1. Prawo międzynarodowe publiczne.
Jest to dziedzina wiedzy i system prawa; zbiór norm prawnych regulujących stosunki międzynarodowe. Jest to zbiór norm
skierowanych do państw lub organizacji międzynarodowych. ( badaniem prawa międz. zajmuje się --> nauka prawa międz.)
2. Prawo międzynarodowe prywatne.
Jest to zespół norm regulujących stosunki z dziedzin prawa: cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, handlowego,
gospodarczego, na obszarze danego państwa, w sytuacji gdy w danym stanie faktycznym występuje element obcy (np. gdy
dotyczy obywatela innego państwa) . Prawo międz. prywatne wskazuje system prawny dla rozwiązania takiego problemu.
3. Cechy prawa międzynarodowego.
a) brak ustawodawcy
b) brak obowiązkowego sądownictwa
c) brak zorganizowanego aparatu przymusu
Ad a) Prawo międzynarodow - stanowione jest na podstawie zgody pańśtw (któe są jego podmiotami).
W prawie międzynarodowym - BRAK PARLAMENTU.
Podstawowe zródło prawa - umowy międzynarodowe ( bo brak jest ustaw)
Ad b) W prawie międzynarodowym sądownictwo istnieje - Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (Haga) - ale sądownictwo
nie jest dla państw obowiązkowe <-- państwo może ale nie musi być stroną przed MTS.
MTS- orzeka tylko,gdy zgadzają się na to państwa będące stroną w sporze.
Ad c) W prawie międzynarodowym nie ma organów ścigania.
Sankcie w prawie międz. - egzekwowane są za pomocą porozumienia między państwami.
Rada Bezpieczeństwa ONZ - nie jest aparatem przymusu!
4. Rodzaje Norm Prawa Międzynarodowego.
Wśród norm prawa międzynarodowego wyróżni c należy w szczególności:
- normy ius cogens, ius dispositivum
- normy powszechne,wielostronne, dwustronne.
IUS COGENS - są to normy bezwzględnie obowiązujące, których nie można zmienić wolą tylko niektórych państw. Ich
modyfikacja lub uchylenie - jedynie za zgodą WSZYSTKICH państw.
IUS DISPOSITIVUM - są to normy względnie obowiązujące w stosunkach między państwami,a więc mogą być zmienione lub
uchylonę wolą tylko niektórych państw.
NORMY POWSZECHNE - obowiązuję wszystkie państwa (należą do nich np. ius cogens)
NORMY WIELOSTRONNE - obowiązuję w ramach grupy państw (normy regionalne i subregionalne)
NORMY DWUSTRONNE - obowiązują we wzajmenych stosunkach między dwoma państwami.
5. Budowa Normy Prawnej.
Norma prawna- to najmniejszy stanowiący sensowną całość element prawa. To reguła postępowania skierowana do okresloneg
adresata, której naruszenie grozi sankcją gwarantowaną przez państwo.
Norma prawna składa się z: hipotezy,dyspozycji i sankcji.
HIPOTEZA - wskazuje adresata normy prawnej.
w prawie cywilnym adresatem jest osoba fizyczna lub rawna
w prawie karnym ---> każdy człowiek oznaczony w KK jako 'KTO'
w prawie międzynarodowym ---> państwo lub organizacja międzynarodowa
DYSPOZYCJA - określa zachowania, do tórych zdresat jest zobowiązany albo uprawniony.
SANKCJA - konsekwencje za naruszenie dyspozycji.
(w prawie międz. : 1) sankcje zbrojne 2) sankcje zorganizowane)
6. Sankcje w prawie międzynarodowym.
* Sankcje ZORGANIZOWANE - wyraznie przewidziane w zawieranych umowach międz.
a) sancje organizacyjne - dotyczą dalszego uczestnictwa we współpracy międzynarodowej <-- forma ostrzeżenia.
b) sankcje korygujące - służą zniwelowaniu lub usunięciu skutków naruszenia danego postanowienia <-- nałożenie
kary,wycofanie pomocy
c) środki przymusu bezpośredniego - skierowana do państw naruszających normy zakazujące uciekania się do grozby lub
użycia siły, popełniania przestępstw lub zbrodi międzynarodowych
* Sakncje NIEZORGANIZOWANE - nie są przewidziane umowami międzynarodowymi.
a) sankcje socjologiczne - reakcja opinii publicznej
b) środki odwetowe
7. Cechy współczesnego prawa międzynarodowego.
a) zakaz użycia siły zbrojnej (od 1945r. - uchwalenie Karty Narodów Zjednoczonych)
b) rozwój nowych technologii, a przez to nowych dziedzin prawa międzynarodowego :
* prawo kosmiczne
* prawo lotnicze
* prawo atomowe
c) globalne ocieplenie, wykształciło --> Międzynarodowe Prawo Ochrony Środowiska
d) terroryzm (nowy rodzaj konfliktów zbrojnych)
e) ochrona praw człowieka, wykształciło się Międzynarodowe Prawo Praw Człowieka
8. IUS COGENS - norma bezwzględnie obowiązująca (imperatywna). W prawie międzynarodowym występują normy prawne tak
ważne dla społeczności międzynarodowej, że mają charakter bezwzględny i nie mogą być uchylona żadną umową
międzynarodową.
Do norm ius cogens należą:
* zakaz użycia siły (z wyjątkiem przypadków dozwolonych przez Kartę Narodów Zjednoczonych)
* zakaz ingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw
*zakaz zabijania jeńców wojennych
*zakaz ludobójstwa
9. Pakt Branda-Kelloga (zwany również Paktem Paryskim)
Stanowił układ pomiędzy państwami europejskimi, a Stanami Zjednoczonymi. Mówił on o sposobach prowadzenia polityki
międzynardowej, która wykluczała stosowanie wojny, jako środka prowadzenia tejże polityki. W 1927r. z inicjatywą i pomysłem
zawarcia paktu wystąpił francuski minister spraw zagranicznych - Aristide Briand. Przedstawiciel Stanów Zjednoczonych -Frank
Biliings Kellog wysunął inicjatywę,aby pakt miał charakter ogólnoświatowy. Sygnatariusze tego układu zobowiązywali się do
bezwzględnego odrzucenia wojen (wojny w obronie własnego kraju były dozwolone)
*podpisanie nastąpiło 27 sierpnia 1928r. (11 państw) - do roku 1939- liczba państw wzrosła do 63.
10. Zasada Prawa.
Są to normy prawne o charakterze nadrzędnym i ogólnym. Nadrzędność i ogólność sprawiają,że normy wchodzące w skład
danego systemu lub gałęzi prawa - w zgodzie z zasadami prawa. Zasady prawa - są dyrektywami wskazującymi kierunek
stosowania prawa. Stosowane są: w stosowaniu norm prawnych, w wykładni norm, rozwiązywaniu kolizji w prawie.
11. Zakaz użycia siły.
Zakaz użycia siły zaczął przybierać kształt wiążących norm prawnych dopiero w wieku XX. Wcześniej uznawano prawo ius
ad bellum - prawo domprowadzenia wojny,jako klasyczny atrybut suwerenności.
Współczesne prawo międzynarodowe ogranicza już dopuszczalność użycia siły zbrojnej tak dalece, ią zdaniem niektórych
przedstawicieli doktryny uzasadnione jest mówienie o ius contra bellum - prawie zakazującym prowadzenia wojny.
Zakaz użycia siły zbrojnej kształtował się w następujących etapach:
a) Konwencja Haska (1907r.) - przewidywała ona pierwszeństwo metod pokojowych w zakresie rozstrzygania sporów
związanych z egzekwowaniem zobowiązań.
b) Traktaty Bryana (od 1913r.) - dwustronne porozumienia zawierane przez Stany Zjedoczone. Strony zobowiązywały się
przedkładać istniejące między nimi spory komisjom koncyliacyjnym i nie rozpoczynać działaś wojennych.
c) Pakt Ligi Narodów (1919r.) - częściowo ograniczał dopuszczalność uciekania się do wojny w stosunkach między członkami
Ligi (nie zakazywał prowadzenia wojen w ogóle)
d) Pakt Branda-Kelloga (1928r.) - wyrzeczenia się prowadzenia wojen przez państwa-strony.
e) Karta Narodów Zjednoczonych (1945r.) - zawiera postanowienia, które mają obecnie znaczenia kluczowe dla problematyki
dopuszczalności użycia siły zbrojnej w prawie międzynarodowym publicznym.
12. Wyjątki od zakazu użycia siły.
Zakaz grozby lub użycia siły zbrojnej doznajde trzech wyjątków wyraznie wskazanych przez Kartę Nardów Zjednoczonych:
a) użycie siły zbrojnej przeciwko byłym państwom nieprzyjacielskim (art.107 Kart)
b) użycie siły zbrojnej na podstawie upoważnienia Rady Bezpieczeństwa (art.42 Karty)
c) użycia siły w samoobronie (art.51 Karty)
13. Zakaz nieingerencji.
Ingerencja - rozumiemy przez nią mieszanie się do spraw drugiego państwa w sposów władczy. Ingerencja stanowi
pogwałcenie prawa międzynarodowego (sprzeczność z prawem państw do niezawisłości).
Zasada nieingerencji-jest powszechnie uznaną zasadą prawa międzynarodowego.
Według Karty, na państwach ciąży obowiązek nieinterweniowania w sprawy należące do wyłącznej kompetenji jakiegokolwiek
pańatwa. Zgodnie z tą zasadą żadne państwa lub grupa państw nie ma prawa interweniować,bezpośrednio lub pośrednio w
wewnętrzne lub zewnętrzne sprawy jakiegokolwiek innego państwa (interwencja zbrojna,wszelkie inne formy ingerencji, próby
zagrożenia samej osobowości państwa bądz jego politycznych,gospodarczych lub kulturalnych elementów- stanowią
pogwałcenie prawa międzynarodowego. Inne państwa nie mają także prawa do uczestniczenia w wojnach domowych innych
państw w celu udzielenia pomocy).
14. Wyrok w sprawie USA-Nikaragua.
Sprawa działalności militarnej i paramilitarnej USA przeciwko Nikaragui (Nikaragua vs USA, Międzynarodowy Trybunał
Sprawiedliwości, 26 listopada 1986)
Nikaragua wniosła sprawę do MTS zarzucając USA naruszenie reguł traktatowych wiążących strony w relacjach wzajemnych tj.,
opisanych Kartą Narodów Zjednoczonych, podstawowych zasad prawa międzynarodowego: zasady zakazującej interwencji w
sprawy wewnętrzne drugiego państwa (art. 2.7) oraz zakazu użycia siły lub grozby użycia siły przeciwko całości terytorialnej lub
niepodległości któregokolwiek państwa (art. 2.4). USA zdaniem Nikaragui naruszały te kardynalne zasady prawa
międzynarodowego w ten sposób, że udzielały tzw. siłom Contras - zwalczającym władzę legalną i dążącym do przywrócenia
obalonego reżimu - pomocy wojskowej, finansowej i logistycznej; nadto flota amerykańska ostrzelała jeden z portów, oraz
zaminowała wejście do wielu innych portów.
Stany Zjednoczone podniosły, że złożona przez nie deklaracja (klauzula fakultatywna) uznająca obligatoryjną kompetencję
Trybunału została złożona pod pewnymi warunkami: USA godzą się na kompetencję Trybunału w sporze pojawiającym się na
tle stosowania umowy wielostronnej tylko wtedy, gdy wszystkie strony wielostronnego traktatu są stroną sporu. Skoro Nikaragua
w swoim pozwie stawia zarzut naruszenia norm Karty NZ wielostronnego traktatu, Trybunał byłby jedynie kompetentny do
jego rozstrzygania, gdyby przed MTS stawiły się pozostałe strony traktatu, czyli wszyscy członkowie ONZ. Ponieważ nie ma to
miejsca MTS nie ma prawa zajmowania się sprawą.
MTS: amerykańska klauzula fakultatywna nie wyklucza rozstrzygnięcia przedłożonego mu sporu na podstawie prawa
zwyczajowego: (...) nie ma jakiegokolwiek powodu, aby uważać, gdy międzynarodowe prawo zwyczajowe obejmuje reguły
identyczne do tych przewidzianych prawem konwencyjnym, że to ostatnie zachodzi na to pierwsze, w konsekwencji czego
prawo zwyczajowe pozbawione jest dalszej, samodzielnej egzystencji."
15. Spór Międzynarodowy.
Spór międzynarodowy- (wg. MTS) oznacza 'sytuację,w której punkty widzenia dwóch stron są wyraznie przeciwstawne' lub
(wg.STSM) 'brak zgody w przedmiocie kwestii prawnej lub stanu faktycznego,z przeciwieństwem prawnych stanowisk lub
interesów między stronami'.
Jeśli chodzi o różnice pomiędzy pojęciam 'spór' a pojęciem 'konflikt', to należy stwierdzić,że zazwyczaj konfliktami nazywa się te
spory,kktóre przybrały ostrzejszą formę i w których grozi użycie sił zbrojnych albo też siły takie zostały już użyte.
16. Rodzaje sporów międzynarodowych.
Karta Narodów Zjednoczonych wyodrębnia spośród sporów międzynarodowych spory zagrażające utrzymaniu
międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa i takie,które bezpieczeństwu nie zagrażają (Rada Bezpieczeństwa jest
upoważniona tylko do ingerencji i wydawania decyzji odnośnie sporów zagrażających utrzymaniu pokoju i
bezpiezceństwa,pozostałe spory są poza zasięgiem kompetencji RB)
Podział sporów na prawne i polityczne ( szeroko stosowany ale bardzo kontrowersyjny):
Polityczne - spory polityczne to takie,które dotyczą honoru i żywotnych interesów państwa;sporów tych nie można rozstrzygać
na podstawie przepisów prawnych. Strony powołują się na inne argumenty: gospodarcze,polityczne. Strona zmierza do
ustalenia prawa.
Prawne - to taki spór,kytórego strony opierają swoje swoje pretensje na argumentach natury prawnej,na obowiązującym
przepisie prawnym. Strona zmierza do osiągnięcia pewnych celów politycznych.
Spór terytorialny - rodzaj sporu międzynarodowego zazwczaj między dwoma państwami,który toczy się o terytorium. Państwa
kwestionują prawo do zajmowania przez inne państwo zajmowania danego terytorium.
Spór graniczny - ma łagodniejszą formę niż spór terytorialny. Dotyczy on państw,które odmiennie interpretują postanowienia
umowne dotyczące przebiegu lini granicznej.
17. Zasada pokojowego załatwiania sporów.
Pokojowe rozwiązywanie sporów - jedna z zasad prawa międzynarodowego, która wyklucza rozwiązywanie sporów przez
użycie siły. Podstawą pokojowego rozstrzygania sporów jest założenie możliwego kompromisu, stąd strony konfliktu powinny
wykazywać się gotowością do ustępstw. Pozytywny efekt tego procesu oznacza, iż strony doszły do porozumienia lub jedna z
nich zdecydowała się ustąpić.
Pokojowe rozwiązywanie sporów dzieli się na dyplomatyczne i sądowe.
DYPLOMATYCZNE - państwa uczestniczące w sporze zostawiają sobie możliwość podjęcia ostatecznej decyzji.
a) rokowania,negocjacje-podczas rokowań starają się usunąć różnicę zdań w drodze wymiany poglądów w celu osiągnięcia
porozumienia. Przeważnie kończą się kompromisem.
b) dobre usługi - procedura pomocnicza ułatwiająca rokowania. Zachęcenie stron by zaczęły ze sobą rozmawiać.
c) mediacja - zasada taka jak przy dobrych usługach,ale mediator bierze w tym bezpośredni udział.
d) komisje badań - zwołuje się je,gdy w rokowaniach powstają różnice zdań między stronami. Strony zwołują komisję badań w
celu wyjaśnienia kwestii spornej.
e) konsyliacja - (pojednawcza) - jednym z zadań jest ustalenie stanu faktycznego, opracowauje ona propozycje pokojowego
załatwienia sporu.
SDOWE - postępowania przed specjalnymi organami sądownictwa międzynarodowego. Decyzje są dla stron wiążące.
Sądy można podzielić na: rozjemcze (arbitraż) i stałe.
a) arbitraż (rozjemstwo) - załatwnienie sporu za pomocą orzeczenia wydanego przez jeden lub więcej arbitrów.
b) arbitraż fakultatywny - oddanie sporu pod arbitraż,który wymaga zgody obu stron.
c) arbitraż obligatoryjny - (obowiązkowy) - strony zgadzają się,że na żądanie jednej ze stron spór zostanie oddany pod arbitraż.
d) arbitraż fakultatywny,zorganizowany - istnieje stały sąd rozjemczy.
e) arbitraż fakultatywny,niezorganizowany - strony wybierają arbitrów dla poszczególnych sporów.
18. Suwerenność.
Suwerenność - jest to zdolność do samodzielnego, niezależnego od innych podmiotów, sprawowania władzy politycznej
nad określonym terytorium, grupą osób lub samym sobą. Suwerenność obejmuje niezależność państwa w sprawach
wewnętrznych i zewnętrznych.
*Suwerenność wewnętrzna - władza sama może decydować o zakresie swojego działania.
*Suwerenność zewnętrzna - gwarantuje,że państwo jest niezależne od innych państw w podejmowaniu decyzji.
19. Przykłady równości państw.
Zasada równości państw jest jedną z Zasad Karty Narodów Zjednoczonych.
Zasada równości państw - (równość łączy się z suwerennością) Państwa są równe wobec prawa,korzystają z jednakowiej
ochrony prawnej. Ich pozycja nie zależy od wielkośi terytorium, liczby ludności, ustroju, potencjału gospodarczego i
wojskowego. Równość dotyczy praw zasadniczych,a nie praw nabytych. Z równości praw wynika m.in. immunitet jurysdykcyjny
państwa,czyli żadne państwo nie może sądzić innego państwa.
20. Secesja.
Secesja ( łac. secessio = oddzielenie się) - jest to odłącenie się,zerwanie z czymś, wyodrębnienie się nowego państwa bez
upadku dotychczasowego, odłączenie się części ludności państwa zamieszkującego dane terytorium w celu proklamacji
nowego państwa lub przyłączenia się do instniejącego państwa. Secesja może nastąpić za zgodą rządu centralnego
( oderwanie się Singapuru od Malezji w 1965r.) lub w drodze walki zbrojnej (np. oderwanie się Bangladeszu od Pakistanu w
1971r.).
21. Dopuszczalność secesji w prawie międzynarodowym.
Legalność secesji części terytorium państwa zależy od działania wewnętrznych sił dezintegracyjnych:
a) powinna być wynikiem masowego ruchu zainteresowanej ludności na rzecz oderwania od dotychczasowego państwa w celu
utworzenia odrębnego państwa lub przyłączenia do innego
b) jest uzasadniona, gdy grupa narodowa nie jest reprezentowana we władzach państwowych (gdzie nie ma ustroju
demokratycznego)
22. Samostanowienie narodów.
Zasada samostanowienia narodów - podstawowa zasada prawa międzynarodowego, oznaczająca prawo każdego narodu do
swobodnego decydowania o swoim losie. Ma 2 aspekty:
a) zewnętrzny - niezależne określenie statusu międzynarodowego narodu (np. utworzenie własnego państwa, pozostanie w
ramach dotychczasowego państwa),
b) wewnętrzny - niezależne określenie statusu politycznego, gospodarczego i społecznego i korzystanie z bogactw naturalnych.
Po raz pierwszy została sformułowana w Deklaracji Praw Narodów Rosji w 1917 roku i 14 punktach prezydenta USA Woodrowa
Wilsona w 1918 roku. Normą prawa międzynarodowego stała się po II Wojnie Światowej, zostając umocowaną w Karcie NZ w
1945 roku, deklaracji ONZ o przyznaniu niepodległości krajom i narodom kolonialnym w 1960 roku, paktach praw człowieka w
1966 roku i innych dokumentach międzynarodowych. Zakres zasady samostanowienia narodów jest przedmiotem sporów;
przeważnie uznaje się, że bezsprzecznie dotyczy narodów dominujących na danym obszarze, ale pozostających pod
panowaniem kolonialnym, natomiast nie dotyczy grup etnicznych będących mniejszościami narodowymi lub zamieszkującymi
niespójny obszar. Uważa się, że ograniczeniem samostanowienia narodów jest zasada integralności terytorialnej państw, dopóki
przestrzegają one zasady równouprawnienia narodów, toteż samostanowienie narodów nie pociąga za sobą prawa do secesji
grup etnicznych.
23. Na czym polega powszechność praw człowieka.
Prawa człowieka - to koncepcja, według której każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa, których zródłem
obowiązywania jest przyrodzona godność ludzka. Prawa te mają charakter:
a) powszechny - obowiązują na całym świecie i przysługują każdemu człowiekowi
b) przyrodzony - przysługują każdemu od chwili urodzenia
c) niezbywalny - nie można się ich zrzec
d) nienaruszalny - istnieją niezależnie od władzy i nie mogą być przez nią dowolnie regulowane
e) naturalny - obowiązują niezależnie od ich potwierdzenia przez władzę państwową
f) niepodzielny - wszystkie stanowią integralną i współzależną całość
*Prawa powszechne - są one takie same dla każdej jednostki na całym świecie. Obecnie, wiele rządów, zwłaszcza w krajach
gdzie panują ustroje autorytarne lub totalitarne, poddaje w wątpliwość powszechność praw człowieka. Mimo tego, niezależnie
jednak od wyznawanych wartości, kultury lub religii, każdy ma prawo do bezpieczeństwa, życia, czy wolności osobistej.
24. Cechy praw człowieka.
Prawa człowieka są:
a) uniwersalne - przynależą wszystkim ludziom na całym świecie, bez względu na rasę, religię,poglądy polityczne,
narodowość, pochodzenie kulturalne i społeczne.
b) indywidualne - prawa człowieka są to prawa indywidualne,a nie grupowe. Prawa człowieka chronią jednostkę- przysługują
poszczególnym ludziom,a nie narodom czy grupom społecznym.
c) ograniczone - prawa człowieka mogą być ograniczone w sytuacji, gdy inne ważniejsze dobro jest zagrożone. Takie
przypadki muszą być jednak konkretnie przewidziane w ustawach. (istnieją jednak prawa absolutne,których nie można
ograniczyć,takie jak: wolność od tortur i nieludzkiego albo poniżającego traktowania lub karania,wolność od niewolnictwa lub
poddaństwa,zakaz karania bez podstawy prawnej,zakaz ponownego sądzenia lub karania za ten sam czyn)
d) przyrodzone - prawa człowieka nabywa się z chwilą urodzenia i posiada się je aż do śmierci.
e) nienaruszalne - państwo,ani nikt inny nie może pozbawić człowieka jego praw.
f) niezbywalne - człowiek nie może zrzec się swoich praw.
25. Systemy ochrony praw człowieka.
Współczesne systemy ochrony praw człowieka dzielą się na następujące elementy:
*system powszechny (międzynarodowy)
*regionalny (odnosi się do poszczególnych kontynentów)
*wewnątrzkrajowy
Podstawę systemu powszechnego stanowi działalność:
- Organizacji Narodów Zjednoczonych
- Rada Praw Człowieka w Genewie
- Międzynarodowy Trybunał Karny.
System regionalny odnosi się do poszczególnych kontynentów.
*W Europie funkcjonuje system europejski, który jest oparty na działalności trzech instytucji:
-Rady Europy
- Unii Europejskiej
- Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE dawne KBWE).
Bardzo istotną rolę w ochronie praw człowieka odgrywają organizacje pozarządowe. Najstarszą organizacją pozarządową z
siedzibą w Genewie broniącą praw człowieka jest Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, który występuje na
terenach państw muzułmańskich pod nazwą Czerwony Półksiężyc. Inne pozarządowe organizacje to Amnesty International,
Międzynarodowa Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Human Rights Watch.
26. Norma ERGA OMNES.
Erga omnes wobec wszystkich, prawo bezwzględne/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich.
27. Co to jest zródło prawa.
yródła prawa akty stanowione przez organy państwowe, które w swej treści zawierają normy prawne. Mówiąc o zródłach
prawa w tym znaczeniu, określamy je najczęściej mianem aktów normatywnych.
Prawo międzynarodowe ma własne zródła prawa,inne niż zródła prawa krajowego. Należą do nich:
a) umowa międzynarodowa - podstawowe zródło prawa międzynarodowego.
b) zwyczaj międzynarodowy - tworzone poprzez jednolitą praktykę państw.
Do tych dwóch podstawowych zródeł prawa zalicza się:
a) ogólne zasady prawa (są one raczej częścią prawa międzynarodowego,a nie jego odrębnym zródłem)
b) wiążące prawotwórcze uchwały organizacji międzynarodowych
28. Umowa międzynarodowa.
Umowa międzynarodowa (wg.Konwencji Wiedeńskiej z 1969r.) - międzynarodowe porozumienie między państwami,
zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe,niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym
dokumencie czy w dwóch lub więcej dokumentach,i bez względu na jej szczególną nazwę.
29. Budowa umowy międzynarodowej.
1. Tytuł umowy: nazwa,strony (przy umowach dwustronnych,przy wielostronnych-nie),przedmiot umowy.
2. Preambuła.
*inwokacja (umowy zawierane przez państwa muzłumańskie,w Europie poija się inwokację,poza umowami ze Stolicą
Apostolską)
* intytulacja (nazwanie organów,wymienienie stron)
* arenga (przyczyny,które skłoniły państwa do podpisania umowy)
* narracja (opis czynności,które doprowadziły do zawarcia umowy)
3. Stwierdzenie uzgodnienia tekstu umowy ("Państwa Strony niniejszej konwencji, (...) uzgodniły, co następuje:")
4.Dyspozycja:
* część materialnoprawna: meritum sprawy, konkretne zagadnienia; najczęściej spotykane klauzule. (o trybie
rozstrzygania sporów,wzajemności,klauzula największego uprzywilejowani, klauzula narodowa)
* część formalnoprawna: postanowienia końcowe,sposób przestrzegania zobowiązań. (informacja o sposobie wejścia
umowy w życie,termin wejścia umowy w życie,czas obowiązywania umowy,klauzula derogacyjna).
5. Ew. korroboracja - uroczyste wzmocnienie tekstu.
6. Miejsce i data zawarcia umowy;języki autentyczne.
7. Podpisy i pieczęcie.
* reguła alternatu- jako pierwsze są podpisy strony dla której przeznaczony jest egzemplarz umowy (przy umowach 2-
stronnych rozróżnienie już od tytułu)
*reguła alfabetyczna- przy umowach wielostronnych, wymienianie stron w porządku alfabetycznym (w danym języku)
*reguła pęle-męle - podpisywania w jakiejkolwiek kolejności
30. Ratyfikacja.
Ratyfikacja - jest to jeden ze sposobów wyrażenia ostatecznej zgody na związanie się umową międzynarodową przez
upoważniony do tego organ państwowy. Jest formą najbardziej uroczystą dokonywaną przez głowę państwa. Dowodem
dokonania ratyfikacji jest dokument ratyfikacyjny, który składa się u depozytariusza (w wypadku umów wielostronnych) lub
wymienia się z drugim państwem (umowy dwustronne).
31. Umowa otwarta warunkowo.
Umowa otwarta warunkowo - oznacza możliwość przystąpienia do niej państwo po spełnieniu określonych warunków. (np.
Statut Rady Europy - może przystąpić państwo europejskie)
32. Rodzaje Umów Międzynarodowych.
a) umowy otwarte i zamknięte
b) umowy pisemne i ustne
c) umowy polityczne,handlowe,kulturalne
d) umowy dwustronne i wielostronne
e) umowy zawarte w trybie prostym i w trybie złożonym
Ad a) kryterium - sposób przystąpienia:
OTWARTE - może przystąpić każde państwo, np. Karta Narodów Zjednoczonych.
ZAMKNITE - po podpisaniu umowy nie może do niej przystąpić już żadne państwo (umowy dwustronne wszystkie są
umowami zamkniętymi)
Ad b) kryterium - forma zawarcia:
PISEMNE - w tej formie zawierana jest zdecydowana większość umów.
USTNE - są ważne i wiążą strony umowy, ale może zaistnieć problem w udowodnieniu ich treści
Ad d) kryterium - liczba stron:
DWUSTRONNE - zwierane pomiędzy dwoma państwami.
WIELOSTRONNE - zawarta pomiędzy większą ilością państw.
Ad e) kryterium - procedura zawarcia:
UMOWY ZAWARTE W TRYBIE PROSTYM - do związania się umową wystarczy jej podpisanie.
UMOWY ZAWARTE W TRYBIE ZAOŻONYM - do związania się umową potrzebne są dwa kolejne kroki: 1) podpisanie
umowy
2) ratyfikacja
33. Wejście w życie umowy międzynarodowej.
Umowy międzynarodowe dochodzą do skutku z chwilą wymiany dokumentów ratyfikacyjnych (umowy dwustronne) lub z
chwilą złożenia dokumentów ratyfikacyjnych przez określoną w umowie liczbę państw (umowy wielostronne) bądz też z chwilą
podpisania umowy,powiadomienia o jej zatwierdzeniu lub w inny sposób określony w umowie lub uzgodniony między stronami.
Nie oznacza to jednak,by data dojścia do skutku umowy pokrywała się z datą jej wejścia w życie.
*Najczęściej sama umowa określa datę wejścia jej w życie (np. w dniu 1 stycznia roku...).
*Niekiedy ustala się nie tylko dzień,ale i godzinę wejścia w życie umowy (np.umowy o zawieszeniu broni).
*Strony mogą ustalić,że umowa wejdzie w życie z dniem podpisania - jeszcze przed ratyfikacją.
*Strony mogą także zgodzić się na jej tymczasowe stosowanie,jeszcze przed jej wejściem w życie.
*Jeśli w umowie brak jest postanowienia o dacie, przyjmuje się,że wchodzi ona w życie w dniu dojścia do jej skutku.
34. Wygaśnięcie umowy międzynarodowej.
Może nastąpić z przyczyn:
1) przewidzianych w samej umowie:
a) upływ czasu na jaki umowa została zawarta - przy czym umowa może zwierać klauzulę prolangacyjną,ktra oznacza,że jeśli w
określonym czasie przed upływem czasu obowiązywania umowy nikt jej nie wupowie,czas jej obowiązywania automatycznie się
wydłuży.
b) spełnienie warunków rozwiązującego
c) wypowiedzenie umowy zgodnie z jej postanowieniami - większość umów posiada klauzule dotyczące wypowiedzenia. Inne jej
nie posiadają,ale takiej możliwości można domniemywać z intencji stron.
Są też umowy nie podlegające wypowiedzeniu - przede wzystkim traktaty pokoju i umowy graniczne, Zazwyczaj umowa
przewisuje okres wypowiedzenia,po którego upływie przestaje obowiązywać.
Umowa dwustronna wygasa po wypowiedzeniu jej przez jedną ze stron.
Umowa wielostronna przestaje obowiązywać tylko w odniesieniu do strony wypowiadającej,chyba że liczba stron spadnie do
określonego minmum.
2. Z przyczyn nie przewidzianych w samej umowie:
a) uchylenie za zgodną wolą stron - może być dokonene w każdym czasie i bez żadnego uzasadnienia.
b) utrata podmiotowości przez jedną ze stron - sama utrata jest dość łatwa do obiektywnego stwierdzenia,ale w takiej sytuacji
dochodzą znacznie bardziej skomplikowane kwestie sukcesji.
c) jednostronne uznanie umowy za wygasłą z powodu zaistnienia wyjątkowych okoliczności:
- pogwałcenie umowy przez drugą stronę
- powstanie sytuacji uniemożliwiającej wykonanie umowy
- zasadnicza zmiana okoliczości.
3. z powodu powstania nowej normy ius cogens, stającej w sprzeczności z treścią umowy
35. Nieważność umowy międzynarodowej.
Zgodnie z Konwencją Wiedeńską o prawie traktatów,przyczyny nieważności można podzielić na trzy grupy:
1. związane z naruszeniem prawa wewnętrznego kontrahentów dotyczącego zawierania umów- konwencja dopuszczała
powołanie się na tę okoliczność wyłącznie w sytuacji,gdy pogwałcona norma prawa wewnętrznego ma zasadnicze
znaczenie,zaś pogwałcenie było oczywiste.
2. związane z wadami oświadczenia woli:
a) przekroczenie przez orzedstawiciela państwa jego upoważnienia do wyrażania zgody przy czym na przesłankę tę można
powoływać się tylko wtedy gdy ograniczenia upoważnienia były podane do wiadomości pozostałym państwom przed
wyrażeniem zgody.
b) błąd - jeżeli dotyczy faktu lub sytuacji, która istniała w czasie zawierania umowy i stanowiła istoną podstawę zgody państwa
na zawarcie umowy.
c) podstęp - przez co należy rozumieć umyślne wprowadzenie w błąd innego państwa negocjującego.
d) przekupstwo
e) przymus wobec przedstawiciela państwa
f) przymus wobec państwa - chodzi tu wyłącznie o przymus polegający na grozbie czy użyciu siły (nie dotyczy to traktatów
pokojowych)
3. związane ze sprzecznością z normą ius cogens - nieważna jest umowa, która w chwili zawarcia jest niezgodna z
bezwzględnie obowiązującą normą powszechnego prawamiędzynarodowego.
36. Zasada alternatu.
Stosowana w podpisywaniu dwustronnych traktatów międzynarodowych. Polega na honorowaniu kolejności państw lub jego
przedstawicieli na przemian. W egzemplarzu umowy przeznaczonym dla jednej strony wszelkie wzmianki o niej (nazwa
państwa,tytuł głowy państwa) znajdują się na pierwszym miejscu. W oryginale traktatu przeznaczonym dla danego państwa na
pierwszym miejscu znajduje się zawsze nazwa tego państwa lub tytuł i nazwisko osoby upełnomocnionej do zawarcia
porozumienia. Podpis przedstawiciela państwa i pieczęć umieszczone są na pierwszym miejscu w egzemplarzu przeznaczonym
dla danego sygnatariusza,tj. po lewej stronie dokumentu. Tekst umowy sporządozony jest w językach obu państw,w
egzemplarzu dla każdego z nich umieszczony jest również po lewej stronie.
Stososwanie zasady alternatu umożliwia zacgowanie formalnej równości stron.
37. Zasada pele-mele.
Pele-mele (z fr. pospiesznie,w nieładzie) jest to reguła dotycząca składania podpisów przez przedstawicieli państ na umowie
międzynarodowej,zawieranej przez conajmniej 3 państwa. W odróżnieniu od powszechnie przyjętej zasady nakazującej
składanie podpisów alfabetycznie, zastosowanie tej zasady pozwala pełnomocnikom stron umawiających się na złożenie
podpisu w dowolnym miejscu pod tekstem mowy.
38. Zwyczaj międzynarodowy.
Jest to praktyka państw uznana przez państwa za obowiązujące prawo.
Składające się z dwóch elementów: obiektywnego i subiektywnego.
a) obiektywny - praktyka państw. Aby praktyka stanowiła zwyczaj musi spełniać następujące warunki: musi być to praktyka:
*jednolita - w podobnych sytuacjach różne państwa reagują tak samo
*nieprzerwana(ciągła) - wymóg długotrwałości praktyki,nawet najmniejsza przerwa w praktyce międzynarodowej jest
przeszkodą do powstania zwyczaju.
*powszechna - musi być akceptowana przez państwa, które uczestniczą w konkretnym obrocie prawno-międzynarodowym.
b) subiektywny - zwyczaj stanowi prawo wtedy gdy praktyka została uznana przez państwa za normę prawną.
39. Klauzula rebus sic stantibus.
(łac. ponieważ sprawy przybrały taki obrót) rozumiana jako wszelkie koncepcje czy rozstrzygnięcia ustawowe, mające na celu
zmianą pierwotnego stosunku zobowiązanego ze względu na nieoczekiwaną zmianę stosunków społecznych, towarzyszących
powstawaniu tego zobowiązania. Rozumiana jako zastrzeżenie, zgodnie z którym zawarty traktat może być wypowiedziany gdy
zajdą niespodziewane okoliczności zmieniające jego wymowę w momencie zawarcia. Jakkolwiek klauzula ta stanowi
zagrożenie dla bezpieczeństwa zawartej umowy międzynarodowej to jej jednostronne wypowiedzenie jest niedopuszczalne.
40. Ex nunc, ex tunc.
Ex nunc- unieważnienie od momentu wydnia decyzji.
Ex nunc- unieważnienie od monetu złamania prawa
41. Opinio iuris.
Opinio iuris - jest to przekonanie, że określona praktyka jest obowiązującym prawem (organy państw postępują w określony
sposób ponieważ są przekonane,iż takie psotępowanie jesr wymagane przez prawo).
Opinio iuris często wydaje się trudnym i nieuchwytnym elementem zwyczaju międzynarodowego,ale jego istnienie można
wskazać na wiele sposobów.
42. Umowa a zwyczaj.
Zwyczaj międzynarodowy jedno ze zródeł prawa wciąż żywych i często stosowanych w prawie międzynarodowym. W
przeciwieństwie do prawa krajowego, w którym zwyczaj ma już znaczenie marginalne, w prawie międzynarodowym istnieje
wiele zagadnień wciąż regulowanych w większości prawem zwyczajowym (np. zagadnienie immunitetu państwa, zasady
odpowiedzialności międzynarodowej).
Dowód istnienia zwyczaju:
a) praktyka państw
b) ustawodawstwo wewnętrzne
c) oświadczenia i przemówienia przedstawicieli państw
d) umowy międzunarodowe
e) pomocnicze środki dowodzenia istnienia nrmy zwyczaju
f) judykatura - domniemanie,że sąd powołując się na normę zwyczajową działał prawidłowo.
g) duże znaczenie wyroków MTS
Zwyczaj a umowa międzynarodowa.
a) tworzenie - czasem ścisły związek. np. kodyfikacja norm zwyczajowych,a dodatkowo umowy mogą przyczynić się do
tworzenia zwyczaju.
b) znaczenie w stosunkach międzynarodowych - stale powstają normy zwyczajowe, umowę można wypowiedzieć, normy ius
cogens muszą być także normami zwyczajowymi.
c) obowiązywanie i stosowanie - umowa wiąże strony,a zwyczaj wiąże wszystkich (choć istnieją zwyczaje tylko regionelne).
Umowa ma większe znaczenie niż zwyczaj (umowa-lex specialis). MTS potwierdził,że zwyczaj i umowa istneiją obok siebie.
43.Rodzaje uchwał organizacji międzynarodowych.
-zlecenia
-rekomendacje
-akty prawnie wiążące
a) decyzje - tworzą prawo wewnętrzne organizacji międzynarodowych, które wiążą organy organizacji -państwa członkowskie
b) zlecenia - wydawane na podstawie odpowiedniego postanowienia:
-statutu, czyli aktu tworzącego daną organizację międzynarodową, zawartą między tymi samymi państwami członkowskimi.
44. Kiedy uchwała organizacji międzynarodowej stanowi zródło prawa.
Uchwała jest prawotwórcza wtedy, gdy zawiera normy nie odnoszące się do jednego przypadku,sytuacji,np. zródłem prawa nie
jest uchwała Zgromadzenia Ogólnego ONZ potępiającego apartheit- nie jest to uchwała prawotwórcza. Większość uchwał
parlemantu eurpejskiego są to zródła prawa.
45. Akty jednostronne państw.
Są to oświadczenia przedstawicieli państw, które zawierają zobowiązanie państwa do określonego działania. Mogą być zródłem
prawa międzynarodowego np. próby jądrowe na Oceanie Spokojnym.
46. Sprawa Statku Lotus.
Spór między Francją a Turcją. Lotus (statek francuski) na morzu pełnym zderzył się ze statkiem tureckim. Turcja wytoczyła
proces I oficerowi statku francuskiego. Francja uważała,że w ten sposób Turcja naruszyła prawo międzynarodowe, gdyż sprawa
dotyczyła obywatela francuskiego. Starała się wykazać,że istnieje norma zwyczajowa prawa międzynarodowego, która zakazuje
wszczynania postępowania karnego za wypadki na morzu pełnym innym państwom niż państwo bandery. Trybunał sprawdził
praktykę państw u z reguły sądziło się państwo bandery. Można więc mówić o stałej praktyce. Trybunał stwierdził jednak,że
sama praktyka nie wystarczy,ale potrzebny jest jeszcze drugi element,a mianowicie przświadczenie o konieczności (opinio
iuris). W tym przypadku praktyka była,ale nie było motywowania opinio iuris. Tak więc działani Turcji były legalne.
47.Podmiotowość prawna.
Podmioty prawa międzynarodowego.
Podmiot - strony,adresaci
Przedmiot - zobowiązanie
Treść - prawa i obowiązki.
Podmiotowość prawna- przedmiotowa zdolnosć do bycia adresatem praw u obowiązków wynikających z norm prawa
międzynarodowego zawartych w zródłach prawa międzynardowego.
48. Katalog Podmiotów prawa międzynarodowego.
I -państwo - podmiot pierwotny i suwerenny.
II -organizacja międzynarodowa - podmiot pochodny i suwerenny.
III -Stolica Apostolska - podmiot swoistego rodzaju (siu genesis), podmiot szczególny i niespotykany.
IV -Suwrenny Zakon Kawalerów Maltańskich (Joamici) -podmiot swoistego rodzaju (sui genesis)
49. /50. Państwo.
Państwo - jest to suwerenna organizacja terytorialna. Składa się z trzech elementów:
*terytorium -przestrzeń ograniczona granicami państwowymi,w której spawowana jest jurysdykcja państwowa,w której
obowiązuje prawo krajowe (mini państwa - Maroko, San Marino)
*ludność - minumum 3 osoby.
*rząd
*warunek sine qunon - niezbędny.
Podział państw:
1. ze względu na zasady organizacji aparatu państwowego:
a) charakter głowy państwa:
*monarchia:
-absolutna
-konstytucyjna
-parlamentarna
*republika:
-arystokratyczna
-demokratyczna
2. ze względu na strukturę erytorialno-prawną państwa
*państwo unitarne
*państwo złożone
-unia personalna
-unia realna
-federacja
-konfederacja
3. Ze względu na reżim polityczny:
*państwo demokratyczne
*państwo autorytarne
*państwo totalitarne
Typy państw współczesnych.
1. państwa niewolnicze
2.państwo feudalne -feudalna własność ziemi neleżącej do stosunkowo małej części ludzi
3. państwo kapitalistyczne
4. państwo socjalistyczne -własność jest danego państwa, rozumianego jako prawny przedstawiciel całego narodu i ogółu
żyjących w nim obywateli.
Państwa jednolite (suwerenne):
-całowładność
-samowładność
Państwa złożone (suwerenne)
-państwo związkowe (federacja)
-związek państw (konfederacja)
51. Państwo złożone w prawie konstytucyjnym i międzynarodowym.
Kryteria podziału na państwa złożone i jednolite są odmienne w prawie konstytucyjnym i międzynarodowym. Zgodnie z nauką
prawa konstytucyjnego państwo ma charakter jednolity (unitarny), jeżeli posiada jeden system naczelny organów państwowych,
jedną konstytucję, jeden system prawa oraz jednolity system sądowy. Państwo złożone posiada natomiast dwa aspekty
państwowe i dwa systemy prawne ( federalny i część składowych, czyli np. stanów, ląndów.). Na podstawie powyższego
podziału państwem jednolitym jest np. Polska, a państewm złożonym są Niemcy lub Stany Zjednoczone. W nauce prawa
międzynarodowego państwo ma charakter jednolity, jeżeli jedynie organy naczelne lub federalne są uprawnione do
występowania w stosunkach międzynarodowych. Prawa takiego nie posiadają części składowe państwa. Jeżeli w stosunkach
międzynarodowych występować mogą również części składowe państwa ma ono charakter złożony. Z punktu widzenia prawa
międzynarodowego państwem jednolitym są no. Stany Zjednoczone, a państem złożonym np. Niemcy
52.Ciągłość państwa polskiego.
Ma charakter dynamiczny i oznacza, że mino zmian terytorialnych, społecznych, ustrojowych lub ludnościowych państwo
kontynuuje swoje prawa i obowiązki w sferze prawa międzynarodowego (np.jest nadal zobowiązane lub uprawnione na
podstawie zawartych wcześniej umów międzynarodowych). Od ciągłości państwa należy odróżnić sukcesję państw. Ciągłość
dotyczy jednego i tego samego podmiotu prawa międzynarodowego (np. RFN przed i po inkorporacji landów wschodnich). W
przypadku ciągłości państwa jego prawa i obowiązki pozostają nadal prawami i obowiązkami tego samego podmiotu prawa
międzynarodowego. W przypadku sukcesji państw sukcesor przejmuje prawa i obowiązki od innego podmiotu prawa
międzynarodowego (państwa-poprzednik).
53. Powstanie i upadek państw.
Muszą istnieć trzy składniki aby mieć doczynienia z państwem: ludność,terytorium i władza najwyższa. Jeżeli władza najwyższa
wykazywać się będzie dużą efektywnością to państwo nie przestanie istnieć. Współcześnie państwo nie może upaść w skutek
aneksji ze względu na zakaz użycia siły w strosunkach międzynarodowych.
Upadek państwa nie następuje w skutek sprzecznej z prawem międyznarodowym utraty terytorum, w okolicznościach gdy
uznany jest rząd tego państwa.
Powstanie państwa może nastąpić w skutek:
-oderwania części terytorium jednego państwa i powstanie nowego podmiotu prawa międz.
-rozpadnięcie się dotychczasowego państwa na kilka nowych państw
-połaczenie się kilku państw i utworzenie nowego państwa
-utworzenie nowego państwa na terytorium nie podlegającym suwerenności żadnego państwa
54. Organizacja Międzynarodowa.
Organizacja międzynarodowa to stowarzyszenie związane na podstawie umowy międzynarodowej lub innej umowy,które
sysponuje stałymi organami i które ze względu na skad członkowski,skład organów i określenie funkcji stawia sobie cele w
zaskresie stosunków międzynarodowych.
By odróżnić organizacje międzynarodowe międzypaństwowe od pozarządowych można przyjąć następującą definicje,że:
*organizacja międzynarodowamiędzypaństwowa to stowarzyszenie państw utworzne na podstawie umowy międzynarodowej.
Taka umowa lub uchwała stanowi jej statut.
Natomiast organizacja międzynarodowa pozarządowa - to stowarzyszenie osób fizycznych i prawnych działających na
podstawie umów tych podmiotów,niezależnie od tego czy zarejestrowane jest w jakimś państwie czy organizacji.
55. Organy organizacji międzynarodowej.
Ze względu na charakter członków rozróżniamy następujące rodzaje organów:
a) organy międzyrządowe - możemy je podzielić na wolne zgromadzenie (wszyscy stali członkowie danej organizacji
reprezentowani przez przedstawicieli rządów na najwyższym szczeblu;zbiera się ono stosunkowo rzadko i na krótki czas
-przeważnie raz w roku ; zajmuje się tylko najważniejszymi sprawami,takimi jak ustalenie budżetu) i komitet wykonawczy (organ
zbierający się częściej i zajmujący się bieżącymu sprawami,sorawuje kontrolę organów odministracyjnych i pomocniczych,
np.przy ONZ - Rada Bezpieczeństwa)
b) organy administracyjne- składają się z funkcjonariuszy międzynarodowych ; do tego typu organów zalicza się przede
wszystkim sekretarza (dyrektora,prezesa) organizacji międzynarodowej wraz z sekretariatem,np. Komisja Europejska.
c) organy parlamentarne - jako pierwszy organ tego typu powstało w 1949r Zgromadzenia Doradcze Europy ; członkami tych
organów są przeważnie przedstawiciele parlamentów krajowych państw członkowskich w określonej proporcji (wyjątek -
Parlament Europejski - członkowie wybierani w wyborach powszechnych i bezpośrednich) organy te pałnią przede wszystkim
funkcje doradcze.
d) organy pomocnicze - mogą mieć one charakter międzynarodowy lun administracyjny, charakter dorazny lub stały, np.
Europejska Komisja Gospodarcza.
56. Funkcje organizacji Międzyrządowych.
a) regulacyjne - proces tworzenia norm,wzoróe o charakterze moralnym,politycznym czy prawnym, mających kształtować
postępowanie uczestników stosunków międzynarodowych odpowiednio do przyjętych regulaminów ; w sferze wewnętrznego
funkcjonowania organizacji oznacza to tworzenie prawa wewnętrznego, natomiast w sferze zewnętrznej,np. współtworzenie
norm prawa międzynarodowego.
b) operacyjne - proces bezpośredniego świadczenia przez organizacje międzynarodowe usług w oparciu o jej własne decyzje ;
sferze wewnętrznej organizacji będzie to oznaczać min. utrzymanie porządku,zarządzanie majątkami,prace badawcze ;
natomiast w sferze zewnętrznej, np. operacje ONZ na rzecz utrzymania pokoju,tworzenia pokoju,wymuszania pokoju oraz
usługi o charakterze technicznym,niesienie pomocy w sytuacji klęski żywiołowej lub wojny.
c) kontrolne - proces ustalania stanu faktycznego oraz konfrontowania go z treścią norm i wzorów w celu przystosowania do
nich postępowania uczestników stosunków międzynarodowych.
57. Cele ONZ.
ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego,rozwój współpracy między anrodami oraz
poparcie przestrzegania praw człowieka.
*Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków.
*Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia.
*Rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (gospodarczych,społecznych,kulturalnych,humanitarnych) na
zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras,płci,języków i wyznań.
*Stosowanie ośrodka uzgadniania działań narodów w imie wspólnych celów.
58. Organy ONZ.
1. Zgromadzenie Ogólne - składa się ono z przedstawicieli 192 państw członkowskich,każde państwo może mieć 5 członków,
którym przysługuje 1 głos.
2. Rada Bezpieczeństwa - składa się z 5 światowych mocarstw,jej zadaniem jest utrzymanie światowego pokoju.
*jako członkowie stali:
Chiny, Francja,Rosja,Stany Zjednoczone,Wielka Brytania.
*jako członkowie niestali:
Austria,Bośnia i Hercegowina,Brazylia,Japonia,Gabon,Liban,Meksyk,Turcja,Uganda,Nigeria.
3. Rada Gospodarcza i Społeczna - kontroluje sprawy gospodarcze i społeczne świata.
4.Międzynarodowy Trybunał Sorawiedliwości - jest najwyższym sędzią w sprawach międzynarodowych.
5. Rada Powiernicza - która praktycznie już nie działa,w przeszłości dbała o rozwój terytoriów powierniczych.
6. Sekretariat - na czele stoi Sekretarz Generalny,koordynuje działania ONZ.
59. Organizacje Międzynarodowe Miedzyrządowe.
a) Liga Narodow
b) ONZ
c) UNESCO
d) NAFTA
e) FAO
f) OPEC
g) Unia Europejska
h) Unia Zachodnioeuropejska
i) Wspólnota Narodów
j) NATO
k) Rada Europy
l) Rada Nordycka
60. Organizacje Międzynarodowe Pozarządowe.
a) Amnesty Internetional
b) ISO (Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna)
c) Lekarze Bez Granic
d) Międzynarodowa Helsińska Federacja na rzecz Praw Człowieka
e) Internet Society
f) Greenpeace
61. Podmiotowość Stolicy Apostolskiej.
Specyficznym podmiotem prawa międzynarodowego jest Stolica Apostolska - głowa Kościoła Katolickiego,przez którą
zgodnie z prawem kanonicznym rozumie się Papieża wraz z podległym mu zesołem urzędów kurialnych.
Traktat Laterański - 11 lutego 1929 roku doszło do podpisania między Stolicą Apostolską a Włochami traktatu laterańskiego i w
efekcie do utworzenia Państwa-Miasta Watykan. Miasto Watykan znajduje się pod wyłączną suwerennością Stolicy
Apostolskiej. Tratat laterański, wyposażając Stolicę Apostolską w artybut państwowości, stworzył jej możliwość występowania w
stosunkach międzynarodowych.
W stosunkach międzynarodowych (poza sprawami o charakterze technicznym czy administracyjnym-gdzie występuje jako
Watykan) występuje Stolica Apostolska --> Ona podpisuje z innymi państwami konkordaty,ona korzysta z prawa legacji biernej i
czynnej.
62. Dwoistość podmiotowości: możliwość zmiennego występowania w stosunkach międzynarodowych Stolicy Apostolskiej i
Watykanu - istnienie dwóch odrębnych podmiotów. Nigdy jednak nie zdarzyło się jednoczesne funkcjonowanie Watykanu i
Stolicy Apostolskiej - mówi się o jednym podmiocie- Stolicy Apostolskiej (która może według własnego uznania występować jako
Państwo-Miasto Watykan).
63. Układ Laterański.
Porozumienie zawarte w Rzymie 11.02.1929r w Pałacy Latarańskim pomiędzy Włochami (Benito Mussolini) a Stolicą
Apostolską (kardynał Pietro Gaspari). Celem było unormowanie wzajemnych stosunków,napiętych do chwili włączenia Rzymu
do Królewstwa Włoch w 1870r. i likwidacja Państwa Kościelnego. Mussolini zdając sobie sprawę z władzy i autorytetu papieża
Piusa XI postanowił nawiązać z nim porozumienie,by przez jego przychylność wziększyć poparcie wśród społeczeństwa. Tratat
uznawał papieża za osobę świętą,zobowiązywał Włochy do płacenia trybutu na rzecz Watykanu,osoby tam mieszkające zostały
uznane za nietykalne. Na mocy Traktatu uznano Państwo Watykanskie z pełnią suwerennej władzy i jurysdykcji na terenie
Stolicy Apostolskiej. Do paktu dołączono konkordat i układ finansowt. Konkordat potwierdził prymat wyznania rzysko-
katolickiego we Włoszech,określił pozycję prawną i majątkową Kościoła Katolickiego, wprowadził obowiązek nauki religii w
szkołach. Układ finansowy był zadość uczynieniem wobec Kościoła,w gotówce i obligacjach włoskiej pożyczki pańtwowej,za
zrzeczenie się roszczeń wobec państwa.
64. Podmiotowość prawna osób fizycznych w prawie międzynarodowym.
Ograniczoną podmiotowość prawną mają osoby fizyczne i osoby prawne.
Każdy z tych podmiotów posiada zdolnosć prawną i zdolność do czynności prawnych. W prawie międzynarodowym brak jest
norm,które by precyzyjnie określały podmioty prawa międzynarodowego. Klasyczna dokrtyna prawa międzynarodowego
przyjmowała zasadę,że jednostka nie jest podmiotem prawa międzynarodowego. Można wykluczyć,że w intencji stron umowy
może być przyznanie praw czy nałożenie obowiązków na osoby fizyczne,które będą podlegały stosowaniu przez sądy. Są
wyjątkowe sytuacje kiedy osoba fizyczna może być traktowana jako podmiot prawa międzynarodowego: kiedy ma uprawnienia i
obowiązki wynikające z prawa międzynarodowego,a nawet uzyskuje zdolność do działań prawnych na płaszczynie
międzynarodowej. Są to uprawnienia procesowe przeciwko własnemu państwu,przykładem podmiotowości prawno-
międzynarodowej jest realizowanie odpowiedzi osób fizycznych za zbrodnie przeciwko pokojowi i ludności.
65. Uti Possidestis.
Jest to zasada wedle,której strony prowadzące konflikt zbrojny godzą się na jego zakończenia z zachwaniem aktuanego w
danym momencie stanu posiadania -a więc na usankcjonowanie wszystkich zdobyczy i strat wojennych.
Termin 'uti possidestis' oznacza: co posiadasz,będziesz posiadał.
Zasada ta była szeroko stosowana ba przestrzeni dziejów,a jej stosowanie rozszerzono także w okresie dekolonizacji na
gwarancję nienaruszalności granic państwowych w czasie pokoju. Współcześnie zasada ta miała zastosowanie w rakcie
rozpadu państw złożonych (ZSRR,Jugosławia). Zgodnie z nią nowe państwa powstały w granicach dawnych jednostek
terytorialnych. Nie modyfikowano ich granic mimo,że często nie odpowiadały one podziałom wtnicznym.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Prawo miedzynarodowe publiczne W nstPrawo międzynarodowe publiczne docxprawo międzynarodowe publicznePRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE (ćwiczenia)Prawo międzynarodowe publicznePRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE (wykłady)prawo miedzynarodowe publiczne zwyczaj miedzynarodowyprawo miedzynarodowe publicznePrawo międzynarodowe2Prawo gospodarcze publiczneTERRORYZM A PRAWO MIĘDZYNARODOWEprawo miedzynarodowe wykladyPrawo międzynarodowe1Prawo międzynarodowe4Prawo międzynarodowe ćwiczenia dla studentówPrawo międzynarodowe8więcej podobnych podstron