7880121331

Nr 3

ZAPRAWA GIMNASTYCZNA BIEGACZA

Ażeby móc przystąpić do ułożenia programu ćwiczeń gimnastycznych dla biegaczy w okresie zimowym, trzeba wiedzieć przede wszystkim, z Jakim materiałem będzie się miało do czynienia. Inne ćwiczenia będą konieczne dla zawodnika początkującego, inne dla zaawansowanego. Tak samo będzie różnica w doborze ćwiczeń zależnie od wieku, od budowy i w pewnej mierze od rodzaju uprawianych biegów.

Jednak pomijając te wszystkie różnice, możemy ogólnie nakreślić kilka wytycznych, które umożliwią nam usunięcie zasadniczych błędów stylowych biegania, umożliwią nam ekonomiczne wykorzystanie swoich sil, wzmocnią mięśnie tułowia, nóg i ramion.

I. Usunięcie wad stylowych.

~Jakie będą najczęściej spotykane błędy stylowe? Musimy rozróżnić pracę tułowia, ramion i nóg.

1) Wadliwe ułożenie tułowia:

(a) zbyt duże pochylenie tułowia do przodu. Czasami biegacze specjalnie pochylają się do przodu, aby przenosząc środek ciężkości ułatwić w ten sposób pracę nóg. Wynika to z mylnego pojęcia o biegu. Jeżeli mamy do czynienia z rozmyślnym pochyleniem — wystarczy zwrócić na to uwagę, a wszystko będzie w porządku. Jednak przeważnie zbytnie przechylenie do przodu jest wywołane słabymi wydłużonymi mięśniami grzbietu i kręgosłupa. Należy je wzmocnić.

(b) zbyt duży wyprost tułowia — podanie do tylu. Najczęściej spotykamy się z całkowitym wyprostem tułowia na końcowych odcinkach biegu. Słabe mięśnie brzucha — wzmocnić je.

(c) wahania tułowia boczne, lub nierównomierne wychylania się do przodu. Wszelkiego rodzaju wahania tułowia są bardzo często wywoływane przez wadliwą pracę ramion, albo też przez nierównomierny przykurcz lub wydłużenie mięśni tułowia. Tułów nieopanowany. Należy stosować ćwiczenia wolne na tułów o bardzo obszernym zasięgu.

2) Wadliwa praca ramion:

(a) mała obszerność ruchu ramienia, wywołana małą ruchomością stawu barkowego. Rozluźnić staw barkowy.

(b) rozchylanie ramion w stawie łokciowym. Specjalnych ćwiczeń na usztywnienie tego stawu nie ma. Wystarczy zwrócić zawodnikowi na to uwagę.

(3) Wadliwa praca nóg.

(a) bieg na ugiętych nogach. Zasadniczy błąd wszystkich początkujących biegaczy, szczególnie rozpoczynających trening w starszym wieku. Warunki życia powszechnego. Siedzenie, normalny chód na lekko ugiętych nogach (nawet w postawie wyprostowanej nogi są zawsze lekko ugięte) wpływają na przykurcz tylnych mięśni uda. Krótkie zginane podudzia uniemożliwiają całkowity wyprost nóg, działanie prostowników napotyka na opór. Część sil idzie na marne. Wydłużenie tylnych mięśni uda powinno stać na pierwszym

(b) zbyt szybkie przenoszenie nogi do przodu jako skutek przykurczu mięśni unoszących nogę — lędźwiowo-udowego i prostego uda. Załamanie w biodrach jako następstwo przykurczenia tych mięśni. Zbyt szybkie przenoszenie nogi do przodu — nie pozwala na całkowite wykorzystanie odepchnięcia — odrywały stopę, zanim przejdzie ona aż do końca palca — całkowity wyprost. Część odepchnięcia nie wykorzystana —■ bieg traci na szybkości. Wydłużyć mięśnie unoszące nogi.

II. Wzmocnienie tułowia i ramion:

1) tułów powinien brać aktywny udział w biegu przez:

(a) skręt klatki piersiowej, powodującej wyjście biodra do przodu, a tym samym wywierający wpływ na długość kroku zanim właściwy krok został zapoczątkowany. Skręty po

winny być rytmiczne i wykonywane w takt kroku. Słabe mięśnie tułowia nie potrafią do końca biegu (w długim biegu) i z koniecznym nasileniem (w krótkim biegu) wykonywać

(b) wyprost ku górze w momencie wyprostu nóg. Razem z wyjściem ramienia wprzód — w górę — odbywa się równoczesny wyprost tułowia, aczkolwiek nie zawsze widoczny dla oka.

(2) ramiona pomagają w pracy tułowia:

(a) słabe ramiona mdleją podczas dłuższego biegu,

(b) mało pomagają w pracy tułowia podczas biegu krót-

III. Wzmocnienie mięśni nóg:

1) przede wszystkim wzmocnienie mięśni unoszących nogę — m. lędźwiowo-udowego i m. prostego uda. Ilość kroków wykonanych w jednostkę czasu zależna jest od siły tych właśnie mięśni. Często słyszymy od biegacza, że w końcu biegu kolana nie chcą iść do góry — słabe mięśnie unoszące nogi.

2) Częściowe wzmocnienie wszystkich mięśni nóg, choć drogą gimnastyki niewiele można wzmocnić mięśnie nóg biegacza, za wyjątkiem mięśni wyszczególnionych pod III, 1).

Jakie środki mamy do osiągnięcia tego co zostało wyszczególnione powyżej? Mamy ćwiczenia wolne, bez przyrządów i ćwiczenia na przyrządach, czy z przyrządami.

Do zadań wyszczególnionych pod I stosować możemy:

(1) ćwiczenia rozciągające o działaniu lokalnym,

(2) ćwiczenia rozluźniające o działaniu lokalnym,

(3) ćwiczenia rozciągające o działaniu obszernym.

Do zadań wyszczególnionych pod II:

(1) ćwiczenia wzmacniające mięśnie tułowia

(a) wolne,

(b) na przyrządach i z przyrządami (piłki lekarskie, laty, drabinki)

(2) ćwiczenia wzmacniające ramiona na przyrządach.

Do zadań wyszczególnionych pod III:

(1) tylko dla biegów krótkich — ćwiczenia wzmacniające mięsień lędźwiowo-udowy i męsień prosty uda z przyrządami (worek z piaskiem, lub inne obciążenie do 15 klgr.).

(2) ćwiczenia wolne wzmacniające inne mięśnie.

Stanisław Petkiewicz