7648595255

POŁOŻENIE PRAWNE CHRZEŚCIJAN. 361

KorzYstnem było dalej dla chrześcijan, że opieka ta prawna rozciągała się nietylko do samego grobu, tak pojedynczego, jak familijnego, ale także do całego obszaru ziemi, który z woli testatora do grobowca należał, a który zwał się area. W ścisł eni rozumieniu oznaczał ten wyraz kawał ziemi, który bezpośrednio grób otaczał; w znaczoniu zaś dalszem obejmował jeszcze ogrody i winnice, zwane arva ad je eta i odgraniczone od posiadłości sąsiednich kupami kamieni lub słupami. Dochód z całej arei szedł na utrzymanie grobowca i stróża całego tego obszaru. Jej rozmiary, wyryte zwykle na słupach granicznych, bywały różne, odpowiednio do godności i majątku nieboszczyka.

Średnia area, jeśli była formy kwadratowej, obejmowała około 125 stóp ¹ zprzodu, tj. od drogi (IN FE. in fronte) i tyleż stóp w głąb (IN AGr. in agro); większe zawierały nieraz kilkanaście morgów rzymskich. Tak mówi np. jeden kamień grobowy: Huic Mon imienia Gedant Ac/ri Far i Jag era dece a i. „do tego monumentu przydzielam 10 morgów czystego poła^u. czyli obszar, wynoszący 85.348 metrów kwadratowych ².

:'C. cl. n.

Więcej ś wi atł a rzuci na z wy c z aj e i p r a w a, norm uj ąc e sprawy pogrzebowe, dalszy ciąg tej pracy, gdzie będzie mowa o prawnem istnieniu Kościoła w obec państwa rzymskiego w dwóch wiekach następnych.

Ks. BilezeaskL

¹ Stopa rzymska wynosiła 0*29574 m. Jugerum zaś był prostokąt i 240 stóp na 120 szerokości.

² Zob, Kraus. Bomu Sotterranea. II. Auiłaere. Freiluuy im Br. 1879,

l J W /