7862365519

1.3. Wybrane zasady postępowania administracyjnego

Terminem „zasady ogólne” oznacza się normy obowiązującego prawa lub ich logiczne konsekwencje oceniane jako podstawowe dla całego systemu (znaczenie normatywne). O zasadniczym charakterze takiej normy przesądza jej usytuowanie w hierarchicznej strukturze sytemu prawa, stosunek do innych norm, rola w kształtowaniu danej instytucji prawnej oraz ocena celu, zadań i funkcji pełnionych przez normę w kontekście jej stosowania¹⁷. Są to zasady, które mają:

- obowiązywać we wszystkich stadiach postępowania,

- stanowić wiążącą wytyczną dla stosowania wszystkich przepisów kodeksu.

Cechą charakterystyczną zasad procesowych jest to, że znajdują one współzastosowanie wraz z każdym przepisem kodeksu, tzn. że ilekroć organy administracji w jakimkolwiek stadium postępowania stosują przepisy kodeksu, powinny „współstosować” te zasady ogólne.

Ponadto - charakterystyczną cechą wszystkich tych zasad jest, że nie wprowadzają one żadnych nowych, samoistnych instytucji - nie rozszerzają katalogu instytucji postępowania administracyjnego. Są one natomiast normami, które mają być realizowane przez istniejące instytucje¹⁸.

W postępowaniu administracyjnym wyróżnić można takie zasady, jak:

I. Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli.

Zgodnie z postanowieniami art. 7 k.p.a. organ administracji publicznej prowadzący postępowanie powinien podejmować wszelkie kroki niezbędne do „załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli”. Uznanie interesu za słuszny powinno wynikać z obiektywnej oceny sytuacji, a nie z własnego przekonania strony opartego na poczuciu krzywdy i nierówności¹⁹.

„Interes społeczny” (interes publiczny) nie jest kategorią jednolitą. Można w jego obrębie wyróżnić m.in. interes ogólnonarodowy, interes gminy, interes powiatu. Pojęcie interesu społecznego jest pojęciem niedookreślonym, które powinno być skonkretyzowane przez organ administracji publicznej w procesie stosowania prawa proceduralnego, w szczególności zaś organ jest obowiązany wyjaśnić treść tego pojęcia w konkretnym przypadku i udowodnić, że taki interes przemawia przeciwko rozstrzygnięciu zgodnie z wnioskiem strony. Nie można bowiem powoływać się na abstrakcyjnie ujęty interes społeczny przy podejmowaniu negatywnych dla strony rozstrzygnięć procesowych bez udowodnienia i wyczerpującego uzasadnienia, na czym ten interes w konkretnym przypadku polega i dlaczego przemawia przeciwko załatwieniu sprawy procedu-

¹⁷ K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969, s. 92 i n.

¹⁸ G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania..., dz. cyt., s. 45.

¹⁹ Wyrok NSA z dnia 20 maja 1998 r. (I SA/Ka 1744/96, niepubl.).