OPINIE Rozdział 5/2.A.1. 5/2.A.1. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy robotnika budowlanego wykonującego prace na wysokoSci Marek Kaczmarski zawodowego robotnika budowlanego wykonującego prace na wysokoSci RozdziałOcena 5/2.A.1.2010 ryzyka 5. Ryzyko zawodowe marzec 5/2.A.1. Spis treSci 1. Opis stanowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2. Zakres obowiązków pracownika . . . . . . . . . . . . . . . 2 3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 4. Wymagane kwalifikacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 5. Identyfikacja zagrożeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 6. Stosowane Srodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . . 8 7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . . 9 1. Opis stanowiska Stanowisko pracy robotnika ogólnobudowlanego jest zlokalizowane na otwartej Środowisko pracy przestrzeni placu budowy zespołu budynków mieszkalnych. Teren jest ogrodzony i oznakowany. W zależnoSci od potrzeb robotnik wykonuje swoje czynnoSci:
w wykopach, przy zbrojeniu fundamentów budynków mieszkalnych oraz
na wysokoSci. Praca odbywa się zasadniczo w porze dobrej widocznoSci, jednak ze względu na napięte terminy jest często kontynuowana również po zmroku. W takich przypad- kach zapewniono odpowiednie oSwietlenie elektryczne całego placu budowy oraz poszczególnych stanowisk pracy. Podczas pracy robotnik wykorzystuje narzędzia mechaniczne o napędzie elek- Maszyny i narzędzia trycznym, w tym:
stopy wibracyjne,
młoty udarowo-obrotowe,
pilarki tarczowe i kątowe,
proSciarki, giętarki. Robotnik posługuje się także takimi narzędziami, jak:
młotki, przecinaki, pobijaki,
czerpaki i kielnie,
drążki i kliny,
szpadle i łopaty,
kilofy i łomy,
klucze i nożyce do cięcia stali, szczotki druciane oraz cęgi zbrojarskie,
oSniki, siekiery i topory, piły, dłuta, ciosła oraz
taSmy miernicze, sznury do znaczenia i kątowniki. marzec 2010 1 OPINIE 5. Ryzyko zawodowe Rozdział 5/2.A.1. 2. Zakres obowiązków pracownika Podstawowym zadaniem robotnika ogólnobudowlanego jest montaż konstrukcji szkieletowej lub wielkopłytowej budynku mieszkalnego. Pracę tę pracownik wy- konuje wspólnie z pozostałymi członkami brygady montażowej. W ramach swoich obowiązków robotnik:
przygotowuje elementy do wbudowania, a następnie
zawiesza je na haku maszyny montażowej oraz
kieruje elementem za pomocą lin kierunkowych aż do momentu przejęcia go przez zespół montażowy. Zespół montażowy liczy nie mniej niż 2 pracowników, z których jednym jest bryga- dzista pełniący również funkcję sygnalisty dla operatora maszyny montażowej. Jednym z członków zespołu jest także robotnik budowlany, który w takich przy- padkach pracuje na wznoszonym obiekcie przy kolejnych miejscach wbudowania prefabrykatów. Będąc członkiem zespołu montażowego pracownik:
naprowadza elementy na miejsce wbudowania,
stęża je za pomocą urządzeń pomocniczych,
dokonuje wstępnej rektyfikacji ich ustawienia,
zwalnia elementy z haków zawiesi,
wykonuje złącza konstrukcyjne oraz spoinowanie,
wykonuje złącza konstrukcyjne żelbetowe,
wypełnia materiałami izolacyjnymi, zaprawą lub betonem przestrzenie pomię- dzy elementami,
maluje wszelkie częSci metalowe nie zakryte betonem w celu ochrony przed korozją. Na omawianym stanowisku pracy robotnik wykonuje też roboty:
ciesielskie,
zbrojarskie oraz
żelbetowe. Pracownik nie spawa elementów metalowych. Prace te wykonywane są przez spawacza posiadającego uprawnienia odpowiedniej kategorii. 3. Organizacja pracy Czas pracy wynosi zasadniczo 8 godzin dziennie w systemie jednozmianowym. 4. Wymagane kwalifikacje Wymagania Warunkiem zatrudnienia na stanowiska jest wykształcenie zawodowe, przy czym konieczne prace mogą wykonywać też osoby przygotowane poprzez odbycie praktyki za- wodowej i kursów przyuczających do zawodu. Wymagane są także aktualne badania lekarskie w tym orzeczenie o braku prze- ciwwskazań do pracy na wysokoSci. 2 marzec 2010 5/2.A.1. Ocena ryzyka zawodowego robotnika budowlanego wykonującego prace na wysokości OPINIE Rozdział 5/2.A.1. Bezwzględne przeciwwskazania do zatrudniania to:
zaburzenia równowagi,
padaczka,
choroby skóry,
alergie,
wady wzroku niepoddające się korekcji,
choroby ograniczające sprawnoSć ruchową,
choroby układu oddechowego i krążenia. W zawodzie tym zatrudniani są wyłącznie mężczyxni. Robotnik ogólnobudowlany to zawód dla silnych mężczyzn, odznaczających się Wymagania dodatkowe bardzo dobrym zdrowiem i dużą odpornoScią fizyczną. Ponieważ większoSć prac wykonywana jest przy użyciu narzędzi ręcznych, dlate- go też zawód ten wymaga oprócz wysokiej sprawnoSci fizycznej zręcznoSci rąk sprawnego i szybkiego wykonywania różnych czynnoSci przy użyciu obu rąk. Praca na placu budowy wymaga również:
wytrzymałoSci na długotrwały wysiłek fizyczny, w niedogodnej pozycji,
braku lęku wysokoSci. W zawodzie betoniarza-zbrojarza i cieSli konieczna jest dokładnoSć i wyobraxnia przestrzenna. 5. Identyfikacja zagrożeń Pracownik wykonuje swą pracę najczęSciej na wolnym powietrzu, często w trud- nych warunkach atmosferycznych. Narażony jest na działanie wysokich tempera- tur w okresie letnich upałów, a w okresie zimowym na mrozy do 15C. Poważną uciążliwoScią jest stała ekspozycja na działanie wiatru o prędkoSci do- chodzącej do 10 m/sek. Często występującymi chorobami związanymi z pracą w zawodzie są wszelkiego rodzaju schorzenia reumatyczne, goSćcowe. Najpoważniejszym zagrożeniem wypadkowym jest upadek z wysokoSci. Przy montażu elementów budowlanych pracownicy narażeni są dodatkowo na hałas i wibracje pochodzące od wibratorów zagęszczających mieszankę betonową. Roboty montażowe są zaliczone do robót uciążliwych i niebezpiecznych. marzec 2010 3 OPINIE 5. Ryzyko zawodowe Rozdział 5/2.A.1. Lp. Zagrożenie lub czynnik ródło zagrożenia Możliwe skutki niebezpieczny, zagrożenia szkodliwy, uciążliwy 1 234 1. Upadek z wysokoSci Prace montażowe. Otwo- Złamania, zwichnięcia, spadnięcie na niższy ry stropowe, schody bez potłuczenia, najczęSciej poziom. zabezpieczenia barierka- kończyn, ale także głowy mi. Wychylanie się poza i kręgosłupa. Skutki mogą obręb zbiorowych zabez- być nawet Smiertelne. pieczeń przed upadkiem z wysokoSci (balustrad). Brak sprzętu do tymcza- sowej pracy na wysokoSci. 2. Uderzenia przez ruchome Skrzydło bramy, szlaban Stłuczenia ciała, najczęS- elementy. przy wjexdzie na teren ciej barku, także urazy budowy. głowy. 3. PoSlizgnięcie, potknięcie Nierówne, Sliskie podłoże Złamania i zwichnięcia i upadek na tej samej błoto na placu budowy, kończyn, stłuczenia ciała, płaszczyxnie. zwłaszcza po opadach at- także urazy głowy. mosferycznych, bałagan na placu budowy poroz- rzucane deski, materiały, gruz i inne odpady. 4. Potrącenie, przygniecenie Praca w bezpoSrednim Ciężkie uszkodzenie ciała Srodkiem transportu, zasięgu maszyn budowla- złamania, zmiażdżenia, maszyną. nych, poruszające się po uszkodzenia organów we- placu budowy pojazdy. wnętrznych, także Smierć. 5. Potrącenie pracownika Wykonywanie robót Stłuczenia, złamania, lub osoby postronnej w ograniczonych prze- zmiażdżenia, a nawet łyżką koparki częScią strzeniach. Brak wygrodze- Smierć. roboczą maszyny. nia strefy niebezpiecznej. 6. Wpadnięcie do zagłę- Przechodzenie obok nie- Urazy ciała (złamania, bienia. bezpiecznych wykopów skaleczenia), a nawet w warunkach Sliskiego Smierć w wyniku przy- gruntu. Wykopy xle za- sypania i uduszenia. bezpieczone i nieoznako- wane (brak wygrodzenia wykopu balustradami, brak przykrycia wykopu). 7. Uderzenie przez Przemieszczanie kon- Stłuczenia, złamania, przemieszczające się strukcji i prefabrykatów zmiażdżenia, wstrząSnie- przedmioty. budowlanych. Rrodki nie mózgu poważne transportu pionowego urazy głowy, Smierć żurawie wieżowe (za- w wyniku doznanych wiesia). Złe metody wza- obrażeń. jemnego porozumiewania się (operator-sygnalista, hakowy). Rozkołysanie ładunku. 4 marzec 2010 5/2.A.1. Ocena ryzyka zawodowego robotnika budowlanego wykonującego prace na wysokości OPINIE Rozdział 5/2.A.1. 1 234 8. Uderzenie o nieruchome Wyposażenie warsztatu Siniaki, guzy, skaleczenia, przedmioty. zbrojarskiego, wystające, stłuczenia i złamania, itp. niezabezpieczone elemen- ty budynku i rusztowania, materiały budowlane. 9. Ostre, szorstkie krawędzie Ostre, wystające, nieza- Rany rąk (otarcia i skale- i powierzchnie. bezpieczone przedmioty czenia), amputacja urazo- na terenie budowy, narzę- wa palców. dzia ręczne, materiały stosowane przy wykony- waniu zbrojenia, ciecie prętów zbrojeniowych, powierzchnie montowa- nych elementów i Scian. Krawędzie desek. 10. Nadepnięcia. Deski z gwoxdziami, prę- Urazy stóp. ty zbrojeniowe, fragmenty Scinków blachy, itp. 11. Odpryski materiału. Prace budowlane: wyku- Urazy twarzy, zaprósze- wanie, wiercenie udaro- nie oczu, ciężkie uszko- we, cięcie materiału. Przy- dzenia gałki ocznej. gotowywanie konstrukcji (np. prace szlifierskie), montaż i demontaż. 12. Uderzenie przez odrzuco- Pękające naprężone liny, Urazy głowy, rąk (stłucze- ne częSci materiału. cięte pręty zbrojeniowe, nia, skaleczenia). itp. 13. Uderzenie, przygniecenie Nieprawidłowo ułożone Urazy ciała, szczególnie przez spadające przed- materiały, narzędzia. Ele- kończyn i głowy, w skraj- mioty materiały. menty zbrojenia transpor- nych przypadkach możli- towane ręcznie. Kierowa- wa nawet Smierć. nie ruchem montowanego elementu konstrukcji ustawianie i mocowanie. Wykonywanie prac jeden nad drugim . 14. Obsuwające się masy Zagrożenie występuje Ciężkie urazy ciała. Obra- ziemne zagrażające przy- podczas prac w wyko- żenia ze skutkiem Smier- gnieceniem. pach ziemnych (np. telnym. w trakcie prac przy ławach fundamentowych, w przy- padku gdy prace te pro- wadzone są w wykopie o Scianach nie umocnio- nych, bądx wykonanych o nieprawidłowym nachy- leniu. marzec 2010 5 OPINIE 5. Ryzyko zawodowe Rozdział 5/2.A.1. 1 234 15. Uderzenia, pochwycenia Wirujące, obracające się Stłuczenia, zwichnięcia, przez ruchome elementy. lub tnące elementy elek- złamania, rany cięte, szar- tronarzędzi, nożyc mecha- pane. nicznych, proSciarki, gię- tarki. 16. Uderzenie przez ostre, Narzędzia ręczne Rany cięte, skaleczenia, ruchome przedmioty. o ostrych krawędziach urazy kończyn grożące oprawione nieprawidło- amputacją. wo lub uszkodzone. 17. Prąd elektryczny. Używanie urządzeń zasi- Utrata przytomnoSci, lanych energią elektrycz- zatrzymanie akcji serca, ną. Tymczasowe instalacje Smierć. zasilające na placu budo- wy. 18. Wysunięcie lub wySlizg- Przenoszone lub podno- Stłuczenia i skaleczenia nięcie przedmiotu z rąk. szone ciężkie przedmioty szczególnie dłoni i stóp, i przedmioty o dużych urazy kończyn grożące gabarytach, zwłaszcza amputacją. elementy do montażu. 19. Podtrzymywanie przed- Przenoszenie, kierowanie, Stłuczenia i skaleczenia miotów. ustawianie na właSciwym szczególnie dłoni i stóp, miejscu elementów kon- urazy kończyn grożące strukcji. amputacją. 20. Dynamiczne obciążenie Przenoszenie (dxwiganie) Zerwania więzadeł, Scię- układu mięSniowo-szkie- na znaczne odległoSci. gien i mięSni. letowego. Nieprawidłowa postawa ciała w czasie podnosze- nia, przenoszenia, odsta- wiania przedmiotu. Indy- widualne techniki i wydol- noSć organizmu konkret- nej osoby. Przekraczanie normatywów dxwigania. 21. Wymuszona pozycja Wymuszona pozycja ciała Choroby układu mięSnio- ciała, statyczne obciążenie w trakcie pracy w ograni- wo-szkieletowego, głów- układu mięSniowo-szkie- czonych przestrzeniach. nie częSci lędxwiowej krę- letowego. Praca w pochyleniu i skrę- gosłupa, o charakterze ceniu tułowia. zwyrodnieniowym. Przepuklina. 22. Zachlapanie ciała szcze- Zaprawa cementowa, wa- Podrażnienia skóry, urazy gólnie twarzy (oczu). pienna, farby. oczu. 23. Kontakt z drażniącymi, Substancje zawarte w far- Poparzenia chemiczne. parzącymi substancjami bach, szpachlach, podkła- Podrażnienia układu od- chemicznymi. dach, preparatach do dechowego, ciężkie urazy czyszczenia narzędzi. oczu i skóry, bóle i zawro- ty głowy, alergie skórne, astma. 6 marzec 2010 Rozdział 5/2.A.1. OPINIE Rozdział 5/2.A.1. 1 234 24. Uderzenie, przygniecenie Samochody dostarczające Zranienia, złamania, przez samochód oraz jego beton na miejsce budowy, zmiażdżenia, w skrajnych specjalistyczne wyposaże- ciSnieniowe podajniki przypadkach Smierć nie. betonu. w wyniku doznanych obrażeń. 25. Hałas (brak pomiarów). Hałas emitowany przez Pozasłuchowe skutki od- pracujące urządzenia działywania hałasu (zmę- maszyny z napędem me- czenie, znużenie), częScio- chanicznym spalinowym wy ubytek słuchu. przy jednoczesnym braku ochronników słuchu. 26. Drgania miejscowe. Drgania absorbowane Wystąpienie zespołu wi- od wykorzystywanych bracyjnego (uszkodzenie urządzeń mechanicznych: narządów wewnętrznych, zagęszczarek, ubijaczek, układu szkieletowo-mię- stóp wibracyjnych, pilarek Sniowego, stawów). tarczowych. 27. Pył budowlany. Pył wapienno-cementowy Podrażnienia układu od- z krzemionką wzbudzany dechowego i oczu. i przenoszony przez wiatr. 28. Zmienne warunki atmos- Praca na zewnątrz budyn- Przeziębienia, udar ciepl- feryczne. ków w różnych porach ny. roku praca na otwartej przestrzeni. Przeciągi w obiektach budowanych i remontowanych. Zagrożenie biologiczne Zagrożenie ródło zagrożenia Możliwe skutki Lp. zagrożenia Grupa Droga zakażenia 29. Wirusy grypy (typu A, B, Ludzie. Grypa, zapalenie płuc. C) Orthomyxoviridae. gr. 2, szczepienia. Powietrzno-kropelkowa. 30. Gronkowiec złocisty Ludzie, pył. Zakażenia ropne, stany Staphlococcus areus. zapalne dróg oddecho- wych, zatrucia pokarmo- gr. 2, brak szczepień A. Powietrzno-kropelkowa, we, alergie skórne. powietrzno-pyłowa, po- karmowa, bezpoSrednia (skaleczenia). 31. Prątek ludzki Ludzie. Gruxlica płuc, rzadziej Mycobakterium tuberculosis. innych narządów. gr. 3, szczepienia. Powietrzno-kropelkowa. marzec 2010 7 OPINIE Rozdział 5/2.A.1. Rozdział 5/2.A.1. 1 234 32. Pałeczka duru brzusznego Woda, Scieki, produkty Salmonelloza, zapalenie Salmonell choleraesuis. roSlinne i zwierzęce, żołądka i jelit, zatrucia posiłki w pracy. pokarmowe. gr. 3, szczepienia. Posiłki, pokarmowo-wod- na. 33. Laseczka tężca Gleba. Tężec, wytwarza toksyny Clostridium tetani. (skurcze mięSni począt- kowo twarzy, póxniej kar- gr. 2, szczepienia. BezpoSrednie, po zranie- ku i tułowia). niach. 34. Zakażenie grzybicą Ludzie. Kandydoza paznokci, candida, albicans. skóry, ryzyko powstania, np. grzybicy stóp, alergia. gr. 2, brak szczepień A. BezpoSrednia, wilgotne Srodowisko. 6. Stosowane Srodki profilaktyczne Odzież i obuwie Pracownika wyposażono w: robocze
odzież i obuwie robocze (buty robocze z noskiem),
rękawice ochronne oraz
nakładki na ramiona przy pracach transportowych. Ochrony Ponadto pracownik ma do dyspozycji: indywidualne
Srodki ochrony przed upadkiem z wysokoSci, które zobowiązany jest stosować w każdym przypadku, gdy nie ma zbiorowych Srodków ochrony zabezpie- czających przed upadkiem z wysokoSci (np. barier ochronnych),
hełm ochronny z paskiem podtrzymującym i nausznikami dohełmowymi oraz
okulary ochronne. Instrukcje Na stanowisku pracy są dostępne instrukcje:
użytkowania maszyn,
bezpiecznego wykonywania prac montażowych,
przeciwpożarowa dla całego placu budowy. Inne Srodki profilaktyczne, to:
przeglądy konserwacyjne maszyn,
podręczny sprzęt ppoż.,
apteczka pierwszej pomocy,
okresowe szkolenia bhp oraz
badania lekarskie. 8 marzec 2010 Rozdział 5/2.A.1. OPINIE Rozdział 5/2.A.1. 7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy za ostatnie 5 lat W omawianym okresie nie zanotowano żadnego wypadku przy pracy, któremu uległby pracownik zatrudniony na stanowisku pracownika ogólnobudowlanego. W analogicznym okresie nie zanotowano także żadnego przypadku choroby zawodowej. 8. Karta oceny ryzyka zawodowego Poniższa Karta oceny ryzyka zawodowego została opracowana w skali trójstopnio- wej wg PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. Zaznaczamy, że prezentowana karta jest jedynie dokumentem przykładowym. Na konkretnych stanowiskach pracy w Państwa zakładach częSć ze zidentyfikowa- nych zagrożeń może nie występować, ale mogą pojawić się inne, nieuwzględnione w poniższej ocenie. Karty oceny ryzyka zawodowego będą różniły się w zależnoSci od zakresu konkretnych obowiązków PRZYKAAD wykonywanych przez pracownika. Różnice będą też powodowane przez specyfikę placu budowy (np. jego wielkoSć, zasady transportu materiałów budowlanych, itp.) oraz organizację poszczegól- nych pracy na budowie. Zwracamy uwagę, że w prezentowanej ocenie ryzyka zawodowego uwzględniono stosowanie ochron zbiorowych i indywidualnych. Przypominamy, że pracownik powinien być zapoznany z Kartą oceny ryzyka zawodowego razem z Kartą identyfikacji zagrożeń. Dowodem potwierdzającym zapoznanie się pracownika jest podpisana przez niego Karta oceny ryzyka zawo- dowego z datą i adnotacją Zapoznałem się . marzec 2010 9 Rozdział 5/2.A.1. Rozdział 5/2.A.1. KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Data & ........... Numer Karty ................................................. Sporządził zespół Liczba ....................................................................... narażonych ....................................................................... Stanowisko pracy Robotnik ogólnobudowlany wykonujący prace na wysokoSci ........................ ....................................................................... Charakterystyka stanowiska pracy: Robotnik ogólnobudowlany pracuje na otwartej ogro- Dokumenty odniesienia: dzonej i oznakowanej przestrzeni placu budowy. Robotnik wykonuje swoje czynnoSci, m.in. ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, w wykopach oraz na wysokoSci. poz. 94, ze zm.), Podstawowe zadanie to montaż konstrukcji szkieletowej lub wielkopłytowej budynku, w tym: rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów przygotowywanie elementów do wbudowania, zawieszanie ich na haku maszyny montażowej, bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), kierowanie elementami za pomocą lin aż do momentu przejęcia ich przez zespół montażowy; rozp. MI z 6.2.2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania w ramach zespołu montażowego: naprowadzanie elementów na miejsce wbudowania, stę- robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401), żanie ich za pomocą urządzeń pomocniczych, wstępna rektyfikacja ustawienia, wykonywanie rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pra- złącz, spoinowania, wypełnianie materiałami izolacyjnymi, zaprawą lub betonem przestrzeni cach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), pomiędzy elementami, malowanie częSci metalowych w celu ochrony przed korozją. rozp. MG z 18.11.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań Robotnik wykonuje też roboty: ciesielskie, zbrojarskie oraz żelbetowe. dotyczących bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pra- Pracownik wykorzystuje maszyny i narzędzia o napędzie elektrycznym: stopy wibracyjne, cowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596, ze zm.), młoty udarowo-obrotowe, pilarki tarczowe i kątowe, proSciarki, giętarki, a także: młotki, rozp. MG z 21.10.2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań przecinaki, pobijaki, czerpaki i kielnie, drążki i kliny, szpadle i łopaty, kilofy i łomy, klucze dla maszyn (Dz.U. Nr 199, poz. 1228), i nożyce do cięcia stali, szczotki druciane oraz cęgi zbrojarskie, oSniki, siekiery i topory, piły, PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bhp. Ogólne wytyczne dłuta, ciosła oraz taSmy miernicze, sznury do znaczenia i kątowniki. do oceny ryzyka zawodowego, Pracownika wyposażono w: odzież i obuwie robocze, rękawice ochronne oraz nakładki na instrukcje użytkowania elektronarzędzi i urządzeń stano- ramiona przy pracach transportowych. wiących wyposażenie zbrojarni, Pracownik ma do dyspozycji: Srodki ochrony przed upadkiem z wysokoSci indywidualne i ba- instrukcje zakładowe. riery ochronne, hełm ochronny z nausznikami dohełmowymi, okulary ochronne. Na stanowisku pracy są dostępne instrukcje: użytkowania maszyn, bezpiecznego wykonywania prac montażowych, przeciwpożarowa dla całego placu budowy. Lp. Zagrożenie ródło zagrożenia CiężkoSć Prawdopodo- Oszacowanie Działania Wyniki pomiarów szkód bieństwo ryzyka profilaktyczne 12 3 45 6 7 1. Upadek z wysokoSci Prace montażowe. Otwory Duża Mało Rrednie Przestrzeganie procedur i instrukcji prac spadnięcie na niższy stropowe, schody bez zabez- prawdopodobne dopuszczalne montażowych. WłaSciwe przygotowanie poziom. pieczenia barierkami. Wychyla- miejsca pracy: nie się poza obręb zbiorowych " zabezpieczanie i wygradzanie otworów, Rozdział 5/2.A.1. 10 WZÓR 12 3 45 6 7 zabezpieczeń przed upadkiem " montowanie barierek, z wysokoSci (balustrad). Brak " stosowanie znaków ostrzegawczych. sprzętu do tymczasowej pracy Kontrola montażu, posadowienia i zabezpie- na wysokoSci. czenia rusztowań i prawidłowoSci wykonania podestów. WłaSciwy stan techniczny drabin. Zakaz stosowania uszkodzonych drabin, ustawiania drabin na niestabilnym podłożu, stosowania drabiny jako drogi stałego trans- portu, przenoszenia po drabinach ciężarów o masie powyżej 10 kg. Stosowanie ochron indywidualnych przed upadkiem z wysoko- Sci. Szkolenia bhp z zasad dopasowywania ochron. Regularne badania lekarskie pod kątem zdolnoSci do pracy na wysokoSci. Wzmożona uwaga. Działania ograniczające poSpiech. 2. Uderzenia przez rucho- Skrzydło bramy, szlaban przy Rrednia Mało Małe WłaSciwa organizacja ruchu w rejonie bram me elementy. wjexdzie na teren budowy. prawdopodobne wjazdowych. Zakaz włączania mechanizmu zamknięcia bramy/szlabanu, gdy pojazd jesz- cze nie przejechał. Znaki bezpieczeństwa. Zgłaszanie wszelkich zauważonych niesprawnoSci obsługiwanych urządzeń. Wzmożona uwaga i działania ograniczające poSpiech. 3. PoSlizgnięcie, potknięcie Nierówne, Sliskie podłoże Rrednia Mało Małe DbałoSć o ład i porządek na placu budowy. i upadek na tej samej błoto na placu budowy, zwłasz- prawdopodobne Stosowanie obuwia roboczego. Działania płaszczyxnie. cza po opadach atmosferycz- ograniczające poSpiech. Zachowanie należy- nych, bałagan na placu budowy tej ostrożnoSci. Wyznaczenie osoby odpo- porozrzucane deski, mate- wiedzialnej za utrzymanie ładu i porządku riały, gruz i inne odpady. na placu budowy. WZÓR Rozdział 5/2.A.1. 11 12 3 45 6 7 4. Potrącenie, przygniece- Praca w bezpoSrednim zasięgu Duża Mało Rrednie Przestrzeganie procedur i instrukcji poru- nie Srodkiem transpor- maszyn budowlanych, poru- prawdopodobne dopuszczalne szania się po placu budowy. Wyznaczenie tu, maszyną. szające się na placu budowy i oznakowanie dróg komunikacyjnych na pojazdy. budowie. Zakaz przebywania w bezpoSred- nim zasięgu pracy maszyn budowlanych. Nakaz użytkowania kamizelek odblasko- wych. Wzmożona uwaga. Działania ograni- czające poSpiech. 5. Potrącenie pracownika Wykonywanie robót w ograni- Duża Mało Rrednie Przestrzeganie procedur i instrukcji. Wyzna- lub osoby postronnej czonych przestrzeniach. Brak prawdopodobne dopuszczalne czenie i oznakowanie strefy niebezpiecznej. łyżką koparki częScią wygrodzenia strefy niebez- Ograniczenie dostępu do strefy pracy kopar- roboczą maszyny. piecznej. ki, przez wygrodzenie jej. Nakaz stosowania odblaskowych kamizelek ostrzegawczych. 6. Wpadnięcie do Przechodzenie obok niebez- Duża Mało Rrednie WłaSciwa organizacja pracy. Ustalenie zagłębienia. piecznych wykopów w warun- prawdopodobne dopuszczalne i oznakowanie tablicami ostrzegawczymi kach Sliskiego gruntu. Wykopy strefy niebezpiecznej. Zabezpieczenie wy- xle zabezpieczone i nieoznako- kopów balustradami (jak dla prac na wyso- wane (brak wygrodzenia wy- koSci). WłaSciwie zabezpieczone Sciany kopu balustradami; brak przy- wykopów. Zapewnienie bezpiecznych zejSć krycia wykopu). do wykopów. 7. Uderzenie przez Przemieszczanie konstrukcji Mała Prawdopodobne Małe Przestrzeganie procedur i instrukcji (m.in. przemieszczające się i prefabrykatów budowlanych. zakaz przenoszenia ładunków nad ludxmi, przedmioty. Rrodki transportu pionowego sygnalizowanie dxwiękiem rozpoczęcia ma- żurawie wieżowe (zawiesia). newru przenoszenia ładunku, wygaszanie Złe metody wzajemnego poro- wahań ładunku przed jego transportem). zumiewania się (operator-sy- Wyznaczenie i oznakowanie strefy pracy gnalista, hakowy). Rozkołysanie żurawia. Zakaz przebywania w tej strefie ładunku. podczas pracy żurawia. Zapewnienie łącz- noSci pomiędzy operatorem żurawia a hako- wym i montażystami. Nakaz stosowania odblaskowych kamizelek ostrzegawczych oraz hełmu ochronnego. Rozdział 5/2.A.1. 12 WZÓR 12 3 45 6 7 8. Uderzenie o nierucho- Wyposażenie warsztatu zbro- Rrednia Mało Małe DbałoSć o ład i porządek na stanowiskach me przedmioty. jarskiego, wystające, niezabez- prawdopodobne pracy oraz w przejSciach i dojSciach. Zakaz pieczone elementy budynku zastawiania przejSć komunikacyjnych. Ozna- i rusztowania, materiały kowanie miejsc niebezpiecznych barwami budowlane. i znakami bezpieczeństwa. WłaSciwe roz- mieszczenie elementów wyposażenia sta- nowiska pracy. Działania ograniczające poSpiech, wzmożona uwaga. 9. Ostre, szorstkie krawę- Ostre, wystające, niezabezpie- Duża Mało Rrednie Zakaz chwytania ręką ciętego pręta w od- dzie i powierzchnie. czone przedmioty na terenie prawdopodobne dopuszczalne ległoSci mniejszej niż 50 cm od pracującego budowy, narzędzia ręczne, noża. Nakaz użytkowania Srodków ochrony materiały stosowane przy indywidualnej rąk. Wzmożona uwaga. Ogra- wykonywaniu zbrojenia, cięcie niczanie zbędnego poSpiechu. prętów zbrojeniowych, powierzchnie montowanych elementów i Scian. Krawędzie desek. 10. Nadepnięcia. Deski z gwoxdziami, pręty Rrednia Mało Małe Ład i porządek na budowie. Nakaz wyjmo- zbrojeniowe, fragmenty Scin- prawdopodobne wania gwoxdzi z desek zdemontowanych. ków blachy, itp. Stosowanie odpowiednio dobranego obuwia roboczego z podeszwami odpornymi na przebicie. Nakaz natychmiastowego opatrywania ran. Zalecenie ostrożnoSci. Działania ograniczające poSpiech. Wyzna- czenie osoby do utrzymywania porządku na placu budowy. 11. Odpryski materiału. Prace budowlane: wykuwanie, Rrednia Mało Małe Przestrzeganie procedur i instrukcji stanowi- wiercenie udarowe, cięcie prawdopodobne skowych. Nakaz stosowania ochrony oczu materiału. Przygotowywanie (okularów ochronnych przy pracach gro- konstrukcji (np. prace szlifier- żących uszkodzeniem wzroku). Wzmożona skie), montaż i demontaż. uwaga. WZÓR Rozdział 5/2.A.1. 13 12 3 45 6 7 12. Uderzenie przez odrzu- Pękające naprężone liny, cięte Rrednia Mało Małe Zakaz wykorzystywania maszyn bez spraw- cone częSci materiału. pręty zbrojeniowe, itp. prawdopodobne nych osłon. Obudowanie i oznakowanie stref zagrożenia możliwoScią uderzenia (np. w po- bliżu proSciarki, giętarki). Kontrola i wycofy- wanie z eksploatacji zawiesi linowych ze stwierdzonymi wadami i uszkodzeniami, stosowanie wyłącznie lin z atestem jakoSci. Wykonywanie pracy SciSle wg ustalonej w dokumentacji kolejnoSci. Działania ograni- czające poSpiech. Wzmożona uwaga. 13. Uderzenie, przygniece- Nieprawidłowo ułożone mate- Rrednia Mało Małe Wzmożona uwaga w czasie manipulowania nie przez spadające riały, narzędzia. Elementy prawdopodobne elementami i materiałami. WłaSciwe składo- przedmioty materiały. zbrojenia transportowane ręcz- wanie elementów konstrukcyjnych i mate- nie. Kierowanie ruchem mon- riałów. Zakaz podkładania rąk lub nóg pod towanego elementu konstrukcji podnoszony element w czasie jego transpor- ustawienie i mocowanie. tu, montażu, regulacji i mocowania. Stoso- wanie lin lub drążków kierunkowych obsłu- giwanych przez dwóch pracowników. Nakaz stosowania rękawic z czepną lub szorstką powierzchnią chwytu. Stosowanie hełmów ochronnych i obuwia roboczego. DbałoSć o ład i porządek na stanowisku pracy. 14. Obsuwające się masy Zagrożenie występuje podczas Duża Mało Rrednie Kategoryczny zakaz wprowadzania ludzi do ziemne zagrażające prac w wykopach ziemnych prawdopodobne dopuszczalne wykopu o nie umocnionych, bądx niepra- przygnieceniem. (np. w trakcie prac przy ławach widłowo nachylonych Scianach. fundamentowych, w przypadku gdy prace te prowadzone są w wykopie o Scianach nie umocnionych bądx wykona- nych o nieprawidłowym nachy- leniu. Rozdział 5/2.A.1. 14 WZÓR 12 3 45 6 7 15. Uderzenia, pochwyce- Wirujące, obracające się lub Rrednia Mało Małe Kontrola sprawnoSci technicznej urządzeń, nia przez ruchome tnące elementy elektronarzę- prawdopodobne w tym wymaganych osłon i blokad. Przesta- elementy. dzi, nożyc mechanicznych, wianie odbojnic i przemontowywania trzpie- proSciarki, giętarki. ni giętarki zgodnie z instrukcją i procedurami dotyczącymi, tzw. gięcia pakietowego. Zakaz zakładania prętów, dokonywania konserwa- cji oraz wykonywania napraw urządzeń w ru- chu. Oznakowanie znakami bezpieczeństwa miejsc, w których występują zagrożenia. Działania ograniczające poSpiech. 16. Uderzenie przez ostre, Narzędzia ręczne o ostrych Rrednia Mało Małe Odpowiedni dobór narzędzi do wykonywa- ruchome przedmioty. krawędziach oprawione nie- prawdopodobne nej pracy. Utrzymywanie ręcznych narzędzi prawidłowo lub uszkodzone. w pełnej sprawnoSci i kompletnoSci (w tym kontrola zamocowanie narzędzia na rękoje- Sci). Nakaz stosowania rękawic roboczych, oraz okularów ochronnych przy wykonywa- niu czynnoSci, podczas których mogą po- wstawać odpryski (np. podczas czyszczenia szczotką drucianą, stosowania młotka z przecinakiem, itp.). Działania ograniczające poSpiech. Wzmożona uwaga. 17. Prąd elektryczny. Używanie urządzeń zasilanych Duża Mało Rrednie Zabezpieczenie przewodów zasilających energią elektryczną. Tymczaso- prawdopodobne dopuszczalne przed przypadkowymi uszkodzeniami me- we instalacje zasilające na placu chanicznymi (należy je prowadzić w powie- budowy. trzu), łączenie kabli za pomocą wtyczek, prawidłowy osprzęt elektryczny, itd. Kon- trola gniazd wtykowych, wtyczek, przełącz- ników i przewodów zasilających. Okresowa kontrola ochron przeciwporażeniowych i stanu izolacji przewodów. Zakaz eksploa- towania elektronarzędzi na zewnątrz budyn- ków podczas opadów atmosferycznych. WZÓR Rozdział 5/2.A.1. 15 12 3 45 6 7 18. Wysunięcie lub wySlizg- Przenoszone lub podnoszone Rrednia Mało Małe Usuwanie niebezpieczeństwa poSlizgu, nięcie przedmiotu z rąk. ciężkie przedmioty i przed- prawdopodobne a w szczególnoSci oczyszczanie uchwytów. mioty o dużych gabarytach, Wykorzystywanie rękawic z czepną lub zwłaszcza elementy do mon- szorstką powierzchnią chwytu i Srodków tażu. pomocniczych. 19. Podtrzymywanie przed- Przenoszenie, kierowanie, Duża Mało Rrednie Nakaz stosowania rękawic z czepną lub miotów. ustawianie na właSciwym miej- prawdopodobne dopuszczalne szorstką powierzchnią chwytu. Wykorzysty- scu elementów konstrukcji. wanie Srodków pomocniczych. Wzmożona uwaga. Zasada odstawiania przedmiotów na róg . 20. Dynamiczne obciążenie Przenoszenie (dxwiganie) na Duża Mało Rrednie Przestrzeganie zasad wykonywania ręcznych układu mięSniowo- znaczne odległoSci. Nieprawi- prawdopodobne dopuszczalne prac transportowych (zwłaszcza przestrze- -szkieletowego. dłowa postawa ciała w czasie ganie normatywów dxwigania, długoSci i na- podnoszenia, przenoszenia, chyleń dróg). Działania korygujące organiza- odstawiania przedmiotu. Indy- cję pracy (np. zalecenie prac zespołowych, widualne techniki i wydolnoSć użytkowania sprzętu pomocniczego). Dodat- organizmu konkretnej osoby. kowe szkolenia z zasad podnoszenia i prze- Przekraczanie normatywów mieszczania przedmiotów. dxwigania. 21. Wymuszona pozycja Wymuszona pozycja ciała Duża Mało Rrednie Kontrola stanowisk pracy i ich optymalizacja ciała, statyczne obciąże- w trakcie pracy w ograniczo- prawdopodobne dopuszczalne za pomocą Srodków technicznych i organiza- nie układu mięSnio- nych przestrzeniach. Praca cyjnych (m.in. stosowanie przerw w pracy). wo-szkieletowego. w pochyleniu i skręceniu Przypomnienie o możliwoSci zmiany pozycji tułowia. przy pracy. Dobieranie ustawienia wysokoSci pomostów roboczych stosownie do pozio- mu wykonywania okreSlonej pracy. 22. Zachlapanie ciała Zaprawa cementowa, wapien- Rrednia Mało Małe Oznakowanie stref, w których obowiązuje szczególnie twarzy na, farby. prawdopodobne nakaz stosowania ochron twarzy i oczu. Sto- (oczu). sowanie Srodków ochrony osobistej (okula- rów ochronnych). Działania ograniczające poSpiech. Wzmożona uwaga podczas pracy. Rozdział 5/2.A.1. 16 WZÓR 12 3 45 6 7 23. Kontakt z drażniącymi, Substancje zawarte w farbach, Rrednia Mało Małe Unikanie kontaktu ze Swieżym betonem, parzącymi substancjami szpachlach, podkładach, prepa- prawdopodobne zaprawą, itp. wykorzystywanymi mate- chemicznymi. ratach do czyszczenia narzędzi. riałami. Po skończonej pracy z cementem obowiązek zdjęcia zanieczyszczonej odzieży, dokładnego umycia ciała. Stosowania ochron układu oddechowego i oczu. 24. Uderzenie, przygniece- Samochody dostarczające be- Rrednia Mało Małe Organizowanie stanowisk betonowania tak, nie przez samochód ton na miejsce budowy, ciSnie- prawdopodobne aby uniemożliwić spadnięcie samochodu oraz jego specjalistycz- niowe podajniki betonu. (odboje i wysokie progi). Pomoc przy ma- ne wyposażenie. newrowaniu samochodem. Stosowanie osłon i zabezpieczeń miejsca rozładunku mieszanki betonowej (wysokoSć wysypywa- nia mieszanki betonowej nie większa niż 1 m). Zakaz przebywania w bezpoSrednim zasięgu pracy maszyn budowlanych. Stoso- wanie znaków ostrzegawczych. Nakaz sto- sowania kamizelek ostrzegawczych. Wzmożona uwaga. Działania ograniczające poSpiech. 25. Hałas (brak pomiarów). Hałas emitowany przez pra- Rrednia Mało Małe Stosowanie ochronników słuchu (znaki naka- cujące urządzenia maszyny prawdopodobne zujące stosowanie takich ochron). Okresowe z napędem mechanicznym spa- badania i pomiary natężeń hałasu. Kontrola linowym przy jednoczesnym lekarska stanowisk pracy. Badania audiome- braku ochronników słuchu. tryczne. 26. Drgania miejscowe. Drgania absorbowane od Rrednia Mało Małe Nakaz stosowania rękawic antywibracyjnych. wykorzystywanych urządzeń prawdopodobne PrzemiennoSć wykonywania prac. Zakaz mechanicznych: zagęszczarek, pracy w godzinach nadliczbowych. Zakaz ubijaczek, stóp wibracyjnych, zatrudniania pracowników z chorobami: pilarek tarczowych. oSrodkowego układu nerwowego, uszko- dzenia błędnika, zaburzenia równowagi, itd. Badania lekarskie okresowe i kontrolne. WZÓR Rozdział 5/2.A.1. 17 12 3 45 6 7 27. Pył budowlany. Pył wapienno-cementowy Mała Mało Małe Zwrócenie uwagi na zasady przygotowywa- z krzemionką wzbudzany prawdopodobne nia materiałów z sypkich półproduktów, tak i przenoszony przez wiatr. aby iloSć powstającego pyłu była możliwie najmniejsza. Przypomnienie o obowiązku zwilżania sypkich odpadów przed rozpoczę- ciem prac porządkowych. 28. Zmienne warunki Praca na zewnątrz budynków Rrednia Mało Małe Odpowiednia odzież robocza (letnia i zimo- atmosferyczne. w różnych porach roku praca prawdopodobne wa), kurtki przeciwdeszczowe, organizacja na otwartej przestrzeni. Prze- prac uwzględniająca aktualne warunki at- ciągi w obiektach budowanych mosferyczne. Zapewnienie napoi gorących i remontowanych. i zimnych w zależnoSci od pory roku. Za- pewnienie pomieszczenia do ogrzania się. Zagrożenia biologiczne Lp. Zagrożenie ródło zagrożenia CiężkoSć Prawdopodo- Oszacowanie Działania profilaktyczne szkód bieństwo ryzyka Grupa ryzyka Droga przenoszenia Przechowywanie akt 29. Wirusy grypy (typu A, Ludzie. Mała Prawdopodobne Małe Szczepienia (tylko A i B). Przestrzeganie B, C) Orthomyxoviridae. dopuszczalne zasad higieny (m.in. częste mycie rąk). gr. 2, szczepienia. Powietrzno-kropelkowa. Nie. 30. Gronkowiec złocisty Ludzie, pył. Rrednie Prawdopodobne Rrednie Bezwzględne przestrzeganie zasad higieny. Staphlococcus areus. dopuszczalne Spożywanie posiłków wyłącznie w wyzna- czonych do tego celu miejscach. gr. 2, brak szczepień A. Powietrzno-kropelkowa, po- Nie. wietrzno-pyłowa, pokarmowa, bezpoSrednia (skaleczenia). 31. Prątek ludzki Ludzie. Duża Mało Rrednie Szczepienia BCG. Okresowe badania lekar- prawdopodobne dopuszczalne skie. Mycobakterium tubercu- losis. gr. 3, szczepienia. Powietrzno-kropelkowa. Nie. Rozdział 5/2.A.1. 18 WZÓR 12 3 45 6 7 32. Pałeczka duru brzusz- Woda, Scieki, produkty roSlin- Rrednia Mało Małe Szczepienia ochronne. Przestrzeganie zasad nego ne i zwierzęce, posiłki w pracy. prawdopodobne czystoSci i higieny. Spożywanie posiłków w wyznaczonych miejscach. Salmonell choleraesuis. gr. 3, szczepienia. Posiłki, pokarmowo-wodna. Nie. 33. Laseczka tężca Gleba. Duża Mało Rrednie Szczepienia ochronne. Stosowanie Srodków Clostridium tetani. prawdopodobne dopuszczalne ochrony indywidualnej. Natychmiastowe de- zynfekowanie i opatrywanie ran. Podawanie anatoksyny tężcowej po głębokich skalecze- niach. gr. 2, szczepienia. BezpoSrednie, po zranieniach. Nie. 34. Zakażenie grzybicą Ludzie. Rrednia Prawdopodobne Rrednie Stosowanie mydeł i zasypek z dodatkiem candida, albicans. dopuszczalne Srodków przeciwgrzybicznych. Przestrzega- nie zasad higieny osobistej. gr. 2, brak szczepień A. BezpoSrednia, wilgotne Srodo- Nie. wisko. Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobień- Zatwierdził: stwo zaistnienia wypadku, choroby. WZÓR Rozdział 5/2.A.1. 19 Rozdział 5/2.A.1. WZÓR 20