Fćreyinga saga
Index
Fćreyinga saga . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
1. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
2. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
3. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
4. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
5. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
6. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
7. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
8. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
9. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
10. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
11. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
12. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
13. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
14. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
15. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
16. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
17. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
18. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
19. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
20. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
21. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
22. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
23. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
24. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
25. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
26. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
27. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
28. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
29. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
30. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
31. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
32. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
33. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
34. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
35. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
36. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
37. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
38. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
39. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
40. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
41. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
42. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
43. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
44. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
45. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
46. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
47. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
i
48. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
.
49. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
.
50. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
.
51. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
.
52. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
.
53. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
.
54. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
.
55. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
.
56. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
.
57. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
.
58. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
.
59. kafli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
.
ii
Fćreyinga saga
1. kafli
Maður er nefndur Grímur kamban; hann byggði fyrstur manna Fćreyjar. En á dögum Haralds hins
hárfagra flżðu fyrir hans ofríki fjöldi manna; settust sumir í Fćreyjum og byggðu þar, en sumir leituðu
til annarra eyðilanda.
Auður hin djÅ›pauðga fór til Íslands og kom við Fćreyjar og gifti þar Ólöfu dóttur Þorsteins rauðs, og
er þaðan kominn hinn mesti kynþáttur Fćreyinga, er þeir kalla Götuskeggja, er byggðu í Austurey.
2. kafli
Þorbjörn hét maður; hann var kallaður Götuskeggur. Hann bjó í Austurey í Fćreyjum. GuðrÅ›n hét
kona hans. Þau áttu tvo sonu; hét Þorlákur hinn ellri, en Þrándur hinn yngri. Þeir voru efnilegir menn.
Þorlákur var bćði mikill og sterkur; Þrándur var og með því móti þá er hann þroskaðist, en miseldri
þeirra brćðra var mikið.
Þrándur var rauður á hár og freknóttur í andliti, fríður sżnum.
Þorbjörn var auðigur maður og var þá gamall, er þetta var tíðenda.
Þorlákur kvćndist þar í eyjunum og var þó heima með föður sínum í Götu. Og bráðlega er Þorlákur
var kvćntur andaðist Þorbjörn Götuskeggur, og var hann heygður og Å›t borinn að fornum sið, því að
þá voru heiðnar allar Fćreyjar. Synir hans skiptu arfi með sér, og vildi hvortveggi hafa heimabólið í
Götu, þvíað það var hin mesta gersimi. Þeir lögðu hluti á, og hlaut Þrándur.
Þorlákur beiddi Þránd eftir skiptið að hann mundi hafa heimabólið, en hann lausafé meira, en Þrándur
vildi það eigi. Fór Þorlákur þá í burt og fékk sér annan bÅ›stað þar í eyjunum.
Þrándur seldi á leigu landið í Götu mörgum mönnum og tók leigu sem mesta, en hann réðst til skips
um sumarið og hafði lítinn kaupeyri og fór til Noregs og hafði bćjarsetu um veturinn og þótti jafnan
myrkur í skapi. Þá réð fyrir Noregi Haraldur gráfeldur.
Um sumarið eftir fór Þrándur með byrðingsmönnum suður til Danmerkur og kom á Haleyri um
sumarið. Þar var þá fjölmenni sem mest, og svo er sagt, að þar kemur mest fjölmenni hingað á
norðurlönd meðan stendur markaðurinn. Þá réð fyrir Danmörk Haraldur konungur Gormsson er
kallaður var blátönn. Haraldur konungur var á Haleyri um sumarið og fjölmenni mikið með honum.
Tveir hirðmenn konungsins eru nefndir, er þar voru þá með honum; hét annar Sigurður, en annar
Hárekur. Þessir brćður gengu um kaupstaðinn jafnan og vildu kaupa sér gullhring þann er bestan
fengu þeir og mestan. Þeir komu í eina bÅ›ð þar er harðla vel var um bÅ›ist. Þar sat maður fyrir og
fagnaði þeim vel og spurði hvað þeir vildi kaupa. Þeir sögðust vilja kaupa gullhring mikinn og góðan.
Hann kvað og gott val mundu á vera. Þeir spyrja hann að nafni, en hann nefndist Hólmgeir auðgi.
Brżtur hann nÅ› upp gersimar sínar og sżnir þeim einn digran gullhring, og var það gersimi sem mest,
og mat svo dżrt að þeir þóttust eigi sjá hvort þeir munu allt það silfur fá, er hann mćlti fyrir, þegar í
stað, og beiddu hann fresta til morgins, en hann játaði því. NÅ› gengu þeir í burt við svo bÅ›ið, og leið af
sś nótt.
1
En um morguninn gengur Sigurður í brott Å›r bÅ›ðinni, en Hárekur var eftir.
Og litlu síðar kemur Sigurður utan að tjaldskörum og mćlti: "Hárekur frćndi," sagði hann; "seldu mér
sjóðinn skjótt, þann er silfrið er í, það er við ćtluðum til hringskaupsins, þvíað nÅ› er samið kaupið, en
þÅ› bíð hér meðan og gćt hér bÅ›ðarinnar."
NÅ› fćr hann honum silfrið Å›t í gegnum tjaldskarirnar.
3. kafli
NÅ› litlu síðar kemur Sigurður í bÅ›ðina til bróður síns og mćlti: "Tak þÅ› nÅ› silfrið; nÅ› er samið
kaupið."
Hann svarar: "Eg fékk þér silfrið skömmu."
"Nei," segir Sigurður; "eg hefi ekki á því tekið."
NÅ› þrćta þeir um þetta. Eftir það segja þeir konungi til. Konungur skilur nÅ›, og aðrir menn, að þeir eru
stolnir fénu. NÅ› leggur konungur farbann, svo að engi skip skulu sigla burt svo bÅ›ið. Þetta þótti
mörgum manni vanhagur mikill, sem var, að sitja um það fram, er markaðurinn stóð.
Þá áttu Norðmenn stefnu sín á milli um ráðagjörðir. Þrándur var á þeirri stefnu og mćlti svo: "Hér eru
menn mjög ráðlausir."
Þeir spyrja hann: "Kanntu hér ráð til?"
"Svo er víst," segir hann.
"Lát fram þá þína ráðagjörð," sögðu þeir.
"Eigi mun það kauplaust," segir hann.
Þeir spyrja hvað er hann mćlir til.
Hann svarar: "Hver yðvar skal fá mér eyri silfurs," segir hann.
Þeir kváðu það mikið, en það varð kaup þeirra að hver maður fékk honum hálfan eyri þá í hönd, en
annan hálfan eyri ef þetta yrði framgengt.
Og hinn nćsta dag eftir átti konungur þing og talaði svo, að menn skyldu aldri þaðan lausir meðan eigi
yrði víst um töku þessa.
Þá tekur til orða einn ungur maður, vaxið hár af kolli rauður á hárslit og freknóttur og heldur
grepplegur í ásjónu, og mćlti svo: "Hér eru menn heldur ráðlausir mjög," segir hann.
Ráðgjafar konungsins spyrja, hvert ráð hann sći til.
Hann svarar: "Það er mitt ráð, að hver maður sá er hér er kominn leggi fram silfur slíkt sem konungur
kveður á, og er það fé kemur saman í einn stað, þá bćti þeim er fyrir skaðanum er orðinn, en konungur
hafi það sér til sćmdar, er af fram gengur. Veit eg að hann mun vel fyrir sjá, því er hann hlżtur, en
menn liggi hér eigi veðurfastir, mÅ›gur manns sem hér er saman komið, til svo mikils vanhags."
2
Hér var skjótt undir tekið af alþżðu, og sögðust gjarna vilja fé fram leggja konungi til sćmdar, heldur
en sitja þar sér í vanhag. Og þetta var ráðs tekið, og var þessu fé saman komið; var það óf fjár.
Og þegar eftir þetta sigldi í brottu mikill fjöldi skipa. Konungur átti þá þing, og var þá litið á hið mikla
fé, og var þá brćðrum bćttur skaði sinn af þessu fé.
Þá talaði konungur um við menn sína hvað af skyldi gjöra þessu hinu mikla fé. Þá tekur til orða einn
maður og mćlti: "Herra minn," sagði hann; "hvers þykir yður sá verður er þetta ráð gaf til?" segir
hann.
Þeir sjá nÅ› að sjá hinn ungi maður hafði þetta ráð til gefið, er þá var þar fyrir konungi.
Þá mćlti Haraldur konungur: "Þessu fé skal öllu skipta í helminga; skulu mínir menn hafa helming
annan, en þá skal enn skipta öðrum helmingi í tvo staði, og skal þessi ungi maður hafa annan hlut
þessa helmings, en eg skal enn sjá fyrir öðrum."
Þrándur þakkaði þetta konunginum með fögrum orðum og blíðum. Varð það svo mikið ófa fé er
Þrándur hlaut, er trautt kom markatali á. Sigldi Haraldur konungur í brott og allur saman mÅ›gur er þar
hafði verið.
Þrándur fór til Noregs með kaupmönnum þeim hinum norrćnum er hann hafði þangað með farið, og
greiddu þeir honum það fé er hann hafði mćlt, og keypti hann sér þar einn byrðing, mikinn og góðan,
leggur þar á hið mikla fé er hann hafði fengið í þessi ferð; heldur nÅ› þessu skipi til Fćreyja, kemur þar
með heilu og höldnu öllu fé sínu og setur nÅ› bÅ› saman í Götu um vorið og skortir nÅ› eigi fé.
4. kafli
Hafgrímur hét maður; hann bjó í Suðurey í Fćreyjum. Hann var ríkur maður og harðfengur, auðigur að
fé. Guðríður hét kona hans og var Snćślfsdóttir. Hafgrímur var höfðingi yfir helmingi eyjanna og hélt
þeim helmingi í lén af Haraldi konungi gráfeldi, er þá réð fyrir Noregi. Hafgrímur var ákafamaður
mikill í skaplyndi og ekki kallaður vitur maður. Einar hét heimamaður hans og var kallaður
Suðureyingur. Annar maður hét Eldjárn kambhöttur, er þar var enn með Hafgrími. Hann var
margorður og illorður, heimskur og illgjarn, dáðlaus og tilleitinn, lyginn og rógsamur.
Brćður tveir eru nefndir til sögunnar og bjuggu í SkÅ›fey; hét annar Brestir, en annar Beinir. Þeir voru
Sigmundarsynir. Sigmundur faðir þeirra og Þorbjörn Götuskeggur, faðir Þrándar, voru brćður.
Þeir Brestir og Beinir voru ágćtir menn og voru höfðingjar yfir helmingi eyjanna og héldu þann í lén
af Hákoni jarli Sigurðarsyni, er þá hafði ríki nokkuð inn í Þrándheimi, og voru þeir Brestir hirðmenn
Hákonar jarls og hinir kćrstu vinir. Brestir var allra manna mestur og sterkastur og hverjum manni
betur vígur, er þá var í Fćreyjum. Hann var sjálegur maður; fimur við alla leika. Beinir var og líkur
bróður sínum um marga hluti og komst þó eigi til jafns við hann.
Fátt var með þeim Þrándi, þóað frćndsemi vćri mikil.
Eigi voru þeir kvongaðir brćður; friðlur áttu þeir; Cecilía hét friðla Brestis, en hin hét Þóra, er fylgdi
Beini. Sigmundur hét son Brestis og var snemma mannvćnlegur; Þórir hét son Beinis og var tveim
vetrum ellri en Sigmundur.
Annað bÅ› áttu þeir brćður í Dímun, og var það minna bÅ›ið.
3
Synir þeirra brćðra voru þá ungir mjög er þetta var.
Snćślfur, mágur Hafgríms, bjó í Sandey og var suðureyskur maður að ćtt og flżði Å›r Suðureyjum fyrir
víga sakir og ódćldar og til Fćreyja. Hann hafði verið í víkingu hinn fyrra hluta ćvi sinnar. Hann var
þá enn ódćll og harður viðureignar.
5. kafli
Bjarni hét maður er bjó í Svíney, og var kallaður Svíneyjar-Bjarni. Hann var einn gildur bóndi og hafði
mikið fé; undirhyggjumaður mikill. Hann var móðurbróðir Þrándar Å›r Götu.
Þingstöð þeirra Fćreyinga var í Straumsey, og þar er höfn sÅ› er þeir kalla Þórshöfn.
Hafgrímur er bjó í Suðurey á þeim bć er heitir að Hofi, hann var blótmaður mikill, þvíað þá voru
heiðnar allar Fćreyjar.
Það var eitt haust að Hafgríms bónda í Suðurey, að þeir sátu við sviðelda, Einar Suðureyingur og
Eldjárn kambhöttur. Þeir fóru í mannjöfnuð; fylgdi Einar þeim frćndum sínum Bresti og Beini, en
Eldjárn fylgdi Hafgrími og kallaði Hafgrím framar. Þessu kom svo, að Eldjárn hljóp upp og laust til
Einars með tré því er hann hélt á; kom það á öxl Einari, og varð honum illt við. Einar fékk eina öxi og
laust í höfuð Kambhött svo að hann lá í óviti, og sprakk fyrir.
En er Hafgrímur varð þessa var, rak hann Einar á brott og bað hann nÅ› fara til SkÅ›feyinga frćnda
sinna, er þó hafði hann þeim fylgt; - "og svo mun fara," segir Hafgrímur, "hvort sem er fyrr eða síðar,
að vér munum til krćkjast og þeir SkÅ›feyingar."
Einar fór í brott og kom til þeirra brćðra og segir þeim til hversu farið hafði. Þeir tóku við honum vel,
og var hann þar um veturinn vel haldinn.
Einar biður Bresti frćnda sinn taka við máli sínu, og svo gjörir hann. Brestir var vitur maður og
lögkćnn.
Og um veturinn fer Hafgrímur á skipi til SkÅ›feyjar og finnur þá brćður og spurði hverju þeir vildi um
svara vansa þann er Einar hafði veitt Eldjárni kambhetti. Brestir svarar, að þeir skulu leggja það mál í
hinna bestu manna dóm, svo að það sé jafnsćtti. Hafgrímur svarar: "Ekki mun af sćttum vorum verða
nema eg ráða einn."
Brestir svarar: "Ekki er það jafnsćtti, og mun ekki af því verða."
Þá stefndi Hafgrímur Einari til Straumseyjarþings, og skildu við svo bÅ›ið.
Brestir hafði lżst þegar frumhlaupi því er Kambhöttur hafði veitt Einari, þá er nżorðið var.
NÅ› koma hvorir tveggju til þings og fjölmenna.
En er Hafgrímur gekk að dómum og ćtlaði að hafa fram málið á hendur Einari, þá gengu þeir brćður
að öðrum megin, Brestir og Beinir, með miklum flokki, og ónżtti Brestir málið fyrir Hafgrími og
óhelgaði Kambhött að fornum landslögum, er hann barði saklausan mann, og hleypti upp dóminum
fyrir Hafgrími, en þeir sóttu Eldjárn til Å›tlegðar og fullra sekta. Hafgrímur sagði að þessa mundi hefnt
verða. Brestir kveðst þess mundu bÅ›inn bíða og kvíða ekki hótum hans.
4
Skildu nÅ› við svo bÅ›ið.
6. kafli
Litlu eftir þetta fer Hafgrímur heiman og sex menn með honum og Guðríður kona hans með honum,
og hafa eitt skip; fóru til Sandeyjar. Þar bjó Snćślfur mágur hans, faðir Guðríðar konu hans.
Og er þeir komu að eyjunni sá þeir ekki manna Å›ti á bćnum og ekki Å›ti á eyjunni; ganga nÅ› upp til
bćjarins og inn í hÅ›sin og verða ekki við menn varir; til stofu ganga þau, og er þar sett upp borð og
bćði á matur og drykkur, en við menn verða þau ekki vör. Þetta þótti þeim undarlegt, og eru þar um
nóttina.
En um morgininn eftir bÅ›ast þeir í brott og fóru með eyjunni. Þá reri skip í móti þeim annan veg með
eyjunni, hlaðið af mönnum, og kenndu þar Snćślf bónda og hjón hans öll. Hafgrímur reri þá fyrir þá
og heilsaði Snćślfi mági sínum, en hann þagði við. Þá spurði Hafgrímur hver ráð hann legði til með
honum um mál þeirra Brestis, að hann mćtti fá sćmd sína. Snćślfur svarar: "Illa er þér farið," segir
hann; "leitar á þér betri menn um sakleysi, en ber þó ofvallt lćgra hlut."
"Annars þóttumst eg meir þurfi en ávíta af þér," segir hann, "og vil eg eigi heyra þig."
Snćślfur þreif upp spjót og skaut til Hafgríms. Hafgrímur kom fyrir sig skildi, og stóð þar fast í
spjótið, en hann varð ekki sár. Skilja þeir við svo bÅ›ið, og fer Hafgrímur heim í Suðurey og unir illa
sínum hluta.
Þau Hafgrímur og Guðríður kona hans áttu son er Össur hét; hann var þá níu vetra er þetta var tíðenda
og hinn efnilegsti maður.
Og nÅ› líða stundir. Fer Hafgrímur heiman og í Austurey til Þrándar, og fagnar Þrándur honum vel. Og
nÅ› leitar Hafgrímur ráða við Þránd, hvað hann legði til með honum um mál þeirra SkÅ›feyinga, Brestis
og Beinis; kvað hann mann vitrastan í eyjunum og kveðst gjarna vilja við hann nokkuð til vinna.
Þrándur kvað slíks undarlega leitað, að hann mundi vilja vera í nokkurum vélrćðum við frćndur sína,
- "enda mun þér eigi alvara vera. Skil eg og að þér er svo háttað, að þÅ› vildir aðra menn hafa í ráðum
með þér, en tímir ekki til að vinna að þÅ› fáir nokkura framkvćmd."
"Svo er eigi," sagði Hafgrímur, "og vil eg þar mikið til vinna að þÅ› sér í ráðum með mér, að eg nćða
lífi þeirra brćðra."
Þrándur svarar: "Koma mun eg þér í fćri við þá brćður" sagði hann, "en þÅ› skalt það til vinna við mig
að fá mér tvö kÅ›gildi hvert vor og tvö hundruð hvert haust, og skal sjá skyld vera ćvinleg og svo eigi
síður eftir þinn dag, og er eg þó eigi þessa bÅ›inn, nema fleiri bindist í. Vil eg að þÅ› finnir Bjarna
móðurbróður minn í Svíney og haf hann í ráðum með þér."
Hafgrímur játar þessu og fer þaðan til Svíneyjar og finnur Bjarna og beiðir hann þessa hins sama sem
Þrándur hafði til lagt með honum. Bjarni svarar svo, að hann mun ekki í það ganga, nema hann hafi
nokkur gćði í aðra hönd. Hafgrímur bað hann segja sér sitt skaplyndi. Bjarni mćlti: "ÞÅ› skalt fá mér
hvert vor þrjÅ› kÅ›gildi og hvert haust þrjÅ› hundruð í slátrum."
Hafgrímur játar þessu og fer nÅ› heim við svo bÅ›ið.
5
7. kafli
NÅ› er að segja frá þeim brćðrum, Bresti og Beini; þeir áttu tvö bÅ›, annað í SkÅ›fey, en annað í Dímun.
Brestir átti konu þá er Cecilía hét; hÅ›n var norrćn að ćtt. Son áttu þau, er Sigmundur hét, og var þá níu
vetra gamall er þetta var, og var bćði mikill og skörulegur. Beinir átti friðlu er Þóra hét og son við
henni er Þórir hét; hann var þá ellefu vetra gamall og hinn efnilegsti.
Það er að segja eitthvert sinn, þá er þeir brćður voru að bÅ›i sínu, Brestir og Beinir, í Dímun, að þeir
fóru í eyna Dímun hina litlu; hÅ›n er óbyggð. Þar létu þeir ganga sauðfé sitt og naut þau er þeir ćtluðu
til sláturs. Sveinarnir beiddu að fara með þeim, Sigmundur og Þórir. Þeir brćður létu það eftir þeim,
og fara nÅ› til eyjarinnar. Þeir brćður höfðu nÅ› öll vopn sín.
Svo er frá Bresti sagt að hann var bćði mikill og sterkur og hverjum manni betur vopnfćr, vitur maður
og vinsćll við alla sína vini. Beinir bróðir hans var og vel að sér gjörr, og komst þó eigi til jafns við
bróður sinn.
NÅ› fóru þeir frá eyjunni Dímun hinni litlu, og er þeir sóttu mjög að eyjunni Dímun hinni byggðu, þá sá
þeir þrjÅ› skip fara í mót sér, hlaðin af mönnum og vopnum, og voru tólf menn á hverju skipi. Þeir
kenndu þessa menn, og var þar Hafgrímur Å›r Suðurey og Þrándur Å›r Götu á öðru skipi, Bjarni Å›r
Svíney á hinu þriðja skipi. Þeir komust á milli þeirra brćðra og eyjarinnar, og náðu þeir eigi lendingu
sinni og komu upp skipi sínu í fjöruna einhvers staðar, en þar var hamarklettur einn upp frá þeim
brćðrum, og hlupu þeir upp á með vopnum sínum, og sveinana settu þeir þar niður hjá sér á klettinn.
Kletturinn var víður ofan og vígi gott.
NÅ› koma þeir Hafgrímur að og þessi þrjÅ› skip, og hlaupa þegar af skipunum og upp í fjöruna að
klettinum, og veita þeir Hafgrímur og Svíneyjar-Bjarni þegar aðsókn að þeim brćðrum, en þeir verjast
vel og drengilega. Þrándur reikaði eftir fjörunni og skipverjar hans og voru eigi í aðsókn. Brestir varði
þar klettinn, er hćgra var til aðsóknar, en verra til varnar. NÅ› áttust þeir við um stund, og vannst eigi
skjótt með þeim.
Þá mćlti Hafgrímur: "Það átta eg skilið við þig, Þrándur, að þÅ› veittir mér lið, og til þess gaf eg þér fé
mitt," sagði hann.
Þrándur svarar: "ÞÅ› ert skauð að meiri að þÅ› getur eigi sótt tvo menn við tvennar tylftir manna, og er
það háttur þinn að hafa jafnan aðra á skotspćni fyrir þér og þorir lítt í nánd að koma þegar nokkur er
mannraun í. Vćri það ráð, ef nokkur dáð er í þér, að ráðast fyrstur upp að Bresti, en aðrir fylgdi þér
eftir, ella sé eg það að þÅ› ert öngu nżtur" - og eggjar nÅ› sem ákaflegast.
Og eftir þetta hleypur Hafgrímur upp í klettinn að Bresti og leggur til hans með spjóti og rekur á
honum miðjum og í gegnum hann. Og er Brestir skilur að þetta er hans banasár, þá gengur hann á lagið
og að honum Hafgrími og höggur til hans með sverði, og kemur höggið á vinstri öxl Hafgrími og klauf
ofan öxlina og síðuna svo að höndin féll frá í burt, og féll Hafgrímur dauður ofan fyrir klettinn og þar
Brestir á hann ofan, og lét þar hvortveggi líf sitt.
NÅ› sćkja þeir að Beini í annan stað, og verst hann vel; og lauk svo að Beinir lét þar líf sitt.
Svo segja menn að Brestir yrði þriggja manna bani áður hann drap Hafgrím, en Beinir tveggja manna
bani.
6
Og eftir þessi tíðendi þá mćlti Þrándur að drepa skyldi sveinana, Sigmund og Þóri. Bjarni svarar: "Eigi
skal þá drepa," sagði hann.
Þrándur svarar: "Því er að skipta þó," sagði hann, "að þeir verða banar þeirra manna flestra er hér eru,
ef þeir ganga undan."
Bjarni svarar: "Eigi skal þá heldur drepa en mig," sagði hann.
"Eigi var mér og þetta alvara," sagði Þrándur; "vilda eg gjöra til raun við yður, hversu þér tćkið undir
þetta; skal eg nÅ› bćta þetta sveinunum, er eg hefi verið staddur á fundi þessum, og bjóða þeim til
fósturs."
Sveinarnir sátu á klettinum og sá upp á þessi tíðendi, og grét Þórir, en Sigmundur mćlti: "Grátum eigi
frćndi, en munum lengur."
Og eftir það fóru þeir í burt, og lét Þrándur sveinana fara heim í Götu, en lík Hafgríms var flutt til
Suðureyjar og þar jarðað að fornum sið, en vinir þeirra Brestis og Beinis fluttu lík þeirra heim til
SkÅ›feyjar og grófu þar, enn að fornum sið.
NÅ› spurðust þessi tíðendi um allar Fćreyjar, og harmaði hver maður þá brćður.
8. kafli
Þetta sumar kom skip af Noregi til Fćreyja, og hét Hrafn stżrimaður, víkverskur að ćtt og átti garð í
TÅ›nsbergi. Hann sigldi jafnan til Hólmgarðs, og var hann kallaður Hólmgarðsfari. Skip það kom í
Þórshöfn.
En er þeir voru bÅ›nir, kaupmennirnir, þá er það að segja einn morgin, að þar kemur Þrándur Å›r Götu á
skÅ›tu einni og leiðir Hrafn stżrimann á eintal og kveðst hafa að selja honum þrćlaefni tvö. Hann
kveðst eigi kaupa vilja fyrr en hann sći. Þrándur leiðir þar fram sveina tvo kollótta í hvítum kuflum.
Þeir voru fríðir sjónum, en þrÅ›tnir í andliti af harmi.
Hrafn mćlti þá er hann sá sveinana: "Er eigi það, Þrándur, að sveinar þessir sé synir þeirra Brestis og
Beinis er þér drápuð fyrir skömmu?"
"Eg hygg víst svo vera," sagði Þrándur.
"Eigi koma þeir í mitt vald," sagði Hrafn, "svo að eg gefa fé fyrir þá."
"Við skulum þá sveigja til svo," sagði Þrándur, "og eig hér tvćr merkur silfurs, er eg vil gefa þér til að
þÅ› flytir þá í brott með þér svo að aldri komi þeir síðan til Fćreyja." Hellir nÅ› silfrinu í kné honum
stżrimanninum, telur nÅ› og tjár fyrir honum; líst Hrafni fagurt silfrið, og verður þetta af, að hann tekur
við sveinunum, og siglir hann nÅ› á haf þegar honum gefur byr og kemur þar að Noregi, sem hann
mundi kjósa, austur við TÅ›nsberg, og er hann þar um veturinn og sveinarnir með honum og eru vel
haldnir.
9. kafli
Um vorið bjó hann skip sitt til austurferðar og spyr þá sveinana hversu þeir þćttist þá komnir.
Sigmundur svarar: "Vel hjá því sem þá er við vorum í valdi Þrándar."
7
Hrafn spyr: "Viti þið sammćli okkur Þrándar?" sagði hann.
"Vitu við víst," sagði Sigmundur.
"Eg ćtla það ráð," sagði Hrafn, "að þið farið hvert er þið vilið fyrir mér, og svo silfur það er Þrándur
fékk mér í hendur með ykkur, þá ćtla eg svo best komið að þið hafið það til atvinnu ykkur, og eruð þið
þó helsti fáráðir í ókunnu landi."
Sigmundur þakkaði honum og kvað honum vel fara, þar sem þá var komið þeirra máli.
NÅ› er að segja frá Þrándi, að hann tekur undir sig ríki allt í Fćreyjum og allt fé það og eignir er þeir
hafa átt brćður, Beinir og Brestir frćndur hans, og hann tekur til sín sveininn Össur Hafgrímsson og
fóstraði hann. Össur var þá tíu vetra gamall. Réð nÅ› Þrándur einn öllu í Fćreyjum, og treystist engi
honum þá í móti að mćla.
10. kafli
Það sumar er þeir brćður, Brestir og Beinir, voru drepnir, varð höfðingjaskipti í Noregi; var felldur frá
landi Haraldur gráfeldur, en Hákon jarl kom í staðinn og var þá fyrst skattjarl Haralds konungs
Gormssonar og hélt ríki af honum. Var þá eytt öllu ríki þeirra Gunnhildarsona; sumir voru drepnir, en
sumir flżðu Å›r landi.
NÅ› er að segja frá þeim Sigmundi og Þóri, að þeir eru tvo vetur síðan í Víkinni er Hrafn lét þá lausa,
og er þá upp gengið féð það er Hrafn fékk þeim, og er Sigmundur þá tólf vetra gamall, en Þórir fjórtán
vetra. Spyrja til ríkis Hákonar jarls og gera nÅ› það ráð fyrir sér að vitja hans, ef þeir mćtti því við
koma; þykir þeim sér það líklegast til nokkurs góðs, er feður þeirra höfðu honum þjónað. Ganga nÅ› Å›r
Víkinni til Upplanda og þannveg austur eftir Heiðmörk og norður til Dofrafjalls og koma þar við vetur
sjálfan, og snjóvar þá á fyrir þeim og vetrar. Ráða þeir þó á fjallið með litlu ráði, fara villt og liggja Å›ti
svo að mörgum dćgrum skipti matarlausir, og þá lagðist Þórir fyrir og biður Sigmund þá hjálpa sér og
leita af fjallinu. Hann kvað að þeir skyldu báðir af koma eða hvorgi þeirra ella. En sá var munur krafta
þeirra að Sigmundur leggur Þóri á bak sér, og veit þá heldur fyrir ofan. Dösuðust nÅ› mjög báðir; finna
nÅ› eitt kveld dalverpi nokkuð á fjallinu og fóru nÅ› eftir því, og um síðir kenna þeir reykjarþef, og því
nćst finna þeir bć og ganga inn og finna stofu. Þar sátu konur tvćr, önnur við aldur, en önnur ung
stÅ›lka; báðar voru þćr fríðar sjónum. Þćr heilsuðu vel sveinum þessum og drógu af þeim klćðin, en fá
þeim þurr klćði í staðinn; og brátt gefa þćr þeim mat að eta, og síðan fylgja þćr þeim til svefns og bÅ›a
um þá vel og segja að þćr vilja að þeir yrði eigi fyrir bónda er hann kemur heim, kvað hann vera
stygglyndan.
NÅ› vaknar Sigmundur við það að maður kemur inn, mikill vexti og í hreinbjálfa og hafði hreindżri á
baki. Hann hafði uppi nasarnar og var yggldur og spurði hvað komið vćri. HÅ›sfreyja sagði að þar voru
komnir sveinar tveir, veslingar, kalnir og máttdregnir mjög, svo að komnir eru að bana.
Hann svarar: "Svo máttu oss skjótast uppi hafa að þið takið mennina í vor hÅ›s, og hefi eg það oft sagt
þér."
"Eigi nennta eg," sagði hÅ›sfreyja, "að svo vćnlegir menn dći hér hjá hÅ›sum vorum."
Bóndi lét þá vera kyrrt, og fóru þau til matar og síðan til svefns.
8
Tvćr voru rekkjur í svefnhÅ›si; lágu þau bóndi og hÅ›sfreyja í annarri, en dóttir bónda í annarri hvílu, en
bÅ›ið var um sveinana þar í hÅ›sinu.
En um morgininn var bóndi snemma á fótum og mćlti til sveinanna: "Það þyki mér sem þćr vili
konurnar að þið hvílist hér í dag ef ykkur þykir svo henta."
Þeir kváðust það gjarna vilja.
11. kafli
NÅ› var bóndi í brott um daginn og kom heim að kveldi og var vel kátur við þá Sigmund. En annan
morgin kom bóndi til sveinanna og mćlti: "Auðið varð þess, að ykkur bćri hingað að hÅ›sum mínum.
NÅ› þyki mér það ráð að þið dvelist hér í vetur, ef ykkur þykir svo betur gegna. Virðist þeim konum vel
til ykkar, en þið hafið farið þvert af veginum, og er langt til byggða alla vega héðan."
Þeir Sigmundur þakka bónda boð sitt og sögðust það gjarna vilja, að vera þar.
Bóndi mćlti að þeir skyldi þiggja vel að þeim hÅ›sfreyju og taka höndum til þess er þćr þyrfti, - "en eg
mun í brottu vera hvern dag að leita oss að föngum, ef svo vill verða."
NÅ› eru þeir þar sveinarnir, og er þeim vel veitt, og eru þćr vel við þá, og þykir þeim þar gott, en bóndi
er á burtu hvern dag.
Þar voru hÅ›s góð og ramleg og bÅ›ist um vel. Bóndi nefndist Úlfur, en Ragnhildur kona hans, en
Þuríður dóttir þeirra. HÅ›n var hin fríðasta kona sżnum og mikilÅ›ðleg. Góður þokki var með þeim
Sigmundi og Þuríði og töluðu oftlega, og lagði bóndi og hÅ›sfreyja ekki orð í það.
Líður nÅ› vetur og kemur sumarmáladagurinn hinn fyrsti. Þá kemur Úlfur bóndi að máli við Sigmund
og mćlti: "Svo er háttað," sagði hann, "að þið hafið hér verið í vetur með mér. NÅ› ef ykkur þykir eigi
annað sżnna fyrir liggja en vera hér, þá skal ykkur það heimilt, og vita að þið þroskist hér. Má vera að
oss sé nokkurir fleiri hlutir saman ćtlaðir. En einn er sá hlutur að eg vil vara ykkur við, að þið farið
eigi í skóg þann er norður er frá bćnum."
Þeir játuðu þessu og þökkuðu Úlfi bónda boð sitt, og þekktust þetta boð gjarna.
12. kafli
Tjörn ein var þaðan skammt frá bćnum, og fór bóndi þangað til og vandi þá við sund. Þá fóru þeir í
skotbakka og vöndust við skot, og varð Sigmundur skjótt áskynja allra íþrótta Úlfs, svo að hann varð
hinn mesti íþróttamaður og báðir þeir Þórir, og komst hann þó eigi til jafns við Sigmund. Úlfur var
mikill maður og sterkur, og það skildu þeir frćndur að hann var hinn mesti íþróttamaður.
Þeir voru þar nÅ› þrjá vetur, og var Sigmundur þá fimmtán vetra, en Þórir sautján vetra. Sigmundur var
þá gildur maður fyrir þroska sakir og báðir þeir, og var Sigmundur þó öllum hlutum fremri, þó að hann
vćri tveim vetrum yngri.
Og nÅ› er það eitt hvert sinn um sumarið að Sigmundur mćlti til Þóris: "Hvað mun varða þó að við
farim í skóg þenna er hér er norður frá garði?"
9
Þórir svarar: "Á því er mér engi forvitni," segir hann.
"Ekki er mér svo gefið," segir Sigmundur, "og þangað skal eg fara."
"ÞÅ› munt ráða hljóta," segir Þórir, "en brjótum við þá boðorð fóstra míns."
NÅ› fóru þeir, og hafði Sigmundur viðaröxi eina í hendi sér; koma í skóginn og í rjóður eitt fagurt. Og
er þeir hafa þar eigi lengi verið, þá heyra þeir brak mikið í skóginn, og brátt sá þeir björn mikinn
harðla og grimmlegan. Það var viðbjörn mikill, Å›lfgrár að lit. Þeir hlaupa nÅ› aftur á stíginn þann er þeir
höfðu þangað farið. Stígurinn var mjór og þröngur, og hleypur Þórir fyrir, en Sigmundur síðar. Dżrið
hleypur nÅ› eftir þeim á stíginn, og verður því þröngur stígurinn, og brotna eikurnar fyrir því.
Sigmundur snżr þá skjótt Å›t af stígnum millum trjánna og bíður þar til er dżrið kemur jafnfram honum;
þá höggur hann jafnt meðal hlusta á dżrinu með tveim höndum svo að exin sökkur, en dżrið fellur
áfram og er dautt, þvíað það hefir engi fjörbrot. Þórir varð nÅ› þessa var og mćlti svo: "Þér varð þessa
þrekvirkis auðið, frćndi," sagði Þórir, "en eigi mér, og er það og líklegast að eg sé um margt þinn
eftirbátur."
Sigmundur mćlti: "NÅ› skulu við freista að við getim reist upp dżrið."
Svo gera þeir og geta upp reist, sveigja svo að trén að eigi má falla, reka kefli í munninn, og þykir
dżrið þá gapa munninum. Fara nÅ› heim eftir þetta.
Og er þeir koma heim, þá er Úlfur fóstri þeirra heima í tÅ›ni fyrir og var þá á ferð kominn að leita
þeirra. Hann er þá ófrżnlegur og spurði hvert þeir hefði farið.
Sigmundur svarar: "NÅ› er illa orðið, fóstri minn," sagði hann. "Við höfum nÅ› brugðið af ráðum þínum,
og hefir björninn elt okkur."
Úlfur svarar: "Slíks var að von að svo mundi fara, en það munda eg vilja að hann elti ykkur eigi oftar,
en þó er þetta dżr svo að eg hefi eigi traust á borið að glettast við, en þó skulum nÅ› freista," sagði
hann.
Snżr Úlfur nÅ› inn og tekur eitt spjót í hönd sér og hleypur nÅ› til skógarins og þeir Sigmundur með
honum. Úlfur sér nÅ› björninn og hleypur að þegar og rekur á spjótið, og fellur björninn við. Úlfur sér
að dżrið er dautt áður og mćlti: "Hćði þið nÅ› að mér, eða hvor ykkar hefir drepið dżrið?"
Þórir svarar: "Ekki er mér að eigna af þessu, fóstri," segir hann, "og hefir Sigmundur drepið dżrið."
"Þetta er hið mesta þrekvirki," segir hann, "og munu hér mörg eftir fara þín afreksverk, Sigmundur,"
sagði hann.
NÅ› fara þeir heim eftir þetta, og hefir Úlfur enn meiri mćti á Sigmundi þaðan frá en áður.
13. kafli
NÅ› eru þeir frćndur með Úlfi þar til að Sigmundur er átján vetra, en Þórir tuttugu. Sigmundur var þá
frágjörðamaður á vöxt og afl og alla atgjörvi; þá er það skjótast af honum að segja, að hann hefir nćst
gengið Ólafi Tryggvasyni um allar íþróttir.
Og nÅ› er svo er komið, þá segir Sigmundur Úlfi fóstra sínum að hann vill á brott leita, - "og þykir mér
lítil okkur afdrif verða munu ef við forvitnumst eigi til annarra manna."
10
"Það skal og vera sem þið vilið," segir Úlfur.
En það höfðu þeir fundið, að hvert haust og hvert vor, meðan þeir voru þar, að Úlfur var í brottu sjö
nćtur eða því nćr og hafði þá heim margt í birgðum, léreft og klćði, eða þá hluti aðra er þau þurftu að
hafa.
NÅ› lćtur Úlfur gera þeim klćði og bżr þá vel í brott. Það finnst á konunum að þeim þykir mikið fyrir
skilnaðinum og þó meira hinni yngri. Skilja nÅ›, og fara þeir brott, og fer Úlfur á leið með og fylgir
þeim um Dofrafjall, þar til er þeir sjá norður af til Orkadals. Þá sest Úlfur niður og segir að hann vill
hvílast. NÅ› setjast þeir niður allir.
Þá mćlti Úlfur: "NÅ› forvitnar mig að vita hverja eg hefi hér fóstrað eða hverrar ćttar þið eru, eða hvar
ykkart fósturland er."
Þeir segja nÅ› allt frá sinni ćvi, það er liðið var.
Úlfur harmar þá mjög.
Þá mćlti Sigmundur: "NÅ› vil eg fóstri," segir hann, "að þÅ› segir okkur frá ćvi þinni, hvað þar hefir um
liðið."
"Svo skal nÅ› og vera," segir Úlfur.
14. kafli
Þar tek eg þá til sögu minnar, að Þórálfur hét bóndi er bjó á Heiðmörk á Upplöndum. Hann var ríkur
maður og sżslumaður Upplendingakonunga. Hann var kvongaður maður og hét Iðunn kona hans, en
Ragnhildur dóttir hans og var nćr allra kvenna fríðust sżnum.
Sá bóndi bjó eigi langt þaðan, er Steingrímur hét, góður bóndi og vel fjáreigandi. Þóra hét kona hans.
Son áttu þau er Þorkell hét; hann var efnilegur maður, mikill og sterkur.
Það var iðn Þorkels er hann var heima með feður sínum, að hvert haust er frosta tók og ísa lagði á
vötn, þá lagðist hann Å›t á merkur og nokkurir félagar hans með honum og veiddi dżr, og var hinn
mesti bogmaður. Var þessi hans iðn þá er þurrafrost tekur til, og af þessu var hann kallaður þurrafrost.
Eitthvert sinn kom Þorkell að máli við föður sinn og sagði, að hann vill að hann fái honum kvonfang
og biði til handa honum Ragnhildar dóttur Þórálfs bónda. Faðir hans svarar, að hann vill hátt stökka,
en þetta verður þó, að þeir feðgar fara til Þórálfs bónda og bera upp eyrendi sín um bónorð Þorkels við
dóttur hans Ragnhildi. Þórálfur svarar seinlega og kveðst hafa hćrra hugað henni en þar er Þorkell er,
en kveðst öllu vildu vel svara fyrir vingan þeirra Steingríms, en kvað þó ekki mundu af þessu verða.
Skilja við svo bÅ›ið og fara heim.
15. kafli
Litlu eftir þetta fer Þorkell heiman við annan mann um nótt, þá er hann fréttir að Þórálfur er eigi heima
og farinn í sżslu sína. Þeir Þorkell ganga inn um nóttina og að hvílu Ragnhildar og tekur hana upp í
fang sér og ber hana Å›t og flytur hana heim með sér. Faðir hans varð illa við þetta og kvað hann taka
stein um megn sér og bað hann flytja hana heim skjótt. Hann svarar: "Eigi mun eg það gjöra."
11
Steingrímur faðir hans bað hann þá í brottu verða.
Þorkell gerði þá svo: fór í burt með Ragnhildi og lagðist á skóga Å›t. Þar voru í ferð með honum ellefu
menn; þeir voru félagar hans og leikbrćður.
NÅ› kemur Þórálfur bóndi heim og verður var þessara tíðenda og safnar þegar mönnum að sér og hafði
hundrað manna og fer til Steingríms bónda og biður hann selja fram son sinn og fá honum í hendur
dóttur sína.
Steingrímur kvað þau eigi þar vera.
Þeir Þórálfur rannsökuðu þar og fundu eigi það er þeir vildu. Eftir það fóru þeir á skóginn og leituðu
þeirra og skiptu með sér leitinni, og voru þá þrír tigir manna með Þórálfi.
NÅ› er það einn dag að Þórálfur sér tólf menn í skóginum og konu hið þrettánda, og þykjast nÅ› vita, og
halda þangað til.
NÅ› tala förunautar Þorkels til, að menn drífi að þeim. Spyrja nÅ› Þorkel hvað ráðs skal taka. Hann
svarar: "Hóll einn er hér skammt frá oss, og munu vér þangað fara allir; er það vígi gott. Skulu vér
brjóta þar upp grjót og veita karlmannlega vörn."
Og nÅ› fara þeir á hólinn og bÅ›ast þar við.
Brátt koma þeir Þórálfur að og láta þegar drífa vopn á þá, en þeir Þorkell verjast vel og drengilega.
Svo lżkur þeirra fundi að tólf menn falla af Þórálfi, en sjö af Þorkeli, en sárir fimm, þeir er eftir voru:
Þórálfur bóndi var sár til ólífis.
NÅ› flżr Þorkell í skóginn og félagar hans með honum, og skilur þar með þeim; og er Ragnhildur nÅ› þar
eftir, og er hÅ›n flutt til byggða með föður sínum. Og er Þórálfur kemur í byggð, deyr hann Å›r sárum
þessum, og er það sögn manna að Þorkell yrði banamaður hans.
Þessi tíðendi spurðust nÅ›. Fer Þorkell heim til föður síns, og er hann lítt sár, en flestir förunautar hans
meir. Eru þeir nÅ› grćddir.
16. kafli
Eftir þetta stefna þing Upplendingar, og er Þorkell þurrafrost gerr Å›tlagi á þinginu.
Og er þeir feðgar frétta þetta, þá segir Steingrímur að Þorkell má eigi heima þar vera meðan þeir leita
mest eftir honum; - "skaltu fara, frćndi, til ár þeirrar er hér fellur skammt frá bćnum, en þar eru
gljÅ›fur mikil upp með ánni og í árgljÅ›frunum er hellir einn, og veit það fylgsni engi nema eg. Þangað
skaltu fara og hafa mat með þér."
Svo gjörir Þorkell, að hann er í hellinum meðan mest er leitin og verður eigi fundinn. Dauflegt þykir
honum þar, og er stund líður fer hann burt Å›r hellinum og til bćjar þess er Þórálfur bóndi hafði átt og
tekur nÅ› Ragnhildi í burt í annan tíma og rćðst nÅ› á fjöll og eyðimerkur; - og hér nem eg staðar, sagði
hann, "sem nÅ› hefi eg byggð mína setta, og hér hefi eg verið síðan og við Ragnhildur átján vetur, og er
það aldur Þuríðar dóttur minnar. NÅ› hefi eg sagt ykkur ćvisögu mína," segir hann.
12
"Mikil þyki mér saga þín, fóstri," segir Sigmundur. "En nÅ› vil eg segja þér, að eg hefi eigi vel launað
þér þinn velgjörning og fóstur, því að dóttir þín sagði mér þá er við skildum að hÅ›n vćri með barni, og
er þar engi maður í tigi til nema eg, og því fór eg mest í brott, að eg hugði að okkur mundi það á
skilja."
Þorkell svarar: "Löngu vissa eg það, að með ykkur var ástarþokki, og vilda eg það ekki meina ykkur."
Sigmundur mćlti: "Þess vil eg beiða ykkur, fóstri minn, að þÅ› giftir eigi Þuríði dóttur þína, því að hana
skal eg eiga, eða öngva konu ella."
Þorkell svarar: "Eigi mun dóttir mín betra manni giftast; en þess vil eg biðja þig, Sigmundur, að ef þÅ›
fćr framkvćmd með höfðingjum, að þÅ› munir nafn mitt og komir mér í þrift og í sćtt við sveitunga
mína, þvíað mjög leiðist mér nÅ› í óbyggðum þessum."
Sigmundur játaði því, ef hann mćtti svo við komast.
Og nÅ› skilja þeir, og fóru þeir frćndur til þess er þeir koma á Hlaðir til Hákonar jarls. Þar hafði hann
aðsetu. NÅ› ganga þeir fyrir jarl og kveðja hann, en hann tók því vel og spyr hvað mönnum þeir sé.
Sigmundur kveðst vera Brestisson, - "þess er var sżslumaður yðvar of hríð í Fćreyjum og þar drepinn.
Hefi eg því, herra, yðvarn fund sótt, að eg vćnti mér af yður góðrar framkvćmdar, og vilda eg yður,
herra, á hendi bindast og við báðir frćndur."
Hákon jarl sagðist eigi vita gjörla hver maður hann var, - "en eigi ertu ólíkur Bresti, en sjálfur verður
þÅ› þig í ćtt að fćra en eigi spari eg mat við þig," - og vísaði þeim til sćtis hjá gestum sínum. Og var
Sveinn Hákonarson ungur og með hirð föður síns í þenna tíma.
17. kafli
Sigmundur kom sér í tal við Svein jarlsson og lék fyrir honum marga fimleika, og hendi jarlsson mikið
gaman að honum.
Sigmundur flutti mál sitt fyrir Sveini og bað hann leggja til með sér að hann fengi nokkura
framkvćmd af föður sínum.
Sveinn spyr hvers hann beiddist.
"Í hernað vilda eg helst," sagði Sigmundur, "ef faðir þinn vill efla mig."
"Slíkt er vel hugsað," sagði Sveinn.
Líður nÅ› veturinn framan til jóla.
Og að jólum kemur þar Eiríkur jarl Hákonarson austan Å›r Víkinni; hann hafði þar aðsetu. Sigmundur
kemur sér í tal við Eirík jarl og kćrir fyrir honum sinn vanda. Heitur Eiríkur jarl honum sinni umsżslu
við Hákon föður sinn og kveðst eigi skulu minna til leggja með honum en Hákon jarl.
Og eftir jólin vekur Sigmundur til við Hákon jarl, að hann mundi efla hann með nokkuru móti og láta
hann njóta föður síns Brestis, er hann var hans þjónustumaður.
Hákon jarl svarar: "Víst fékk eg þar tjón góðrar fylgdar er Brestir var drepinn, hirðmaður minn, hinn
vaskasti maður, og ills vćri þeir frá mér verðir, er hann drápu, eða til hvers mćlir þÅ›?"
13
Sigmundur kveðst helst vilja fara í víking og fá þá annað hvort nokkurn frama eða bana.
Jarl kvað það vel mćlt, - "og munt þÅ› vita í vor, er menn bÅ›ast ferða sinna, hversu eg vil þá vera láta."
Líður nÅ› af veturinn, og þá heimtir Sigmundur fram vinmćli Hákonar jarls, en jarl svarar: "Langskip
eitt vil eg fá þér og þar á fjóra tigu manna með vopnum, og mun það lið lítt vandað þvíað flestir munu
ekki fÅ›sir að fylgja þér, Å›tlendum manni og ókunnum."
Sigmundur þakkaði jarli og segir Eiríki tillag föður síns.
Jarl svarar: "Lítið framlag, en þó má þér gagn að verða; en annað skip vil eg fá þér og á fjóra tigu
manna," - og var það skip að öllu vel bÅ›ið, er Eiríkur fékk honum.
NÅ› segir hann Sveini hvert tillag þeirra var feðga.
Sveinn svarar: "Mér er svo bÅ›ið eigi jafnhćgt um framlögin við vini mína sem þeim feðgum, en þó
skal eg fá þér hið þriðja skip og á fjóra tigu manna, og skulu það vera þjónustumenn mínir, og vćnti eg
að þeir fylgi þér best af þeim mönnum er þér eru fengnir til fylgdar."
18. kafli
Sigmundur bżst nÅ› til fylgdar við menn sína og siglir þegar hann er bÅ›inn austur til Víkur og svo til
Danmerkur og í gegnum Eyrarsund, og allt í hið eystra salt fer hann um sumarið og verður lítið til
fengjar. Treystist hann hvergi til að halda þar er mikið er fyrir við þenna liðskost. Hann lćtur þó fara
kaupmenn í friði. Siglir þó austan er á leið sumarið, þar til er hann kemur undir Elfarsker; þar er jafnan
víkingabćli mikið. Og er þeir hafa lagt í lćgi undir einn hólma, þá gengur Sigmundur upp í skerið og
vill litast um. Hann sér að öðrum megin undir hólmanum liggja fimm skip, og var dreki hið fimmta.
Hann fer þá til manna sinna og segir þeim að fimm víkingaskip liggja öðrum megin undir skerinu; -
"nÅ› vil eg það segja yður, að mér er lítið um að flżja þeirra fund að öllu óreyndu. Munu vér og aldri
frama fá nema vér leggim vort ráð í hćttu."
Þeir báðu hann fyrir sjá.
"NÅ› skulu vér bera grjót á skipin," sagði Sigmundur, "og bÅ›ast við sem oss þykir líkast. Vér skulum
leggja skipum vorum í utanverðan þenna vog er nÅ› eru vér komnir, þvíað vogurinn er þar mjóstur, og
svo leist mér í kveld, er vér sigldum inn, að eigi mundu skipin fá inn lagt hjá oss ef vér leggjum þrjÅ›
skip vor jafnfram, og má oss það duga, að þeir leggi eigi öllu megin að oss."
Þetta gera þeir.
En um morgininn er þeir hafa lagt skip sín í utanverðan voginn, þá róa þar að þeim á fimm skipum
víkingar, og stendur maður í stafni á drekanum, mikill og sterklegur, og spyr þegar hver fyrir
skipunum réði. Sigmundur nefndi sig og spyr hann að nafni. Hann kveðst Randvér heita og ćttaður
austan Å›r Hólmgarði og kvað þeim tvo kosti til vera: að þeir gćfi upp skip sín og sjálfa sig í hans vald,
eða verja sig ella. Sigmundur kvað þá kosti ójafna og sagði að þeir mundi freista hljóta fyrst vopna
sinna. Randvér bað sína menn að leggja á þrem skipum, er eigi mátti öllum að koma, en hann vildi sjá
fyrst hversu fćri.
Sigmundur stżrði skipi því er Sveinn jarlsson hafði fengið honum, en Þórir því er Eiríkur jarl hafði átt.
14
NÅ› leggjast þeir að og berjast. Láta þeir Sigmundur ganga grjót svo ákaft í fyrstu að hinir megu ekki
annað en hlífa sér, og er farið er grjótið, gera þeir skothríð harða, og fellur lið margt af víkingum, en
fjöldi sár. NÅ› taka þeir Sigmundur til höggvopna sinna. Tekur nÅ› að halla bardaganum á lið Randvés.
En er hann sér ófarar sinna manna kvað hann þá vera auvirðismenn mikla, er þeir sigruðu eigi þá menn
er hann kvað ekki að mönnum vera mundu. Þeir kváðu hann oft eggja sig, en hlífa sér; báðu hann nÅ›
ráðast í móti. Hann kvað svo vera skyldu. Leggur hann nÅ› að drekanum og annað skip er menn voru
hvíldir á, en skipar hið þriðja ósárum mönnum. Leggjast nÅ› að í annað sinn og berjast, og er nÅ› miklu
stríðari orrusta en fyrr.
Sigmundur var fremstur sinna manna á sínu skipi og höggur bćði hart og títt. Þórir frćndi hans gengur
vel fram. Berjast nÅ› lengi svo að eigi má í millum sjá hvorir drjÅ›gari verða.
Þá mćlti Sigmundur til sinna manna: "Eigi munu vér sigrast á þeim til þrautar, nema vér reynim oss
framar. NÅ› vil eg ráða til uppgöngu á drekann og fylgið mér drengilega."
NÅ› kemst Sigmundur upp á drekann og þeir tólf saman og drepur mann, og brátt annan, en þeir fylgja
honum vel. Þórir kemst og á drekann við fimmta mann. Hrökkur nÅ› allt undan þeim. Og er Randvér
sér þetta, hleypur hann fram og í mót Sigmundi, og mćtast þeir og berjast mjög lengi.
NÅ› sżnir Sigmundur íþrótt sína og kastar sverði sínu og fleygði í loft upp og tekur vinstri hendi
sverðið, en skjöldinn hćgri hendi og höggur með sverðinu til Randvés og tekur undan honum fótinn
hćgra fyrir neðan kné. Randvér fellur þá. Sigmundur veitir honum hálshögg það er af tók höfuðið. Þá
ćpa Sigmundar menn heróp, og eftir það flżja víkingar á þrem skipum, en þeir Sigmundur ryðja
drekann, svo að þeir drepa hvert mannsbarn er á var.
NÅ› kanna þeir lið sitt, og eru fallnir þrír tigir manna af liði Sigmundar. Leggja nÅ› skipin í lćgi og
binda sár sín og hvíla sig þar nokkurar nćtur.
NÅ› tekur Sigmundur drekann til sín og annað skip er eftir varð. Þeir taka þar mikið fé, bćði í vopnum
og öðrum gripum. Sigla nÅ› í burt og til Danmerkur og svo norður til Víkurinnar og finna Eirík jarl, og
fagnar hann vel Sigmundi og bżður honum með sér að vera. Sigmundur þakkar jarli boðið, en kveðst
norður mundu fara fyrst til Hákonar jarls, en lét þar eftir tvö skip sín í varðveislu jarls, er þeir höfðu lítt
skipað.
NÅ› koma þeir til Hákonar jarls, og fagnar hann vel Sigmundi og hans félögum, og er Sigmundur með
jarli um veturinn og gjörist frćgur maður mjög.
En að jólum um veturinn gjörðist Sigmundur hirðmaður Hákonar jarls og þeir Þórir báðir, og sátu nÅ›
um kyrrt í góðum fagnaði.
19. kafli
Þenna tíma réð fyrir Svíþjóðu Eiríkur konungur hinn sigursćli, Bjarnarson, Eiríkssonar,
Eyvindarsonar. Hann var ríkur konungur.
Einn vetur höfðu kaupmenn tólf saman norrćnir farið austan um Kjöl til Svíþjóðar, og er þeir komu í
Svíaríki áttu þeir kaupstefnu við landsmenn, og skildi þá á í kaupstefnunni, og drap norrćnn maður
einn svenskan mann. Og er Eiríkur konungur spyr þetta, sendir hann til gesti sína og lćtur drepa þessa
tólf menn.
15
Og nÅ› um vorið spyr Hákon jarl hvert Sigmundur ćtlaði að halda um sumarið.
Sigmundur sagði að það skyldi á hans forsjó.
Hákon jarl mćlti: "Það vilda eg að þÅ› fćrir nökkvað nćrri ríki Svíakonungs og minntist þess á Svíum
er þeir drápu tólf menn mína um veturinn fyrir litlu, og hefir engi hefnd fyrir komið."
Sigmundur kveðst svo gera mundu, ef svo vildi til takast.
Hákon jarl fćr þá einvalalið Sigmundi af hirð sinni, sumt leiðangurslið. Voru nÅ› allir fÅ›sir til
Sigmundar. Halda nÅ› austur til Víkur og finna Eirík jarl, og fćr hann Sigmundi enn frítt lið, og hefir
Sigmundur nÅ› vel þrjÅ› hundruð manna og fimm skip vel skipuð. Sigla þaðan suður til Danmerkur og
svo austur fyrir Svíaveldi. Þar leggja þeir skipum sínum að Svíþjóð, austan að landinu.
Sigmundur segir þá sínum mönnum: "Hér munu vér veita uppgöngu og skulum fara hermannlega."
Þeir ganga nÅ› á land upp og koma í byggðina með þrjÅ› hundruð manna og drepa menn, en taka fé,
brenna bći. Stökkur nÅ› landsfólkið undan á merkur og skóga sem undan komust.
Þaðan eigi langt í brott er þeir ráku flóttann réð fyrir sżslumaður Eiríks konungs, er Björn hét; safnar
liði að sér, er hann fréttir hernaðinn og verður fjölmennur og kemst á milli þeirra og skipanna.
Og einn dag sjá þeir landherinn.
Þá tala menn Sigmundar um hvað ráðs skal taka.
"Mörg eru enn góð til," sagði Sigmundur, "og oftar sigrast þeim eigi vel er fleiri eru saman, ef menn
eru skeleggir til móts. NÅ› skulu vér það ráð taka að fylkja liði voru og gera á svínfylking. Skulu við
Þórir frćndur vera fremstir, en þá þrír og fimm, en skjaldaðir menn skulu vera Å›t í arma tveim megum,
og ćtla eg það ráð vort að vér skulum hlaupa að fylkingu þeirra og vita að vér komimst svo í gegnum,
en Svíar munu ekki fastir á velli."
Þetta gera þeir; hlaupa nÅ› að fylkingu Svía og komast í gegnum. Verður nÅ› orrusta mikil, og fellur
margt manna af Svíum. Gengur Sigmundur nÅ› vel fram og höggur nÅ› á tvćr hendur og kemur að
merkismanni Bjarnar og höggur hann banahögg. Þá eggjar hann menn sína að þeir skyldu brjóta
skjaldborgina er skotin var um Björn, og svo gera þeir. Sigmundur kemst að Birni og eigast við
vopnaskipti, og vinnur Sigmundur hann skjótt og verður banamaður hans. Ćpa víkingar nÅ› siguróp, og
flżja þá landsmenn.
Sigmundur segir að þeir skulu eigi reka flóttann; sagði að þeir hefði ekki afla til þess í ókunnu landi.
Svo gera þeir; taka þar mikið fé og fóru við það til skipa sinna. Sigla nÅ› burt af Svíþjóðu og austur til
Hólmgarðs og herja þaðra um eyjar og annes.
Brćður tveir eru nefndir í ríki Svíakonungs; hét annar Vandill, en annar Aðill. Þeir voru
landvarnarmenn Svíakonungs og höfðu aldri minnur en átta skip og dreka tvo.
Svíakonungur spyr þessi tíðendi, er hernaður var gjörr í landi hans, og sendir orð þeim brćðrum og
biður þá taka Sigmund af lífi og hans félaga. Þeir játuðu þessu.
En um haustið sigla þeir Sigmundur austan og koma undir eina ey er liggur fyrir Svíþjóð. Þá segir
Sigmundur til sinna manna: "NÅ› erum vér ekki með vinum komnir þar er þeir eru Svíar. Skulu vér vera
varir um oss, og mun eg ganga upp á eyna og sjást um."
16
Og svo gjörir hann og sér að öðrum megin eyjarinnar liggja tíu skip, drekaskip tvö og önnur átta.
Sigmundur sagði nÅ› sínum mönnum, og að þeir skulu veita viðbÅ›nað og bera fjárhlut sinn af skipum,
en grjót í staðinn, og bÅ›ast nÅ› við um nóttina.
20. kafli
Og um morgininn snemma róa þeir að þeim tíu skipum, og kalla þeir þegar formennirnir hverir fyrir
skipunum réði. Sigmundur sagði til sín. Og er þeir vitu hverir þessir menn eru, þá þurfti eigi að sökum
að spyrja: brjóta upp vopn sín og berjast, og ekki hafa þeir Sigmundur þar komið að þeir hefði slíka
raun haft.
Vandill leggur nÅ› dreka sínum að dreka Sigmundar. Varð þar hart móttak. Og er þeir höfðu barist um
hríð, þá mćlti Sigmundur til sinna manna: "Enn er sem fyrr að vér munum eigi sigur fá, nema vér
gangimst nćr. NÅ› vil eg hlaupa upp á drekann, en þér fylgið mér vel."
Og nÅ› hleypur Sigmundur á drekann, og fylgir honum mikil sveit. Verður hann skjótt manns bani og
annars. Hrökkur nÅ› liðið undan þeim.
Vandill sćkir nÅ› í mót Sigmundi og eigast nÅ› við vopnaskipti mjög lengi. Sigmundur hefir hið sama
bragð sem fyrr: skiptir um vopn í höndum sér og höggur hinni vinstri hendi til Vandils og af honum
höndina hćgri, og féll niður sverðið það er hann hafði vegið með. Sigmundur gjörir þá skjótt um við
hann og drepur hann. Þá ćpa menn Sigmundar siguróp.
Aðill mćlti þá: "Umskipti hafa nÅ› orðið, og mun Vandill drepinn, og leggjum á flótta. Verður nÅ› hver
að leita fyrir sér."
NÅ› flżja þeir Aðill á fimm skipum, en fjögur eru eftir og dreki hið fimmta, og drepa þeir hvert
mannsbarn er eftir var, en hann hafði drekann með sér og önnur skip. Fara nÅ› þar til er þeir koma í ríki
Danakonungs. Þykjast nÅ› hirðir og haldnir. Hvíla sig nÅ› og binda sár sín.
En er þeir eru vel fćrir sigla þeir til þess er þeir koma í Víkina og finna Eirík jarl, og er þeim þar vel
fagnað. Dveljast þar litla hríð og fara norður til Þrándheims og koma á fund Hákonar jarls. Hann
fagnar vel Sigmundi og hans mönnum og þakkar honum þessi verk er hann hafði unnið um sumarið.
Eru þeir frćndur með jarli um veturinn, Sigmundur og Þórir, og nokkur sveit með þeim, en lið þeirra
vistaðist annarstaðar. Skortir nÅ› eigi fé.
21. kafli
En er voraði fréttir Hákon jarl Sigmund hvert hann ćtlaði að herja um sumarið. Sigmundur kvað það
skyldu á hans forsjó vera.
"Ekki mun eg eggja þig að fara í glett við þá Svía. Vil eg nÅ› að þÅ› farir vestur um haf í nánd
Orkneyjum. Þar er von þess manns er Haraldur járnhaus heitir. Hann er Å›tlagi minn og óvinur sem
mestur og hefir marga óspekt gjört í Noregi. Hann er mikill maður fyrir sér. Hann vil eg að þÅ› drepir,
ef þÅ› mátt svo við komast."
Sigmundur kveðst mundu finna hann ef hann frétti til hans.
17
NÅ› siglir Sigmundur af Noregi átta skipum, og stżrir Þórir nÅ› drekanum Vandilsnaut, en Sigmundur
Randvésnaut. Þeir sigla nÅ› vestur um haf og verður illt til fengjar um sumarið. Og að áliðnu sumri
koma þeir skipum sínum undir Öngulsey; hÅ›n liggur í Englandshafi. Þar sjá þeir liggja fyrir sér tíu
skip, og var þar með eitt drekaskip mikið.
Sigmundur verður þess skjótt vís, að fyrir þeim skipum rćður Haraldur járnhaus.
Þeir mćla til bardaga með sér um morgininn.
Líður nÅ› af nóttin.
Og um morgininn í sólar roð brjóta þeir upp vopn sín og berjast þann dag allan til nćtur; skilja við
myrkur og mćla til bardaga með sér um morgininn.
Og annan morgin eftir kallar Haraldur á skip Sigmundar og spurði hvort hann vildi enn berjast. Hann
kveðst eigi annað ćtla.
"Það mun eg nÅ› mćla," segir hann, "er eg hefi eigi fyrr mćlt, að eg vilda að við gerðimst félagar, en
berjumst eigi lengur."
Hér lögðu menn hvorstveggja vel til og kváðu nauðsyn á vera að þeir sćttist og vćri allir eins, og
mundi fátt við þeim standa. Sigmundur kvað einn hlut fyrir standa að þeir mundi eigi sćttast.
"Hvað er það?" segir Haraldur.
Sigmundur svarar: "Hákon jarl sendi mig eftir höfði þínu."
"Ills var mér að honum von," segir Haraldur, "og eru þið ólíkir menn, þvíað þÅ› ert hinn vaskasti
maður, en Hákon er einn hinn versti maður."
"Ekki mun okkur þetta einn veg þykja," segir Sigmundur.
NÅ› áttu menn þeirra hlut að með þeim til sćttar, og verður það, að þeir sćttast og leggja allt herfang
sitt saman og herja nÅ› víða um sumarið, og stendur nÅ› fátt við þeim.
En er haustar sagði Sigmundur að hann vill halda til Noregs.
Haraldur svarar: "Þá mun skilja með okkur."
"Eigi skal það," sagði Sigmundur;, "vil eg nÅ› að við farim báðir til Noregs. Hefi eg þá nökkuð af því
sem eg hét Hákoni jarli, ef eg kem þér á hans fund."
"Hví munda eg fara á fund hins mesta óvinar míns?"
"Lát mig þessu ráða," segir Sigmundur.
"Bćði er að eg trÅ›i þér vel," sagði Haraldur, "enda er þér þá vant um, og skaltu þessu ráða."
Sigla nÅ› síðan norður til Noregs og koma að Hörðalandi. Þá er þeim sagt að Hákon jarl vćri á
Norðmćri og vćri í Bergund. Halda þeir þangað og leggja skipum sínum í Steinavogi. Þá fer
Sigmundur inn til Bergundar með tólf menn á einni róðrarskÅ›tu og vill finna Hákon jarl fyrst, en
Haraldur liggur í Steinavogi meðan.
18
NÅ› kemur Sigmundur á fund Hákonar jarls, og situr hann við drykkjuborð. Sigmundur gengur þegar
inn fyrir jarlinn og kveður hann vel. Jarl tók honum blíðlega og spyr hann tíðenda og biður setja undir
hann stól, og svo var gert. Tala um hríð, og segir Sigmundur honum af ferðum sínum, en ekki getur
hann að hann hafi Járnhaus fundið. En er Hákoni þykir frestast frásögn, þá spyr jarl hvort hann fyndi
Harald.
"Svo var víst," sagði Sigmundur, og sagði honum sem farið hafði, að þeir sćttust.
Jarl þagnar þá og roðnaði á að sjá og mćlti er stund leið: "Oftar hefir þÅ›, Sigmundur, mitt eyrendi
betur rekið en nÅ›."
"Hér er nÅ› kominn maðurinn, herra," segir Sigmundur, "á yðvart vald, og ćtla eg að þér munið taka
sćttum af Haraldi fyrir mín orð, svo að hann fái lífs grið og lima og landsvist sína."
"Eigi mun svo fara," sagði jarlinn; "eg skal láta þegar drepa hann að eg nái honum."
"Eg vil bjóða handsöl mín, herra, fyrir hann," sagði Sigmundur, "og fé svo mikið sem þér vilið mest
gera."
"Engva sćtt mun hann af mér fá," sagði jarl.
Sigmundur svarar: "Til lítils hefi eg þér þjónað og eigi góðs, er eg skal eigi einum manni fá grið og
sćtt. Skal eg í burt Å›r landi þessu og þjóna þér eigi lengur, og munda eg það vilja, að þér yrðið til hans
að vinna nökkuð áður en hann vćri drepinn."
Sprettur Sigmundur upp og gengur Å›t af stofunni, en jarl situr eftir og þegir, og engi þorir að biðja fyrir
Sigmundi.
Þá tekur jarl til orða: "Reiður var Sigmundur nÅ›," sagði hann, - "og skaði er það ríki mínu ef hann
rćðst í brott, og eigi mun honum það alvara."
"Það mun honum víst alvara," sögðu menn hans.
"Fari nÅ› eftir honum," sagði jarl, "og skulu við sćttast að þessu sem hann bauð."
NÅ› ganga jarlsmenn til Sigmundar og segja honum þetta, og nÅ› gengur Sigmundur til jarls og fagnar
jarl honum nÅ› fyrri og sagði að þeir skulu að þessu sćttast sem hann bauð fyrri; - "vil eg þig eigi brottu
frá mér."
Tók Sigmundur þá grið og sćtt þessa af Hákoni jarli til handa Haraldi, og fer Sigmundur nÅ› að finna
Harald og segir honum nÅ› svo bÅ›ið, að sćttin er ráðin. Haraldur kvað illt mundu að trÅ›a honum, en þó
fóru þeir á fund jarls og sćttust að þessu. Fór þá Haraldur eftir það norður á Hálogaland, en Sigmundur
var með jarli um veturinn í miklum kćrleikum og þeir Þórir frćndur og mikil sveit manna með þeim.
Sigmundur heldur vel menn sína bćði að klćðum og vopnum.
22. kafli
NÅ› er að segja frá þeim Fćreyingum, að Össur Hafgrímsson vex upp með Þrándi Å›r Götu þar til sem
hann er fullþroskaður maður og er frćknlegur maður að sjá og skörulegur. Þrándur fćr honum
kvonfang þar í eyjunum, hinnar bestu bóndadóttur, og þá sagði Þrándur að þeir mundi skipta eyjum í
helminga til valds og stjórnar, og skal Össur hafa þann helming sem faðir hans hafði átt, en Þrándur
19
þann helming er þeir brćður Brestir og Beinir höfðu átt. Þrándur sagði og Össuri að honum þyki það
maklegast að hann taki fé þau öll, lönd og lausafé, er þeir brćður höfðu átt, og hafi það í föðurbćtur.
Fer það nÅ› allt svo sem Þrándur lagði ráð til. Átti Össur nÅ› tvö bÅ› eða þrjÅ›: eitt að Hofi á föðurleifð
sinni í Suðurey, annað í SkÅ›fey, þriðja í Dímun á föðurleifðum þeirra Sigmundar og Þóris.
Frétt höfðu þeir Fćreyingar til Sigmundar, að hann er frćgur maður, og höfðu viðbÅ›nað mikinn. Össur
lét gera virki um bćinn í SkÅ›fey og var þar lengstum.
SkÅ›fey er svo háttað, að hÅ›n er svo brött að þar er hið besta vígi; er þar ein uppganga, og svo segja þeir
að eigi mun eyin sótt verða ef fyrir eru tuttugu karlar eða þrír tigir, að aldri komi svo margur til að sótt
verði.
Össur fór milli bÅ›a sinna með tuttugu menn, en heima voru með honum jafnan þrír tigir manna með
verkmönnum. Engi maður var jafn ríkur í Fćreyjum þegar Þránd leið.
Silfur það hið mikla, er Þrándur fékk á Haleyri, gekk aldri á grunn, og var hann auðgastur allra og
stjórnaði nÅ› öllu einn í Fćreyjum, þvíað þeir Össur voru eigi jafn slćgir.
23. kafli
Það er nÅ› að segja frá Sigmundi, að hann talaði við Hákon jarl, að hann vill létta þessum hernaði og
vill leita Å›t til Fćreyja; kveðst eigi lengur vilja heyra það að hann hefndi eigi föður síns og honum sé
því brigslað og beiðir jarl efla sig til þessa og gefa sér ráð til, hversu hann skal til hátta.
Hákon svarar og segir að - "hafið er torsóttlegt til eyjanna og brim mikið, og þangað má eigi
langskipum halda, og skal eg láta gera þér knörru tvo og menn fá til með þér svo að okkur þyki vel
skipað."
Sigmundur þakkar honum sinn velgerning. Er nÅ› bÅ›in ferð hans um veturinn, og skip þessi algjör um
vorið og menn til fengnir.
Haraldur kom til móts við hann um vorið og réðst til ferðar með honum. Og er hann er mjög bÅ›inn, þá
mćlti Hákon jarl:
"Þann skal Å›t leiða, að maður vill að aftur komi."
Gekk jarl Å›t með Sigmundi.
Þá mćlti Hákon: "Hvað segir þÅ› mér til þess, hvern hefir þÅ› átrÅ›nað?"
Sigmundur svarar: "Eg trÅ›i á mátt minn og megin."
Jarl svarar: "Ekki má svo vera," segir hann, "og verður þÅ› þangað trausts að leita er eg hefi allan
átrÅ›nað á, þar sem er Þorgerður HörðabrÅ›ður. Skulu við nÅ› fara að finna hana og leita þér þangað
heilla."
Sigmundur bað hann fyrir sjá.
Og nÅ› ganga þeir til skógar akbraut eina og afstíg lítinn í skóginn, og verður þar rjóður fyrir þeim, og
þar stendur hÅ›s og skíðgarður um. Það hÅ›s var harðla fagurt, og gulli og silfri var rennt í skurðina. Inn
ganga þeir í hÅ›sið, Hákon og Sigmundur, og fáir menn með þeim. Þar var fjöldi goða. Glergluggar
voru margir á hÅ›sinu, svo að hvergi bar skugga á. Kona var þar innar í hÅ›sið um þvert, og var hÅ›n
20
veglega bÅ›in. Jarl kastaði sér niður fyrir fćtur henni og lá lengi; og síðan stendur hann upp og segir
Sigmundi að þeir skulu fćra henni fórn nokkura og koma silfri því á stólinn fyrir hana, - "en það
skulum við að marki hafa," segir Hákon, "hvort hÅ›n vill þiggja, að eg vildi að hÅ›n léti lausan hring
þann er hÅ›n hefir á hendi sér. Áttu, Sigmundur, af þeim hring heillir að taka."
En nÅ› tekur jarl til hringsins, og þykir Sigmundi hÅ›n beygja að hnefann, og náði jarl eigi hringnum.
Jarl kastar sér niður í annan tíma fyrir hana, og það finnur Sigmundur að jarl tárast, og stendur upp
eftir það og tekur til hringsins og er þá laus, og fćr jarl Sigmundi hringinn og mćlti svo, að þessum
hring skyldi Sigmundur eigi lóga, og því hét hann.
Skilja nÅ› við svo bÅ›ið, og fer Sigmundur til skipa sinna, og er svo sagt að fimm tigir manna voru á
hvoru skipinu. Létu nÅ› í haf, og gaf þeim vel byri, þar til er þeir höfðu fugl af eyjum, og héldu
samflota.
Haraldur járnhaus var á skipi með Sigmundi, en Þórir stżrði öðru skipi.
NÅ› rak á storm fyrir þeim, og skildust þá skipin, og hafa nÅ› rekið mikið, svo að dćgrum skiptir.
24. kafli
NÅ› er að segja frá þeim Sigmundi að byr kemur á fyrir þeim og sigla nÅ› að eyjunum, og sjá þá að þeir
eru komnir austan að eyjum, og eru þeir menn á með Sigmundi að kenna landsleg, og eru þeir mjög
komnir að Austurey. Sigmundur sagði að hann mundi það helst kjósa að fá vald á Þrándi. Og er þá ber
að eyjunni kemur á mót þeim bćði straumur og stormur, svo að ekki er nálćgt um að þeir nćði
eyjunni; fá tekið í Svíney, með því að menn voru kćnir og liðgóðir. Koma þar í nćturelding og hlaupa
upp þegar til bćjarins fjórir tigir manna, en tíu gćttu skips. Þeir taka bćinn og brjóta upp bćinn, taka
Bjarna bónda í rekkju sinni og leiða hann Å›t.
Bjarni spyr hver foringi vćri þeirrar ferðar.
Sigmundur sagði til sín.
"Þá muntu grimmur þeim að þér sżndi ekki nema illt á þeim fundi er faðir þinn var drepinn, en eigi
mun eg dylja þess að eg var þar, eða mantu nokkuð til hvað eg lagði til um mál þitt, þá er það var mćlt
að þÅ› mundir drepinn vera og þið Þórir frćndi þinn, en eg sagði svo, að ykkur skyldi eigi heldur drepa
en mig."
"Man eg víst," sagði Sigmundur.
"Nćr skal mér það ömbuna?" sagði Bjarni.
"NÅ›," sagði Sigmundur; "þÅ› skalt hafa grið, en eg vil einn ráða öðru."
"Svo skal víst," sagði Bjarni.
"ÞÅ› skalt fara með oss," sagði Sigmundur, "til Austureyjar."
"Þangað kemst þÅ› eigi heldur í himininn upp," sagði Bjarni, "að þessi veðurstöðu."
"Þá skaltu fara til SkÅ›feyjar, ef Össur er heima."
21
"ÞÅ› skalt því ráða," segir Bjarni, "og þar ćtla eg Össur vera."
Aðra nótt fara þeir til SkÅ›feyjar og koma enn í nćturelding við eyna. Gefur Sigmundi svo tímasamlega
að öngir menn voru á verði í einstiginu þar á SkÅ›feyju. Þeir ganga upp þegar fimm tigir manna, með
þeim er Bjarni fékk þeim, koma að virkinu, og eru þeir Össur þá komnir upp á virkið, og spyr Össur
hverir þeir menn eru, er þar eru komnir.
Sigmundur sagði til sín.
"ÞÅ› munt þykjast eiga hingað eyrendi til vor. Vil eg bjóða þér sćttir." sagði Össur, "að hinir bestu
menn í Fćreyjum dćmi um mál okkur."
"Ekki mun af sćttum okkrum verða," sagði Sigmundur "nema eg ráði einn."
"Eigi mun eg að því sćttast," segir Össur, "að selja þér sjálfdćmi. Veit eg ekki þann mannamun
okkarn og málaferla mun að eg þurfi þess."
Sigmundur svarar og sagði sínum mönnum að þeir skulu sćkja að virkinu gletting þann, - "en eg mun
leita mér ráðs hvað er eg tek til."
Haraldur járnhaus var harður í tillögum og latti allra sćtta.
Össur hafði þrjá tigu manna í virkinu, og var virkið torsótt.
Össur átti son er Leifur hét og var þá ungt barn.
NÅ› sćkja menn Sigmundar að virkinu, en hinir verja.
Sigmundur gengur hjá virkinu og lítur á. Hann var svo bÅ›inn, að hann hafði hjálm á höfði og gyrður
sverði, öx í hendi silfurrekin og snaghyrnd og hið besta vopn, og vafið skaftið. Hann var í rauðum
kyrtli og brynstakkur léttur um utan, og var það mál vina og óvina að eigi hefði slíkur maður komið í
Fćreyjar sem hann var.
Og Sigmundur sér í einum stað að virkisveggurinn var hruninn, og var þar nokkuru auðveldra en
annarstaðar. Sigmundur opar frá virkinu og rennur að skeið og svo langt upp í, að hann fćr krćkt
öxinni á virkisvegginn, og þá las hann sig skjótt upp eftir öxarskaftinu, og því nćst kemur hann upp á
virkið. Maður einn kom skjótt á mót honum og höggur til hans með sverði. Sigmundur lżstur af sér
höggið með öxinni og leggur skjótt með öxarhyrnunni, svo að öxin stendur á kafi í fangi honum, og er
sá skjótt dauður. Þetta sér Össur skjótt og hleypur í mót Sigmundi og höggur til hans, en Sigmundur
lżstur enn af sér höggið, en höggur til Össurar öxinni og tekur af honum höndina hćgri, og fellur niður
sverðið. Þá höggur Sigmundur annað sinn til Össurar í fangið, svo að öxin gekk á hol, og féll Össur. Þá
drífa menn að Sigmundi, en hann stökkur Å›t af virkisvegginum öfugur og kemur standandi niður.
NÅ› styrma þeir yfir Össuri þar til er hann er dauður.
NÅ› segir Sigmundur þeim mönnum er eftir voru í virkinu að tveir eru kostir fyrir höndum: að hann
mun sitja þeim mat í virkinu eða brenna, ella gangi þeir til sćtta og láti hann einn ráða. Þeir selja
honum nÅ› sjálfdćmi og gefast upp.
Það er að segja frá Þóri, að hann ber að Suðurey og kemur nÅ› til móts við Sigmund er þessi umskipti
eru áður orðin.
22
NÅ› fara orð milli þeirra Sigmundar og Þrándar til sćttar, og verður griðum á komið og fundur stefndur
með þeim í Straumsey í Þórshöfn, þar er þingstöð þeirra var Fćreyinga. Þar koma þeir Sigmundur og
Þrándur og fjölmenni mikið, og er Þrándur hinn kátasti. Er nÅ› talað um sćttir. Sagði Þrándur að hann
"var ósćmilegur á þeim fundi er faðir þinn var drepinn, Sigmundur frćndi," sagði Þrándur; "vil eg
unna þér þeirra sćtta er þér vćri mest sćmd að og þÅ› mćttir best við una: Vil eg að þÅ› gjörir okkar í
millum allar sćttir."
"Það vil eg eigi," sagði Sigmundur; "vil eg að geri Hákon jarl allar sćttir, ella sé við ósáttir, og ćtla eg
það maklegra; en við skulu fara báðir á fund Hákonar jarls ef við sćttumst."
"Þess er eg fÅ›sastur, frćndi," sagði Þrándur, "að þÅ› dćmir og vil eg það til skilja, að eg hafi landsvist
mína og mannaforráð það er eg á."
"Engi verður sćttin," segir Sigmundur, "nema sÅ› að eg bżð."
Og er Þrándur sá að annar mun harðari, þá sćttast þeir að þessu, og skulu fara báðir til Noregs að
sumri.
Skip þetta annað fer til Noregs um haustið og margt manna á, er Sigmundi hafði Å›t fylgt, en
Sigmundur var í SkÅ›fey um veturinn og Þórir með honum, frćndi hans, og Haraldur járnhaus og margt
manna með þeim. Hafði Sigmundur rausn mikla og aðföng mikil í bÅ› sitt.
NÅ› líður af veturinn, og bżr Sigmundur skip sitt. Þrándur bżr byrðing einn er hann átti. Vita nÅ› hvorir
til annarra. Siglir Sigmundur þegar er hann er bÅ›inn. Er þar í ferð með honum Þórir og Haraldur
járnhaus og nćr tuttugu menn á skipi. Þeir taka Noreg við Sunnmćri. Frétta til Hákonar jarls, að hann
er eigi langt þaðan, og finna hann bráðlega.
Hákon jarl fagnar vel Sigmundi og hans félögum.
Sigmundur segir honum um sćttir þeirra Þrándar.
Jarl svarar: "Eigi hafi þið orðið jafn slćgir þið Þrándur; þćtti mér eigi víst að hann kćmi skjótt á minn
fund."
Líður á sumarið og kemur Þrándur eigi. Koma nÅ› skip af Fćreyjum og sögðu að Þrándur hefði orðið
afturreka og lest svo skip hans að eigi vćri fćrt.
25. kafli
NÅ› segir Sigmundur jarli að hann vill að hann lÅ›ki upp gerð með þeim Þrándi, þó að hann sé eigi
kominn.
Jarl sagði að "svo skal vera. Þar geri eg manngjöld tvenn fyrir hvorn þeirra brćðra; hin þriðju fyrir
fjörráð við ykkur, er Þrándur vildi að þið vćruð drepnir, þá er hann lét drepa feður ykkra; hin fjórðu
manngjöld skulu koma fyrir það er Þrándur seldi ykkur mansali. En þann fjórðung er þÅ› átt í
mannaforrćði í Fćreyjum, þar skal af taka hvorn tveggja hlut Þrándar og arfa Össurar, svo að þín eign
skal nÅ› vera helmingur eyjanna, en helmingur skal falla í minn garð fyrir það er Hafgrímur og Þrándur
drápu hirðmenn mína, Bresti og Beini. Hafgrímur skal vera ógildur fyrir víg Brestis og aðför við
saklausa menn. Össur skal eigi fé bćta, fyrir þann ójafnað er hann settist í eignir þínar og var þar
drepinn, en þÅ› skalt skipta fébótum með ykkur Þóri frćnda þínum sem þér líkar. Þrándur hafi landsvist
sína ef hann heldur sćttir þessar. Eyjar allar skaltu hafa í lén af mér," segir jarl, "og gjalda mér skatta
af mínum hluta."
23
Sigmundur þakkaði jarli gjörð þessa og var með honum um veturinn.
Að vori fer hann Å›t til Fćreyja og með honum Þórir frćndi hans, en Haraldur járnhaus var þá eftir.
Sigmundi ferst vel og kemur til Fćreyja og stefnir þing við Þránd í Straumsey í Þórshöfn; kemur
Þrándur þar og margt manna.
Sigmundur sagði að Þrándur héldi enn lítt sćttina og segir nÅ› upp gjörðina jarls; biður hann nÅ› gera
annað hvort að halda sćttina eða rjÅ›fa.
Þrándur biður Sigmund gera og kveðst því best una að hann yrði sem mestur maður af.
Sigmundur kvað nÅ› ekki gera að hvika um þetta; bað hann skjótt gera annað hvort játa eða neita;
kveðst enn eigi síður kjósa að þeir vćri ósáttir.
Þrándur kjöri heldur að halda sćtt og bað sér fresta á um gjöld fjárins, en jarl hafði á kveðið að þetta fé
skyldi hafa goldist á einum missarum; en við bćn manna, þá lét Sigmundur það gangast að þetta fé
skyldi gjaldast á þremur árum.
Þrándur sagði að honum þćtti allvel að Sigmundur frćndi hans fćri nÅ› með mannaforráð, jafn lengi
sem hann hefði áður með farið, - "og er það nÅ› jafnaður að svo sé."
Sigmundur sagði að hann þyrfti ekki að fara með gyllingar slíkar; sagði að hann mundi aldri á taka.
Skilja nÅ› við þetta, að menn voru sáttir allir.
Þrándur bauð Leifi Össurarsyni nÅ› til fósturs heim í Götu, og þar óx hann upp.
Sigmundur bjó skip sitt um sumarið til Noregs, og þá geldur Þrándur upp einn þriðjung fjárins, og
stankaði þó mjög við.
Sigmundur heimti saman skatta Hákonar jarls áður hann sigldi af eyjunum.
Sigmundi ferst vel og kemur við Noreg skipi sínu. Og brátt fer hann á fund Hákonar jarls og fćrir
honum skatta sína. Jarl fagnar vel Sigmundi og þeim Þóri frćndum og öllum förunautum þeirra. Eru
nÅ› með jarli um veturinn.
26. kafli
Það sumar er Sigmundur hafði gjörst hirðmaður Hákonar jarls áður um veturinn að jólum, fór hann
með jarli inn til Frostaþings, og þá flutti Sigmundur mál Þorkels mágs síns, að Hákon jarl gjörði hann
sżknan og gćfi honum landsvist sína að frjálsu, og Hákon jarl játaði Sigmundi því skjótt. Lét jarl þá
senda eftir Þorkeli og liði hans, og var Þorkell þann vetur með Hákoni jarli og kona hans og Þuríður
dóttir þeirra; hÅ›n hafði fćtt meybarn það sama sumar er þeir Sigmundur höfðu í brott farið, og hét sÅ›
mćr Þóra.
Um vorið eftir fékk Hákon jarl Þorkeli þurrafrost sżslu Å›t í Orkadal, og setti Þorkell þar bÅ› saman og
var þar alla stund, þar til er nÅ› er komið sögunni.
NÅ› ríður Sigmundur Å›t í Orkadal og finnur Þorkel, og er við honum vel tekið. Og nÅ› hefur Sigmundur
bónorð sitt og biður Þuríðar. Þorkell tekur þessu vel, og þykir sér og dóttur sinni og öllum þeim leitað í
þessu sćmdar og virðingar. Drekkur Sigmundur nÅ› brÅ›ðhlaup sitt á Hlöðum með Hákoni jarli, og
lćtur jarl þá veislu standa sjö nćtur. Gjörðist þá Þorkell þurrafrost hirðmaður Hákonar jarls og hinn
24
kćrasti vinur. Fara nÅ› heim eftir þetta; en Sigmundur var með jarli og kona hans þar til er hann fer Å›t
til Fćreyja um haustið og Þuríður kona hans með honum og Þóra dóttir hans.
Er nÅ› kyrrt í eyjunum um veturinn.
Að vori fara menn til þings í Straumsey; kemur þar fjölmennt; Sigmundur og sveit manna með honum.
Þrándur kemur þar, og heimtir Sigmundur fé sitt að Þrándi, þriðjung annan, en kveðst þó allt eiga að
hafa, nema hann gjörði fyrir bćn manna.
Þrándur svarar: "Svo er háttað, frćndi," sagði hann, "að sá maður er Leifur heitir og er Össurarson, og
bauð eg honum heim er við vorum sáttir. NÅ› vil eg biðja þig, frćndi," sagði Þrándur, "að þÅ› unnir
Leifi nökkurra sćmda eftir föður sinn, Össur, er þÅ› drapt, og mćtta eg gjalda honum það fé er þÅ› átt
hjá mér."
"Það gjöri eg eigi," sagði Sigmundur, "og skaltu gjalda mér fé mitt."
"Þetta mun þér sżnast sannlegt," segir Þrándur.
Sigmundur svarar: "Gjalt þÅ› féð," sagði hann; "annar mun verri."
Þrándur greiddi nÅ› helming af þeim þriðjungi og kveðst þá eigi við látinn að greiða þá meira.
Sigmundur gekk þá að Þrándi og hafði öxi í hendi þá hina silfurreknu er hann vó Össur með. Hann
setti öxarhyrnuna fyrir brjóst Þrándi og kveðst mundu þrżsta svo að hann kenndi ótćpilega, nema
greiddi hann þegar féð.
Þrándur sagði þá: "Vandrćðamaður ertu," segir hann, og bað mann sinn ganga inn í bÅ›ð eftir fésjóð er
þar lá og vita hvort nokkuð vćri eftir af silfri. Sá fór og rétti sjóðinn að Sigmundi, og var þá vegið féð,
og stóðst það á endum og það er Sigmundur átti.
Skilja nÅ› við svo bÅ›ið.
Þetta sumar fór Sigmundur til Noregs með skatta Hákonar jarls, og er þar við honum vel tekið; dvelst
nÅ› skamma hríð með jarli og fer Å›t til Fćreyja og situr þar um veturinn.
Þórir frćndi hans er jafnan með honum.
Sigmundur var vinsćll þar í eyjunum. Þeir Svíneyjar- Bjarni héldu vel sćtt sína, og kom Bjarni jafnan
sama á með þeim Þrándi og Sigmundi; ella mundi verr farið hafa.
Um vorið fara menn til Straumseyjarþings; kemur þar fjölmennt. Heimti Sigmundur fé sitt að Þrándi,
en Þrándur beiðir föðurbóta fyrir hönd Leifs Össurarsonar, og margir menn leggja nÅ› orð til að þeir
skuli vel semja.
Sigmundur svarar: "Eigi geldur Þrándur heldur Leifi féð en mér, en fyrir orð góðra manna skal fé þetta
standa; en eigi gef eg það upp og eigi geld eg það svo bÅ›ið."
Og skilja nÅ› við þetta og fara heim af þingi.
Sigmundur bjóst enn að fara til Noregs um sumarið með skatta Hákonar jarls og verður síðbÅ›inn.
Siglir í haf er hann er bÅ›inn. Þuríður kona hans er eftir, en Þórir frćndi hans fer með honum. Ferst
þeim vel; koma norður við Þrándheim síð um haustið. Fór Sigmundur þá til Hákonar jarls, og er
honum þar vel fagnað.
25
Sigmundur hefir þá sjö vetur og tuttugu er þetta var, og var síðan með Hákoni jarli.
27. kafli
Þann vetur komu Jómsvíkingar í Noreg og börðust við þá Hákon jarl og sonu hans. Þeir frćndur
Sigmundur og Þórir voru í bardaga með jörlum, Hákoni og Eiríki, og Sigmundur Brestisson var
skipstjórnarmaður og sveitarhöfðingi í liði jarls - - - - -
Og eftir þenna atburð þrífur BÅ›i upp eitt bryntröll. ákaflega stórt, og eggjar nÅ› sína menn til
framgöngu og höggur nÅ› til báðra handa og svo hart og ákaft að allt hrökkur undan, það er fyrir
verður. Og er Hákon jarl sér þetta, þá heitur hann nÅ› á alla sveitarhöfðingja sína að þeir skyldu ráðast í
móti BÅ›a og reka þenna víking af höndum sér; en þeir voru flestir að mćddir voru af langri sókn og
þótti betra firr BÅ›a en nćr, þvíað þeim þótti ekki frżnlegt að eiga náttból undir bryntröllinu því er BÅ›i
fór með.
NÅ› sér Hákon jarl að engi verður til þessa þrekvirkis í móti BÅ›a, en hann gengur af sér sem mest og
gerði stór slög á liði jarlsins. Þá heitur hann á Sigmund Brestisson að hann legði skipi sínu að BÅ›a
skipi og drćpi þenna spellvirkja.
Sigmundur svaraði: "Bćði er nÅ›, jarl, að eg á yður margan sóma að launa, er þér hafið mér veittan,
enda vili þér nÅ› hafa mig í hina mestu hćttu, er eg skal ráðast í móti BÅ›a."
Hákon jarl velur nÅ› hið besta lið og hið harðasta á skip Sigmundar og biður hann nÅ› vel fram ganga.
Síðan leggur hann skipi sínu að BÅ›a skipi, og tókst nÅ› með þeim og liði þeirra hin harðasta sókn. BÅ›i
var stórhöggur mjög, þvíað hann var rammur að afli, og hné margur maður fyrir honum og lét sitt líf.
Sigmundur eggjar nÅ› mjög sveitunga sína að veita uppgöngu á skip BÅ›a, þrjá tigu manna saman fram á
saxið. BÅ›i og hans félagar réðu snarplega í móti, og tókst þar hörð sókn og snörp orrusta. Þeir mćtast
brátt, BÅ›i og Sigmundur, og eigast við vopnaskipti; er BÅ›i maður sterkari, en Sigmundur fimari og
vígkćnni. Sigmundur skiptir enn vopnum í höndum sér, þvíað hann gerir sér báðar hendur jafn fimar
til vígs að hafa, en við gátu fáir menn gjört eða öngir; og í þessi svipan höggur Sigmundur hönd af BÅ›a
í Å›lflið og brátt aðra. Og er BÅ›i hefir hendur báðar misst, þá stingur hann handarstÅ›funum í hringa á
gullkistum sínum er fullar voru af fé. Hann mćlti þá og kallaði þá hátt:
"Fyrir borð allir BÅ›a liðar."
NÅ› hleypur BÅ›i fyrir borð og kom aldri upp síðan, og vinnur Sigmundur þenna sigur til handa Hákoni
jarli.
Þetta er sögn Hallbjarnar hala hins fyrra og Steingríms Þórarinssonar og frásögn Ara prests fróða
Þorgilssonar.
Og nÅ› skilur þenna bardaga með því sem nÅ› var sagt. Þakka þeir feðgar nÅ› Sigmundi Brestissyni
þenna sigur er nÅ› var unninn - - - - - -
En af Sigmundi Brestissyni er það að segja að hann var með Hákoni jarli eftir um veturinn er þessir
atburðir höfðu orðið. En um sumarið eftir fer hann Å›t til Fćreyja með góðum gjöfum reyfður af
Hákoni jarli og þeim báðum feðgum, og situr Sigmundur nÅ› um veturinn um kyrrt í Fćreyjum. - - - -
26
28. kafli
NÅ› er þar til að taka að Ólafur konungur Tryggvason hafði verið tvo vetur í Noregi og kristnað um
veturinn allan Þrándheim. Þá um vorið gerði konungur orðsendingar Å›t til Fćreyja til Sigmundar
Brestissonar og boðaði honum á sinn fund; lét hann og það fylgja orðsendingu, að Sigmundur skyldi
fara sćmdarför og konungur mundi gera hann mestan mann í Fćreyjum, ef Sigmundur vildi gerast
hans maður.
29. kafli
Ólafur konungur fór norðan Å›r Þrándheimi er á leið sumarið. En er hann kom á Sunnmćri og þá þar
veislu með einum ríkum bónda, þá kom utan af Fćreyjum að orðsendingu konungs Sigmundur
Brestisson og Þórir frćndi hans.
En er Sigmundur fann konung, tók konungur honum glaðlega; áttust þeir brátt tal við. Konungur sagði
svo:
"Vel hefir þÅ› gert, Sigmundur, er þÅ› lagðist þessa ferð eigi undir höfuð; bauð eg þér af því mest á
minn fund að mér er mikið sagt af frćknleik þínum og atgervi; vil eg gjarna vera þinn vin fullkominn
ef þÅ› vill mér hlżðnast um þá hluti er mér þykir mestu varða. Er það og mál sumra manna að okkar
félagskapur sé eigi óviðurkćmilegur, sakir þess að við erum nÅ› báðir kallaðir eigi óhreystilegir, en
þolað lengi volk og vandrćði, áður við fengim okkrar eiginlegar sćmdir, þvíað okkur hafa sumir hlutir
eigi ólíkt að borist í Å›tlegð og ánauð: ÞÅ› varst barn og sást upp á er faðir þinn var drepinn saklaus, en
eg var í móðurkviði er minn faðir var sviksamlega drepinn, utan alla sök nema illsku og ágirnd sinna
frćnda. Svo er mér og sagt að þér vćri því síður boðnar föðurbćtur, að frćndur þínir báðu drepa þig
eigi síður en föður þinn og varst síðan seldur svo sem mansali, eða enn heldur gefið fé til að þÅ› vćrir
þjáður og þrćlkaður og með því móti flćmdur og fluttur frá þínum eignum og óðalsjörðum og hafðir
ekki til hjálpar í ókunnu landi langan tíma, utan það er vandalausir menn veittu þér miskunn með þess
fulltingi og forsjá, er alla hluti má. En þessu eigi ólíkt, sem nÅ› hefi eg tínt af þér, þegar eg var fćddur
var mér veitt ofsókn og umsát og hugað líflát af mínum samlöndum, svo að móðir mín varð fátćklega
að flżja með mig sinn föður og frćndur og allar eignir. Liðu svo fram hinir fyrstu þrír vetur minnar
ćvi. Því nćst voru við bćði tekin af víkingum, og skilda eg þá við móður mína, svo að eg sá hana
aldri síðan. Var eg þá þrisvar seldur mansali; var eg þá á Eistlandi með öllum ókunnum til þess er eg
var níu vetra. Þá kom þar einn minn frćndi sá er við kannaðist ćtt mína; leysti hann mig Å›r ánauð og
flutti mig með sér austur í Garða. Var eg þar aðra níu vetur enn í Å›tlegð, þó að eg vćra þá kallaður
frjáls maður. Fékk eg þar þroska nökkurn og þaðan af meiri sćmd og virðing af Valdamar konungi en
líklegt mćtti þykja um einn Å›tlendan mann, mjög enn á þá mynd og þÅ› fékkst af Hákoni jarli. NÅ› er
svo komið um síðir að hvortveggi okkar hefir öðlast sína föðurleifð og fósturland fyrir langan missi
sćlu og sćmdar. NÅ› allra helst fyrir þá skyld er eg hefi spurt að þÅ› hafir aldri blótað skurðgoð eftir
hćtti annarra heiðinna manna, þá hefi eg góða von á að hinn háleiti himnakonungur, skapari allra
hluta, muni þig leiða til kynningar síns háleita nafns og heilagrar trÅ›ar af mínum fortölum, og gera þig
mér samfélaga í réttum átrÅ›naði svo sem jafnan í afli og atgervi og öðrum sínum margföldum
miskunnargjöfum er hann hefir þér veitt sem mér löngum tíma fyrr en eg hafði nokkura vissu af hans
dżrð. NÅ› veiti það sá hinn sami allsvaldandi guð að eg geti þig leitt til sannrar trÅ›ar og undirokað hans
þjónustu, svo að þaðan af megir þÅ› með hans miskunn og mínu eftirdćmi og áeggjan leiða til hans
dżrðar alla þína undirmenn, sem eg vćnti að verða skal; skaltu og ef þÅ› vill svo hlżðnast mínum
fortölum sem nÅ› hefi eg sagt, og þjóna trÅ›lega guði með staðfesti, öðlast af mér vináttu og virðing, þó
að það sé engis vert hjá þeirri sćmd og sćlu er almáttigur guð faðir mun þér veita sem hverjum
annarra þeim er geyma hans boðorða fyrir ást hans hins helga anda, að samríkja sínum sćta syni,
konungi allra konunga, eilíflega í hinni hćstu himinríkis dżrð."
27
En er konungur lauk sinni rćðu svaraði Sigmundur:
"Það er yður kunnigt, herra, sem þér komuð við í yðru máli, að eg var þjónustubundinn Hákoni jarli;
veitti hann mér gott yfirlćti, og unda eg þá allvel mínu ráði, þvíað hann var hollur og heilráður,
örlyndur og ástÅ›ðigur sínum vinum, þó að hann vćri grimmur og svikall óvinum sínum. En langt er í
milli ykkars átrÅ›naðar. En svo sem eg skil af yðrum fagurlegum fortölum, að þessi átrÅ›naður sem þér
boðið er í alla staði fegri og farsćllegri en hinn er heiðnir menn hafa, þá er eg fÅ›s að fylgja yðrum
ráðum og eignast yðra vináttu. Og fyrir því vilda eg eigi blóta skurðgoð að eg sá löngu að sá siður var
engu hćfur, þó að eg kynni engan betra."
30. kafli
Ólafur konungur varð glaður við er Sigmundur tók svo skynsamlega máli hans. Var Sigmundur þá
skírður og allt hans föruneyti, og lét konungur kenna þeim heilög frćði. Var Sigmundur þá með
konungi um hríð í mikilli virðingu.
En er hausta tók, sagði konungur Sigmundi að hann vill senda hann Å›t til Fćreyja að kristna það fólk
er þar byggir. Sigmundur mćltist undan því starfi, en játti þó um síðir konungs vilja. Skipaði konungur
hann þá valdsmann yfir allar Fćreyjar og fékk honum kennimenn að skíra fólkið og kenna þeim skyld
frćði. Sigldi Sigmundur þegar hann var bÅ›inn, og greiddist hans ferð vel.
En er hann kom til Fćreyja stefndi hann þing í Straumsey við bćndur; kom þar fjölmennt. En er
þingið var sett, stóð Sigmundur upp og skaut á erendi og sagði frá því, að hann hafði farið um sumarið
austur til Noregs á fund Ólafs konungs Tryggvasonar; sagði og að konungur hafði skipað í hans vald
allar eyjarnar; tóku flestir bćndur því vel.
Þá mćlti Sigmundur: "Það vil eg yður og kunnigt gera, að eg hefi tekið siðaskipti, og er eg maður
kristinn, og hefi eg tekið við því erendi og boðskap Ólafs konungs að snÅ›a hér í eyjunum öllu fólki til
réttrar trÅ›ar."
Þrándur svarar máli hans; sagði það til heyra að bćndur tali með sér þetta vandamál. Bćndur sögðu að
það var vel mćlt.
Gengu þeir Þrándur þá annan veg á völlinn. Telur Þrándur þá um fyrir bóndum, að þeim er einsćtt að
neita þessum boðskap skjótt, og lżkur svo með hans fortölum að þeir verða allir á eitt sáttir.
En er Sigmundur sér að allt fólk er drifið til þeirra Þrándar svo að ekki var eftir hjá honum utan hans
menn þeir er kristnir voru, þá mćlti hann:
"Ofmikið vald hefi eg nÅ› fengið Þrándi."
Því nćst drifu menn þangað er þeir Sigmundur sátu og höfðu þegar vopnin á lofti og létu ekki friðlega.
Þeir Sigmundur spruttu upp í móti.
Þá mćlti Þrándur: "Setist menn niður og geri sig ekki svo óða. En þér er það að segja, Sigmundur
frćndi, að vér bćndur verðum allir á eitt sáttir um erendi það er þÅ› fluttir, að vér viljum með engu
móti taka siðaskipti, og hér munu vér veita þér aðgöngu á þinginu og drepa þig, nema þÅ› léttir af og
heitir því til fasta að flytja aldri þenna boðskap síðan hér í eyjunum."
En er Sigmundur sér að hann kemur engu til leiðar að sinni um trÅ›na, en hafði engan afla til að deila
kappi við allt fólk, þá verður það, að hann heitur þessu sem þeir beiddu við vitni og með handfesti, og
slíta við það þingið.
28
Sigmundur sat heima um veturinn í SkÅ›fey og líkaði allþungt er bćndur höfðu kÅ›gað hann, en lét það
þó ekki finna á sér.
31. kafli
Um vorið einn tíma þá er straumar voru sem mestir og mönnum þótti ófćrt á sjá milli eyjanna, þá fór
Sigmundur heiman Å›r SkÅ›fey með þrjá tigu manna á tveim skipum; sagði hann að þá skyldi leggja á
tvíhćttu að koma fram konungserendinu eða deyja að öðrum kosti. Þeir héldu til Austureyjar og gátu
tekið eyna; komu þar að áliðinni nótt á óvart, svo að þeir slógu hring um bćinn í Götu; skutu síðan
stokki á skemmuhurðina þar er Þrándur svaf í og brutu upp, tóku Þránd höndum og leiddu Å›t.
Þá mćlti Sigmundur: "NÅ› er enn svo, Þrándur, að żmsir eiga: ÞÅ› kÅ›gaðir mig á hausti og gerðir mér
tvo harða kosti. NÅ› vil eg gera þér tvo kosti mjög ójafna. Sá er góður, að þÅ› takir trÅ› rétta og látir
skírast; en ef þÅ› vill eigi þenna, þá er sá annar kostur að þÅ› skalt vera drepinn þegar í stað. Er þér sá
illur, þvíað þÅ› missir þá skjótt auðćfa og veraldlegrar sćlu þessa heims, en tekur í móti eymd og eilífa
pínu helvítis annars heims."
Þrándur svarar: "Ekki mun eg bregðast hinum fornum vinum mínum."
Sigmundur fékk þá mann til að vega að Þrándi og fékk þeim manni mikla öxi í hönd. En er hann gekk
að Þrándi með reidda öxina, leit Þrándur við honum og mćlti:
"Högg mig eigi svo skjótt, maður. Eg vil áður mćla nökkuð, eða hvar er Sigmundur frćndi minn?"
"Hér em eg," segir hann.
"Einn skaltu ráða okkar í milli, frćndi," segir Þrándur, "og skal eg taka þann sið er þÅ› vill."
Þá mćlti Þórir Beinisson: "Högg þÅ› maður."
Sigmundur svarar: "Eigi skal höggva að sinni."
"Það er þinn bani og þinna vina," segir Þórir, "ef Þrándur gengur nÅ› undan."
Sigmundur sagði að hćtta skyldi þá á það.
Var Þrándur þá skírður af presti og hans heimamenn.
Sigmundur lét Þránd þá fara með sér, er hann var skírður. Fór Sigmundur þá um allar Fćreyjar og létti
eigi fyrr en þar var kristið allt fólk. Síðan bżr hann skip sitt um sumarið og ćtlar til Noregs að fćra
Ólafi konungi skatta sína og þar með Þránd Å›r Götu.
En er Þrándur verður þess var að Sigmundur ćtlar að flytja hann á konungs fund, þá baðst hann undan
þeirri ferð, en Sigmundur lét það ekki tjá, og slógu landfestum þegar byr gaf.
En er þeir voru eigi langt í haf komnir, þá hittu þeir bćði í strauma og storm mikinn; urðu við það
afturreka til Fćreyja og brutu skipið í spón og tżndu fé öllu, en mönnum varð borgið flestum.
Sigmundur barg Þrándi og mörgum öðrum.
Þrándur sagði að eigi mundi þeim ferðin takast slétt ef þeir léti hann nauðigan fara.
29
Sigmundur sagði að hann skyldi fara allt að einu, þó að honum þćtti illt.
Tók Sigmundur þá skip annað og fé sitt að fćra konungi fyrir skattinn, þvíað Sigmund skorti eigi
lausafé. Láta þeir í haf í annað sinn; komast nÅ› lengra áleiðis en fyrr; fá þó enn mótviðri stór og rekur
þá aftur til Fćreyja og lesta skipið.
Sigmundur sagði að honum þótti mikið farbann á liggja.
Þrándur sagði að svo mundi fara hversu oft sem þeir leitaði til svo að þeir flytti hann nauðigan með
sér.
Sigmundur lćtur Þránd nÅ› lausan með því skilorði, að hann sver trÅ›naðareiða að hann skal hafa og
halda rétta trÅ›, vera tryggur og trÅ›r Ólafi konungi og Sigmundi, tefja eigi né tálma fyrir nökkurum
manni þar í eyjunum að við þá haldi trÅ›leika og hlżðni, fremja og fullgjöra í alla staði þenna boðskap
Ólafs konungs og svo hvern annarra sem hann sendir til Fćreyja. Og svo sver Þrándur freklega sem
Sigmundur kann vandlegast fyrir að skilja. Fer Þrándur þá heim í Götu, en Sigmundur situr þá í bÅ›i
sínu í SkÅ›fey þann vetur, þvíað þá var haustað mjög er þeir urðu afturreka hið síðara sinn. Lét
Sigmundur þá bćta það skipið er minnur var brotið. Var allt kyrrt og tíðindalaust í Fćreyjum um
veturinn.
32. kafli
Sigmundur Brestisson bjó skip sitt þegar um vorið er honum þótti fćrt landa í milli. Hélt hann í haf
þegar hann var bÅ›inn. Lét hann Þránd þá eftir með því skilorði sem áður er greint. Greiddist þá vel ferð
Sigmundar. Fann hann Ólaf konung norður í Niðarósi og fćrði honum fé það er hann greiddi fyrir
skatta af Fćreyjum, þá er tżnst höfðu hið fyrra sumar, og svo þá skatta er nÅ› áttu að lÅ›kast. Konungur
tók honum vel, og dvaldist Sigmundur með konungi lengi um vorið.
Sigmundur sagði konungi glögglega allt sem farið hafði með þeim Þrándi og öðrum eyjarskeggjum.
Konungur svarar:
"Það var illa, er Þrándur kom eigi á minn fund, og spillir það mjög byggð yðvarri Å›t þar í eyjunum, er
hann verður eigi þaðan braut flćmdur, þvíað það er ćtlan mín, að þar siti hinn versti maður einn hver á
norðurlöndum, er hann er."
33. kafli
Það var einn dag um vorið að Ólafur konungur mćlti til Sigmundar Brestissonar: "NÅ› skulum við
skemmta okkur í dag og reyna fimleika okkra."
"Þar er eg mjög vanfćr til, herra," segir Sigmundur, "en þó skal þetta á yðru valdi sem annað það er eg
má ráða."
Síðan reyndu þeir sund og skot og aðra fimleika, og er það sögn manna, að Sigmundur hafi nćst
gengið Ólafi konungi um margar íþróttir, þeirra manna er þá voru í Noregi, og skorti hann þó alla hluti
við konung þá er þeir reyndu.
Það er sagt eitt sinn, þá er Ólafur konungur sat við drykk og veitti hirð sinni og hafði marga menn í
boði sínu, þá var Sigmundur með konungi í miklum kćrleikum og sátu tveir menn í milli konungs og
Sigmundar. Sigmundur lagði hendur sínar fram á borðið. Konungur leit til og sá að Sigmundur hafði
digran gullhring á hendi.
30
Konungur mćlti: "Lát sjá hringinn."
Sigmundur tók hringinn af hendi sér og fékk konungi.
Konungur mćlti: "Vilt þÅ› gefa mér hring þenna?"
Sigmundur svaraði: "Það hefi eg ćtlað, herra, að lóga eigi hring þessum."
"Eg mun fá þér annan hring í móti," segir konungur, "og skal sá hvorki minni né ófríðari."
"Eigi mun eg þessum lóga," segir Sigmundur; "því hét eg Hákoni jarli þá er hann gaf mér hringinn
með mikilli ölÅ›ð, að eg munda eigi lóga, og það skal eg efna, þvíað góður þótti mér þá nautinn, er jarl
var, og vel gerði hann til mín marga hluti."
Konungur mćlti þá: "Lát þér hann þykja svo góðan sem þÅ› vill, bćði hringinn og þann er þér gaf. En
giftufátt verður þér nÅ›, þvíað þessi hringur verður þinn bani. Þetta veit eg jafngjörla og það, hversu þÅ›
hefir hann fengið, eða hvaðan hann er að kominn; gekk mér það meir til þessarar beiðni að eg vildi
firra vini mína vandrćðum en mig fżsti að eiga hring þenna."
Var konungur þá rauður sem dreyri í andliti, en tal þetta féll niður. Og aldri síðan varð konungur jafn
blíður við Sigmund sem áður; dvaldist hann þó um hríð með konungi og fór eftir það snemma sumars
Å›t til Fćreyja. Skildu þeir Ólafur konungur þá með vináttu, og sá Sigmundur hann aldri síðan. Kom
Sigmundur Å›t til Fćreyja og settist í bÅ› sitt í SkÅ›fey. - - - - -
34. kafli
NÅ› ráða jarlar Noregi, Eiríkur og Sveinn, og voru allvinsćlir, þvíað lżðurinn var mjög sjálfráður; sátu
þeir lengstum á Hlöðum í Þrándheimi að föðurleifð sinni; var þar og mestur styrkur þeirra í átthaga
sínum. Þó var Eiríkur fyrir þeim brćðrum um alla hluti.
Eiríkur var frćgur mjög af orrustum þeim tveim, sem hann hafði í verið fyrir Svöldur og á
Hjörungavogi, sem einhverjar hafa mestar verið, og hafði í báðum sigur. Eiríkur var allra manna
vćnstur og ráðugastur og var að því líkur föður sínum, en ólíkur að skapsmunum og siðferði, svo að
það er allra manna mál, að hann hafi verið einhver mestur beturfeðrungur.
35. kafli
Sveinn og Eiríkur jarlar sendu orð Å›t til Fćreyja Sigmundi Brestissyni að hann skyldi koma á þeirra
fund. Sigmundur leggur þá ferð eigi undir höfuð og fer til Noregs og kemur á fund jarla norður á
Hlaðir í Þrándheimi. Þeir taka við honum vel og með mikilli ölÅ›ð; minnast nÅ› á forna vináttu sína;
gerðist Sigmundur nÅ› hirðmaður þeirra; skipa þeir honum Fćreyjar í lén, og skilja þeir með hinni
mestu blíðu og vináttu. Fer Sigmundur Å›t til Fćreyja um haustið.
36. kafli
Þrír menn eru nefndir til sögunnar; þeir vóxu upp með Þrándi í Götu; hét einn Sigurður og var
Þorláksson, bróðurson Þrándar. Hann var mikill maður og sterkur, sjálegur maður, bleikur á hár og féll
með lokkum. Hann var hlaðinn íþróttum, og það var sagt, að hann hefði nćst gengið um allar íþróttir
Sigmundi Brestissyni. Þórður hét bróðir hans og var kallaður lágur. Hann var manna þreklegastur og
sterkur að afli. Gautur hinn rauði hét hinn þriði. Hann var systurson Þrándar. Allir voru þeir miklir
menn og sterkir.
31
Leifur var þar að fóstri, og voru þeir jafnaldra.
Þessi voru börn þeirra Sigmundar og Þuríðar: Þóra var elst, dóttir þeirra, er fćdd var á fjallinu. HÅ›n
var mikil kona og sköruleg, ekki dávćn, og hafði snemmendis viskubragð á sér. Þórálfur hét hinn elsti
son þeirra; annar Steingrímur, þriði Brandur, fjórði Heri. Allir voru þeir efnilegir menn.
NÅ› fór um kristni í Fćreyjum sem víðara annarstaðar í ríki jarla, að hver lifði sem vildi, en þeir sjálfir
héldu vel sína trÅ›.
Sigmundur hélt vel trÅ› sína og allt lið hans og lét kirkju gera á bć sínum.
Það er sagt frá Þrándi, að hann kastar raunmjög trÅ› sinni og allir hans félagar.
NÅ› stefna þeir þing Fćreyingar; kemur þar Sigmundur og Þrándur Å›r Götu og mikið fjölmenni.
Þrándur mćlti til Sigmundar: "Svo er háttað, Sigmundur frćndi, að eg vil beiða þig bóta fyrir hönd
Leifs Össurarsonar, að þÅ› bćtir honum föður sinn."
Sigmundur kvaðst þeim dómi mundu þar um hlíta, er Hákon jarl hafði dćmt milli þeirra um öll
málaferli þeirra.
Þrándur kvað hitt mundu sżnast, "að unna Leifi þeirra föðurbóta að hinir bestu menn geri með ykkur
hér í eyjunum."
Sigmundur kvað Þránd þar ekki þurfa árar um að draga, kvað það ekki verða mundu.
Þrándur mćlti, að "það er sannast, að þÅ› verður harður í horn að taka; má og vera að þeir frćndur
mínir er upp vaxa með mér þyki þÅ› lítill jafnaðarmaður, er þÅ› vill ekki miðla ríki við þá, þar er vér
eigum meir en helming við þig, og er eigi ráðið að menn uni þessu lengi. ÞÅ› hefir mér margar skammir
gert," sagði Þrándur, "og þá mesta er þÅ› kÅ›gaðir mig til siðaskiptis, er eg uni verst við allar stundir er
eg gekk undir það; máttu og við því um bÅ›ast að menn munu eigi una svo skörðum hlut við þig."
Sigmundur kvaðst sofa mundu svefn sinn fyrir hótum hans.
Skildu nÅ› við svo bÅ›ið.
37. kafli
Það er sagt um sumarið að einhvern dag fór Sigmundur til eyjarinnar Dímon á skipi, hinnar litlu, og
þeir Þórir og Einar Suðureyingur með honum, þvíað Sigmundur vildi taka sér slátursauði er gengu í
eyjunni. Sigmundur og þeir voru uppi á eyjunni; sá þeir þá að menn gengu upp á eyna og þar blikuðu
við skildir fagrir. Þeir höfðu töl á, og voru tólf menn komnir upp á eyna. Sigmundur spurði hvað
mönnum það mundi vera.
Þórir kveðst kenna að þar voru Götuskeggjar, Þrándur og þeir frćndur hans, - "eða hvað skal nÅ› ráðs
taka," segir Þórir.
"Eigi mun vandi á," segir Sigmundur; "vér skulum ganga í mót þeim," segir hann, "allir með vopnum
vorum, og ef þeir sćkja að oss, þá skulum vér undan hlaupa sér hver vor, og koma þó allir í einn stað
niður þar sem uppgangan er á eyna."
32
Þeir Þrándur tala um með sér, að Leifur skuli ganga í móti Sigmundi og Þorlákssynir með honum og
hinn fjórði maður með þeim. Þeir Sigmundur heyra þetta. Gangast nÅ› í mót, og ráða þeir Þrándur þegar
til þeirra, en þeir Sigmundur halda nÅ› undan sér hver þeirra, en komu í einn stað niður og hlaupa í
uppgönguna, og er þar einn maður fyrir. Sigmundur kom að honum fyrstur og gerði skjótt um við
hann. Þá varði Sigmundur uppgönguna, en þeir Þórir og Einar hlupu til skips þeirra Þrándar; hélt þar
annar maður festi, en annar var Å›t á skipi. Þórir hljóp að þeim er festinni hélt og drap þann; Einar hljóp
til skips þeirra Sigmundar og flotaði því. Sigmundur varði uppgönguna og opaði ofan í fjöruna undan
þeim, þvíað hann vildi til skips þeirra, og vó þar einn förunaut þeirra í fjörunni; þá hljóp hann Å›t á
skipið og þeir Þórir báðir. Sigmundur fćrði þann skjótt Å›tbyrðis, er á skipinu var. NÅ› reru þeir á burt
báðum skipunum, en sá komst til lands, sem Sigmundur hafði Å›tbyrðis skotið.
Þeir Þrándur brenndu vita, og var róið til þeirra, og fóru þeir heim í Götu.
Sigmundur safnaði mönnum að sér og ćtlaði að taka þá Þránd þar í eyjunni, áður hann frétti að þeir
voru í burtu.
Og nokkuru síðar um sumarið fór Sigmundur á skipi og þeir þrír saman að landsskyldum sínum. Þeir
reru í eitt þröngt sund milli eyja nokkurra. Og er þeir komu Å›r sundinu, þá sigldi þar skip á móti þeim
og átti allskammt til þeirra. Þeir kenndu menn þessa, og voru þar Götuskeggjar, Þrándur og þeir tólf
saman.
Þórir mćlti þá: "Helsti nćr oss eru þeir," segir hann, "eða hvað er nÅ› til ráðs, Sigmundur frćndi?"
segir hann.
"Lítils mun við þurfa," sagði Sigmundur; "en það skulum vér ráðs taka," segir Sigmundur, "að róa á
móti þeim, en þeir munu vilja fella seglið, og er skip vort ber framhjá skipi þeirra, þá skulu þið bregða
sverðum ykkrum og skera höfuðbendur á það borð er eigi fer seglið ofan, en eg mun að hafast slíkt er
mér líkar."
NÅ› róa þeir á móti þeim, og er skip þeirra Sigmundar ber framhjá þeim, þá skera þeir Þórir og Einar
allar höfuðbendur á það borð er eigi fór seglið ofan. Sigmundur þrífur upp fork einn er lá í skipi hans
og rekur Å›t í hÅ›finn á skipi þeirra svo hart, að því nćst horfði kjölurinn upp á skipinu. Hann fćrði
forkinn í þann hÅ›f skipsins, er seglið hafði ofan farið og þagat hallaðist áður; því hvelfdi skipinu skjótt,
með því að hann fylgdi að með öllu afli. Drukknuðu þar fimm menn af liði Þrándar.
Þórir mćlti að þeir skyldi drepa hvern þeirra sem þeir nćði. Sigmundur kvaðst það eigi vilja; sagðist
heldur vildu hrekja þá sem mest. NÅ› skilur þar með þeim.
Þá mćlti Sigurður Þorláksson: "Hið sama vill hér vera um hrakfarir vorar fyrir Sigmundi."
Hann fćr rétt skipið og barg mörgum mönnum.
Þá mćlti Þrándur er hann kom upp í skipið: "NÅ› mun hafa um skipt hamingju með oss Sigmundi,"
segir hann, "þvíað nÅ› hefir honum gefið missżni mikið er hann drap oss eigi, er hann átti alls kosti við
oss; skulu vér nÅ› og skeleggir á vera héðan í frá og létta aldri fyrr en vér höfum Sigmund í helju."
Þeir kváðust það gjarna vilja. Fara nÅ› heim í Götu við svo bÅ›ið.
Líður nÅ› á sumarið, og eigast nÅ› ekki fleira við að sinni.
33
38. kafli
Svo bar til einn dag þá er skammt var til vetrar, að Þrándur safnar mönnum að sér og fara sex tigir
manna, og segir Þrándur að þá skulu þeir leita á fund Sigmundar; kveðst svo dreymt hafa að þá muni
honum nćr stżrt verða. Þeir höfðu tvö skip og lið valið. Þar var í för með Þrándi Leifur Össurarson,
Sigurður Þorláksson, Þórður lági og Gautur rauði; Steingrímur hét bóndi í Austurey; Eldjárn
kambhöttur. Hann hafði þá lengi verið með Þrándi. Svíneyjar-Bjarni sat hjá þessum málum síðan þeir
Sigmundur sćttust.
Þeir Þrándur fóru nÅ› til þess er þeir koma til SkÅ›feyjar og draga upp skip sín og ganga upp allir, til
þess er þeir koma að uppgöngunum.
SkÅ›fey er svo gott vígi, að þeir segja að eyin verði eigi sótt ef tíu menn eru til varnar hjá uppgöngunni,
en aldri komi svo margur að sótt verði.
Eldjárn kambhöttur gekk upp sżnu fyrstur og fann varðmann Sigmundar hjá uppgöngunni. Þeir réðust
þegar til, og lżkur svo þeirra skiptum að þeir hrutu báðir fyrir hamar ofan, og fengu bana báðir þeir.
Þrándur gengur nÅ› upp og allir þeir til bćjar og slá hring um bćinn og koma svo mjög á óvart að engi
njósn kom fyrir þeim. Þeir brutu upp hurðir. Þeir Sigmundur hlaupa til vopna skjótt og allir þeir er
fyrir voru. Þuríður hÅ›sfreyja tekur og vopn og dugir eigi verr til en einn hver karlmaður. Þeir Þrándur
bera eld að hÅ›sunum og ćtla að sćkja bćinn með eldi og vopnum. Veita nÅ› harða aðsókn.
Og er þeir hafa að sótt um hríð, þá gengur Þuríður hÅ›sfreyja Å›t í dyrnar og mćlti: "Hversu lengi ćtlar
þÅ›, Þrándur," segir hÅ›n, "að berjast við höfuðlausa menn?"
Þrándur svarar: "Þetta mun dagsanna," segir hann, "og mun Sigmundur vera í brottu."
NÅ› gengur Þrándur rangsćlis um bćinn og blístrar. Þrándur kemur nÅ› að jarðhÅ›smunna einum, er
stund þá var brott frá bćnum. Hann fer þá svo, að hann hafði niðri aðra höndina á jörðu og bregður
henni annað skeið að nösum sér og mćlti:
"Hér hafa þeir farið þrír, Sigmundur, Þórir og Einar."
NÅ› fer Þrándur um hríð og þefaði sem hann rekti spor sem hundar. Hann biður þá ekki við sig mćla.
Fer hann til þess er hann kemur að gjá einni, en sÅ› gjá gengur um eyna þvera SkÅ›fey. Þá mćlti
Þrándur:
"Hér hafa þeir farið, og mun Sigmundur hér hafa hlaupið yfir, hvað sem þeir hafa af sér gjört. NÅ›
skulu vér skipta liði voru," segir Þrándur; "skal Leifur Össurarson og Sigurður Þorláksson fara fyrir
annan enda gjárinnar og sumt lið með þeim, en eg fyrir annan enda, og finnumst þá hinu megin
gjárinnar."
NÅ› gera þeir svo.
Þrándur mćlti þá: "Það er nÅ› til, Sigmundur, að gera vart við sig, ef þÅ› ert hugar þíns eigandi og þykist
vaskur maður vera, sem þÅ› hefir lengi kallaður verið."
En niðmyrkur var á sem mest.
34
Og litlu síðar hleypur maður yfir gjána að þeim Þrándi og höggur með sverði til Steingríms nábÅ›a
Þrándar og klżfur hann í herðar niður, og var þar Sigmundur. Hann hleypur þegar öfugur aftur yfir
gjána.
"Þar fór Sigmundur," segir Þrándur, "og eftir þeim skulum vér halda fyrir enda gjárinnar."
Og svo gera þeir, og finnast þeir Leifur nÅ› allir og Þrándur.
Sigmundur og hans félagar koma nÅ› allir á einn hamar við sjóinn og heyra nÅ› mannamál alla vega frá
sér.
Þá mćlti Þórir: "NÅ› munu vér veita hér vörn sem auðið má verða."
"Ekki er eg til varnar fćr," segir Sigmundur, "þvíað sverð mitt varð mér laust áðan er eg hljóp öfugur
aftur yfir gjána, og munu vér hér hlaupa ofan fyrir hamarinn og leggjumst til sunds."
"Gerum sem þér líkar," segir Þórir.
Þetta taka þeir ráðs: hlaupa á sund þar af hamrinum fram.
Þá mćlti Þrándur er hann heyrði skellina: "Þar fóru þeir nÅ›," segir hann; "nÅ› skulu vér taka þar skip er
vér fám, og leita þeirra, sumir á sjá, en sumir á landi."
Og svo gera þeir, og finna þá eigi.
39. kafli
NÅ› er að segja frá þeim Sigmundi, að þeir leggjast um hríð og ćtla til Suðureyjar; þagat var skemmst,
og var það þó löng vika sjóvar.
Og er þeir höfðu hálfnað sundið mćlti Einar: "Hér mun skilja oss."
Sigmundur kvað það eigi skyldu, - "og far, Einar, meðal herða mér."
Og svo gerði hann.
Sigmundur leggst þá um hríð.
Þá mćlti Þórir, er hann lagðist síðar: "Hversu lengi skaltu, Sigmundur frćndi, flytja dauðan mann eftir
þér?"
"Eigi ćtla eg þess þurfa," segir Sigmundur.
NÅ› lögðust þeir þar til er eftir var fjórðungur sundsins.
Þá mćlti Þórir: "Alla ćvi okkra, Sigmundur frćndi, höfum við ásamt verið og mikla ástÅ›ð haft, hvor
okkar við annan. En nÅ› er vćnst að þrjóti okkra samvistu. Hefi eg nÅ› fram lagið slíkt er eg er til fćr.
Vil eg að þÅ› hjálpir þér og lífi þínu, en gef eigi gaum að mér, þvíað þar gefur þÅ› þitt líf við, frćndi, ef
þÅ› faltrast við mig."
"Það skal aldri verða," segir Sigmundur, "að við skilim svo, Þórir frćndi; skulu við annað hvort báðir á
land komast eða hvorgi."
35
Sigmundur flytur nÅ› Þóri meðal herða sér. Var Þórir þá svo máttfarinn að hann mátti sér nćr ekki að
veita, og leggst Sigmundur þar til er hann kemur að Suðurey. Brim var að eyjunni; var Sigmundur þá
svo máttfarinn að hann dró stundum frá landi, en annað skeið hóf hann að. Skolaði Þóri þá af herðum
honum, og drukknaði hann, en Sigmundur gat skriðið upp um síðir og var þá svo máttfarinn að hann
mátti eigi ganga og skreið upp í fjöruna og lagðist niður í þarabrÅ›kið. Þetta var í lżsing. Þar lá hann til
þess er lżst var.
Þar var bćr einn lítill skammt upp á eyna, er hét í Sandvík. Þar bjó sá maður er Þorgrímur illi hét,
mikill maður og sterkur, landseti Þrándar Å›r Götu. Hann átti tvo syni; hét Ormsteinn og Þorsteinn. Þeir
voru efnilegir menn.
Um morgininn gekk Þorgrímur illi til fjöru og hafði bolexi í hendi. Hann kom þar er hann sá að rautt
klćði tók Å›r brÅ›kinu. Hann rótar af þaranum og sér að þar liggur maður; hann spyr hver hann vćri.
Sigmundur segir til sín.
"Lágt fer nÅ› höfðingi vor," sagði hann; "eða hvað ber til?"
Sigmundur sagði allt sem farið hafði.
Þá koma að synir hans. Sigmundur biður þá að þeir mundu hjálpa þá. Þorgrímur tók ekki fljótt á því,
og talar nÅ› hljótt við sonu sína:
"Sigmundur hefir svo mikið fé á sér, að því að mér líst," sagði hann, "að vér hafim aldri slíks eigandi
orðið, og er gullhringur hans harðla digur; líst mér það ráð að vér drepim hann og myrðim hann síðan;
mun þess aldri víst verða."
Synir hans mćla í móti um hríð, en samþykktu honum um síðir, og ganga nÅ› þar til er Sigmundur lá
og taka nÅ› í hár honum, en Þorgrímur illi höggur höfuð af Sigmundi með bolöxi, og lćtur Sigmundur
svo líf sitt, hinn vaskasti maður fyrir flestra hluta sakir. Þeir fletta hann klćðum og gripum, og draga
hann síðan upp undir einn moldbakka og kasa hann þar. Lík Þóris var upp rekið og kasa þeir hann hjá
Sigmundi og myrða þá báða.
40. kafli
Það er að segja af Þrándi og hans förunautum, að hann fer heim eftir þessi tíðendi, en borgið var
bćnum í SkÅ›fey er menn komu til, og var lítt brunninn. Fátt hafði þar manna látist.
Þuríður hÅ›sfreyja, er síðan var kölluð meginekkja, hélt bÅ›i sínu í SkÅ›fey eftir Sigmund bónda sinn. Þar
óx upp börn þeirra Sigmundar með henni og voru öll mannvćnleg.
Þrándur og Leifur Össurarson tóku nÅ› undir sig allar Fćreyjar og höfðu vald yfir. Þrándur lét bjóða
Þuríði meginekkju sćttir og sonum hennar, en þau tóku lítt undir það. Varð og ekki af því, að synir
Sigmundar leitaði trausts við Noregs höfðingja, er þeir voru ungir að aldri.
Leið nÅ› svo fram nokkura vetur að kyrrt var í Fćreyjum.
Þrándur kemur að máli við Leif Össurarson, að hann vildi leita honum að kvonfangi nokkuru.
"Hvar skal að því leita?" segir Leifur.
36
"Þar sem Þóra er Sigmundardóttir," segir Þrándur.
"Eigi þyki mér líklega horfa," segir Leifur.
"Eigi mun þér konan gift ef þÅ› biður eigi," segir Þrándur.
Þeir gera nÅ› ferð sína til SkÅ›feyjar með nokkura menn, og er þeim þar fálega fagnað. Þrándur og
Leifur bjóða þeim sćttir, Þuríði og sonum hennar, að hinir bestu menn dćmdi þeirra á milli þar í
Eyjum. Þau tóku ekki fljótt undir það. Þá hóf Þrándur bónorð fyrir hönd Leifs og bað Þóru til handa
honum, dóttur Sigmundar; þótti það líklegast til heilla sátta. Bauð Þrándur að gćða hluta Leifs með
miklu fé.
Þessu var seinlega tekið af öllum þeim, en Þóra sjálf svarar svo:
"Manngjarnlega mun yður mér þykja fara. Eg vil á þessu gera kost fyrir mína hönd, ef Leifur er eiðfćr
að hann sé eigi föðurbani minn og eigi menn til fengið að drepa föður minn, þá geri eg þann kost á, að
hann skal vís verða hvað er föður mínum hefir að bana orðið, eða hver valdur er dauða hans. Og að
öllum þessum hlutum fram komnum, þá megum vér gera sćtt með oss með brćðra minna ráði og
móður og annarra frćnda vorra og vina."
Þetta þótti öllum vel mćlt og viturlega til fundið, og þetta semja þau með sér, að þeir Þrándur og
Leifur heita þessu, og skilja nÅ› við svo bÅ›ið.
41. kafli
Litlu eftir þetta bżst Þrándur heiman Å›r Götu og Leifur með honum og fara á einu skipi og eru tólf
saman. Þeir fara til Suðureyjar og koma í Sandvík til Þorgríms illa. Þetta var nokkurum vetrum eftir
líflát þeirra Sigmundar. Þeir koma síð við eyna; ganga upp til bćjar: Þorgrímur fagnar vel þeim Þrándi,
og ganga þeir inn. Þrándur gengur til stofu og Þorgrímur bóndi, en þeir Leifur sitja frammi í hÅ›sum við
elda er upp voru kveiktir fyrir þeim.
Þrándi og Þorgrími varð margt talað.
Þrándur mćlti: "Hvað ćtla menn að Sigmundi Brestissyni muni hafa að bana orðið?" sagði hann.
"Eigi þykjast menn það gjörla vita," segir Þorgrímur; "ćtla sumir að þér munið hafa fundið þá í
fjörunni eða á sundi og drepið þá."
"Slíkt er illa ćtlað og ólíklega," segir Þrándur, "þvíað það vissu allir, að vér vildum bana Sigmundar,
en fyrir hvað mundu vér vilja myrða þá? Og er slíkt óvingjarnlega mćlt."
"Mćla það enn sumir menn," segir Þorgrímur, "að þeir muni hafa sprungið á sundi, eða Sigmundur
muni hafa komist til lands nokkur, er hann var afreksmaður um marga hluti, og muni þá hafa verið
drepinn, ef hann hefir magnlítill til lands komið, eða myrður."
"Slíkt er allárćðilega talað," segir Þrándur, "og það er mín ćtlan, að svo hafi verið. Eða hvað er nÅ›,
félagi! Er eigi svo sem mig grunar, að þÅ› sér valdur að dauða Sigmundar?"
Þorgrímur synjar þess sem mest má hann.
37
"Eigi muntu þessa þurfa að þrćta," segir Þrándur, "þvíað eg þykjumst vita að þÅ› ert þessa verks
sannur."
Hann synjar sem áður.
Þrándur lćtur þá kalla á þá Leif og Sigurð og biður að Þorgrímur og synir hans sé fjötraðir, og svo var
gert, að þeir eru fjötraðir og ríkt bundnir.
Þrándur hafði þá látið gera elda mikla í eldaskála, og grindur fjórar lćtur hann gera með fjórum
hornum, og níu reita rístur Þrándur alla vega Å›t frá grindunum, en hann sest á stól milli elds og
grindanna. Hann biður þá nÅ› ekki við sig tala, og þeir gera svo.
Þrándur situr svo um hríð.
Og er stund leið, þá gengur maður inn í eldaskálann og var allur alvotur. Þeir kenna manninn, að þar
var Einar Suðureyingur. Hann gengur að eldinum og réttir að hendur sínar, og litla hríð; og snżr Å›t eftir
það. Og er stund líður gengur maður inn í eldahÅ›sið; hann gengur að eldi og réttir til hendur sínar og
gengur Å›t síðan. Þeir kenndu að þar var Þórir. Brátt eftir þetta gengur hinn þriði maður í eldaskálann.
Þessi var mikill maður og mjög blóðugur. Hann hafði höfuðið í hendi sér. Þenna kenna þeir allir, að
þar var Sigmundur Brestisson. Hann nemur staðar nokkura stund á gólfinu og gengur Å›t síðan.
Og eftir þetta rís Þrándur af stólinum og varpar mćðilega öndunni og mćlti: "NÅ› megi þér sjá hvað
þessum mönnum hefir að bana orðið: Einar hefir látist fyrst og kalið í hel, eða drukknað, er hann var
þeirra kraftaminnstur; þá mun Þórir hafa látist þar nćst, og mun Sigmundur hafa flutt hann og dasast
mest á því, en Sigmundur mun hafa komist á land máttlítill, og munu þessir menn hafa drepið hann, er
oss sżndist hann blóðugur og höfuðlaus."
Förunautar Þrándar sönnuðu þetta allir, að svo muni farið hafa.
NÅ› segir Þrándur að þeir skuli þar rannsaka allt, og svo gera þeir, og finna þar öngvan ávitöl. Þeir
Þorgrímur og synir hans þrćta og kváðust þessa verks eigi valdir. Þrándur kvað þá eigi þurfa að þrćta;
bað menn sína rannsaka gerla, og þeir gera enn svo.
Örk ein mikil og fornleg stóð í eldahÅ›sinu. Þrándur spyr hvort þeir hafa rannsakað örkina. Þeir sögðu
það eigi vera og brutu hana upp, og þótti þeim þar ekki í nema hroði einn, og leitaðu þar í um hríð.
Þrándur mćlti: "Hvelfið örkinni."
Og svo gerðu þeir. Þar fundu þeir tötrabagga einn, er verið hafði í örkinni, og fengu Þrándi. Hann
leysti til, og voru þar margir tötrar saman vafðir, og um síðir fann Þrándur þar mikinn gullhring og
kenndi að þann hring hafði átt Sigmundur Brestisson og Hákon jarl hafði gefið honum. Og er
Þorgrímur veit þetta, þá gengur hann við morði Sigmundar og segir nÅ› allt sem farið hafði. Hann vísar
þeim til hvar þeir Sigmundur og Þórir voru dysjaðir, og flytja þeir lík þeirra á brott.
Þrándur lćtur þá Þorgrím og sonu hans fara með sér.
Síðan eru þeir greftraðir, Sigmundur og Þórir, að kirkju í SkÅ›fey, þeirri er Sigmundur hafði gera látið.
38
42. kafli
NÅ› eftir þetta lćtur Þrándur stefna þing fjölmennt í Straumsey í Þórshöfn; þar er þingstöð þeirra
Fćreyinga. Þar sögðu þeir Þorgrímur illi og synir hans, svo að allir þingmenn heyra, dráp og dauða
Sigmundar, að þeir kváðust hann drepið hafa og myrðan síðan. Eftir þessa hluti sagða, þá eru þeir upp
festir þar á þinginu, og lauk svo þeirra ćfi.
NÅ› halda þeir Leifur og fóstri hans Þrándur á bónorði við Þóru og bjóða þeim sćttir þar með, þćr er
þau mćtti best við una. Og þćr verða þar málalyktir, að Leifur fćr Þóru Sigmundardóttur, og sćttast
þau með heilum sáttum. Setur Leifur bÅ› saman á föðurleifð sinni í Suðurey að Hofi, og er nÅ› kyrrt í
Fćreyjum nokkura hríð.
Þórálfur Sigmundarson kvongast og gerir bÅ› í Dímon og er góður bóndi. - - - - -
43. kafli
Það sama sumar, er Ólafur Haraldsson hafði konungur verið tíu vetur, komu utan af Fćreyjum til
Noregs að orðsending hans Gilli lögsögumaður, Leifur Össurarson, Þórálfur Å›r Dímun og margir aðrir
bónda synir. En Þrándur í Götu bjóst til ferðar; en er hann var bÅ›inn mjög, þá tók hann fćlisótt þá er
hann var hvergi fćr, og dvaldist hann eftir.
En er þeir Fćreyingar komu á fund Ólafs konungs, þá kallaði hann þá á tal og átti stefnu við þá; lauk
hann þá upp við þá örendi þau er undir bjuggu ferðinni og sagði þeim að hann vildi hafa skatt af
Fćreyjum, og það með að Fćreyingar skyldu hafa þau lög sem Ólafur konungur setti þeim.
En á þessi stefnu fannst það á orðum konungs, að hann mundi taka festu til þessa máls af þeim
fćreyskum mönnum er þá voru þar komnir, ef þeir vildi það sáttmál svardögum binda; bauð þeim
mönnum er honum þóttu þar ágćstir, að þeir skyldu gerast honum handgengnir og þiggja af honum
metorð og vináttu. En þeim hinum fćreyskum virðist svo orð konungs sem grunur mundi á vera
hvernig þeirra mál mundi snÅ›ast ef þeir vildi eigi undir það allt ganga, sem konungur beiddi þá. En þó
að til þessa máls yrði fleiri stefnulög áður en það lyktist, þá varð það framgengt allt, er konungur
beiddist. Gengu þeir til handa konungi og gerðust hirðmenn hans, Leifur og Gilli og Þórálfur, en allir
þeir förunautar veittu svardaga Ólafi konungi til þess að halda í Fćreyjum þau lög og þann landsrétt
sem hann setti þeim og skattgildi það er hann kvað á. Síðan bjuggust þeir hinir fćreysku til
heimferðar. En að skilnaði veitti konungur þeim vingjafir, er honum höfðu handgengnir gerst; fara þeir
ferðar sinnar þá er þeir voru bÅ›nir, en konungur lét bÅ›a skip og fékk manna til og sendi þá menn til
Fćreyja að taka þar við skatti þeim er Fćreyingar skyldu gjalda honum. Þeir urðu ekki snemmbÅ›nir og
fóru er þeir voru bÅ›nir, og er frá ferð þeirra það að segja, að þeir koma eigi aftur og engi skattur á því
sumri er nćst var eftir, þvíað þeir höfðu ekki komið til Fćreyja; hafði þar engi maður skatt heimtan.
44. kafli
Sumarið eftir spurði Ólafur konungur að skip það var horfið, er hann hafði sent til Fćreyja hið fyrra
sumar, og það hafði hvergi til landa komið, svo að spurt vćri. Konungur fékk þá til skip annað og þar
menn með og sendi til Fćreyja eftir skatti. Fóru þeir menn og létu í haf, en síðan spurðist ekki til þeirra
heldur en til hinna fyrri, og voru þar margar getur á, hvað af skipum þeim myndi orðið.
39
45. kafli
Vor það hið nćsta hafði farið skip af Noregi Å›t til Fćreyja; á því skipi fóru orðsendingar Ólafs
konungs til þess að koma skyldi utan af Fćreyjum einhver þeirra hirðmanna hans: Leifur Össurarson
eða Gilli lögsögumaður eða Þórálfur Å›r Dímun. En er þessi orðsending kom til Fćreyja og þeim var
sagt sjálfum, þá rćða þeir sín á milli hvað undir mun bÅ›a orðsendingunni, og kom það ásamt með
þeim, að þeir hugðu að konungur mundi vilja spyrja eftir um þau tíðendi er sumir menn höfðu fyrir satt
að þar mundi gerst hafa í eyjunum, um misfarar sendimanna konungs, þeirra tveggja skipsagna, er engi
maður hafði af komist. Þeir réðu það af, að Þórálfur skyldi fara. Réðst hann til ferðar og bjó byrðing er
hann átti og aflaði þar til manna; voru þeir á skipi tíu eða tólf.
En er þeir voru bÅ›nir og biðu byrjar, þá var það tíðenda í Austurey í Götu að Þrándar, að einn góðan
veðurdag gekk Þrándur í stofu, en þar lágu í pöllum bróðursynir hans tveir, Sigurður og Þórður; þeir
voru Þorlákssynir; hinn þriði hét Gautur hinn rauði; hann var enn frćndi þeirra. Allir voru þeir fóstrar
Þrándar gervilegir menn; var Sigurður elstur þeirra og fyrir þeim mest í öllu. Þórður átti
kenningarnafn; var hann kallaður Þórður hinn lági; hann var þó manna hćstur, og var hitt þó meir, að
hann var þreklegur og ramur að afli.
Þá mćlti Þrándur: "Margt skipast á manns ćvi. Ótítt var það, þá er vér vorum ungir, að menn skyldu
sitja eða liggja veðurdaga góða, þeir er ungir voru og til alls vel fćrir. Mundi það eigi þykja líklegt
hinum fyrrum mönnum að Þórálfur Å›r Dímun mundi vera þroskamaður meiri en þér. En byrðingur sá
er eg hefi átt og hér stendur í nausti ćtla eg að nÅ› gerist svo forn að fÅ›ni undir bráðinu. Er hér hÅ›s
hvert fullt af ullu og verður ekki til verðs haldið; mundi eigi svo ef eg vćra nokkurum vetrum yngri."
Sigurður hljóp upp og hét á þá Þórð og Gaut, kvaðst eigi þola frżju Þrándar. Ganga þeir Å›t og þar til er
hÅ›skarlar voru; ganga þeir til og setja fram byrðinginn; létu þeir þá flytja til farm og hlóðu skipið;
skorti þar eigi heima farm til, svo reiði allur með skipi. Bjuggu þeir það á fám dögum; voru þeir og
menn tíu eða tólf á skipi. Tóku þeir Þórálfur Å›t eitt veður allir; vissust til jafnan í hafinu. Þeir komu að
landi í Hernum aftan dags; lögðu þeir Sigurður utar við ströndina, og var þó skammt milli þeirra.
Það varð til tíðenda um aftaninn er myrkt var og þeir Þórálfur ćtluðu til rekkna bÅ›ast, þá gekk Þórálfur
á land upp og annar maður með honum. Leituðu þeir sér staðar. En er þeir voru bÅ›nir ofan að ganga,
þá sagði sá svo, er honum fylgdi, að kastað var klćði yfir höfuð honum; var hann tekinn upp af jörðu. Í
því bili heyrði hann brest. Síðan var farið með hann og reiddur til falls, en þar var undir sćr, og var
hann keyrður á kaf. En er hann komst á land fór hann þar til er þeir Þórálfur höfðu skilist. Hitti hann
þar Þórálf, og var hann klofinn í herðar niður, og var hann þá dauður.
En er skipverjar urðu þessa varir, þá báru þeir lík hans Å›t á skip og náttsćttu.
Þá var Ólafur konungur á veislu í Lygru; voru þangað orð ger. Var þá stefnt örvarþing, og var
konungur á þingi; hann hafði þangað stefna látið þeim Fćreyingum af báðum skipum, og voru þeir til
þings komnir. En er þing var sett, þá stóð konungur upp og mćlti:
"Þau tíðendi eru hér orðin, er því er betur að slík eru sjaldgćt: Hér er af lífi tekinn góður drengur, og
hyggju vér að saklaus sé, eða er nokkur sá maður á þingi, er það kunni að segja hver valdi er verks
þessa?"
En þar gekk engi við.
40
Þá mćlti konungur: "Ekki er því að leyna hver minn áhugi er um verk þetta, að eg hygg á hendur þeim
Fćreyingum; þyki mér þannig helst að unnið sem Sigurður Þorláksson mundi hafa vegið manninn, en
Þórður hinn lági mundi hinn hafa fćrt á kaf. En það fylgir að eg munda þess til geta að það mundi til
saka vera fundið, að þeir mundi eigi vilja að Þórálfur segði eftir þeim ódáðir þćr er hann muni vitað
hafa að satt er, en oss hefir verið grunur á, um morð þau og illvirki, að sendimenn mínir hafi þar verið
myrðir."
En er konungur hćtti rćðu sinni, þá stóð upp Sigurður Þorláksson. Hann mćlti:
"Ekki hefi eg talað fyrr á þingum; ćtla eg mig munu þykja ekki orðfiman. En þó ćtla eg ćrna nauðsyn
til vera að svara nokkuru. Vil eg þess til geta, að rćða þessi er konungur hefir uppi haft muni vera
komin undan tungurótum þeirra manna er miklu eru óvitrari en hann og verri. En það er ekki leynt, að
þeir munu vilja vera fulllega vorir óvinir. Er það ólíklega mćlt að eg munda vilja vera skaðamaður
Þórálfs, þvíað hann var fóstbróðir minn og góður vinur. En ef þar vćri nokkur önnur efni í og vćri
sakar milli okkar Þórálfs, þá em eg svo viti borinn, að eg munda heldur til þessa verks hćtta heima í
Fćreyjum en hér undir handarjaðri yðrum, konungur. NÅ› vil eg þessa máls synja fyrir mig og fyrir oss
alla skipverja; vil eg þar bjóða fyrir eiða, svo sem lög yður standa til. En ef yður þykir hitt í nokkuru
fullara, þá vil eg flytja járnburð; vil eg að þér séð sjálfir við skírsluna."
En er Sigurður hćtti rćðu sinni, þá urðu margir til flutningar og báðu konung að Sigurður skyldi ná
undanfćrslu; þótti Sigurður vel hafa talað og kváðu hann ósannan mundu að vera því er honum var
kennt.
Konungur svarar: "Um þenna mann mun stórum skipta, og ef hann er loginn þessu máli, þá mun hann
vera góður maður; en að öðrum kosti, þá mun hann vera nokkuru djarfari en dćmi muni til vera, og er
það eigi miður mitt hugboð; en þó get eg að hann beri sér sjálfur vitni um."
En við bćn manna, þá tók konungur festu af Sigurði til járnburðar; skyldi hann koma eftir um daginn
til Lygru; skyldi byskup þar gera skírslu, og sleit svo þinginu. Fór konungur aftur til Lygru, en
Sigurður og þeir förunautar til skips síns.
Tók þá brátt að myrkva af nótt.
Þá mćlti Sigurður við þá förunauta:
"Það er satt að segja að vér höfum komið í mikið vandkvćði og orðið fyrir mikilli álygi, og er
konungur sjá brögðóttur og vélráður, og mun auðsćr vor kostur ef hann skal ráða, þvíað hann lét fyrst
drepa Þórálf, en hann vill nÅ› gera oss að óbótamönnum. Er honum lítið fyrir að villa járnburð þenna.
NÅ› ćtla eg þann verr hafa er til þess hćttir við hann. NÅ› leggst innan eftir sundinu fjallagol nokkuð;
rćð eg það, að vér vindim segl vort og stefnum Å›t á haf. Fari Þrándur annað sumar með ull sína ef
hann vill selja. En ef eg komumst í brott, þá þyki mér þess von að eg koma aldri síðan til Noregs."
Þeim förunautum þótti þetta snjallrćði. Taka þeir og setja upp segl sitt og láta ganga um nóttina í haf
Å›t sem mest megu þeir. Létta þeir eigi fyrr en þeir koma í Fćreyjar og heim í Götu. Lét Þrándur illa
yfir ferð þeirra. Þeir svöruðu eigi vel, og voru þó heima með Þrándi.
46. kafli
Brátt spurði Ólafur konungur það er þeir Sigurður voru í brott farnir, og lagðist þá þungur orðrómur á
um þeirra mál. Voru þeir margir, að þá kölluðu þess von að þeir Sigurður mundu sönnu sagðir, er áður
höfðu synjað fyrir hann og mćlt í móti. Ólafur konungur var fárćðinn um þetta mál; en hann þóttist
vita þá sannendi á því er áður hafði hann grunað. Fór konungur þá ferðar sinnar og tók veislur þar er
41
fyrir honum voru gjörvar.
47. kafli
Vorið eftir var það á einu hÅ›sþingi er Ólafur konungur átti, að hann hafði það mál í munni, sagði frá
mannskaða þeim er hann hafði látið af Fćreyjum. - "En skattur sá," segir hann, "er þeir hafa mér
heitið, þá kemur ekki fram. NÅ› ćtla eg enn þangað menn að senda eftir skattinum."
Veik konungur þessu máli nokkuð til żmissa manna, að til þeirrar ferðar skyldu ráðast. En þar komu
þau svör í mót, að allir menn töldust undan förinni.
Þá stóð upp maður á þinginu, mikill og allvörpulegur; sá hafði rauðan kyrtil, hjálm á höfði, gyrður
sverði; höggspjót mikið í hendi. Hann tók til máls:
"Það er satt að segja," kvað hann, "að hér er mikill munur manna: þér hafið konung góðan, en hann
drengi illa; þér neikveðið sendiferð eina er hann bżður yður, en hafið þegið áður af honum vingjafir og
marga sćmilega hluti. En eg hefi verið hér til engi vinur konungs þessa; hefir hann og verið óvinur
minn; telur hann að sakar sé til þess. NÅ› vil eg bjóða þér konungur að fara för þessa, ef ekki eru vildari
föng á."
Konungur svarar: "Hver er þessi maður hinn drengilegi, er svarar máli mínu? Gjörir þÅ› mikinn mun
öðrum mönnum, þeim er hér eru, er þÅ› bżðst til farar, en þeir töldust undan, er eg hugða að vel mundu
hafa við skipast; en eg kann á þér engi deili og eigi veit eg nafn þitt."
Hann svarar svo að "nafn mitt er ekki vant, konungur. Þess er mér von að þÅ› munir mig heyrt hafa
nefndan. Eg em kallaður Karl mćrski."
Konungur svarar: "Svo er það, Karl; heyrt hefi eg þig nefndan fyrr, og er það satt að segja að verið
hafa þćr stundir, ef fundi okkra hefði að borið, er þÅ› mundir ekki kunna segja frá tíðendum. En nÅ› vil
eg eigi verr hafa en þÅ›, er þÅ› bżður mér liðsemd þína, að leggja eigi þar að móti þökk og aufÅ›su.
Skaltu, Karl, koma til mín og vera í boði mínu í dag. Skulu við þá rćða þetta mál."
Karl sagði að svo skyldi vera.
48. kafli
Karl hinn mćrski hafði verið víkingur og hinn mesti ránsmaður, og hafði konungur mjög oft gerva
menn til hans og vildi hann af lífi taka. En Karl var maður ćttstór og mikill athafnarmaður;
íþróttamaður og atgervimaður um marga hluti. En er Karl var ráðinn til ferðar þessar, þá tók konungur
hann í sćtt og því nćst í kćrleik; lét bÅ›a ferð hans sem best. Voru þeir á skipi nćr tuttugu menn.
Konungur gerði orðsendingar til vina sinna í Fćreyjar: sendi Karl til halds og trausts þar er var Leifur
Össurarson og Gilli lögsögumaður; sendi til þess jartegnir sínar. Fór Karl þegar er hann var bÅ›inn.
Byrjaði þeim vel og komu til Fćreyja og lögðu í Þórshöfn í Straumsey.
Síðan var þar þing stefnt, og kom þar fjölmennt. Þar kom Þrándur Å›r Götu með flokk mikinn; þar kom
og Leifur og Gilli; höfðu þeir og fjölmenni mikið.
En er þeir höfðu tjaldað og um bÅ›ist, þá gengu þeir til fundar við Karl mćrska. Voru þar kveðjur
góðar. Síðan bar Karl fram orð og jartegnir Ólafs konungs og vinmćli til þeirra Leifs og Gilla. Þeir
tóku því vel og buðu Karli til sín og að flytja örendi hans og veita honum slíkt traust sem þeir hefði
42
föng á. Hann tók því þakksamlega.
Litlu síðar kom þar Þrándur og fagnaði vel Karli. "Em eg," segir hann, "feginn orðinn er slíkur drengur
hefir komið hingað til lands vors með örendi konungs vors, er vér erum allir skyldir undir að standa.
Vil eg ekki annað, Karl, en þÅ› farir til mín til veturvistar og það með þér allt þíns liðs, er þinn vegur
vćri þá meiri en áður."
Karl svarar að hann var áður ráðinn að fara til Leifs, - "en eg munda ellegar," segir hann, "fÅ›slega
þiggja þetta boð."
Þrándur svarar: "Þá mun Leifi auðið vegsmuna af þessu; en eru nokkurir aðrir hlutir þá, þeir er eg
mega svo gera að yður sé liðsemd að?"
Karl svarar að honum þótti mikið í veitt, að Þrándur drćgi saman skattinn um Austurey og svo um
allar Norðureyjar.
Þrándur sagði að það var skylt og heimilt, að hann veitti þann beina að örendi konungs. Gekk Þrándur
þá aftur til bÅ›ðar sinnar. Varð á því þingi ekki fleira til tíðenda. Fór Karl til vistar með Leifi
Össurarsyni, og var hann þar um veturinn eftir. Heimti Leifur skatt saman um Straumsey og um allar
eyjar suður þaðan.
Um vorið eftir fékk Þrándur Å›r Götu vanheilsu mikla, hafði augnaþunga og þó enn kramar aðrar; en þó
bjóst hann að fara til þings sem vandi hans var. En er hann kom á þingið og bÅ›ð hans var tjölduð, þá
lét hann tjalda undir svörtum tjöldum innan af, til þess að þá vćri síður skíðdrćpt.
En er dagar nokkurir voru liðnir af þinginu, þá ganga þeir Leifur og Karl til bÅ›ðar Þrándar og voru
fjölmennir. En er þeir komu að bÅ›ðinni, þá stóðu þar Å›ti nokkurir menn. Leifur spurði hvort Þrándur
vćri inni í bÅ›ðinni. Þeir sögðu að hann var þar.
Leifur mćlti að þeir skyldu biðja Þránd Å›t ganga; - "eigu við Karl örendi við hann," segir hann.
En er þeir menn komu aftur, þá sögðu þeir að Þrándur hafði þann augnaverk að hann mátti eigi Å›t
koma, - "og bað hann, Leifur, að þÅ› skyldir inn ganga."
Leifur mćlti við förunauta sína að þeir skyldu fara varlega er þeir kćmi í bÅ›ðina, - "þröngvast eigi;
gangi sá fyrstur Å›t er síðast gengur inn."
Leifur gekk fyrst inn, en þar nćst Karl; þá hans förunautar, og fóru með alvćpni sem þá að þeir skyldi
til bardaga bÅ›ast. Leifur gekk innar að hinum svörtum tjöldunum; spurði þá hvar Þrándur vćri.
Þrándur svaraði og heilsaði Leifi.
Leifur tók kveðju hans; spurði síðan hvort hann hefði nokkuð skatt heimt um Norðureyjar, eða hver
greiði þá mundi á vera of silfrið.
Þrándur svaraði og sagði að eigi hefði honum það Å›r hug horfið, er þeir Karl höfðu rćtt, og svo að
greiði mundi á verða um skattinn. - "Hér er sjóður, Leifur, er þÅ› skalt við taka, og er fullur af silfri."
Leifur sást um og sá fátt manna í bÅ›ðinni; lágu menn í pöllunum, en fáir sátu upp. Síðan gekk Leifur til
Þrándar og tók við sjóðnum og bar utar í bÅ›ðina, þar er ljóst var, og steypti silfrinu ofan á skjöld sinn,
rótaði í hendi sinni og mćlti að Karl skyldi sjá silfrið.
43
Þeir litu á um stund.
Þá spurði Karl hvernig Leifi sżndist silfrið.
Hann svarar: "Það hygg eg, að hver sá peningur er illur er í Norðureyjum, að hér muni kominn."
Þrándur heyrði þetta og mćlti: "Sżnist þér eigi vel silfrið Leifur?"
"Svo er," segir hann.
Þrándur mćlti: "Eigi eru þeir þó meðalmannníðingar frćndur vorir, er þeim má til einskis trÅ›a: Eg hefi
sent þá í vor að heimta skatt norður í eyjar, er eg var að engu fćr í vor, en þeir hafa tekið mÅ›tur af
bćndum að taka fals slíkt, er eigi þykir gjaldgengt, og er hitt vćnst, Leifur, að sjá þetta silfur er goldist
hefir í landskuldir mínar."
Bar Leifur þá aftur silfrið, en tók við sjóð öðrum og bar þann til Karls. Rannsökuðu þeir það fé. Spurði
Karl hversu Leifi sżndist þetta fé. Hann sagði að honum þótti þetta fé vont, - "og eigi svo að um þćr
skuldir er óvandlega var fyrir mćlt, að eigi yrði slíkt þá tekið; en eigi vil eg þetta fé konungi til handa
taka."
Maður einn, sá er lá í pallinum, kastaði feldi af höfði sér og mćlti: "Satt er hið fornkveðna: Svo ergist
hver sem eldist. Svo er þér og, Þrándur: lćtur Karl hinn mćrska reka fé fyrir þér í allan dag."
Þar var Gautur hinn rauði.
Þrándur hljóp upp við orð Gauts og varð málóði; veitti þeim stórar átölur frćndum sínum. En að
lyktum mćlti hann að Leifur skyldi selja honum það silfur, - "en tak hér við sjóð er landbÅ›ar mínir
hafa fćrt mér heim í vor. En þótt eg sjá óskyggn, þá er þó sjálf hönd hollust."
Maður reis upp við ölboga, er lá í pallinum; þar var Þórður hinn lági. Hann mćlti: "Eigi hljótu vér
meðalorðaskak af honum Mćra-Karli, og vćri hann launa fyrir verður."
Leifur tók við sjóðnum og bar enn fyrir Karl. Sá þeir það fé.
Mćlti Leifur: "Ekki þarf lengi að sjá á þetta silfur; hér er hver peningur öðrum betri, og viljum vér
þetta fé hafa. Fá þÅ› til, Þrándur, mann að sjá reislur."
Þrándur svarar að honum þótti þá best til fengið að Leifur sći fyrir hans hönd.
Gengu þeir Leifur þá Å›t og skammt frá bÅ›ðinni; settust þeir þá niður og reiddu þá silfrið. Karl tók
hjálm af höfði sér og hellti þar í silfri því er vegið var. Þeir sá mann ganga hjá sér og hafði refði í hendi
og hött síðan á höfði, heklu grćna, berfćttur, knżtt línbrókum að beini. Hann setti niður refðið í völl
og gekk frá og mćlti.
"Sé þÅ› við, Mćra-Karl, að þér verði eigi mein að refði mínu."
Litlu síðar kom þar maður hlaupandi og kallaði ákaflega á Leif Össurarson, bað hann fara sem skjótast
til bÅ›ðar Gilla lögsögumanns; - "þar hljóp inn um tjaldskarar Sigurður Þorláksson og hefir sćrðan
bÅ›ðarmann hans til ólífis."
Leifur hljóp þegar upp og gekk á brott til fundar við Gilla; gekk með honum allt bÅ›ðarlið hans, en Karl
sat eftir. Þeir Austmenninir stóðu í hring um hann. Gautur rauði hljóp að og hjó með handöxi yfir
herðar mönnum, og kom högg það í höfuð Karli, og varð sár það ekki mikið. Þórður lági greip upp
44
refðið er stóð í vellinum og lżstur á ofan öxarhamarinn svo að öxin stóð í heila. Þusti þá fjöldi manna
Å›t Å›r bÅ›ð Þrándar.
Karl var þaðan dauður borinn.
Þrándur lét illa yfir verki þessu og bauð þó fé til sátta fyrir frćndur sína. Leifur og Gilli gengu að
eftirmáli, og kom þar eigi fébótum fyrir. Varð Sigurður Å›tlagur fyrir áverka þann er hann veitti
bÅ›ðunaut Gilla, en Þórður og Gautur fyrir víg Karls.
Austmenn bjuggu skip það er Karl hafði haft þangað og fóru austur á fund Ólafs konungs. En þess
varð eigi auðið fyrir þeim ófriði er þá hafði gerst í Noregi, og er nÅ› lokið að segja frá þeim tíðendum er
urðu af því er Ólafur konungur heimti skatt af Fćreyjum.
49. kafli
Eftir víg Karls mćrska og áverka við bÅ›ðarmann Gilla lögsögumanns voru þeir brott reknir og gervir
Å›r Fćreyjum, Sigurður Þorláksson, Þórður lági, Gautur rauði, frćndur Þrándar. Þrándur fékk þeim skip
haffćranda og fé nokkuð, og þóttust þeir lítillega af höndum leystir; hafa þeir átölur miklar við Þránd:
sögðu að hann hafði undir sig dregið föðurarf þeirra, en miðlaði þeim ekki af. Þrándur sagði þá miklu
meira hafa en þeir ćtti, sagðist hafa annast þá lengi og miðlað þeim oft fjárhluti, en illa í þökk lagið.
NÅ› láta þeir Sigurður í haf og eru tólf menn saman á skipi, og er það orð á, að þeir ćtli að halda til
Íslands. - Og er þeir hafa skamma stund í hafi verið, þá rekur á storm mikinn, og hélst veðrið nćr viku.
Það vissu allir þeir er á landi voru að þetta var þeim Sigurði í móti sem mest, og sagði mönnum óvćnt
hugur um þeirra ferð.
Og er á leið haustið fundust rekar af skipi þeirra í Austurey. Og er vetur kom, gerðust afturgöngur
miklar í Götu og víða í Austurey, og sżndust þeir oft, frćndur Þrándar, og varð mönnum að þessu
mikið mein: sumir fengu beinbrot eða önnur meiðsl. Þeir sóttu Þránd svo mjög að hann þorði hvergi
einn að ganga um veturinn. Var nÅ› mikið orð á þessu.
NÅ› er á leið veturinn sendi Þrándur orð Leifi Össurarsyni að þeir skyldu finnast. Og svo gera þeir. Og
er þeir finnast mćlti Þrándur:
"Vér hittum í fyrra sumar, fóstri, í vandrćði mikil, að við því var bÅ›ið að allur þingheimurinn mundi
berjast á. NÅ› vilda eg, fóstri minn, sagði Þrándur, "að það vćri lögtekið gert með okkru ráði að menn
hefði aldri vopn til þings þar er menn skulu lögskil sín tala og spektarmál."
Leifur kvað þetta vel mćlt, - "og skulu við hér við hafa ráð Gilla lögsögumanns frćnda míns."
Þeir voru systra synir, Gilli og Leifur.
NÅ› finnast þeir allir saman og tala þetta með sér.
Gilli svarar svo Leifi: "Brigt þyki mér að trÅ›a Þrándi, og munu við því játa að handgengnir menn allir
hafi vopn sín og nokkurir þeir er okkur fylgja, en almenningur sé vopnlaus."
NÅ› ráða þeir þetta með sér til staðar.
Líður nÅ› af veturinn, og koma menn til þings um sumarið í Straumsey.
45
NÅ› er það einn dag að þeir Gilli og Leifur ganga frá bÅ›ðum sínum á eina hćð er var á eyjunni og talast
þar við. Og nÅ› sjá þeir austur á eyna undir sólina, að á höfða þann er þar var ganga upp menn eigi
allfáir, þar til er þeir sjá þrjá tigu manna. Þar blika við sólskininu skildir fagrir og hjálmar skrautlegir,
öxar og spjót, og var það lið hið harðlegsta. Þeir sjá að maður gekk fyrir, mikill og vasklegur, í rauðum
kyrtli og hafði hálflitan skjöld, blán og gulan, hjálm á höfði og höggspjót mikið í hendi. Þeir þóttust
þar kenna Sigurð Þorláksson. Þar gekk maður hið nćsta honum, þreklegur, í rauðum kyrtli og hafði
rauðan skjöld. Að vísu þóttust þeir þenna kenna, að þar var Þórður lági. Hinn þriði maður hafði rauðan
skjöld, og dreginn á mannfái, og mikla öxi í hendi. Þar var Gautur rauði.
Þeir Leifur gengu nÅ› skjótt heim til bÅ›ða sinna. Þá Sigurð ber brátt að, og eru þeir allir vel vopnaðir.
Þrándur gengur Å›r bÅ›ð sinni móti þeim Sigurði og margt manna með honum og hans menn með
vopnum allir.
Þeir Leifur og Gilli höfðu fátt manna hjá því sem þeir Þrándur, og var þess mestur munur er þeir höfðu
fáir einir vopn.
Þeir Þrándur og frćndur hans gengu að flokki þeirra Leifs. Þá mćlti Þrándur:
"Svo er háttað, Leifur fóstri," kvað hann, "að hér eru komnir frćndur mínir, og fóru skyndilega nćst Å›r
Fćreyjum. NÅ› nenni eg eigi að vér frćndur farim svo halloki fyrir ykkur Gilla. Eru hér tveir kostir
fyrir höndum: sá annar, að eg dćma einn yðvarr á milli, en ef þér vilið þenna eigi, þá mun eg eigi hefta
þá að því er þeir vilja að hafast."
Þeir Leifur sjá að þeir hafa öngan liðskost að sinni við þeim Þrándi; taka nÅ› þenna kost, að handsala öll
mál í dóm Þrándar, og lżkur hann þegar gerð upp; segir að hann mun ekki síðar vitrari. "Er sÅ› gerð
mín," segir Þrándur, "að eg vil að þeir frćndur mínir sé frjálsir að vera þar í Fćreyjum sem þeim líkar,
þó að þeir hafi áður verið brott gervir, en fé vil eg af hvorigum gera. Ríki þau er hér eru í Fćreyjum vil
eg það skipti á gera, að eg hafi þriðjung, annan Leifur, þriðja synir Sigmundar; hafa ríki þessi lengi að
öfund orðið og bitbeinum. Þér Leifur, fóstri, segir Þrándur, "vil eg bjóða barnfóstur og fóstra Sigmund
son þinn. Vil eg enn gera það til góðs við þig."
Leifur svarar: "Það vil eg að barnfóstur það sé undir atkvćðum Þóru, hvort hÅ›n vill að son hennar fari
til þín, eða sé hann með okkur."
Skilja við svo bÅ›ið.
Og er Þóra veit um fóstrið, þá svarar hÅ›n:
"Svo má vera að mér lítist það enn annan veg; en eigi mun eg kjósa undan Sigmundi syni mínum það
fóstur ef eg skal ráða, þvíað margt þyki mér Þrándur hafa fyrir flesta menn."
Sigmundur son Þóru og Leifs fór í Götu til fósturs til Þrándar; hann var þá þrevetur að aldri og hið
vćnlegsta mannsefni, og óx hann þar upp.
50. kafli
Í þann tíma er Sveinn var konungur í Noregi og Alfífa móðir hans var Þrándur heima í Götu og
frćndur hans: Sigurður, Þórður og Gautur hinn rauði. Og er svo sagt að Þrándur vćri ekki kvongaður
maður. Hann átti eina dóttur er GuðrÅ›n hét.
46
Og er frćndur Þrándar höfðu þar verið nokkura hríð, þá kemur hann að máli við þá og sagði að hann
vill eigi að þeir sé þar lengur við óþrifnað sinn og atferðarleysi. Sigurður svarar illa: kvað hann ills
eins unna öllum frćndum sínum og segir hann sitja yfir föðurarfi sínum. Áttust þá hart við í orðum.
Fóru þeir þá í brott þrír frćndur. Þeir fara til Straumseyjar; hÅ›n er fjölbyggðust Fćreyja. Sá maður átti
þar bÅ›, er Þórhallur hét hinn auðgi. Hann átti konu þá er Birna hét og var kölluð Straumseyjar-Birna;
hÅ›n var svarri mikill og sjáleg kona. Þórhallur var þá sżnt við aldur; hafði Birna verið gefin til fjár.
Þórhallur átti nćr fé undir hverjum manni, og galst honum víða lítt.
Þeir Sigurður, Þórður og Gautur koma við Straumsey og finna Þórhall bónda að máli. Sigurður bżður
honum að heimta fé hans til helmingar af skuldastöðum þeim er óríflegstir voru, en ef hann þyrfti að
sćkja til, þá vildi hann hafa fyrir starf sitt það er til sóknar þyrfti, en bóndi í sinn hlut helming. Þórhalli
þótti sá harður, en þó varð það samkeypi þeirra.
Sigurður fer nÅ› víða um Fćreyjar og heimtir saman fé Þórhalls og sćkir til þegar honum þykir þess
þurfa; fćr hann af brátt mikið fé, svo að hann setur af auðgan brátt.
Sigurður er nÅ› löngum, og þeir allir frćndur, með þeim Þórhalli. Oft ber saman tal þeirra Sigurðar og
Birnu, og er það mál manna að þar muni vera fíflingar með þeim.
Eru þeir þar um veturinn.
Að vori segir Sigurður að hann vill leggja bÅ›félag við Þórhall, en hann var heldur fár við það, áður
hÅ›sfreyja átti hlut að; þá gerði bóndi að og lét hÅ›sfreyju ráða. Taka þau nÅ› frekt ráðin; verður Þórhallur
nÅ› fyrir borð borinn, og ráða þau Sigurður öllu þann veg sem þau vildu.
51. kafli
Það bar til tíðenda um sumarið að skip kom við Fćreyjar og braut í spón við Suðurey, og tżndist mjög
féð, og voru tólf menn á skipi og tżndust fimm, en sjö komu lífs á land; hét einn Hafgrímur og
Bjarngrímur og Hergrímur; þeir voru allir brćður og voru stżrimenn. Þeim varð illt til vista og annars
þess er þeir þurftu.
Sigurður, Þórður og Gautur fóru til fundar við þá og kveður þá lítt vera komna og bżður þeim öllum til
sín.
Þórhallur kom þá að máli við Birnu og þótti því bráðráðið gert.
Sigurður kvað sitt skyldu við brenna.
Eru þeir þar og heldur vel virðir og betur en Þórhallur.
Þórhallur bóndi var smákvćmur, og varð þeim oft að orðum og Bjarngrími.
Það var eitt kveld er menn sátu þar í stofu, þá varð þeim að orðum Þórhalli bónda og Bjarngrími.
Þórhallur sat í bekk og hafði stafsprota einn í hendi; hann veifði honum er hann var málóður og var
óskyggn, og kemur stafurinn á nasar Bjarngrími. Hann verður óður við og vill taka til öxar og fćra í
höfuð Þórhalli. Sigurður hljóp til skjótt og grípur Bjarngrím og segir að hann vill gera þá sátta; og
þetta fer svo, að þeir sćttast.
47
Eru þeir þar um veturinn og eigast fátt við þaðan frá.
Líður af veturinn. - Segir Sigurður að hann mun birgja þá með nokkuru móti.
Hann fćr þeim byrðing fćran er þeir Þórhallur áttu báðir saman. Lét Þórhallur sér það enn illa líka, þar
til er hÅ›sfreyja tók hann orðum. Sigurður fékk þeim vist, og fóru til skips; lágu á skipum um nćtur, en
gengu heim til bćjar.
Og er þeir voru bÅ›nir var það einn morgin að þeir gengu heim til bćjar. Sigurður var eigi á bćnum
heima og gekk um sżslur og gerði slíkt er honum þótti þurfa. Síðan voru þeir þar um daginn. Kom
Sigurður heim og fór til borðs; voru kaupmenn þá farnir ofan til skips.
Sigurður spurði, er hann kom undir borð, hvar Þórhallur bóndi vćri; honum var sagt að hann mun sofa.
"Það er ónáttÅ›rlegur svefn," segir Sigurður, "eða hvort er hann klćddur eða eigi? Og viljum vér bíða
hans að mat."
NÅ› var gengið til skála, og lá Þórhallur í rekkju sinni og svaf. Það var sagt Sigurði. Hann sprettur upp
og gengur fram og að rÅ›mi Þórhalls og verður brátt þess vís að Þórhallur var dauður. Sigurður leggur
af honum klćði og sér að rekkja hans er víða blóðug og finnur sár undir vinstri hendi honum, og hafði
hann lagður verið með mjófu járni til hjartans.
Sigurður mćlti að það vćri hið versta verk, - "og það mun hinn armi Bjarngrímur unnið hafa og
þykjast nÅ› hefnt hafa stafshöggsins. Skulu vér nÅ› fara ofan til skips og hefna þessa, ef svo vill verða."
Taka þeir frćndur nÅ› vopn sín, og hefir Sigurður mikla öxi í hendi, og hlaupa ofan til skips, og var
Sigurður málóður; hann hleypur þegar Å›t á skipið. Í þessu spretta þeir brćður upp, er þeir heyra blót og
bölvan. Sigurður hleypur að Bjarngrími og höggur tveim höndum með öxi framan í fang honum svo að
öxin stendur á kafi. Var það þegar banasár. Þórður lági höggur til Hafgríms með sverði á öxlina og
sníður ofan síðuna alla og frá höndina, og hefir hann þegar bana. Gautur rauði höggur með öxi í höfuð
Hergrími og klżfur hann í herðar niður. Og er þeir eru allir dauðir, þá segir Sigurður að hann mun ekki
gera á hluta þeirra er eftir voru, en fé kveðst hann vilja hafa það er þeir brćður áttu eftir, og var það þó
lítið.
Þeir Sigurður fara heim með fé þetta. Þykist hann nÅ› vel hefnt hafa Þórhalls bónda. En eigi að síður
leikur illt orð á Sigurði og öllum þeim frćndum um líflát Þórhalls.
Sigurður fćr nÅ› Birnu og gengur þar til bÅ›s með henni. Þau Þórhallur og Birna áttu margt barna.
52. kafli
Þorvaldur hét maður; hann bjó í Sandey. Þorbera hét kona hans. Hann var auðigur maður að fjárhlutum
og þá við aldur, er þetta var.
Gautur rauði kemur til Þorvalds og bżðst til að heimta fé hans, það er lítt var komið á skuldastöðum,
og það var kaup þeirra, mjög á mynd og með þeim Þórhalli og Sigurði.
Gautur er með þeim Þorvaldi eigi skemmrum en með Sigurði. Brátt er það talað að Gautur fífli konu
Þorvalds. Dregst honum mjög fé.
48
Eitthvert sinn kom sá maður er Þorvaldur átti fé að; það var fiskimaður einn. Og um kveldið var myrkt
í stofu, og sátu menn þar. Þá heimti Þorvaldur fé sitt af fiskimanni, en hann svarar seinlega og heldur
illa.
Gautur reikaði á gólfinu og nokkurir menn í myrkrinu.
En er minnst varir mćlti Þorvaldur: "Legg þÅ› manna armastur saxi fyrir brjóst gömlum manni og
saklausum."
Hann hné upp að þilinu og var þegar dauður.
Og er Gautur heyrði þetta, hljóp hann þegar að fiskimanninum og höggur hann þegar banahögg; kvað
hann eigi skyldu fleiri óhöpp vinna. Gengur Gautur þar í bÅ› með ekkjunni og fćr hennar.
53. kafli
Leifur hét maður; hann var son Þóris Beinissonar. Hann var í kaupferð milli Noregs og Fćreyja og
hafði vel fé. Hann var żmist með Leifi Össurarsyni, þá er hann var í Fćreyjum, eða Þuríði meginekkju
og sonum hennar.
NÅ› er það eitthvert sinn er Leifur Þórisson kom skipi sínu við Fćreyjar, að Sigurður Þorláksson bżður
honum heim til sín í Straumsey, og þessu ráða þeir. Leifur Össurarson kom til skips og tekur á þessu
eigi mjög er nafni hans hefir ráðið sig til Sigurðar, kvað það ekki sitt ráð og kvað honum mundu
heimila vist verið hafa í Suðurey með sér. Leifur kvað nÅ› svo bÅ›ið vera verða, og fór hann til vistar
með Sigurði, og setur Sigurður hann hið nćsta sér og er vel til hans. Er hann þar um veturinn í góðu
yfirlćti.
54. kafli
Um vorið eftir er það sagt einn dag að Sigurður sagðist fara skyldu að heimta fé sitt af nábÅ›a sínum er
Björn hét, - "og vil eg, Leifur," segir hann, "að þÅ› farir með mér og sér til samnings með okkur, þvíað
Björn er mjög skapvani, en eg hefi lengi misst míns fjár fyrir honum."
Leifur kveðst fara vilja sem hann vildi.
Ganga nÅ› tveir samt til Bjarnar, og heimtir Sigurður fé sitt, en Björn svarar illa. Því nćst eru þar
upphlaup stór, og vill Björn höggva til Sigurðar, en Leifur hljóp á milli, og kom öx Bjarnar í höfuð
honum svo að það varð þegar að vígi. Sigurður hljóp þá að Birni og hjó hann banahögg.
Þessi tíðendi spyrjast nÅ›.
Sigurður var nÅ› einn hér til frásagnar. Rís þá enn illt orð á Sigurði.
Þćr Þuríður meginekkja og Þóra dóttir hennar frżja mjög Leifi Össurarsyni að hann vili aldri hefja
handa hverjar skammir sem þeim eru gervar; leggja á hann fćð og fjandskap, en hann hafði við gott
þol og mikið. Þćr sögðu þol hans af bleyði og framkvćmdarleysi. Eirir þeim mćðgum stórilla lát
Leifs Þórissonar; þykjast víst vita að Sigurður mun hann drepið hafa.
Svo er sagt einhverju sinni að Þuríði hÅ›sfreyju dreymdi að Sigmundur Brestisson bóndi hennar kćmi
að henni, er verið hafði. Hann mćlti til hennar:
49
"Það er sem þér sżnist að eg er hér kominn, og er mér þetta lofað af guði sjálfum," segir hann; "en haf
eigi harðan hug né illan á Leifi mági þínum, þvíað honum mun auðið verða að reka yðvarra skamma."
Eftir það vaknar Þuríður og segir Þóru dóttur sinni drauminn, og þaðan frá eru þćr betur til Leifs en
áður.
55. kafli
Það er nÅ› nćst þessu að segja að skip kom af hafi við Fćreyjar í Straumsey skammt frá bć Sigurðar.
Það voru norrćnir menn; hét Arnljótur stżrimaður. Þeir voru átján menn á skipi.
Sá maður bjó við skipalćgið er Skopti hét; hann var í starfi með kaupmönnum og þjónaði vel til þeirra;
virðist þeim og vel til hans.
Stżrimaður kemur að máli við Skopta og sagði svo:
"Þér mun eg segja trÅ›nað minn," segir hann, "að þeir voru synir mínir, Bjarngrímur og brćður hans, er
þeir Sigurður Þorláksson drápu, en eg vildi að þÅ› vćrir í ráðum með mér að eg gćti náð þeim Sigurði
og hefnt sona minna."
Skopti kveðst ekki gott eiga að launa Sigurði, og hét Arnljóti að gera hann þegar varan við er þeim
gćfist fćri á þeim Sigurði.
NÅ› eitthvert sinn um sumarið fara þeir þrír frćndur á skipi, Sigurður, Þórður og Gautur. Þeir fara til
einnar eyjar að sćkja sláturfé, þvíað það er siður Fćreyinga að hafa nżtt kjöt öllum missarum. Og er
þeir voru farnir, þá gerir Skopti Arnljót varan við. Bregða þeir við skjótt kaupmennirnir og voru
fimmtán saman á kaupskipsbátinum og komu til þeirrar eyjar er þeir Sigurður voru fyrir og ganga upp
á eyna tólf saman, en þrír gćttu skips.
Þeir Sigurður sá mennina er upp komu á eyna og tala með sér hverir vera muni. Þeir sá að menn voru í
litklćðum og með vopnum. - "Má vera," sagði Sigurður, "að hér sé komnir kaupmennirnir þeir er hér
hafa legið í sumar, og má vera að annað sé eyrendi þeirra en að reka kaupstefnu eina saman, og mun
við oss eyrendi; svo munu vér eiga við að bÅ›ast. NÅ› skulu vér ganga í móti þeim og hafa ráð
Sigmundar Brestissonar" segir Sigurður, "og hlaupa síðan sér hver vor og finnumst að skipi voru allir."
NÅ› gangast þeir í móti. Arnljótur eggjar þegar förunauta sína og biður þá hefna sona sinna. Þeir
Sigurður stökkva undan sér hver þeirra, og komast allir í fjöruna til skips síns. Þá koma þeir Arnljótur
og sćkja að þeim. Sigurður höggur til þess er að honum sótti og rekur undan honum fćtur báða fyrir
ofan kné, og hafði sá bana. Þórður drepur mann annan, en Gautur hinn þriðja. Þá hlaupa þeir á skip sitt
og róa fram með eyjunni og finna kaupskipsbátinn og þar á þrjá menn. Sigurður hleypur á bátinn og
drepur einn þeirra, en rekur tvo á kaf; taka bátinn og róa á burt báðum skipum og heim.
Sigurður safnar mönnum að sér og fer Å›t til eyjarinnar; ganga upp á eyna. Austmenn hlaupa saman og
ćtla að verja sig.
Þórður lági mćlti: "Það er ráð, Sigurður frćndi, að gefa þessum mönnum grið, er vér eigum alls kosti
við, en vér höfum áður unnið Arnljóti mikinn skaða."
Sigurður svarar: "Það er vel mćlt, en þó vil eg að þeir leggi allt á mitt vald ef þeir skulu grið hafa."
50
Það fór fram, að þeir seldu Sigurði sjálfdćmi, en hann gerir á hendur Arnljóti þrenn manngjöld fyrir
hvern þeirra. Það fé galt Arnljótur allt, og var hann suðureyskur maður, og hafði hann það í bćtur fyrir
sonu sína og fór við það í burt af Fćreyjum.
Sigurður varð var við svik Skopta og sagði að hann skal hafa líf sitt, en fara í burt af Fćreyjum, og fór
hann til Noregs og varð Å›tlagi af Fćreyjum.
56. kafli
NÅ› er að segja frá því að Sigurður Þorláksson eggjar Þórð bróður sinn að hann skyldi kvćnast.
Þórður spyr hvar hann sći honum konu.
"Eigi mun eg hjá þeim kosti sneiða, er mér þykir bestur hér í Fćreyjum; það er Þuríður meginekkja."
"Ekki ćtla eg mér svo hátt," segir Þórður.
"Eigi muntu fá ef við biðjum eigi," segir Sigurður.
"Ekki mun eg þessa leita," segir hann, "og mun eigi nćr leggja að hÅ›n vili mér giftast," segir Þórður;
"en þó máttu þessa leita ef þÅ› vill."
Sigurður fer nÅ› annan dag til SkÅ›feyjar og ber þetta mál upp fyrir Þuríði. HÅ›n tekur þessu ekki fljótt,
en hann flytur málið. Og þar kemur að hÅ›n kveðst mundu ráðast um við vini sína og sonu og lést
mundu gera honum orð um það sem þá var að leika.
Fer Sigurður heim og sagði allt líklegt um svör hennar.
"Undarlega veit það við," segir Þórður, "og grunar mig að þessu fylgi eigi alögi."
Þuríður hitti Leif mág sinn og Þóru dóttur sína og sagði þeim bónorðið.
Þóra spyr hverju hÅ›n svaraði.
HÅ›n kvaðst hafa mjög frá vísað, en þó minnur en henni var að skapi, - "eða hvað þyki þér ráð, dóttir?"
HÅ›n svarar: "Eigi muntu frá vísa ef eg rćð, ef yður er nokkuð það í hug að róa þess á hefnileið, er oss
hefir til skamma gjört verið, og eigi sé eg annað það teygiagn er líkara sé til að þeir verði að dregnir en
þetta. Þarf eg eigi að leggja orð í munn móður minni, þvíað marga vega má hÅ›n þá á það draga svo að
þeir ráði ekki í það."
Leifur verður samþykkur um þetta Þóru og kveðst hug skyldu á leggja að þeir hefði um síðir það er
þeir voru maklegir; kváðu á dag með sér, nćr þeir skyldu til koma þessa mála að vitja.
Þá mćlti Leifur: "Langt hefir Þrándur þá fram séð er hann bauð okkur barnfóstur, og kenni eg þér völd
um það, Þóra," segir hann, "og er það dauði Sigmundar sonar okkars ef hann er þá með Þrándi, er
nokkuð skerst Å›r með oss Sigurði."
"Eigi ćtla eg," segir Þóra, "að hann skuli þar lengi vera héðan frá, og er mál að við farim til
Austureyjar og finnir þÅ› Þránd fóstra þinn."
51
Öll verða þau á það sátt.
57. kafli
Fara þau Leifur nÅ› öll saman, og eru þau sjö menn á skipi og koma við Austurey og höfðu innanvott
um daginn, og voru þeir Leifur votir mjög, en Þóra var þurr. Þau ganga upp til bćjar í Götu, og fagnar
Þrándur þeim vel og lćtur drepa upp elda fyrir þeim Leifi, en Þóru var fylgt til stofu, og var sveinninn
Sigmundur þar hjá henni, son hennar; hann var þá níu vetra gamall og hinn skjótlegsti að sjá.
Móðir hans spurði hvað Þrándur hefði kennt honum, en hann kveðst numið hafa allar saksóknir að
sćkja og réttarfar sitt og annarra; lá honum það greitt fyrir. Þá spyr hÅ›n hvað fóstri hans hefði kennt
honum í helgum frćðum. Sigmundur kveðst numið hafa pater noster og kredduna. HÅ›n kveðst heyra
vilja, og hann gerði svo, og þótti henni hann syngja pater noster til nokkurrar hlítar, en kredda Þrándar
er á þessa leið:
Gangat eg einn śt
fjórir mér fylgja
fimm guðs englar;
ber eg bćn fyrir mér,
bćn fyrir Kristi;
syng eg sálma sjö,
sjái guð hluta minn.
Og í þessu kemur Þrándur í stofuna og spyr hvað þau tali.
Þóra svarar og segir að Sigmundur son hennar hafi flutt fyrir henni frćði þau er hann hafði kennt
honum, - "og þyki mér engi mynd á;" segir hÅ›n, "á kredó."
"Því er svo háttað sem þÅ› veist," segir Þrándur, "að Kristur átti tólf lćrisveina eða fleiri og kunni sína
kreddu hver þeirra. NÅ› hefi eg mína kreddu, en þÅ› þá er þÅ› hefir numið, og eru margar kreddur, og er
slíkt," segir hann, "eigi á eina lund rétt."
Skilja nÅ› tal sitt.
Um kveldið er þeim allbeint, og var drukkið allfast, og var Þrándur hinn kátasti, og segir Þrándur að
þar skal bÅ›a um þau í stofunni og gera flatsćng á gólfinu.
Leifur segir að svo mátti vel vera.
Þóra segir að hÅ›n vildi að Sigmundur segi henni af frćðum sínum og lćgi hjá henni um nóttina.
"Það má eigi," segir Þrándur, "þvíað þá má eg aldri sofa í nátt."
"Þetta verður þÅ› að veita mér, Þrándur minn," segir hÅ›n.
Og það varð, að sveinninn liggur hjá þeim; en Þrándur átti sér eina litla skemmu, og svaf hann þar
jafnan og sveinninn hjá honum og fátt manna hjá honum, og gekk Þrándur til skemmu sinnar, og var
þá langt af nótt.
Leifur ćtlar að sofa og leggst niður og snżr frá konu sinni. HÅ›n rekur hendur í bak honum og bað hann
eigi sofa. "Standið upp," segir hÅ›n, "og farið umhverfum Austurey í nótt og meiðið hvert skip svo að
ekki sé sjófćrt."
52
Og svo gera þeir. Var Leifi þar kunnigt í hverja vík. Meiddu þeir þar hvert fljótanda far svo að ekki var
sjófćrt.
Þeir sofa ekki um náttina; standa upp snemma um morgininn; fara þau Þóra þegar ofan til skips, en
Leifur gekk ofan til skemmu og biður Þránd vel lifa og hafa þökk fyrir góðan fagnað, - "og vill Þóra að
Sigmundur fari með henni."
Þrándur hafði lítið sofið um náttina og sagði að ekki mátti svo vera að Sigmundur fćri í brott.
Leifur gengur skyndilega til skips, en Þrándur þóttist nÅ› sjá allt ráð þeirra Leifs og biður hÅ›skarla sína
taka skÅ›tu er hann átti, hlaupa þar á margir menn. Þeir gera svo, og fellur þar inn kolblár sjár, og verða
þeir fegnir er þeir komast á land, og er ekki skip fćrt í eyjunni, og verður Þrándur þar að vera hvort er
honum þykir gott eða illt.
Leifur fer þar til er hann kemur heim og safnar þá mönnum að sér, og er það þann dag áður en þeir
Sigurður skulu finnast eftir um daginn.
58. kafli
NÅ› er að segja frá þeim Sigurði Þorlákssyni að þeir bÅ›ast heiman um daginn og eggjar að þeir skyldu
hvata.
Þórður segir að honum er lítið um að fara, - "og ćtla eg að þÅ› sér feigur," segir hann, "er þÅ› ákafast á
þetta svo mjög."
"Ger þig eigi að undri," segir Sigurður, "og ver eigi svo hrćddur að öngri mannraun, og skulu vér að
vísu eigi rjÅ›fa þá stefnu er vér höfum sammćlst á."
"ÞÅ› munt ráða," segir Þórður, "en eigi kemur mér á óvart að eigi komi vér allir heim heilir í kveld."
Þeir fóru tólf saman á einu skipi og vel vopnaðir. Þeir höfðu stormviðri um daginn og strauma hćttlega
og báru vel af og komu við SkÅ›fey.
Þá sagði Þórður að hann mun eigi lengra fara.
Sigurður kveðst fara skyldu upp til bćjar þó að hann fćri einn.
Þórður kvað hann feigan mundu vera.
Sigurður gengur upp á eyna. Hann var í rauðum kyrtli og hafði tuglamöttul blán á herðum sér. Hann
var gyrður sverði og hafði hjálm á höfði. Hann gengur upp á eyna; og er hann kemur mjög upp að
hÅ›sunum, þá sér hann að aftur voru hurðir. Kirkja stóð í tÅ›ninu gegnt dyrum, sÅ› er Sigmundur hafði
gera látið. Og er Sigurður kom upp í milli heimahÅ›sa og kirkju, þá sér hann að kirkja er opin og kona
gengur frá kirkjunni í rauðum kyrtli og blán möttul á herðum. Sigurður kenndi að þar var Þuríður
hÅ›sfreyja og víkur að henni. HÅ›n heilsar honum blíðlega og gengur að tré einu er lá í tÅ›ninu. Þar
setjast þau á tréð, og vill hÅ›n horfa að kirkjunni, en hann vildi horfa að heimadyrum og frá kirkjunni,
en hÅ›n réð, og horfðu þau að kirkjunni.
Sigurður spurði hvað manna vćri komið.
53
HÅ›n kvað þar mannfátt.
Hann spurði hvort Leifur vćri þar.
HÅ›n kvað hann eigi þar vera.
"Eru synir þínir heima?" segir hann.
"Það má kalla," segir hÅ›n.
"Hvað hafa þeir talað um mál vor síðan?" segir Sigurður.
"Það höfum vér um talað," segir hÅ›n, "að öllum oss konunum líst best á þig, og mundi lítt seinkað af
minni hendi ef þÅ› vćrir óklÅ›saður."
"Mikill giftuskortur hefir mér þá orðið," segir Sigurður, "og má það og skjótt skipast að eg sé laus
maður."
"Það er sem verða má," segir hÅ›n.
Og í því vildi hann sveigja hana að sér og tók höndum um hana, en hÅ›n las að sér tuglamöttulinn, og í
því var lokið hurðunni og hljóp Å›t maður með brugðið sverð, og var það Heri Sigmundarson. Og er
Sigurður sér það, þá smżgur hann niður Å›r möttlinum og varð svo laus, en Þuríður heldur eftir
möttlinum. NÅ› koma Å›t fleiri menn, og hleypur Sigurður ofan eftir vellinum. Heri þrífur upp spjót eitt
og hleypur ofan á völlinn eftir honum og verður hann skjótastur. Hann skżtur spjótinu til Sigurðar, og
Sigurður sér að spjótið stefnir á herðar honum; þá leggst hann niður við vellinum, og flżgur spjótið yfir
hann fram og nam staðar í vellinum. Sigurður stendur upp skjótt og þrífur spjótið og sendir aftur, og
kemur það á Hera miðjan, og hafði hann skjótt bana. Sigurður hleypur þá ofan í einstigið, en Leifur
kemur þar að er Heri liggur og snżr skjótt þaðan frá og hleypur þaðan fram á eyna og þar fyrir ofan
sem hann kom að, og segja menn að þar sé fimmtán faðma hátt í fjöru niður. Leifur kom standandi
niður. Hann hleypur til skips þeirra, og er Sigurður þá kominn að skipinu og ćtlaði að hlaupa Å›t á
skipið, en Leifur lagði þá sverði til hans á síðuna, en hann snaraðist við honum, og gekk sverðið á hol,
að því er Leifur hugði. Sigurður hljóp þá Å›t á skipið, og létu frá landi, og skildi þar með þeim.
Leifur gengur upp á eyna til manna sinna og biður þá skjótt fara til skipa, - "og skulu vér halda eftir
þeim."
Þeir spyrja hvort hann hefir spurt lát Hera eða fundið Sigurð.
Hann kveðst eigi mundu margt frá segja að sinni.
Þeir hlaupa á tvö skip, og hafði Leifur átta tigi manna, og varð misfari þeirra eigi alllítill.
Þeir Sigurður koma að landi í Straumsey, og hafði Sigurður stżrt skipinu og var fáorður við þá. En er
hann gengur upp af skipinu, Þórður spurði hvort hann mundi mjög sár vera.
Hann kveðst það ógjörla vita.
Sigurður gengur að naustvegginum er þar var nćr sjónum og leggur þar hendur sínar á upp, en þeir
ryðja skipið, og ganga síðan upp til naustsins og sjá að Sigurður stendur þar og var þá stirðnaður og
dauður.
54
Þeir fluttu lík hans heim og sögðu ekki þessi tíðendi.
Fara þeir til náttverðar, og er þeir eru að mat, þá koma þeir Leifur að bćnum og veita þar aðsókn og
bera eld að. Þeir verjast vel, og eru ellefu menn fyrir, en þrír tigir voru að komnir. Og er eldur sótti
hÅ›sin þá hleypur Gautur rauði Å›t og þolir eigi inni lengur. Steingrímur Sigmundarson sótti að honum
og tveir menn aðrir, en hann varðist vel. Gautur höggur á kné Steingrími og af knéskelina, og var það
mikið sár, svo að hann gekk jafnan haltur síðan, og drap annan félaga hans. Þá kemur að Leifur
Össurarson og eigast þeir við vopnaskipti, og lżkur svo að Leifur drepur Gaut. Þá hleypur Å›t Þórður
lági og í mót honum Brandur Sigmundarson og tveir menn aðrir og sóttu að Þórði, en svo lauk með
þeim að Þórður drepur Brand og förunauta hans báða. Þá kom að Leifur Össurarson og leggur sverði
því hinu sama í gegnum Þórð, er áður hafði hann lagt með Sigurð bróður hans, og lét Þórður skjótt líf
sitt.
59. kafli
Eftir þessi tíðendi fer Leifur heim og verður frćgur af þessum verkum.
En er Þrándur spurði þessi tíðendi, þá féllu honum þau svo nćr að hann dó af helstríði.
Leifur rćður nÅ› einn öllum Fćreyjum, og var það um daga MagnÅ›ss konungs góða Ólafssonar.
Leifur fór til Noregs á fund MagnÅ›ss konungs og tekur af honum lén yfir Fćreyjum; kemur heim í
Fćreyjar; bżr þar til elli.
Sigmundur son hans bjó í Suðurey eftir föður sinn Leif og þótti mikilmenni.
Þuríður hÅ›sfreyja og Leifur önduðust á dögum MagnÅ›ss konungs, en Þóra var með Sigmundi syni
sínum og þótti alla stund hinn mesti kvenskörungur.
Son Sigmundar hét Hafgrímur, og eru frá honum komnir Einar og Skeggi sonur hans, er verið höfðu
fyrir skömmu sżslumenn í Fćreyjum.
Steingrímur halti Sigmundarson bjó í SkÅ›fey og þótti góður bóndi. Og er hér eigi getið að meiri afdrif
hafi orðið Sigmundar Brestissonar eða afkvćmis hans.
55


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
faereyinga saga en
faereyinga saga no
Margit Sandemo Cykl Saga o czarnoksiężniku (02) Blask twoich oczu
Sandemo Margit Saga O Ludziach Lodu 40 Więżniowie Czasu
Twilight Saga New Moon 2009 CAM XviD POISON
Margit Sandemo Cykl Saga o Królestwie Światła (01) Wielkie Wrota
Margit Sandemo Cykl Saga o Królestwie Światła (16) Głód życia
bandamanna saga en
Margit Sandemo Cykl Saga o Królestwie Światła (19) Podstęp
Sandemo Margit Saga O Ludziach Lodu 27 Skandal
Sandemo Margit Saga o Królestwie Światła 17 Na Ratunek
Sandemo Margit Saga O Ludziach Lodu 39 Nieme GÅ‚osy
kormaks saga

więcej podobnych podstron