzja ułatwiona nie wymaga nakładu energii. Przebiega zgodnie z gradientem stężeń.

III. Transport aktywny - podobnie jak dyfuzja ułatwiona wymaga odpowiedniego przenośnika. Występuje zjawisko wysycenia, a nośnik jest zdolny do transportu tylko określonych substancji. Transport aktywny wymaga dostarczenia energii w postaci wysokoenergetycznych fosforanów, np. ATP. Może odbywać się wbrew gradientowi stężeń.

IV. Pinocytoza - jej rola jest znikoma w transporcie leków do komórek. Odpowiedzialna jest za nią w akuola występująca tylko w niektórych komórkach. Można wyróżnić pinocytozę fazy płynnej (cukroza) oraz fazy adsorbującej (insulina).

V. Niektóre leki mogą być niezdolne do przechodzenia przez błony komórkow e.