Zamienniki
Z
a
m
i
e
n
n
i
k
i
Zamienniki
Z
a
m
i
e
n
n
i
k
i
TRANZYSTORY
T
R
A
N
Z
Y
S
T
O
R
Y
dla
d
l
a
POCZTKUJCYCH
P
O
C
Z
T
K
U
J
C
Y
C
H
20
Część
Zgodnie z zapowiedzią, artykuły o wzmacniaczach operacyj- Nie zawsze elektronik ma pod ręką typ tranzystora czy diody
nych będą się ukazywać na przemian z artykułami o tranzysto- podany na schemacie. Czym go zastąpić? Czy musi to być ścisły
rach. Oto artykuł o bardzo istotnym problemie zamienników. Do- odpowiednik? Czy można dać cokolwiek wprost z półki? Jakie
tyczy głównie tranzystorów, ale również diod, tyrystorów i triaków. parametry są najważniejsze? Które parametry są mniej ważne?
Po przeanalizowaniu wcześniejszych od- wowe zależności. Podejdzmy do tego z naj- znajdzie odbicie w jego modelu i parametrach.
cinków o tranzystorach, jesteś uzbrojony prostszej strony. Już intuicyjnie można się domyślić, że tranzy-
w znaczną wiedzę na temat modeli, parame- Z pewnością niektóre tranzystory mają story o dużych rozmiarach struktury general-
trów tranzystora i zapewne się zastanawiasz, większe wymiary półprzewodnikowej struk- nie będą mieć większe prądy i moce, ale też
czym tak naprawdę różnią się poszczególne tury, i to zapewne są tranzystory mocy. Inne większe pojemności, a tym samym mniejsze
typy tranzystorów? mogą mieć jakąś specyficzną budowę we- częstotliwości maksymalne. Z kolei tranzysto-
Niniejszy artykuł ma rozproszyć niepo- wnętrzną, na przykład wymyślny kształt ob- ry w.cz. z założenia muszą mieć małe pojem-
trzebne obawy i rozjaśnić mroczny problem szaru bazy to będą na przykład tranzystory ności. Jeśli nie da się po prostu zmniejszać
zamienników. Osobiście znam elektroników, wysokiej i bardzo wysokiej częstotliwości. wymiarów (np. w tranzystorach mocy w.cz.),
którzy, gdy napotkają na schemacie konkret- Tak, Mój Drogi, tu otwiera się kolejny bar- to trzeba zastosować jakieś wymyślne sposo-
ny tranzystor, powiedzmy BC528, to stają na dzo obszerny rozdział dotyczący technologii by, by zredukować wpływ szkodliwych czyn-
głowie, żeby takowy zdobyć. Nie przyjdzie i fizycznej budowy tranzystora. Podręczniki ników. Zdziwisz się, jeśli kiedyś będziesz miał
im do tejże głowy, że można go zastąpić ja- poświęcają temu zagadnieniu ogromnie dużo okazję poznać takie sposoby. W tej chwili nie
kimkolwiek dowolnym tranzystorem małej miejsca. Przypuszczam, że takie obszerne będziemy się wgłębiać w szczegóły - najważ-
mocy, choćby BC548, BC108, 2N2222, opisy są po części odpowiedzialne za lęk niejsze jest to, że potem ma to odbicie w po-
a w niektórych przypadkach dosłownie ja- przed zamiennikami. Jeśli różne firmy stosu- szczególnych parametrach tranzystora.
kimkolwiek innym NPN. To samo dotyczy ją różnorodne modyfikacje procesu technolo- No tak, ale istnieją setki typów najzwyczaj-
diod. Pamiętam, jak kiedyś przed laty dział gicznego, to chyba otrzymane tak tranzysto- niejszych bipolarnych tranzystorów małej czę-
zaopatrzenia pewnej firmy wyczyniał cuda, ry istotnie się różnią? STOP! Nie tędy droga! stotliwości, małej mocy. Okazuje się, że ich pa-
by szybko zdobyć zagraniczne diody 1N914, Powiem Ci szczerze, że mnie zawsze mie- rametry są zbliżone. Częstokroć różnice są mi-
gdy tymczasem w danym układzie diody ta- rziły te dziesiątki stron, zawierające opisy nimalne, czasem żadne - różna jest tylko na-
kie można było zastąpić dosłownie jakimi- budowy tranzystorów, przekroje złącz, zwa. Dlaczego wiec istnieją tysiące typów bar-
kolwiek krajowymi diodami krzemowymi. warstw metalizacji, oraz tasiemcowe opisy dzo podobnych tranzystorów? Dlaczego ktoś
Ty nie popełniaj takich błędów! Zdecydo- procesów technologicznych (przykład na ry- nie zrobi porządku w tym całym bałaganie i nie
wana większość początkujących elektroni- sunku 1). Elektronikowi, nawet konstrukto- zadecyduje, że odtąd ma być produkowanych,
ków ma głęboko zakorzenione przeświadcze- rowi, potrzebne jest co najwyżej 10% poda- powiedzmy dziesięć, niech nawet pięćdziesiąt,
nie, iż uszkodzony tranzystor (dioda) może wanej tam wiedzy, może nawet mniej. Cała typów tranzystorów?
być zastąpiony jedynie tranzystorem (diodą) reszta może zainteresować tylko tych, którzy
dokładnie tego samego typu, ewentualnie zajmują się projektowaniem tranzystorów Rys. 1 Budowa wewnętrzna tranzystora
ścisłym zamiennikiem podanym w katalogu. i układów scalonych, a to jest wąska grupka
Przeświadczenie takie jest powszechne, wysoko kwalifikowanych specjalistów. Ty
a przy tym bardzo często błędne. W większo- przecież nie masz dostępu do informacji na
ści przypadków naprawdę nie trzeba szu- temat wewnętrznej budowy konkretnego
kać ŚCISAEGO odpowiednika. tranzystora, a nawet gdybyś rozwalił obudo-
wę i dokopał się do krzemowej struktury,
Tranzystory to i tak nic Ci to nie da. Dlatego nie przejmuj
Nie znaczy to jednak, że zawsze można się technologią.
zastosować jakikolwiek dowolny tranzystor Dla nas, praktykujących elektroników, jest
w miejsce innego. Musisz zrozumieć podsta- istotne, że budowa wewnętrzna tranzystora
Elektronika dla Wszystkich
37
Pierwsze kroki
Pomysł doskonały, jednak na przeszkodzie I tu pomału dochodzimy do sedna sprawy. Rzeczywiście, często problem polega na
stoją prozaiczne realia. Ktoś kiedyś opatento- Niektórzy nieświadomi elektronicy błędnie tym, że oryginalny tranzystor uległ zupełne-
wał sposób produkcji poszczególnych tranzy- uważają, że w tranzystorze duże znaczenie mu uszkodzeniu i nie wiadomo nawet, czy
storów. Jeśli ktoś inny chciałby produkować mają: obudowa, zastosowana technologia był to zwykły tranzystor bipolarny, darling-
tranzystor o tym oznaczeniu, musi wykupić li- produkcji i wynikająca stąd budowa wewnę- ton, czy MOSFET, i jaką miał polaryzację.
cencję i zapłacić. Między innymi dlatego wie- trzna oraz oznaczenie. Niewiele to ma wspól- Trzeba spróbować to ustalić rozrysowując
le firm, zamiast korzystać z doświadczeń in- nego z prawdą. Jak się słusznie domyślasz, układ z natury - zobacz rysunek 3. Konfi-
nych, woli produkować własne typy, minimal- tranzystory mogą mieć zupełnie inną budo- guracja współpracujących elementów, zwła-
nie różniące się parametrami od dostępnych na wę, ale jeśli PARAMETRY NAJWAżNIEJSZE DLA szcza w obwodzie bazy (bramki) pozwoli
rynku. Jest też inne istotne uzasadnienie - now- DANEGO ZASTOSOWANIA Są ZBLIżONE, TO znalezć odpowiedz. Oczywiście wymaga to
sze opracowania są lepsze od starszych. Z ko- MOżNA JE BEZ OBAW STOSOWAĆ WYMIENNIE. pewnej wiedzy ogólnej; trudno podać szcze-
lei starsze typy są od lat znane i popularne... Nie ma tu nic z magii wszystko znajduje gółowe recepty. Generalnie w układach
Nie ma więc szans na to, by zdecydowa- odbicie w parametrach, podawanych w kata- z tranzystorami bipolarnymi w obwodzie ba-
nie ograniczyć liczbę dostępnych typów tran- logach, i tak naprawdę tylko one mają zna- zy występują rezystory lub inne elementy
zystorów. Na rynku były i będą nadal liczne czenie. Nie gra większej roli ani obudowa, ograniczające prąd. W przypadku MOSFET-
typy tranzystorów o zbliżonych parametrach, ani oznaczenie, ani to, kto jest producentem. ów takich rezystorów nie ma, a obwód steru-
różniące się przede wszystkim oznaczeniem. Nie znaczy to jednak, że zawsze można jący ma niewielką rezystancję wewnętrzną.
Na marginesie należałoby wspomnieć, że zastosować pierwszy lepszy tranzystor. Trze-
globalna produkcja niektórych typów, na ba trochę pomyśleć.
przykład BC548 czy 2N2222 jest ogromna, Można tu rozróżnić następujące przypadki:
natomiast innych - znikoma. W katalogu tego 1. Zupełnie nie wiadomo, co to za tranzy-
nie widać - wszystkie typy zajmują w zbior- stor; nie można rozszyfrować oznaczenia lub
czym katalogu po jednej linijce tekstu - zo- takiego oznaczenia nie ma (na przykład tran-
bacz rysunek 2. Poza tym, wiele typów opi- zystor eksplodował).
sanych w katalogu już dawno wycofano 2. W katalogu daje się zidentyfikować
z produkcji. Nie ma żadnych szans na ich tranzystor, ale nigdzie nie można go kupić.
zdobycie, a dane są tylko dla porównania, że- 3. Daje się zidentyfikować; jest w katalogu
by dobrać odpowiednik. firmy wysyłkowej, ale bardzo drogi; taki zakup
to kłopot oraz strata czasu i pieniędzy - może
Rys. 2 Fragment katalogu uda się go zastąpić czymś, co jest pod ręką.
Rys. 3 Czasem trzeba rozrysować
układ na podstawie płytki
Pewne utrudnienie stwarzają tranzystory
w układzie Darlingtona. Obwody sterujące
nimi są podobne jak obwody sterujące zwy-
kłymi tranzystorami. Jedynie ich wydajność
prądowa jest mniejsza ze względu na duże
wzmocnienie. Z uwagi na istotne różnice,
zwłaszcza szybkość i wzmocnienie, nie po-
winno się zastępować zwykłych tranzysto-
rów darlingtonami (i na odwrót).
Zazwyczaj nie można zastąpić tak po pro-
stu tranzystora bipolarnego MOSFET-em -
choć jest to możliwe, a czasem nawet celo-
we. Zwykle trzeba wtedy zmodyfikować ob-
wody sterujące, a to już wymaga pewnej wie-
dzy. Zamiana w drugą stronę - MOSFET-a na
tranzystor bipolarny nie ma sensu.
Nie można też oczywiście zastąpić tran-
zystora NPN tranzystorem PNP i na odwrót,
bez istotnych zmian w układzie. To samo do-
tyczy MOSFET-ów z kanałem N i P.
Często można natomiast zastąpić wysoko-
napięciowego MOSFET-a N tranzystorem
IGBT, ale to inna historia.
Uwaga! Aa-
two może zajść
p o m y ł k a
w identyfikacji,
gdy uszkodzo-
ny element nie
jest tranzysto-
Rys. 4 Układ wyprowa- rem, tylko ty-
dzeń tyrystorów rystorem,
Elektronika dla Wszystkich
38
Pierwsze kroki
triakiem lub trzykońcówkowym stabilizato- że tak zwane tranzystory m.cz. mogą być sto- przy wysokiej częstotliwości, dużej mocy lub
rem. Pomyłek takich można w prosty sposób sowane w wielu obwodach w.cz. bo ich czę- w jakichś szybkich układach impulsowych.
uniknąć, pamiętając, że tyrystory i triaki mo- stotliwość graniczna sięga 200...500MHz. Ale gdy tranzystor pracuje w warunkach
cy mają odmienny, niejako odwrotny układ Większe będą jednak szumy. Ostrożnie nato- umiarkowanych, wtedy naprawdę rzadko
wyprowadzeń miast ze stosowaniem tranzystorów m.cz. trzeba szukać ścisłego odpowiednika. Można
- elektroda ste- w jakichkolwiek bardzo szybkich układach zastosować w miarę podobny, a łatwiej do-
rująca - bram- impulsowych. stępny. Dotyczy to na przykład sprzętu dale-
ka umieszczo- W przypadku MOSFET-ów takich podzia- kowschodniego, zawierającego tranzystory,
na jest inaczej łów nie ma. Jeśli zamiennik ma odpowiednie nieosiągalne u nas w detalu. Przykładowo nie
niż baza czy napięcie pracy, prąd i rezystancję w stanie trzeba szukać ścisłego zamiennika japońskie-
b r a m k a otwarcia, można go śmiało zastosować. go, tajwańskiego czy koreańskiego tranzy-
w tranzysto- Tyle o zamiennikach dla nieznanych ty- stora małej mocy w torze audio popularnego
rach - zobacz Rys. 5 Układ wyprowa- pów tranzystorów. Jeśli natomiast typ tranzy- radiomagnetofonu kupionego na bazarze.
rysunki 4 i 5. dzeń triaków stora, który uległ uszkodzeniu jest znany, ale Trzeba jedynie stwierdzić, czy to rzeczywi-
nie można go kupić, trzeba ście tranzystor bipolarny oraz zidentyfiko-
- przeanalizować, jakie parametry, mają wać polaryzację (PNP, NPN) i układ wypro-
Parametry kluczowe znaczenie w tym konkretnym za- wadzeń. W przypadku tranzystora NPN spo-
Od dawna wiesz, że podstawowe parame- stosowaniu, kojnie można wstawić jakikolwiek BC548, a
try tranzystora bipolarnego to maksymalne - zwrócić uwagę na warunki pracy. w przypadku PNP - BC558. Na wszelki wy-
napięcie kolektor-emiter, prąd kolektora, Bardzo ważne jest też określenie, które je- padek lepiej byłoby dać tranzystor nisko-
moc strat i wzmocnienie prądowe. Odpowie- szcze parametry, oprócz napięcia, prądu szumny, odpowiednio na przykład
dnik nie powinien być gorszy. W dobrze za- i mocy, są istotne w danym zastosowaniu. BC549C i BC559B. Zastosowanie takich ni-
projektowanym układzie wzmocnienie tran- Dla tranzystora w.cz. duże znaczenie będą skoszumnych tranzystorów (z końcówką
zystora nie powinno mieć istotnego wpływu mieć pojemności wewnętrzne oraz częstotli- oznaczenia 9) na pewno nie zaszkodzi,
na funkcjonowanie i parametry. Oczywiście wość graniczna. Zarówno w układach w.cz. a w przypadku grupy B wzmocnienie będzie
w ogromnej większości przypadków zastoso- jak i w przedwzmacniaczach audio istotny na pewno wystarczająco duże. Oczywiście
wanie zamiennika o większym współczynni- jest poziom szumów tranzystora. W wielu można zastosować inne
ku wzmocnienia prądowego nie zaszkodzi. układach najważniejsza będzie moc strat popularne tranzystory,
Jedynie w rzadkich przypadkach, gdy uszko- i związana z tym rezystancja termiczna. NPN:
dzony tranzystor był z grupy selekcjonowa- Przykładowo w sieciowych zasilaczach BC107...109,
nej, wzmocnienie może być istotne. impulsowych czy przetwornicach kluczowe 2N2222, BC547,
A może wpadłeś na genialny pomysł, by na parametry to napięcie U i maksymalny BC237...9, itd. oraz PNP:
CE0
wszelki wypadek w miejsce nieznanego, prąd Ic, a jeszcze bardziej czasy przełączania. BC157..159,
uszkodzonego tranzystora dać coś znacznie Tu rzeczywiście trzeba być ostrożnym, by BC307...309
lepszego - konkretnie wysokonapięciowy tran- nie wstawić tranzystora słabszego, który albo BC557...559, itd.
zystor lub nawet darlingtona dużej mocy. szybko ulegnie uszkodzeniu, albo nie zapew- Można jeszcze dodać,
Czy zawsze można dać większy tranzystor ni odpowiednich parametrów. Wprawdzie że wschodnie tranzysto-
(mocy) zamiast mniejszego? Na pierwszy rzut można śmiało zastosować inny typ o tym sa- ry serii 2SC, 2SA,
oka jest to logiczne. Ale tylko na pierwszy mym lub większym napięciu i prądzie, jed- 2SK... są oznaczane Rys. 6 Tranzystor
rzut oka. Byłby to bardzo ryzykowny sposób nak zdarza się, że po wymianie nowy tranzy- w sposób uproszczony, 2SC2562
i nie polecam Ci go. Generalnie zamiennik stor wprawdzie pracuje, ale albo się nadmier- to znaczy pomija się
może mieć moc większą, ale bez przesady. nie grzeje, albo coś innego jest nie w porząd- znaki 2S. Oznaczenie C2562 informuje, że jest
Tranzystory mocy zazwyczaj mają nieduże ku. Właśnie w przypadku wysokonapięcio- to tranzystor 2SC2562 - zobacz rysunek 6.
wzmocnienie i mniejszą szybkość. Darlington wych tranzystorów impulsowych czasem da- Mając oznaczenie trzeba poszukać w kata-
ma podwojone napięcie przewodzenia U , ją o sobie znać specyficzne właściwości, logu - wystarczy zbiorczy katalog zawierający
BE
jest bardzo powolny i na pewno nie nadaje się o których nie wspomina uproszczony katalog skrócone dane kilkudziesięciu tysięcy (tak!) ty-
do szybkich układów impulsowych. - choćby właśnie szybkość przełączania. pów tranzystorów - rysunek 7. Katalogi takie
Duże obawy budzi u początkujących do- Wtedy nie pozostaje nic innego, jak próbo- dostępne są w Księgarni Wysyłkowej AVT.
puszczalny zakres temperatur pracy. W prak- wać znalezć
tyce okazuje się, że nie jest to wcale wielki bliższy odpowie-
problem - tranzystory (i układy scalone) dnik, bądz dać
śmiało mogą pracować w temperaturach niż- nowszy, lepszy
szych niż podaje katalog. W razie potrzeby element.
tanie tranzystory do sprzętu powszechnego Zawsze warto
użytku mogą też pracować w bardziej wyma- zapytać sprze-
gających zastosowaniach, jak układy samo- dawcę - wielu z nich orientuje się, do czego Rys. 7 Dane katalogowe tranzystora
chodowe, alarmy, automatyka przemysłowa, nadają się poszczególne tranzystory, a do 2SC2562
a tym bardziej zabawki czy zasilacze. Pogor- czego nie. Można też zapytać, jakie podobne
szeniu może ulec tylko niezawodność. typy są najczęściej kupowane - już to może
Jak uważasz, czy tranzystor bardzo wyso- być użyteczną wskazówką. Generalnie, jeśli w grę wchodzi stary
kiej częstotliwości można zastosować w ob- Generalnie trzeba być ostrożnym w przy- tranzystor, opracowany ponad dwadzieścia
wodzie m.cz.? Może się zdziwisz - zazwy- padkach, gdy tranzystor jest, powiedzmy wy- lat temu, to należy się spodziewać, że
czaj TAK, choć nie ma to specjalnego sensu. żyłowany , czyli pracuje w trudnych warun- podobny, znacznie nowszy typ będzie lep-
A czy tranzystor impulsowy można zastoso- kach, w pobliżu swych parametrów granicz- szy pod wieloma względami, w tym bar-
wać w obwodzie m.cz? Jak najbardziej! Tak- nych, na przykład przy wysokich napięciach, dziej niezawodny.
Elektronika dla Wszystkich
39
Pierwsze kroki
Z identyfikacją bywają jednak duże kłopo- spełnia swoich funkcji, bo prąd wsteczny dek diod, o znacznie większym prądzie. Ge-
ty. Trzeba wiedzieć, że w wielu przypadkach związany z tą pojemnością jest zbliżony do neralnie, czym większy prąd maksymalny,
duży wytwórca wyrobów finalnych (OEM) prądu przewodzenia. Aby dioda mogła pra- tym większa pojemność.
zamawia u producenta półprzewodników cować przy dużych częstotliwościach, wspo- Tyle o diodach.
ogromną partię tranzystorów (lub innych ele- mniana pojemność musi być odpowiednio
mentów) do konkretnego urządzenia. Choć mała. Tyrystory i triaki
struktury półprzewodnika są identyczne jak Właśnie dlatego diody podzieli się na trzy Ogromna większość tyrystorów i triaków
w typowych elementach przeznaczonych na zasadnicze grupy: pracuje w obwodach sieci 50Hz. W takich za-
rynek, jednak oznaczenie może być inne, nie- zwykłe diody prostownicze (duża stosowaniach można wykorzystać jakiekol-
zgodne z przyjętymi międzynarodowymi sy- szkodliwa pojemność, szeroki zakres prądów wiek zamienniki, byleby dopuszczalne prąd
stemami oznaczeń. i napięć), w katalogach określane jako stan- i napięcie nie były mniejsze niż w oryginale.
To właśnie dlatego próba znalezienia dard diodes, general purpose diodes. Jedynie w przypadku tyrystorów pracują-
w katalogu elementu o numerze odczytanym szybkie diody impulsowe (mała pojem- cych w szybkich układach impulsowych trzeba
z uszkodzonego elementu często kończy się ność, wysokie napięcie pracy), określane szukać równie szybkich zamienników. Nie ma
fiaskiem. Literki czy cyferki nie niosą w tym (ultra) fast recovery. natomiast szybkich triaków - wszystkie prze-
wypadku żadnej treści, a nawet mogą wpro- diody Schottky ego (bardzo mała po- znaczone są do pracy przy częstotliwości sieci.
wadzać w błąd - jest to jakiś, można powie- jemność, niskie napięcie pracy).
dzieć, prywatny typ tranzystora. Odpowie- W typowych diodach napięcie przewodzenia Wnioski
dnika trzeba szukać rozrysowując układ wynosi około 0,7...1V, w diodach Schottky ego Z podanych informacji mogłoby wynikać,
i analizując warunki pracy. około 0,3...0,5V. Oznacza to mniejsze straty że znalezienie zamiennika nigdy nie będzie
mocy przy prostowaniu. Nie bez powodu diody problemem. W zasadzie jest to prawda, ale
Diody Schottky ego (czytaj: szotkiego) są czasem na- należałoby dodać - prawie nigdy.
Z diodami sprawa jest jeszcze prostsza. zywane diodami szybkiego - wspomniana po- Jest mianowicie pewna dziedzina, w której
Podstawowe parametry diody to: jemność jest bardzo mała. Ale uwaga - diody problem zamienników występuje z większym
- maksymalne napięcie wsteczne, Schottky ego nie mogą pracować przy wyso- natężeniem. Układ nie tylko nie chce działać
- maksymalny prąd przewodzenia. kich napięciach. Maksymalne napięcia wstecz- z jakimkolwiek zamiennikiem, ale nawet
Dodatkowo, w wielu zastosowania ważna ne tych pożytecznych diod leżą w zakresie z niektórymi egzemplarzami podanego typu!
jest szybkość. W uproszczeniu można powie- 15...90V. Przy wyższych napięciach koniecznie Nietrudno się domyślić, że chodzi o układy
dzieć, że każda dioda oprócz diody właściwej trzeba stosować szybkie diody impulsowe. wysokiej częstotliwości. Wielu radioamato-
ma pasożytniczą pojemność - zobacz rysunek W katalogach diod zamiast wartości tej szkodli- rów na własnej skórze doświadczyło podob-
8. Gdy dioda wej pojemności podaje się częściej czas ustalania nych niepowodzeń. Typowym przykładem
przewodzi, ta charakterystyki wstecznej (trr), zazwyczaj w nano- jest dość popularny generator o schemacie
szkodliwa pojem- sekundach. Dla szybkich diod wynosi on, zależnie pokazanym na rysunku 10. Nie wtajemnicze-
ność jest prak- od prądu (wielkości struktury), od kilkunastu do ni uważają nawet, że nigdy nie będzie on
tycznie rozłado- kilkuset nanosekund. Jeśli w ofercie handlowej działał, bo przecież rezonator kwarcowy sam
wana (bo napięcie obok napięcia i prądu podano też czas, chodzi z siebie nie jest zródłem drgań, a wygląda na
przewodzenia nie Rys. 8 Szkodliwa o szybką diodę impulsową (fast recovery). Jeśli po- to, że tranzystor jest tu tylko wzmacniaczem
przekracza 1V). pojemność dano tylko napięcie i prąd - najprawdopodobniej sygnałów (samoistnie) powstających na
Gdy jednak na- w diodzie jest to zwykła , powolna dioda prostownicza. kwarcu. Układ jednak może działać, a to ze
pięcie zmienia Z podanych informacji wynikają proste względu na obecność wewnętrznych pojem-
biegunowość i dioda jest polaryzowana wstecz- wnioski: ności dren-bramka i bramka-zródło (kolektor-
nie, wspomniana pojemność musi się nałado- W obwodach prostowników pracują- baza i baza-emiter). Układ może działać i bę-
wać. Przez jakiś czas przez diodę płynie duży cych PRZY CZSTOTLIWOŚCIACH SIECI dzie działać,
prąd wsteczny - nie przez diodę właściwą , tyl- (50Hz) można stosować zamiennie DOWOL- ale tylko
ko przez tę pojemność. Ilustruje to rysunek 9. NE INNE DIODY (impulsowe i Schottky ego), z tranzysto-
Przy ma- byle miały napięcie pracy i prąd nie mniej- rami o odpo-
łych często- sze niż oryginały. wi edni ch
tliwościach W szczególności zamiast zwykłych diod p a r a me -
(np. 50Hz) prostowniczych zawsze można stosować dio- trach. Wy-
nie ma to dy Schottky ego o odpowiednim prądzie miana tran-
większego i napięciu - spadek napięcia i straty mocy bę- zystora na
znaczenia, dą około dwukrotnie mniejsze, niż w przy- inny, nawet
bo ładunek padku zwykłych diod prostowniczych. podobny,
zgromadzo- Rzadko natomiast ma sens zamiana uniemożliwi
ny w pojem- w drugą stronę - diody Schottky ego na pracę. Taka
ności jest zwykłą . W grę wchodzą tu dwa czynniki. s y t u a c j a Rys. 10 Generator
ni ewi el ki . Jeden to napięcie przewodzenia i związane zdarza się tranzystorowy
Jednak przy z tym straty mocy. Drugi to szybkość. jednak rzad-
częstotliwo- Szukając zamiennika dla szybkiej diody ko.
ściach rzędu impulsowej na przykład z zasilacza impulso- W większości przypadków odpowiednik
dziesiątek wego czy obwodu odchylania poziomego te- można dobrać w prosty sposób, wykorzystu-
kiloherców lewizora), oprócz napięcia i prądu trzeba ko- jąc podane wcześniej wskazówki. Podsumo-
może się Rys. 9 Wpływ pojemności niecznie uwzględnić szybkość. Zamiennik waniem tego odcinka niech będzie hasło:
okazać, że pasożytniczej na nie może być wolniejszy, dlatego nie zawsze NIE BÓJMY SI ZAMIENNIKÓW!
dioda nie pracę prostownika można i warto stosować na wszelki wypa- Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
40
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
20 Organizacja usług dodatkowych w zakładzie hotelarskim20 rad jak inwestowac w zloto20 3SH~151 2039 20 Listopad 2001 Zachód jest wart tej mszy20 Phys Rev Lett 100 016602 2008PM20LEGACY FOCUS 2020dictionary 20 72008 Metody obliczeniowe 13 D 2008 11 28 20 56 53więcej podobnych podstron