POLITYKA ENERGETYCZNA
Tom 9 Zeszyt specjalny 2006
PL ISSN 1429-6675
Tomasz MIROWSKI*
Odnawialne xródła energii do wytwarzania energii
elektrycznej
STRESZCZENIE. W artykule przedstawiono przegląd odnawialnych xródeł energii do wytwarzania
energii elektrycznej (OZE E) według dwóch instytucji, króre zajmują się problematyką OZE;
Komisji Europejskiej, a SciSlej Dyrektoriatu Generalnego ds. Energii i Transportu oraz
Międzynarodowej Agencji Energii (IEA International Energy Agency). Zaprezentowany
przegląd ekonomicznych i technicznych warunków tworzenia xródeł OZE E zgodny z po-
wyższą klasyfikacją daje możliwoSć porównania nakładów inwestycyjnych, kosztów eksploa-
tacyjnych, sprawnoSci i czasu życia tych xródeł.
Szczególną uwagę zwrócono na problematykę wykorzystania biogazu do wytwarzania energii
elektrycznej oraz osadów Sciekowych z oczyszczalni komunalnych, których utylizację
w najbliższych latach, zgodnie z założeniami, będzie się realizowało między innymi poprzez
unieszkodliwiane termicznie w odpowiednich instalacjach. Artykuł zakończono przeglądem
rodzajów OZE E w Polsce, wielkoScią mocy zainstalowanej w xródłach oraz wielkoScią
produkcji energii elektrycznej z OZE E w 2005 roku.
SŁOWA KLUCZOWE: odnawialne xródła energii, technologie OZE E, koszty wytwarzania energii
z OZE E w Europie
* Mgr inż. Katedra Polityki Energetycznej, Wydział Paliw i Energii, Akademia Górniczo-Hutnicza,
Kraków; e-mail: mirowski@agh.edu.pl
Recenzent: prof. dr hab. inż. Eugeniusz MOKRZYCKI
597
Wprowadzenie
Wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych xródeł energii OZE ma priorytet
w strategii polityki Unii Europejskiej, strategiach polityki energetycznej poszczególnych
krajów, jak również w skali globalnej. W europejskich dokumentach dotyczących wy-
twarzania energii elektrycznej z OZE zostały postawione ambitne cele dla tego nowego
rodzaju wytwarzania energii, tj. Dyrektywa dotycząca promocji energii elektrycznej z OZE
(European Parliament and Council, 2001) oraz Biała Księga (European Commission, 1997).
Odpowiedzią na stawiane cele jest opracowywanie strategii rozwoju energetyki odna-
wialnej oraz przedstawianie dotychczasowych osiągnięć w tym zakresie, będących wywią-
zaniem się z obowiązujących przepisów prawnych oraz dyrektyw UE.
Obowiązek sporządzenia raportu okreSlającego cele w zakresie udziału energii elektry-
cznej wytwarzanej w odnawialnych xródłach energii znajdujących się na terytorium Rze-
czypospolitej Polskiej, w krajowym zużyciu energii elektrycznej w kolejnych dziesięciu
latach spoczywa na Ministrze Gospodarki. Zawarte w raporcie cele muszą być zgodne
z zobowiązaniami wynikającymi z umów międzynarodowych dotyczących ochrony klimatu,
oraz przedstawione Srodki zmierzające do realizacji tych celów (Prawo Energetyczne, art.
9f, ust. 1).
Niniejszy artykuł został oparty o wyniki opracowane dla Komisji Europejskiej z lutego
2006 r. dotyczące potencjału OZE oraz kosztów wytwarzania energii elektrycznej z odna-
wialnych xródeł w krajach UE, jak również o raport Ministerstwa Gospodarki zawierający
analizę realizacji celów iloSciowych i osiągniętych wyników w zakresie wytwarzania energii
elektrycznej w odnawialnych xródłach energii.
Podział odnawialnych xródeł energii do produkcji energii
elektrycznej
Wiele jest definicji odnawialnych xródeł energii. Definicja przyjęta w ustawie Prawo
energetyczne (Prawo...2006) okreSla odnawialne xródło energii jako xródło wykorzystujące
w procesie przetwarzania:
energię wiatru,
promieniowania słonecznego,
geotermalną,
fal, prądów i pływów morskich,
spadku rzek,
energię pozyskiwaną z biomasy,
biogazu wysypiskowego,
598
biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania Scieków albo roz-
kładu składowanych szczątek roSlinnych i zwierzęcych.
Podziału odnawialnych xródeł energii można dokonać ze względu na rodzaj wytwa-
rzanej z nich energii użytkowej. I tak są xródła, które można przetwarzać na energię
użyteczną w postaci jedynie energii cieplnej (np. wody geotermalne o temperaturze niskiej
i Sredniej <100 C) oraz energię użyteczną w postaci energii elektrycznej (np. turbiny wodne,
wiatrowe). Ten drugi rodzaj OZE w literaturze anglojęzycznej okreSla się w skrócie jako
RES E (Renewable Energy Sources Electricity). W referacie stosowany będzie skrót
OZE E (Odnawialne ródła Energii Elektrycznej) i oznacza xródła odnawialne, z których
można wytwarzać energię elektryczną.
W polskim piSmiennictwie (literaturze przedmiotu) nie stosowano dotąd skrótu OZE E,
a mógłby on znalexć zastosowanie w opisie xródeł odnawialnych, szczególnie w statysty-
kach porównawczych krajowych zasobów OZE, Unii Europejskiej czy Swiata.
Klasyfikacja odnawialnych xródeł energii elektrycznej
Poniżej przedstawiono klasyfikację xródeł energii odnawialnej, z których można wy-
twarzać energię elektryczną, dwóch znanych instytucji zajmujących się tą tematyką od
początku ich istnienia. Jest to Komisja Europejska, a SciSlej Dyrektoriat Generalny
ds. Energii i Transportu oraz Międzynarodowa Agencja Energii (IEA International
Energy Agency). Dyrektywa okreSlająca promocję produkcji energii elektrycznej z odnawial-
nych xródeł energii jest nazywana w skrócie RES E Directive (Directive 2001/77/EC).
W celu porównania xródeł OZE E, wymienionych w tabeli 1, w pracy zamieszczono
kompletny przegląd kosztów inwestycyjnych, eksploatacji i utrzymania oraz innych aspek-
tów technicznych dla tych xródeł wykonany z zastosowaniem modelu Green X przez
Vienna University of Technology, Institute of Power Systems and Energy Economics,
Energy Economics Group dla Komisji Europejskiej. Dane przedstawia tabela 2.
Krótka charakterystyka biogazu i osadów Sciekowych
Ze względu na ograniczoną liczbę stron artykułu, uwagę skupiono przede wszystkim na
biogazie i osadach Sciekowych.
Biogaz
W warunkach braku kontaktu z tlenem oraz pod wpływem działania pewnych bakterii
materia organiczna pochodzenia zwierzęcego i roSlinnego przechodzi szereg procesów
599
TABELA 1. Przegląd stosowanej klasyfikacji różnych rodzajów OZE do produkcji energii
elektrycznej
TABLE 1. Overview on classifications applied for the various RES-E
Rodzaje OZE E Zgodne z RES E Directive Zgodne z IEA
Biogaz pochodzenia rolniczego
Gaz wysypiskowy Biogaz
Gaz fermentacyjny ze Scieków
Produkty leSne (drewno) Bioenergia
Odpady z produkcji leSnej (kora, odpady tartaczne, itp.) (łącznie z energią
Produkty rolnicze (uprawy energetyczne) Biomasa stała odpadową)
Odpady z produkcji rolniczej (łącznie z substancjami
roSlinnymi i zwierzęcymi, np. słoma)
Odpady ulegające biodegradacji (miejskie i przemysłowe) Odpady biologiczne
Energia elektryczna z geotermii Energia elektryczna z geotermii
Małe elektrownie wodne (<10 MW) Mała Energetyka Wodna
Energetyka wodna
Duże elektrownie wodne (>10 MW) Duża Energetyka Wodna
Fotowoltaika Fotowoltaika
Energia elektryczna z kolektorów słonecznych Energia elektryczna z kolektorów słonecznych
Energia pływów morskich
Energia pływów i flaowania morskiego
Energia fal morskich
Energia wiatru na lądzie Lądowa Energetyka wiatrowa
Energia wiatru na morzu Morska Energetyka wiatrowa
ródło: Resch G. i in. 2006
biochemicznych, w tym proces anaerobowej fermentacji, w wyniku których powstaje mię-
dzy innymi gaz bogaty w metan. Wydatek i jakoSć gazu powstającego przy fermentacji
beztlenowej są zależne od szeregu czynników, w tym przede wszystkim od (KAPE 2006):
rodzaju surowców pierwotnych (wsadowych),
stopnia przefermentowania tych surowców,
temperatury w jakiej przebiega proces fermentacji,
poprawnoSci obróbki mechanicznej (mieszanie),
czasu trwania procesu.
Proces fermentacji materii organicznej związany jest z udziałem beztlenowych bakterii
anaerobowych w Srodowisku wodnym. WiększoSć instalacji biogazowych pracuje przy
temperaturze rzędu 32 37 C, co odpowiada zakresowi działania bakterii mezofilowych.
Dla zapewnienia właSciwego przebiegu procesu fermentacji konieczne jest, aby temperatura
procesu utrzymywana była na możliwie stałym poziomie. Odchylenia temperatury nie
powinny być większe niż ą 2 C.
NajczęSciej spotykanym sposobem wytwarzania energii elektrycznej z biogazu jest jego
spalanie w tłokowych silnikach spalinowych o sprawnoSci <40%. Inne rozwiązania wy-
twarzania skojarzonego energii elektrycznej i cieplnej, to silnik Stirlinga, mikroturbiny,
600
TABELA 2. Przegląd ekonomicznych i technicznych warunków tworzenia xródeł OZE E
TABLE 2. Overview on economic and technical specifications for new RES-E plant
Koszty Typowa
Koszty Przeciętny
Podkategoria eksploatacji SprawnoSć SprawnoSć wielkoSć
Rodzaj elektrowni inwestycyjne czas życia
OZE E i utrzymania energetyczna cieplna elektrowni
[Euro/kWel] (lata)
[Euro/kWelrok] [MWel]
1 2 3 4 5 678
Elektrownia na biogaz 2 550 4 290 115 140 0,28 0,34 25 0,1 0,5
Elektrociepłownia na biogaz 2 760 4 500 120 145 0,27 0,33 0,55 0,59 25 0,1 0,5
Elektrownia na gaz wysypiskowy 1 280 1 840 50 80 0,32 0,36 25 0,75 8
Biogaz
Elektrociepłownia na gaz wysypiskowy 1 430 1 990 55 85 0,31 0,35 0,5 0,54 25 0,75 8
Elektrownia na gaz ze Scieków 2 300 3 400 115 165 0,28 0,32 25 0,1 0,6
Elektrociepłownia na gaz ze Scieków 2 400 3 550 125 175 0,26 0,3 0,54 0,58 25 0,1 0,6
Elektrownia biomasowa 2 225 2530 75 135 0,26 0,3 30 1 25
Elektrownia (współspalanie) 550 60 0,37 30
Biomasa
Elektrociepłownia biomasowa 2 600 4 230 80 165 0,22 0,27 0,63 0,66 30 1 25
Elektrociepłownia (współspalanie) 550 60 0,2 0,6 30
Elektrownia spalarnia odpadów (spalanie całkowite) 4 300 5 820 90 165 0,26 0,3 30 2 50
Bioodpady
Elektrociepłownia spalarnia odpadów (spalanie całkowite) 4 600 6 130 100 185 0,14 0,16 0,64 0,66 30 2 50
Energia elektryczna
Elektrownia geotermalna 2 000 3 500 100 170 0,11 0,14 30 5 50
z geotermii
Jednostki dużej mocy 850 3 650 35 50 250
Duża energetyka
Jednostki Sredniej mocy 1 125 4 875 35 50 75
wodna
Jednostki małej mocy 800 3 600 35 50 20
Jednostki dużej mocy 800 1 600 40 50 9,5
Mała energetyka
Jednostki Sredniej mocy 1 275 5 025 40 50 2
wodna
Jednostki małej mocy 800 3 600 40 50 0,25
601
Elektrownie wodne
TAB. 2 cd.
TAB. 2 cont.
1 2 3 4 5 678
Fotowoltaika Elektrownie fotowoltaiczne 5 080 5 930 38 47 25 0,005 0,05
Energia elektryczna
z kolektorów Elektrownia słoneczna termalna 2 880 4 465 163 228 0,33 0,38 30 2 50
słonecznych
Elektrownia wodna wykorzystująca energię pływów morskich na linii
2 670 44 25 0,5
brzegowej
Energia pływów Elektrownia wodna wykorzystująca energię pływów morskich blisko
2 850 49 25 1
morskich brzegu
Elektrownia wodna wykorzystująca energię pływów morskich oddalona
3 025 53 25 2
od brzegu
Elektrownia wykorzystująca energię fal morskich na linii brzegowej 2 135 44 25 0,5
Energia
Elektrownia wykorzystująca energię fal morskich blisko brzegu 2 315 49 25 1
fal morskich
Elektrownia wykorzystująca energię fal morskich oddalona od brzegu 2 850 53 25 2
Energia wiatru na
Elektrownia wiatrowa 890 1 100 33 40 25 2
lądzie
Elektrownia wiatrowa morska blisko brzegu 1 590 55 25 5
Elektrownia wiatrowa morska 5...30 km od brzegu 1 770 60 25 5
Energia wiatru na
morzu
Elektrownia wiatrowa morska 30...50 km od brzegu 1 930 64 25 5
Elektrownia wiatrowa morska 50 km...od brzegu 2 070 68 25 5
ródło: Resch G. i in. 2006
602
ogniwa paliwowe czy układy ORC (Organic Rankine Cycle obieg Rankine a z czyn-
nikiem organicznym). Do przyszłoSciowych technik produkcji energii elektrycznej z bio-
gazu należy jednak zaliczyć zastosowanie biogazu do zasilania ogniw paliwowych (Bie-
dermann i in. 2004).
Kategorię Biogaz przedstawioną w tabeli 1 można podzielić na trzy główne podkategorie:
Biogaz pochodzenia rolniczego (agricultrual biogas). Jego powstawanie jest wyni-
kiem procesu fermentacji odpadów pochodzenia zwierzęcego i roSlinnego. W przypadku
biogazu pochodzenia rolniczego surowcem do produkcji biogazu jest gnojowica pocho-
dzenia zwierzęcego z hodowli bydła z domieszkami odpadów rolniczych, takich jak: trawy,
słoma, odpadki rolnicze (np. z buraków cukrowych), łodygi i liScie roSlin uprawnych (np.
ziemniaków). Biogaz produkowany w rolniczych biogazowniach ma następujący przybli-
żony skład w % (wg Romaniuk, Wradal 2003):
metan CH4 60,0 70,0,
dwutlenek węgla CO2 30,0 40,0,
siarkowodór H2S 0,05 1,5,
azot N2 1,0 4,0,
inne 1,0 3,0.
Powstający gaz ma z reguły ciSnienie max. 30 mbar, jego wartoSć opałowa jest rzędu
20 23 MJ/Nm3, a gęstoSć wynosi około 1,2 kg /Nm3.
Gaz wysypiskowy (landfill gas). Powstaje z biodegradowalnych częSci odpadów na
wysypiskach odpadów, do których zalicza się odpady zielone, odpady z opakowań papie-
rowych, papier nieopakowaniowy oraz domowe odpady organiczne. Pozyskiwany jest
przeważnie za pomocą systemu perforowanych rur umiejscowionych w nagromadzonych na
wysypisku odpadów komunalnych, które zawierają materię organiczną.
Głównym składnikiem gazu wysypiskowego jest (% obj.) (Dudek, Zaleska-Bartosz 2004):
metan CH4 57,6 62,1,
dwutlenek węgla CO2 32,7 36,2,
tlen O2 0,3 0,6%.
Według przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej emisja gazu wysypiskowego
bezpoSrednio do atmosfery bez spalenia w pochodni, wykorzystania do celów energe-
tycznych lub innego sposobu utylizacji jest niedopuszczalna. Polska jako członek spo-
łecznoSci międzynarodowej podpisała Konwencję Sztokholmską w sprawie trwałych zanie-
czyszczeń organicznych (TZO). Nastąpiło to jeszcze przed przystąpieniem do Unii Europej-
skiej. Ze względu na fakt, że UE 16.11.2004 roku ratyfikowała Konwencję Sztokholmską,
Polska zamierza ratyfikować ją najpóxniej do końca 2007 r.
W dokumencie Prognoza oddziaływania na Srodowisko projektu Krajowego Planu
Gospodarki Odpadami 2010 w gospodarce odpadami komunalnymi w Polsce przyjęto
następujące cele (KPGO 2006):
objęcie umowami na odbieranie odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców, naj-
póxniej do końca 2007 roku,
zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania od-
padów, dla którego minimalne wymagania okreSlono w niniejszym Krajowym planie,
najpóxniej do końca 2007 r.,
603
zmniejszenie iloSci odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów (zgodnie z wymaganiami okreSlonymi w art. 5 dyrektywy Rady
1999/31/EC), które powinny wynosić wagowo nie więcej, niż:
75% w 2010 roku,
50% w 2013 roku,
35% w 2020 roku.
Realizacja tych celów spowoduje zmniejszenie potencjału wytwórczego biogazu ze
składowisk odpadów komunalnych. Odpady te będą musiały być przetworzone bądx uty-
lizowane termicznie.
Gaz fermentacyjny ze Scieków. ródłem gazu Sciekowego (ang. sewage gas) są wody
odpadowe oraz Scieki odpowiednio poddane obróbce w oczyszczalni Scieków. Gaz Scie-
kowy, inaczej okreSlany jako po prostu biogaz, jest palną mieszaniną metanu i dwutlenku
węgla Srednio w proporcji 65/35%.
Odpady ulegające biodegradacji (biodegradable fraction of waste)
Zgodnie z definicją RES-E zawartą w Dyrektywie 2001/77/EC odpady ulegające bio-
degradacji zaliczane są do odnawialnych xródeł energii. Wytwarzanie energii z bioodpadów
charakteryzuje się stabilnoScią (energetyczną), podobnie jak w przypadku stosowania paliw
konwencjonalnych.
Niskim kosztom zmiennym odpowiadają wysokie nakłady inwestycyjne. W porównaniu
z innymi xródłami biomasowymi wykorzystanie bioodpadów w energetyce stanowi do-
datkowe xródło odnawialnej energii. Jakkolwiek, nakłady inwestycyjne dla bioodpadów są
stosunkowo wysokie i związane są z koniecznoScią stosowania odpowiednich systemów
oczyszczania w procesie ich termicznej utylizacji. Dodatkowo nakłady te związane są
z tansportem bioodpadów do miejsca ich utylizacji.
Grupą bioodpadów, która zostanie szerzej opisana, są osady Sciekowe. Powstają one
w oczyszczalniach Scieków w procesie oczyszczania i są w postaci płynnego konglomeratu
ulegającego procesom rozkładu i humifikacji zanim stanie się ustabilizowaną substancją
organiczną. Składniki organiczne takiego osadu stanowić mogą nawet 50% masy odwod-
nionych osadów. Są to najczęSciej węglowodany, białka i tłuszcze.
IloSć powstających osadów to około 3% objętoSci oczyszczanych Scieków, a koszty
przerobu i zagospodarowania osadów mogą stanowić nawet połowę kosztów eksploatacyj-
nych oczyszczalni.
Obecnie szacuje się, że rocznie powstaje około 390 tys. ton s.m. osadów, natomiast w roku
2014 po pełnej realizacji programu budowy oczyszczalni Scieków, prognozowany jest dwukrotny
przyrost masy osadów w stosunku do roku 2000, wynoszący 700 tys. Mg s.m. (Wzorek 2005).
W perspektywie do 2018 r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami
Sciekowymi w Polsce są następujące:
całkowite ograniczenie składowania osadów Sciekowych,
zwiększenie iloSci komunalnych osadów Sciekowych przetwarzanych przed wprowa-
dzeniem do Srodowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi,
maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy
jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego
i chemicznego.
604
Największy wzrost przewiduje się dla utylizacji termicznej osadów Sciekowych, co
przedstawia rysunek 1. Unieszkodliwianie poprzez utylizację termiczną będzie wymagało
zatem odpowiednich kotłów energetycznych wyposażonych w zaawansowane technicznie
instalacja oczyszczania spalin, które posiada jedynie energetyka zawodowa. W pracy (Pająk,
Ing 2005) zaproponowano współspalanie odpadów (w tym osadów Sciekowych) w kotłach
energetycznych w energetycze zawodowej. Za wykorzystaniem istniejącej infrastruktury
obiektów energetyki zawodowej przemawiają względy techniczne (zachowanie standardów
dotyczących emisji podczas spalania odpadów oraz spełnienie okreSlonych warunków
procesowych).
Rys. 1. Zmiany w strukturze odzysku i unieszkodliwiania osadów z komunalnych oczyszczalni Scieków
w perspektywie do 2018 roku według Krajowego Programu Gospodarki Odpadami (KPGO)
ródło: KPGO, 2006
Fig. 1. The changes in structure of sewage sludge recovery and neutralization from municipal sewage treatment
plant to 2018 based on National Waste Management Programme
Wysuszone termicznie osady charakteryzują poniższe parametry (Janosz Rajczyk
2004):
zawartoSć suchej masy 85 92%
zawartoSć pyłu < 100 m poniżej 1%
ciężar nasypowy 650 750 kg/m3
wartoSć energetyczna:
osad surowy mieszany, wstępny + wtórny 20 MJ/kg s.m.
osad beztlenowo stabilizowany, mieszany wstępny + wtórny 11 MJ/kg s.m.
W obecnej strukturze zagospodarowania osadów Sciekowych w Polsce (dane za rok
2005) ze względu na wysokie koszty, jedynie 1,7% tych osadów jest przekształcane ter-
micznie (rys. 2).
605
inne, w tym
magazynowane
wykorzystywane
czasowo na
przyrodniczo
oczyszczalniach
13,3%
0,3%
stosowane w rolnictwie
21,8%
składowane na
składowiskach odpadów
28,1%
przekształcane
termicznie, w tym
spalane
1,7%
stosowane w
rekultywacji terenów, w
stosowane do produkcji
tym gruntów na cele
kompostu oraz
rolne
preparatów
27,2%
nawozowych
7,5%
Rys. 2. Gospodarka osadami Sciekowymi w Polsce w 2005 roku
ródło: Ministerstwo Rrodowiska, 2006
Fig. 2. Sewage sludge management in Poland (2005)
Zawarte w osadach substancje organiczne, bakterie i patogeny oraz metale ciężkie, ze
względu na szkodliwoSć ekologiczną, stwarzają zagrożenie dla Srodowiska przyrodniczego.
Coraz więcej prac dowodzi, że osady oprócz metali ciężkich i substancji mikrobiolo-
gicznego skażenia zawierają również dioksyny, wielopierScieniowe węglowodory aroma-
tyczne oraz polichlorowane bifenyle, dlatego też w wielu krajach wykorzystanie osadów na
cele rolnicze zostało znacznie ograniczone (Niemcy, Kanada), czy też zabronione, jak
w Szwajcarii (Wzorek 2005).
OZE E w Polsce
W Polsce obecnie największy udział w produkcji energii elektrycznej z OZE, wyłączając
udział elektrowni wodnych, mają elektrownie współspalające biomasę z węglem, a następnie
elektrownie biomasowe (tab. 3).
Struktura xródeł wytwarzania oraz moce zainstalowane w xródłach OZE E w Polsce
przedstawia tabela 4. Na uwagę załuguje wzrost mocy zainstalowanej w xródłach spa-
lających biomasę, który jak wynika z danych URE wyniósł 189,8 MW, co stanowi 14,5%
udziału w OZE E w 2005 roku. W 2004 roku udział ten wyniósł jedynie 5,1% (51,9 MW).
Rysunek 3 przedstawia strukturę mocy zainstalowanej w OZE E w 2004 i 2005 roku.
606
TABELA 3. Moce zainstalowane oraz wielkoSć produkcji energii elektrycznej w odnawialnych
xródłach energii w Polsce w 2005 r.
TABLE 3. Installed capacity and electricity production from Renewable Energy Sources in Poland
(2005)
WielkoSć produkcji Moc zainstalowana
Rodzaj OZE
[MWh] xródeł* [MW]
Elektrownia wodna 2 175 115,869 1 002,495
Elektrownia biomasowa 467 018,483 189,790
Elektrownia biogazowa 103 350,194 31,972
Elektrownia wiatrowa 135 158,809 83,280
Elektrownia wykorzystująca technologię współspalania 877 009,321
Suma 3 757 652,676 1 307,537
* Moc zainstalowana xródeł odnawialnych należących do wytwórców, dla których wydano koncesje na
wytwarzanie energii elektrycznej.
ródło: Prezes URE 2006
TABELA 4. Moc zainstalowana w elektrowniach wytwarzających energię elektryczną ze xródeł
odnawialnych w latach 2002 2004
TABLE 4. Installed capacity in RES E plants for the period 2002 2004
Rok
Moc zainstalowana [MW]
2004
2002 2003
Biogaz 18,0 22,0
15,0
Biogaz rolniczy 1,0 2,0
b.d.
wtym Gaz wysypiskowy 15,0 17,0
15,0
Gaz Sciekowy 2,0 3,0
b.d.
Biomasa 16,6 51,9
1,1
Elektrownie i elektrociepłownie przemysłowe 15,5 17,0
b.d.
Elektrownie pozostałe 1,1 1,4
1,1
Elektrownie wodne (w tym): 873,0 881,0
840,0
Duże elektrownie wodne >10 MW 630,0 637,0 638,0
Małe elektrownie wodne <10 MW 210,0 236,0 243,0
Elektrownie wiatrowe 60,0 65,0
59,0
Suma OZE 967,0 1 091,6
915,1
Suma OZE bez elektrowni wodnych 94,0 138,6
75,1
ródło: Raport Ministra Gospodarki (Załącznik...2006)
607
Rys. 3. Moc zainstalowana w odnawialnych xródłach energii na koniec 2004 i 2005 roku według Prezesa
Urzędu Regulacji Energetyki
ródło: Prezes URE 2005, 2006
Fig. 3. Installed capacity in RES E at the end of 2004 and at the end of 2005
Podsumowanie
Z przytoczonych w refaracie danych dotyczących ekonomicznych i technicznych wa-
runków budowy nowych xródeł oraz planów redukcji iloSci odpadów składowanych na
wysypiskach ulegających biodegradacji wynika, że biogaz ze względu na wysokie koszty
zarówno inwestycyjne, jak i ekoploatacyjne będzie miał znaczenie marginalne w produkcji
energii elektrycznej w Polsce. Produkcja ta, w porównaniu z innymi odanwialnymi xród-
łami, była niewielka i wyniosła w 2004 roku 66 GWh, w tym z z gazu wysypiskowego
50 GWh, biogazu rolniczego 10 GWh, biogazu z oczyszczalni Scieków komunalnych
6 GWh. W tym samym roku produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wiatrowych
wyniosła 142 GWh, a z biomasy 604 GWh (Załącznik... 2006). Najniższe koszty wskazują
na technologię współspalania biomasy z węglem, która jest już zaadoptowana w wielu
elektrow- niach i elektrociepłownach w Polsce.
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 przewiduje się, że iloSć wy-
tworzonych osadów Sciekowych w Polsce w 2010 roku wyniesie 612,8 tys. Mg s.m./rok,
a ich utylizacją poprzez termiczne unieszkodliwianie zostaną najprawdopodobniej obar-
czone polske elektrownie.
Praca finansowana z badań własnych AGH nr 10.10.210.74.
608
Literatura
[1] Directive 2001/77/EC of the European Parliament and of the Council of 27 September 2001 on the
promotion of electricity produced from renewable energy sources in the internal electricity market.
[2] RESCH G. i in. 2006 Potentials and cost for renewable electricity in Europe IEE project
OPTRES. Report (D4) of the Intelligent Energy Europe project. Vienna University of Techno-
logy, Institute of Power Systems and Energy Economics, Energy Economics Group (EEG).
Austria. Vienna, February.
[3] Prawo energetyczne 2006 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 54, poz. 348)
z póxniejszymi zmianami (stan na dzień 23 czerwca 2006) .
[4] Materiały informacyjne Krajowej Agencji Poszanowania Energii. www.ozee.kape.gov.pl
[5] BIEDERMANN F.et all., 2004 Small-scale CHP Plant Based on a 75 kWel Hermetic Eight
Cylinder Stirling Engine for Biomass Fuels. Development, Technology and Experiences. Proce-
edings of the 2nd Word Conference and Exhibition of Biomass for Energy, Industry and Climate
Protection. Rome. Italy.
[6] DUDEK J., ZALESKA-BARTOSZ J., 2004 Metody utylizacji gazu składowiskowego. Karbo
nr 3, s. 158 163.
[7] KPGO 2006 Prognoza oddziaływania na Srodowisko projektu Krajowego Planu Gospodarki
Odpadami 2010. Ministerstwo Ochrony Rrodowiska. Warszawa 27.07.2006.
[8] WZOREK M., 2005 MożliwoSci wykorzystania mączek kostnych oraz osadów Sciekowych
jako paliwa alternatywnego. Energetyczne wykorzystanie biomasy. Materiały pokonferencyjne.
Opole, s. 85 91.
[9] PAJĄK T., ING E., 2005 Współspalanie odpadów w energetyce wybrane aspekty prawne,
Srodowiskowe, technologiczne i uwarunkowania eksploatacyjne. I Konferencja Naukowo-Tech-
niczna Energia Odnawialna Paliwa Alternatywne, Zawiercie.
[10] Załącznik do obwieszczenia Ministra Gospodarki z dnia 20 kwietnia 2006 r. (poz. 323). Monitor
Polski nr 31, poz. 342 i 343.
[11] JANOSZ-RAJCZYK M., 2004 Komunalne osady Sciekowe podział, kierunki zastosowań oraz
technologie przetwarzania, odzysku i unieszkodliwiania. Praca zamawiana na zlecenie Mini-
sterstwa Rrodowiska, Warszawa.
Tomasz MIROWSKI
A review of renewable energy sources for electricity
generation
Abstract
Generating electricity from renewable energy sources (RES-E) has a high priority in the energy
policy strategies at national and European level as well as at a global scale.
609
The paper presents overview on classifications applied for the various RES-E according to two
institutions; European Commision (Directorate-General Energy and Transport) and International
Energy Agency (IEA). The paper also presents overview on economic and technical specifications for
new RES-E plant and current situation of renewable energies in Poland.
KEY WORDS: renewable energy sources, overwiev on various RES-E, cost for renewable electricity
in Europe
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Odnawialne źródła energiiOdnawialne źródła energiiChemiczne źródła energii elektrycznej Ogniwa galwaniczne3 Odnawialne źródła energiiodnawialne zrodla energiiMożliwości konkurencyjności gazu ziemnego jako surowca do wytwarzania energii elektrycznejZbior zadan do Przesylania energii elektrycznejPaska Wywarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem odnawialnych zasobów energiiGdzie leży klucz do poprawy efektywności wykorzystania energii elektrycznej w Polscewytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w PolsceZapotrzebowanie na paliwa i energię elektryczną do 2025 rMetody poprawy jakości energii elektrycznej kształtowanie prądu źródłaModelowanie zasobników energii elektrycznej do samochodówPrzesył i dystrybucja energii elektrycznej Frąckowiak KŁ 2012więcej podobnych podstron