9965379090

4.2. Złącza na kołki drewniane i sworznie stalowe

4.2.1. Materiał nauczania

Złącza na kołki stosowane są obecnie jedynie przy rekonstrukcji obiektów zabytkowych i budownictwa regionalnego. Wymagają dużego nakładu pracy oraz starannego dopasowania. Otwory na kołki mają dosyć duże średnice i powodują znaczne osłabienie elementu. We współczesnych obiektach, w połączeniach elementów, zamiast kołków drewnianych stosowane są sworznie stalowe. Wykonywane są one najczęściej z prętów stalowych ze stali węglowej walcowanej o przekroju okrągłym i średnicy 10 24 mm. Sworznie umieszczane

są w złączach według układu prostokątnego lub przestawnego (rys. 12) w rozstawach i odległościach określonych w normie PN - B - 03150:2000 „ Konstrukcje drewniane” (tabela 2).

Rys. 12. Rozmieszczenie sworzni w układach: a) prostokątnym, b) przestawnym [Opr. autora]

Długość sworznia powinna być większa od całkowitej szerokości łączonych elementów o 10 -s- 20 mm a średnica nie powinna być mniejsza niż 1/20-^1/30 jego długości. Końce sworzni powinny być oszlifowane, aby uniknąć kaleczenia drewna. Sworznie powinny dokładnie przylegać do ścianek otworu. Uwzględnia się je w obliczeniach nośności złącza, jeżeli są osadzone w otworach o średnicy 0,9 d.

Tabela 2. Minimalne rozstawy i odległości sworzni

Wyszczególnienie		Minimalne rozstawy i odległości
ai	równolegle do włókien	(4+3\|cosa \|)d
a2	prostopadle do włókien	4 d
a3i	-90° < a < 90 °	7 d{ lecz nie mniej niż 80mm)
asc	150°<a <210°	4 d
asc	90°<a < 150° 210° <a <270°	(l+6\|sina \)d (lecz nie mniej niż 4)
a4t	0°<a <180°	(2+2\| sina \|)d(lecz nie mniej niż 3 d)
a4c	wszystkie inne wartości a	3 d

*) Tabelę opracowano na podstawie normy PN - B - 03150:2000 .. Konstrukcje drewniane" [6]

W złączach rozciąganych, z każdej strony styku liczba sworzni nie powinna być mniejsza niż 4 (w dwóch szeregach i dwóch rzędach). W węzłach dźwigarów kratowych nie może być mniej niż 2 sworznie. Natomiast w złączach rozciąganych co najmniej 25% sworzni należy zastąpić śrubami ściągającymi o tej samej średnicy co sworznie. W złączach z nakładkami stalowymi 50% łączników powinny stanowić śruby ściągające. W każdym przypadku ilość śrub ściągających nie może być mniejsza niż 3 (dwie śruby przy końcach nakładek i jedna przy styku). W złączach ściskanych należy stosować minimum po 2 śruby ściskające po każdej stronie styku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16