8508893458

20 Wiadomości Uniwersyteckie

Z REKTORSKIEGO SPRAWOZDANIA

BIBLIOTEKA GŁOWNA

I BIBLIOTEKI

Rok sprawozdawczy był okresem realizacji kilku przedsięwzięć w zakresie dalszej komputeryzacji prac bibliotecznych oraz rozszerzania świadczonych usług dla czytelników. Wiele z tych przedsięwzięć wymagało doposażenia w sprzęt informatyczny bądź jego wymiany. W lutym dokonano przeniesienia oprogramowania i bazy VTLS na nowy serwer, które było połączone z przejściem na wersję programu VTLS’99 3.2. Zainstalowano także internetowy dostęp do katalogu - VTLS Web Gateway. Tfc zmiana serwera nie jest rozwiązaniem docelowym, dlatego też w najbliższych planach pozostają starania o dwa serwery biblioteczne, których użytkownikami są trzy Biblioteki Główne: UMCS, AR. PL.

Obsługa nasilonego ruchu czytelniczego w październiku odbyła się po raz pierwszy w uruchomionym w styczniu 2000 r. module komputerowego zamawiania książek (Document Delivery). O pozytywnym odbiorze przez czytelników tej formy składania rewersów świadczy fakt, ze wypożyczenia komputerowe sięgają prawie 90% wszystkich realizowanych zamówień i kilkakrotnie przewyższają liczbę rewersów wypełnianych na podstawie katalogów kartkowych. Składanie zamówień poprzez katalog OPAC, stanowiące istotne udogodnienie w korzystaniu z Biblioteki, pociągnęło za sobą odejście od dotychczasowej zasady niewypożyczania książek w pojedynczych egzemplarzach, przez co wypożyczanie do domu wzrosło ponad dwukrotnie. W celu zabezpieczenia literatury niezbędnej do prowadzenia zajęć dydaktycznych prowadzone jest systematycznie, przy współpracy pracowników naukowych, tworzenie zasobu książek przeznaczonych do korzystania wyłącznie na miejscu, (sygnatury tych pozycji posiadają łamanie przez 10).

Istotnym krokiem w dalszym wdrażaniu VTLS jest obecność w katalogu OPAC danych o zbiorach Biblioteki Instytutu Anglistyki, które są efektem opracowania wpływu bieżącego i prowadzonej retrokonwersji. Biblioteka ta uczestniczy równocześnie w tworzeniu centralnego katalogu bibliotek angli-stycznych w Polsce (baza Polanku), do którego przesyła pliki z własnymi rekordami bibliograficznymi. Jako kolejna spośród bibliotek zakładowych przystąpi do katalogowania w bazie VTLS Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji. Wykonane zostały juz wszelkie prace przygotowawcze w Oddziale Komputeryzacji oraz przeszkolono pracowników.

ZAKŁADOWE

Innym ważnym zadaniem było wdrożenie możliwości komputerowego opracowania druków muzycznych oraz próbne katalogowanie nut przez bibliotekarza zajmującego się zbiorami muzycznymi.

Z innych prac należy wymienić - w ślad za inwentarzami książek i czasopism - komputerowe prowadzenie rejestracji wpływów w postaci bazy Akcesja w programie MS Access. Tworzenie tej bazy rozpoczęto w marcu w celu zapewnienia większej przejrzystości drogi książki na etapie gromadzenia i opracowania.

„Biblioteka elektroniczna ” poszerzyła znacznie swą ofertę dzięki realizacji dwóch przedsięwzięć. Po pierwsze, otwarcie w grudniu Informatorium dało możliwość studentom pracy własnej na komputerach z dostępem do Internetu. Instalacja 23 komputerów stanowi inicjatywę sfinaasowaną przez Władze Rektorskie. liczba korzystających ze źródeł elektronicznych w postaci baz dostępnych bezpłatnie w Internecie oraz baz na CD-ROM zakupionych przez Bibliotekę wzrosła dziesięciokrotnie - z 1414 do 14 040 użytkowników. Po drugie, rozszerzony został dostęp do czasopism elektronicznych w postaci pełnych tekstów 598 tytułów czasopism zagranicznych oraz spisów treści 16 000 tytułów. Korzystną formą ustalania warunków dostępu do wersji elektronicznych są konsorcja bibliotek (Biblioteka Główna uczestniczy w 4 konsorcjach: Springer Verlag oraz link Swetsnawigator, Elscvier Science Di-rekt. Ideał oraz Eifl Direct).

W ramach prac dokumentacyjnych prowadzonych przez Bibliotekę kontynuowano napełnianie bazy „Bibliografia Dorobku Naukowego UMCS”. Baza zawiera ok. 3000 rekordów i dostępna jest pod adresem:

http://libases.unKx.lublin.pl/expertU5

System biblioteczno-informacyjny UMCS tworzą: Biblioteka Główna, 26 bibliotek zakładowych (6 wydziałowych, 11 instytutowych, 9 zakładowych) oraz Biblioteka Filii UMCS w Rzeszowie.

System pracował w niezmienionej strukturze organizacyjnej, z obsadą stanowisk kierowniczych wg nominacji z października 1999 r. i jednej nominacji z marca 2000 r. (kierownik Oddziału Bibliotek Zakładowych). Strukturę organizacyjną Biblioteki Głównej tworzą: 10 oddziałów, 1 samodzielna sekcja i 1 pracownia.

W Bibliotece Głównej działały dwie wewnętrzne Komisje: ds. Skontrum i Ubytków oraz Selekcji Zbiorów.

Zakupiono tylko 97 wol. książek z importu.

Do Oddziałów: Zbiorów Specjalnych i Informacji Naukowej przekazano 106 jednostek dokumentów życia społecznego, 63 CD, 151 kaset magnetofonowych, 13 dyskietek.

W wyniku prowadzonej selekcji wpływających materiałów przekazano innym bibliotekom: 2643 książki,

4170 czasopism, 2429 norm.

Wpływ bieżący wydawnictw ciągłych wynosił 3243 tytuły, w tym prenumerata 480 tytułów czasopism zagranicznych i baz danych oraz prenumerata 118 tytułów czasopism polskich i 6 baz danych.

Bieżące opracowanie zbiorów w systemie VTLS prowadzone jest we współpracy z Centrum Formatów i Kartotek Haseł Wzorcowych w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centralną Kartoteką Tytułów Czasopism w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego.

Ogółem udostępniono w Bibliotece Głównej 308 613 wol. i jedn. oblicz., w tym: druków zwartych - 233 648, wydawnictw ciągłych - 73 184, zbiorów specjalnych - 178, kserokopii czytelnikom indywidualnym - 19 385. Wypożyczalnia miejscowa wypożyczyła 108 920 wol., prolongowała 30 596 wypożyczeń, podbiła 4 862 obiegówki. Wypożyczalnia międzybiblioteczna udostępniła 2731 wol. i jedn. oblicz. Czytelnie odwiedziło 56 305 czytelników (w tym 47 377 studentów).

Oddział Magazynów przyjął ogółem 204 644 rewersy. Zrealizował 193 179 wol. oraz przyjął i włączył 168 489 zwróconych pozycji.

W październiku otworzono Czytelnię Muzyczną, która obok Gabinetu Muzycznego jest miejscem korzystania ze zbiorów muzycznych.

Działalność informacyjna prowadzona jest przez Oddział Informacji Naukowej oraz informację katalogową, Oddział Zbiorów Specjalnych i Oddział Udostępniania Zbiorów.

W zakresie prac informacyjnych:

- udzielono 1597 informacji bieżących (bibliotecznych -600, bibliograficznych - 201, rzeczowych - 796),

- udzielono 13 000 informacji katalogowych,

- udzielono 276 informacji pisemnych oraz wysłano 60 zapytań do innych bibliotek,

- przeprowadzono 10 dłuższych kwerend wymagających poszukiwań rzeczowych i bibliograficznych,

- opracowano 3 kwerendy z zakresu ikonografii,

- udostępniono bazy danych 14040 czytelnikom (bazy CD-ROM-2410, bazy z Internetu - 11 560),

- wykonano 950 zestawień bibliograficznych.

Problemy, których rozwiązanie ma istotny wpływ na usprawnienie działalności Biblioteki, dotyczą:

1. Wyraźnego wzrostu finansów przeznaczonych na zakup książek krajowych i zagranicznych.

2. Inwestycji w postaci dwóch serwerów bibliotecznych (wymiana serwerów: Pńam i Eos).

3. Współtworzenia Narodowego Uniwersalnego Katalogu Centralnego (NUKat). Niezbędna już w przyszłym roku będzie wymiana komputerów na stanowiskach w opracowaniu zbiorów, gdyż tworzenie nowych opisów katalogowych będzie odbywać się na centralnym serwerze posadowionym w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Stąd też będą kopiowane opisy do naszej bazy katalogowej.

4. Zmian w organizacji pracy w Oddziałach: Opracowania Druków Zwartych Nowych i Opracowania Rzeczowego. Oczekuje się procesu łączenia czynności wykonywanych dotąd oddzielnie, jako oczywistego następstwa kooperacji w zakresie opracowania.

5. Funkcjonowania Pracowni Re-prografii. Rozstrzygnięcia wymaga kwestia bądź poważnego doinwestowania (ok. 200 000 zł) i wyposażenia w nowoczesny sprzęt reprograficzny pozwalający wielowariantowo tworzyć, przetwarzać i udostępniać dokumenty biblioteczne (także digitali-zowć zbiory), bądź sprywatyzowania. Pracowni na warunkach zapewniających realizację potrzeb Biblioteki w tym zakresie.

6. Utworzenia pracowni konserwacji wraz z introligatomią. Wykonywanie prac w zakresie oprawy i profesjonalnej konserwacji na miejscu (w Bibliotece) staje się wprost konieczne. Biblioteka w swej ponad 55-let-niej historii nie posiadała własnej pracowni, zlecała jedynie wykonawcom zewnętrznym usługi introligatorskie oraz profesjonalne zabiegi konserwatorskie. Bieżąca konserwacja wykonywana była we własnym zakresie przez przyuczonych pracowników magazynów i udostępniania (oklejanie, wzmacnianie grzbietów). Stan księgozbioru często wypożyczanego oraz zbiorów tzw. historycznych wymaga fachowej i prowadzonej systematycznie (a nie doraźnie, w miarę posiadanych funduszy) konserwacji. Problem ten w odniesieniu do zbiorów najstarszych jest tym ważniejszy, że jako Biblioteka posiadająca zbiory tworzące Narodowy Zasób Biblioteczny jesteśmy zobowiązani zapewnić „szczególną ochronę i konserwację materiałów bibliotecznych wchodzących w skład zasobu” (§ 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 24 listopada 1998 r.).

7. Kończącego się miejsca w magazynie. Rezerwy sięgają zaledwie dwóch lat. Przy braku perspektywy dalszej rozbudowy Biblioteka będzie zabiegać o dodatkowe pomieszczenia, aby zapewnić półki na nabytki.

2001, numer 8