984501081

połowy XIII w., zaś kwadratowe zagłębienie w centrum tej struktury zostało uznane za jamę, w której pierwotnie tkwił idol ze Zbrucza. Jako „miejsce ofiarne” z X-XIII w. zinterpretowano również kolejną kwadratową jamę z obstawą kamienną, odkrytą na zachodnim skraju majdanu grodziska. Pozostałości spalonych drewnianych komór, ciągnących się wzdłuż wału wokół majdanu, typowych dla staroruskich grodzisk z XI-XIII w., opisano jako ochronne ognie sanktuarium. Wszystkie budowle obronne (wały i rowy) z okresu staroruskiego uznano nie za obiekty funkcjonalne, lecz „rytualne”. Majdan grodziska, mimo gęstego występowania zapadlisk po obiektach, uznano za „niezamieszkały”. W ten sposób można było zdefiniować całość jako grodzisko-sanktuarium z okresu od końca X do XIII w.^2S

Trzeba przyznać, że wstępna informacja o odkryciu - i to nieopodal miejsca znalezienia słynnego idola zbruckiego - dużego ośrodka kultu pogańskiego, funkcjonującego do połowy XIII w., wywołała z początku prawdziwa sensację i nową falę zainteresowań mitologią wschodniosłowiańską, do czego w bardzo znacznym stopniu przyczyniło się poparcie przez B. A. Rybakowa identyfikacji „kapiszcza” na Bohicie jako miejsca, gdzie czczono zbruckiego bałwana²⁹.

Intrygę podtrzymywała lakoniczność i wycinkowy charakter pierwszych publikacji, ale już pierwsze wydanie monografii I. P. Rusanowej i B.A. Timoszczuka z 1993 r., z podsumowaniem wyników prac archeologicznych na terenie obiektów obronnych w Miodoborach, w której uzasadniano masowy oraz jawny kult pogańskich bogów na południowo-zachodniej Rusi aż do XIII w., spotkało się od razu z ostrym sprzeciwem. Według opinii Władisława P. Darkiewicza grodzisko Bohit mogło być sanktuarium wyłącznie w X i w początkach XI w., później zaś przekształciło się w zwykły gród schronieniowy³⁰. Szerszą krytykę wspomnianej koncepcji przedstawił w kilku pracach również W. Szymański, który odrzucił identyfikację budowli na Bohicie z miejscem kultu idola ze Zbrucza³¹. Argumentacja wskazująca na różnicę pomiędzy rozmiarami centralnej kwadratowej jamy „sanktuarium” a wielkością podstawy rzeźby została później rozwinięta przez N. I. Piętrowa i podtrzymana przez Lwa S. Klej na³².

Starannie sporządzona przez autorów wykopalisk dokumentacja sprawozdawcza pozwala na szczęście bez większych trudności na odrzucenie szokujących historyka wizji o krwawych kultach pogańskich w XII - pot. XIII w. Materiały archeologiczne pochodzące z grodzisk z Miodoborów niczym nie różnią się od staroruskich zabytków z sąsiednich regionów³³. Głównym ośrodkiem Miodoborów był w tym czasie gród na terenie wsi Kręciłów (góra Dźwinogród). Pierścień pieczętny ze znakiem książęcym, skarby ozdób, srebrna grzywna typu kijowskiego, moneta bizantyjska z 1. poł. XIII w., a także duża liczba dewocjonaliów związanych z religią chrześcijańską (krzyże napier-śne, krzyże-enkolpiony, ikonki) - wszystko to wyraźnie świadczy o statusie grodu jako lokalnego

²⁸    I.P. Rusanova, B.A. Timosćuk 1986, s. 90-100; 2007, s. 65-74,180-181.

²⁹    B.A. Rybakov 1988, s. 250-251.

³⁰    V.P. Darkević 1996, s. 200-206.

³¹    W. Szymański 1996a, s. 75-110; 1996b, s. 219-243; 1998, s. 25.

³²    N. I. Petrov 2000, s. 96-100; L. S. Klejn 2004, s. 205-206.

³³    Analiza szczegółów interpretacji archeologicznych danych wykopaliskowych nie będzie przedmiotem niniejszego artykułu. Pragniemy tylko zauważyć, że problem łączenia tych danych ze świadectwami kultu - na omawianym krytycznie przykładzie z Miodoborów - musi stawiać na pierwszym planie konieczność ustalenia dobrze sformułowanych kryteriów, które ostro oddzielają relikty codziennej aktywności życiowej dawnych mieszkańców (a także nadzwyczajnych wydarzeń - pożary, pogromy, etc.) od śladów świadomych czynności związanych z obrzędowością kultową. Jednakże w interpretacji B.A. Timoszczuka (i szeregu innych badaczy zachodnioukraińskich) przesłanki, które umożliwiają stwierdzenie praktyk kultowych, w gruncie rzeczy niczym się nie różnią od argumentacji zawartej w liczącej półtora stulecia książce Jakowa Holowackiego. Autor ten, w ślad za Z. Dołęgą-Chodakowskim, wszystkie bez wyjątku grodziska rozpatrywał jako sanktuaria typu przejściowego od miejsc ofiarnych do świątyń (Ja. E Golovackij 1860, s. 63-65).

10

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
P6010270 Kwadratury Gaussa Kwadratury Gaussa Do tej pory tworzyliśmy kwadratury postaci rb
IMG09 (2) 2W JANT5Z TRUPINDA Na podstawie zestawionych około połowy XIII w. zakonnych statutów może
IMGv97 Proponowana definicja postawy Przyłączając sit; do tej strukturalnej orientacji w definiowani
skanowanie0044 148 pracy nie będą ściśle określone. W kwadracie czwartym cenione będą struktury biur
Skang Struktury Wałek ,ą. Utrwalenie tej struktury dokom** sre z uuziMuur wiązań wodorowych, a także
JA JESTEM ZMARTWYCHWSTANIEM I ŻYCIEM. 25 Uwzględnienie tej strukturalnej przecież perspektywy
jednolicona. W obrębie tej struktury możliwe będą pewne różnice (np. dla opisów książek, czasopism,
Przykładem tej struktury jest wojsko. Struktura funkcjonalna -charakteryzuje się występowaniem dział
CCF20081129067 nego lub gramatycznego), raz bardziej od tej struktury sta-; bilna (i wtedy jej tożs
7 (1597) 34 Rozdział 2. Pojęcie tożsamości elementy tej struktury i relacje między tożsamością a
7 (752) 68 mentów wystawionych przez Ódonicza, pochodzących z pierwszej połowy XIII w. (nawet w obrę
DSC04650 kolejność aminokwasów w białkach bez uwzględnienia układu przestrzennego. Za utrzymanie tej
Zagłębiając się w ogólną strukturę przyjęć na I rok studiów, można zauważyć bardzo niewielki wzrost
DAMA W SWETRZE 4 06 (19) Schemat połowy przodu Każdy kwadracik schemaiu odpowiada 1 o. w 1

więcej podobnych podstron